Vísir Sunnudagsblað - 04.08.1940, Page 8

VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
SffiM
Vitið þér
— að í Kaliforniu var nýlega
efnt til kepni fyrir rnest afköst
við að hekla — að það var karl-
maður, sem bar sigur úr býtum,
og að verðlaunin voru fólgin í
ókeypis ferð til New York og
hálfs mánaðar dvöl á kvenna-
heimili þar í horg?
— að í Melbourne hefir verið
fundið upp bólusetningarefni,
sem gerir hruna óskaðlegan?
—- að hjá Eifel er við lýði
vatnsleiðsla frá 1. öld e. Kr., og
að hún er enn í notkun og reyn-
ist vel?
— að fyrsta kona, sem hefir
flogið í flugvél, var frú Editli
Ogilvy Druce, að hún flaug 7.
okt. 1908 og að það varð að
binda pilsin og fjaðrahattinn
hennar fast með snærum, áður
en hún lagði til flugs?
•
Einn fagran sumarmorgun
mörgum árum fyrir síðustu
heimsstyrjöld, stóð- hópur
manna í þyrpingu á grasi vax-
inni flöt hjá Kiew. Þessi hópur
fólks er þarna stóð, horfði með
undrun og aðdáun á hina til-
búnu flugvél sem skreið eftir
grasinu og hóf sig til flugs.
Reyndar lióf lxún sig ekki nema
fjögur fet frá jörðu og liún var
ekki nema fjórar sekúndur í
Ioftinu, en það var sama, -—
fólkið laust upp ópi af lirifn-
ingu. Flugvélin var heimilisiðn-
aður — hún var smiðuð af þeim
sjálfum, mönnunum sem stóðu
þarna og horfðu á liana hefja
sig til flugs. Járnsmiðurinn í
Margaretflóa komst liann aldrei
yfir 160 km. á klst. !
Mig liefir lengi langað til að
komast að hinu sanna um þá
kenningu, að Andes-fjöllin
haldi áfram neðansjávar suður
af Tierra del Fuego. Dýjjtar-
mælingar virðast benda á þetta,
en eg get ekki sannað það vís-
indalega. Nýja-Sjálandsfjöllin
halda ef til vill áfram í Suður-
skautslöndunum hjá Colbeck-
höfða.
I þessu sambandi má geta
þess, að Norðurskautið er hlett-
ur á ísbreiðu, sem þekur 10
þús. feta djúpt haf, en Suður-
heimsskautið er á fjalli, sem er
9000 fet á liæð yfir sjávarmál/
þorpinu og tveir trésmiðir liöfðu
klambrað henni saman, en
teiknarinn, yf irverkst j órinn,
frumkvöðullinn og flugmaður-
inn var 22 ára gamall piltur,
sonur háskólakennara í Kiew og
hét Igor Sikorsky.
Frá því að Igor var barn að
aldri, hafði liann stöðugt dreymt
um það að mega fljúga. Senni-
lega liefir hann sótt þessa ástriðu
til móður sinnar ,því hún hafði
kynt sér æfisögu Leonardo da
Yinci’s, þess mannsins, sem
fyrstur allra lét sér detta í hug
að maðurinn gæti hafið sig upp
í heiðloftin hlá, og frá þeiri’i
stundu dáði liún Vinci meir en
nokkurn annan snilling er hún
hafði lesið um eða heyrt getið.
Flugvél sú er Sikorsky reyndi
þenna fagra sumarmorgun bar
stafina S2 og Igor lærði mikið
af þeirri vélarsmiði. Hann flaug
á henni dag eftir dag og loks
eftir 8 mínútna metflug steypt-
ist liún til jarðar og brotnaði í
mél. Sigorsky komst af, heill á
liúfi, og smíðaði aðra vél, S 3.
Hann smíðaði S 4 og með þeirri
vél komst hann í þúsund feta
hæð o'g gat flogið í hálfa klukku-
stund. Allar þessar vélar voru
smíðaðar hjá venjulegum járn-
og trésmiðum i litlu þorpi hjá
Kiew.
Með ódrepandi stálvilja liélt
Sikorsky áfram að prófa sig á-
fram og endurbæta flugvélar
sínar. I heimsstyrjöldinni smið-
aði hann hernaðarflugvélar fyr-
ir rússneska herinn sem ollu
miklu tjóni hjá andstæðingun-
um. Eftir hyltinguna flýði liann
ásamt svo mörgum öðrum lönd-
um sínum ættjörðina. Hann fór
til Ameríku.
I Ameríku varð Sikorsky að
byrja að nýju. Pyngja hans var
smá og hann hafði ekki efni á
að lifa á öðru en kaffi, hrauði
og haunasúpu. En liann starf-
aði áfram að uppfyllingu
drauma sinna. Hann — sem eitt
sinn hafði smíðað flugvélar
liins volduga Rússakeisara —
varð nú að hafa ofan af fyrir
sér með stærðfræðikenslu í „Fé-
lagi rússneskra verkamanna“ í
einu úthverfi New-York-horgar.
