Vísir Sunnudagsblað - 28.01.1940, Blaðsíða 4

4
VISIR SUNNUDAGSBLAÐ
Q ramvegis verða»birtar í Sunniidagsblaðinii frásagnir
frá ýmsum atburðum stríðsins undir heildarfyrirsögn-
inni: Frá stríðinu. Að þessu sinni birtist frásögn frá
tveimur atburðum á sjó, enda þótt aðeins annar þeirra
sé stríðinu viðkomandi.
FRÁ STRÍÐINU:
V askir s j ómenn.
Erlend blöð, hafa nýlega sagt
frá svaðilförum tveggja gufu-
skipa. Annað skipið rak stjóm-
laust um Atlantshafið í 28 daga,
áður en því barst hjálp, en hitt
hafði svo lítil kol, er það var
statt í Kyrrahafi, að skipshöfnin
útbjó segl á það og sigldi því
þannig 1500 mílur.
Fyrra skipið var gufuskipið
„Energi“ frá Marstal í Dan-
mörku. Það er 1500 smál. að
stærð og fór þann 23. septem-
ber frá Kanada áleiðis til Bret-
lands.
Þegar skipið var búið að vera
nokkura daga í hafi, brotnaði
af því skrúfan og jafnframt
bilaði stýrisumbúnaðurinn. Það
skeði 4. október.
Skipið var ekki útbúið loft-
skeytatækjum, svo að það gat
ekki kallað á hjálp, en engin
yfirvofandi hætta var á ferðum,
því að skipið var mörg hundr-
uð milur undan landi og veður
ekki sem verst, eftir því sem
gerist Um þennan tíma árs.
Skipstjórinn var gamall sjó-
maður og liafði lært sjómensku
á seglskipum. Hann hófst því
þegar handa um að láta útbúa
segl á skipið, því að þótt skip
færi framhjá, þá sinti ekkert
þeirra neyðarmerkjunum frá
Energi.
Var það auðséð, að skip þau,
sem sáu til Energi, héldu að
skipið væri agn fyrir kafbát og
til þess ætlast að það drægi
önnur skip að sér til hjálpar, og
kafbáturinn kæmi þeim síðan
fyrir kattarnef.
Það tók nokkura daga að
sauma seglin og „slá undir“, ef
svo má að orði komast í þetta
sinn, en þegar rúm vika var
liðin frá því, að Energi hafði
mist skrúfuna var hún orðin að
toppsegls-skonnortu.
En ekki var öll nótt úti enn,
-því að þótt nú væri hægt að
sigla skipinu, þá var stýrisum-
búnaðurinn enn þá i svo miklu
ólagi, að að eins var hægt að
sigla beint undan. Var svo siglt
oftast í suðaustur.
Það fór nú að bera á vonleysi
meðal skipverja. Hvert skipið á
fætur öðru, sem hefði getað
veitt Energi hjálp, heint eða
óbeint, sigldi framlijá, án þess
að sinna þvi. Skipstjórinn varð
hvað eftir annað að kalla hina
yngstu skipverja fyrir sig, til
þess að stappa í þá stálinu og
það dugði jafnan — um stund.
En svo dofnaði vonin aftur,
því að aldrei kom hjálpin og
vistir og vatn fóru að verða af
skornum skamti..
Þá kom lijálpin loksins. —
Finskt skip kom i augsýn og
þegar það sá neyðarmerld liins
danska skips, hélt það rakleiðis
til þess og bauð þá aðstoð, sem
það gæti í té látið.
Vírum var komið um borð í
finska skipið, en þeir slitnuðu
hvað eftir annað. Þá var akk-
erisfestum Energi komið um
borð í finska skipið, en alt fór
á sömu Ieið. Jafnskjótt og
finska skipið fór af stað hrukku
festarnar í sundur. Sáu skip-
stjórarnir þá fram á, að þeir
gæti eytt öllum sínum virum
og akkerisfestum án þess að
gagni kæmi og voru þá send
loftskeyti frá finska skipinu og
beðið um hjálp. Kom þá von
bráðar dráttarskip og dró það
Energi til Lissabon, þar sem ný
skrúfa var sett á það.
