Vísir Sunnudagsblað - 12.11.1939, Blaðsíða 4

4
VISIR SUNNUDAGSBLAÐ
I J
AÐ AKA 1 L 3IL SMASAGA EFTIR ÁRMANN KR EINARSSON
„Það er að koma bíll“, sagði
Magga litla i Hlið og horfði suð-
ur á veginn, þar sem hann
beygðist fyrir múlann.
„Það koma margir bílar i
dag, af því það er laugardagur“,
ansaði Hrefna systir liennar og
hætti við hálfrakað hrífufar.
Svo liorfðu þær á bílinn, sem
óðum færðist nær. — Nýi veg-
urinn lá yfir engið, fyrir neð-
an bæinn í Hlíð. Systurnar voru
að raka rétt við veginn. Þær
keptust við nýslegna ljána; —
gamla fólldð sagði að það mætti
aldreii vera laugardagsljá. En
samt gátu þær ekki annað, en
virt vel fyrir sér þetta fallega,
spegilgljáandi undratæki, í
hvert sinn sem það þaut fram-
hjá. Bíll var stórt orð í huga
þeirra.
Þær voru lika fæddar í afdal
og aldar þar upp. Þær voru nú
raunar ekki nema 12 og 15 ára
að aldri. Hesturinn hafði verið
löngu eftir að maðurinn var
farinn, gat Brandes ekki gleymt
þessum augum — þau eltu
hann og ásóttu svo hann liafði
ekki frið fyrr en hann var far-
inn á næsta póstbús og búinn að
senda höfundinum tiu krónu
þóknun í póstávísun. Að því
loknu leit hann í liandritið og
það fyrsta sem liann las var ná-
kvæm lýsing á þvi sem hann
var að Ijúka við að gera. í
„Sult“ er þvi lýst hvernig alls-
laus rithöfundur leitar lárang-
urslaust að atvinnu og kemur
svo soltinn heim í herbergið sitt
sem liann hefir forðast i marga
daga vegna þess að hann á ó-
greidda húsaleigu. Honum finst
þetta vera lítið skárra en inn-
brotsþjófnaður. Þá rekst hann
á sendibréf við þröskuldinn á
herberginu sínu, og í því stend-
ur, að fyrsta handrit hans verði
tekið til birtingar, og auk þess
eru i bréfinu — tíu krónur.
Sulturinn sem að Hamsun svarf
og hann lýsir svo snildarlega í
skáldritinu, lauk nákvæmlega á
sama hátt og hann lýsir því í
bókinni, án þess þó að maður-
inn sem hjálpaði Hamsun hefði
hugmynd um það sem i hand-
ritinu stóð. Hverjum kemur til
hugar, sem lesið hefir skáld-
söguna „Sult“, að hér sé að eins
um blinda tilviljun að ræða?
Þýtt.
farartækið þeirra, síðan þær
mundu fyrst eftir sér. Við hann
miðuðu þær vegalengdimar.
Sjö ára gátu þær tollað á
besti á harða stökki, þá kom
það sér vel að halda fast í faxið.
En bíll mátti lieita nýtt fyrir-
brigði i skynjun þeirra. Þær
höfðu hvorug komið í bil. Það
var kannske ekki von?
„Vélamenning nútimans .. “.
þessi háfleygu, lítt skiljanlegu
orð, höfðu þær systurnar rekist
á í einhverju blaði.
En þarna kom skýringin,
þetta var hún einmitt. Á þessu
sumri hafði dalurinn þeirra
komist í samband við véla-
menningu nútímans. Var það
ekki dásamlegt?
Nú var bíllinn kominn í ná-
munda við systurnar — sem
stóðu í blautri mýrinni og rök-
uðu ljá.
„Er ekki hljóðið í bílnum líkt
og í skilvindunni heima?“ sagði
Magga litla.
„Nei, það er miklu sterkara,
—■ eins og fossniður, en samt
er það ekki líkt honum,- það er
svo undarlegt, að það er ekki
hægt að lýsa því“, svaraði
Hrefna.
„Sko! hvað hjólin á bilnum
fara hart og livað þau svona
lítil geta borið mikinn þunga.“
„En hvað bíllinn liossast! Það
hlýtur að vera voðalega
gaman að ferðast i bil“, og
augnablik Ijómaði hið sólbrúna
andlit Hrefnu við tilhugsunina.
„Nei, sjáðu bara, hvað fólk-
ið i bílnum er kátt og brosandi.'
Sko, hvað stúlkan, sem situr
við gluggann, er fín. Hún er að
borða appelsínu; hvað hún á
gott.“
En Hrefna setti dálítinn rykk
á höfuðið og svaraði yngri
systur sinni fullorðinslega:
„Mig varðar ekkert um þetta
ókunnuga fólk.“ Hún vildi ekki
vera barnaleg lengur af þvi hún
var orðin fimtán ára.
Svo hélt liún áfram að raka.
En eins og í þoku sá hún livítu,
nettu hendurnar, sem veifuðu
til þeirra úr bílnum. Henni var
ósjálfrátt lilið á sinar eigin
hendur, þær voru rauðar og
vinnuhrjúfar.