Meðal landa sinna, þeirra er
Iifðu í útlegð, gat hann loks
stofnað hlutafélag, sem vann að
uppfyllingu óska hans og
drauma. Meðal stofnenda voru
fyrverandi foringjar, verkfræð-
ingar og kaupmenn og allir létu
þeir það fé af hendi rakna sem
þeim áskotnaðist fram yfir
brýnustu lifsþarfir sínar. Og
þeir sem ekkert fé gátu mist
lögðu fram vinnu sína í þágu
þessa mikilvæga málefnis, sem í
Heimaalnjngar
eru allra skemti-
legustu skepnur,
uns þeir gerast
heimtufrekir og
óþægir. Þá fer
gamaniö af, því
þá brjóta þeir og
skemma og jafn-
vel stanga mann
í þokkabót. — Á
myndinni sést
Bjarni bóndi í
Dalsmynni á
Kjalarnesi vera
aS gefa heima-
alningum sínum
úr pela.
þeirra augum hlaut að sigra.
Félagið ákvað að smíða tveggja
lireyfla flugvél, sem væri ein-
vörðugu úr málmi og gæti flutt
farþega.
Þetta var að því leyti eittlivert
einkennilegasta flugvélasmíði
sem sagan getur um, að efnið
sem hún var smíðuð úr, var alls-
konar gamalt járn — og málm-
rusl sem hluthafarnir sníktu
liingað og þangað eða keyptu
fyrir fáeina aura. Oft og einatt
varð að gerbreyta tilhögun smíð-
innar með tilliti til efnisins sem
fyrir hendi var.
I nístandi kulda var smíðinni
haldið áfram og ekki gefist upp
þrátt fyrir allskonar mistök, er
áttu sér stað, uns verkinu var að
fullu lokið. Flugvélin reyndist
hin hesta. Hún flutti þúsundir
farþega og þúsundir tonna af
flutningi og pósti. Tilveru henn-
ar lylctaði sem þýskri brennandi
sprengjuflugvél er hrapar til
jarðar — í kvikmyndaharm-
leik.
Sikorsky hélt starfi sínu á-
fram. Draumur hans rættist, því
að 1931 smíðaði liann flugvéla-
gerðina S 40, sem allur heimur-
inn nú þekkir Undir nafninu
„America-CIipper“.
Og þá loks — þegar draumur-
inn, sem unga manninn í Kiew
hafði dreymt, hafði ræst, settist
liann niður við skrifhorð sitt,
auðugur og heimsfrægur, og
skrifaði sögu þessa æfintýraríka
draums.
Ungur hóndason frá Svíþjóð
sigldi til Ameríku i þeim til-
gangi, að græðast þar fé. Hann
fór til New York, en óhepnin
elti hann á röndum og liann
dró fram lífið i fátækt og eymd.
Eftir að liafa margsinnis orðið
fyrir vonbrigðum ákvað liann
að slíta öll bönd við ættjörðina,
og þeim mun fremu”, sem
skyldmenni hans liöfðu lagt
fast á mót siglingu hans til
Vesturheims; hann hætti að
skrifa heim og livorki foreldrar
lians né systkini liöfðu hug-
mynd um hvar liann var niður
kominn.
Þá var það, að systir hans
fór vestur um liaf að leita síns
glataða bróður. Ilún kom til
New York, hitti landa sína,
heimsótti sænska konsúlinn þar
i borg, en enginn liafði minstu
hugmynd um hvar bróðir henn-
ar var niður kominn eða hvort
hann var í tölu lifenda.
Dag nokkurn, þegar hún var
á leiðinni í heimsókn til landa
sins og ætlaði að stíga upp í
sporvagn, misti liún pjmgju
sína niður á götuna og pening-
arnir skoppuðu út úr lienni. Þá
]jar þar að ungan, ljósliærðan
mann, liann tók pyngjuna upp,
tíndi upp skildingana og fékk
stúlkunni. Hún þakkaði fyrir
sig á sænsku — alveg óvart —
en maðurinn svaraði ])á einnig
á sænsku. Eitt augnablik virtu
þau hvort annað fyrir sér, svo
féllust þau í faðma, — því að
liinn hjálpsami aðkomumaður
var enginn annar en liinn glat-
aði bróðir.
©
Tilviljanir verða oft til merk-
uslu uppgötvana, og tilviljun
varð til þess, að nýlega hafa
verið gerðar tilraunir með
lcvikasilfur og áhrif þess á
mannslíkamann. Þær liafa leitt
í ljós, að i lcvikasilfri er mikið
eitur, sem getur valdið sjúk-
dómum í líkama manns, ef það
kemst í hann. í flestri ef ekki
allri fæðu sem neytt er, finst
kvikasilfur, það er einnig i tó-
baksreyk, en hættulegast er það
- í tannfyllingum. Það eru tann-
fyllingar, —■ silfurplömbur —
sem oftast valda kvikasilfurs-
eitrun, enda þótt hún geti á ann-
an hátt komist í líkamann.