Energi liafði rekið skrúfu-
laust um Atlantshafið í 28 daga,
þegar finska skipið kom á vett-
vang, en það kom ekki á á-
kvörðunarstað í Englandi fyrr
en i byrjun janúar. Það var
því þrjá mánuði á eftir áætlun.
Þegar til Englands kom voru
skipverjar auðvitað hyltir af
hlöðunum fyrir vaskleika sinn
og dugnað, en í blaðaviðtali
sagði skipstj., Jörgen Jörgen-
sen: „Það var aldrei nein hætta
á ferðum. Við höfðum nóg
„svigrúm“ til þess að velkjast
um, en í þéssari ferð höfum við
lært meira til sjómensku, en
alla æfi okkar áður.“
Þetta eru ummæli hins sanna
sjómanns: Hann tekur hverju,
sem að höndum ber, með æðru-
leysi og stillingu, og telur sig
enga hetju, jrótt ekki fari alt
eins og búist var við í uppliafi.
Á flótta
í hlutlausa höfn.
I ágústlok var þýska skipið
„Erlangen“, 6101 smál að
stærð, eign Nord-deutsclie
Lloyd, satt í Dunedin í Nýja-
Sjálandi. Þaðan átti skipið að
fara til hafnar á meginlandi
Ástralíu til þess að taka kol. En
af því varð þó ekki, því að
styrjöldin braust út og sldp-
stjórinn, Grams að nafni, á-
kvað að freista þess að komast
til hlutlausrar hafnar, helst í
Suður-Ameríku.
Forðaðist hann svo allar
skipaleiðir og sigldi ljóslaust
um nætur. Eftir nokkurra daga
siglingu kom Erlangen svo til
eyðieyju einnar, sem var skógi
vaxin. Var skipinu svo lagt þar
í vík, þar sem ekki sást til þess
frá hafinu.,
En lcolaforði skipsins var lít-
ill eins og áður getur, svo að
skipstjóri ákvað að fella tré iá
eyjunni og nota þau fyrir eldi-
við. Taldi fyrsti vélstjórinn að
þrjár smálestir af timbri myndi
jafngilda einni smálest af kol-
um.
Var svo hafist lianda um
skógarhöggið, og trén flutt um
borð í björgunarbátunum, en
það sóttist svo seint, að skip-
stjórinn sá fram á að það inyndi
taka mánuð eða meira að flytja
nægilega mikið um borð á
þenna liátt.
Var þá það ráð tekið að setja
skipið upp í fjöru, en það var
þó enn um 120 metra frá landi.
Jafnframt var hætt við að nota
björgunarbátana til timbur-
flutninganna og vindur skipsins
notaðar til þess að draga timbr-
ið um borð. Gekk „skógar-
liöggið“ fljótar með þessu móti,
því að nú gátu fleiri menn unn-
ið í landi.
Eftir tæpan miánuð var búið
að flytja um 400 smál. af
timbri um borð í skipið, en leið-
in til S.-Ameríku var um 5000
mílur. Reiknaðist yfirmönnum
skipsins svo, að ferðin myndi
taka um 20 daga, þegar reiknað
væri með liagstæðum straum-
um og vindum. Átti að notast
við vindana, því að fyrsti stýri-
maðurinn hafði saumað segl og
undirbúið þá hhð ferðarinnar.
Þann 7. október var alt til-
búið og kl. 7 nassta morgun var
farið af stað. Var þá búið að
eyðileggja öll skipsskjöl og alt
búið undir að sökkva skipinu,
ef lierskip Bandamanna ætluðu
að ná því.
NÝTÍSKU DANS. — Þessi mynd var tekin á heimssýningunni í
New York í sumar og er af sigurvegurum i danskepni. Það er
þó ekki dansað, eins og við venjumst hér heima, heldur er um
að gera að láta öllum illum látum, hoppa og stökkva o. þ. h. Og
það parið, sem verst lætur, sigrar.