Smáatriðin engu síður en
þau stóru, sýna mismuninn á
kjörum mannanna.
Undir niðri gat hún ekki ann-
að en öfundað þetta fólk, sem
var að skemta sér. En hún varð
að standa ofan í blautri mýr-
inni frá morgni til ltvölds. Og
loks er hún kom þreytt heim,
varð hún oft að hjálpa mömmu
sinni með yngstu börnin.
Það vaknaði gremja i sál
hennar. Það er svo undarlegt
livað kjörum mannanna er mis-
skift. Samt er sagt, að guð sé
algóður faðir allra manna. Ja,
það er annars ekki von að hann
skifti sér af því, hverjir séu
votir í fæturna og leirugir upp
að bné, — leirinn er svo sóða-
legur.
Hrefna lceptist við rakstur-
inn. Hún beit á jaxlinn; þessi
svartbærða, fagureyga fjalla-
dóttir; —- uss, hún skyldi ekki
einu sinni líta við, þó bíll færi
framhjá.
En samt gat hún ekki varist
hugsuninni og tilfinningunni,
hvað það væri gaman að aka i
bíl. En aldrei skyldi bún segja
það upphátt; — aldrei. Hún
geymdi það þögult, sem draum
sinn. Fimtán ára gamlir ung-
lingar eiga svo marga vöku-
drauma. Kannske hlægilega
drauma í augum allra annara.
Næsla atriði, sem kemur við
þessa sögu, skeði siðla i ágúst-
mánuði, — undarlegasta tíma
bili ársins í sveitinni.
Rökkur síðsumarskveldanna
getur stundum verið svo óend-
anlega margbreytilegt og ein-
kennilegt, eins og hugheimur
draumlyndra barna. Blæbrigði
hins þverrandi dags er litauð-
ugt sambland hausts og sum-
ars. Það slær vofubleikum lit á
hina gulu mýrteigi snemm-
sumarsins, þar sem farfuglarn-
ir hakla sér nú i hópum, en hin
óteljandi mörgu spor slægju-
fólksins eru gersamlega máð af
hinu mjúka teppi mosans. Gras
hinnar víðáttumiklu óslægju er
farið að byrja að deyja i brodd-
inn, svo blæbrigðin verða ein-
kennilega silfurgrá.
Slæður húmsins þokast nið-
ur fjallshlíðarnar og vefjast
skjótt um tún og engi láglend-
isins. En litauðgi kvöldsins
hverfur brátt fyrir vaxandi
dýpt skugganna og loks ríkir
aðeins bið samfelda, undarlega
rökkur síðsumarskveldanna.
Það var slíkt ágústkvöld, að
ung stúlka gekk taktvana skref-
um eftir veginum handan við
Fremstafell.
Dökkir lokkarnir léku lausir
um fagurrjóðar kinnar hennar..
Skýru, tindrandi augun breyttu
atliygli sinni að hinum óglöggu
línum landslagsins. Hreyfingar
hennar voru léttar en óákveðn-
ar, i rauninni í samræmi við
liin ungu og litt þroskuðu form
líkama bennar.
Þetta var Hrefna frá Hlíð.
Hún var á leiðinni heim til sin.
Það þarf ekki að laka það franx
að það var sunnudagur. Ilún
liafði fengið leyfi til að sltreppa
út að Bergi til að finna stöllu
sína, — en svo hafði liún tapað
he'stinum. Ja, það dugði ekki
að hugsa um það, hún varð
bara að nota sína tvo.
Þegar minst varði skeði hið
mikilvæga. Það kom bíll þjót-
andi eftir þjóðveginum, —
fimm manna drossía. Hrefna
mátti til með að staldra við og
horfa á bílinn, það var líka
sunnudagur og liún stóð ekki
ofan í blautri mýrinni að raka
bey. —
Hjarta hennar hætti að slá
brot úr sekúndu, — bíllinn
staðnæmdist hjá henni og hurð-
in opnaðist.
„Viljið þér vera með, frök-
en?“ spurði hljómmjúk karl-
mannsrödd.
„Já“, leið yfir varir Hrefnu í
liinum ruglaða hugsanagangi
liennar.
Já, er lítið nrð, en þó stund-
um svo undarlega stórt. Eins og
í þoku sá liún hægri fót sinn
stíga upp á bílbrettið, — svo
skynjaði hún, að hún var sest.
Nú var Hrefna frá Hlíð kom-
in i bil, i fyrsta skif ti á æfinni.
Einn draumur hennar hafði
rætst.
Hurðinni var skelt í lás og
bíllinn kiptist af stað með
snöggum rykk.
Þá komst Hrefna aftur til
sjálfs sín. Það var skrítið að
bíllinn skyldi taka fjörkipp,
eins og þegar slegið er i hest.
En livað það var notaleg kend
að í’inna hina mjúku titrandi
mýkt bílsins.
Svo horfði hún út um bílrúð-
una, það var inerkilegt: liinar
ýmsu einingar landlagsins
sýndust vera komnar í kapp-
hlaup; — strá, steinar, þúfur,
hólar og hæðir, alt var þetta á
fleygiferð.
„Má bjóða frökeninni ciga-