Vísir Sunnudagsblað - 25.05.1941, Blaðsíða 2

VÍSíR SUNNUDAGSBLAÐ
megin á aðalstrætinu. í 'öðru
sýndist allt uppljómaS og á
ferð og flugi, en hinu var víst
verið aS loka; streymdi þvi
hópurinn sem þar var yfir á
knæpuna sem opin var; var þar
glatt á hjalla og hafSi Bakkus
náð góSu haldi á æSi mörgum
hæSi piltum og stúlkum. Flest
áf því var ungt fólk, mun hafa
veriS þar á aS gizka um 60—70
manns. Mátti þar sjá misjafn-
an sauð i mörgu fé. Sýndist
þar vera allra þjóSa lýSur sam-
ankominn, ljóshærSir Skandin-
avar, margir hverjir stórir og
myndarlegir. Þegar maSur sér
þá innan um svona mislitan
hóp, eru þeir töluvert áberandi.
MiS-Evrópusvipinn mátti sjá
þar yiSa, einnig latnesk andlit;
innan um þetta voru fáeinnv
Indiánar. Voru þeir ekki eftir-
bátar hinna þegar til flöskunn-
ar kom. Einn lítill lögreglu-
þjónn var að vandra innan um
þennan hóp; virtist hann
þekkja þetta fólk vel, og var
ekki neinn óróleika aS sjá á
svip hans, þó hávaði væri mik-
ill. Gistingu fengum viS á öSru
hótelinu og sváfum svefni'
hinna réttlátu til morguns. Þá
var komiS þurt veður og sól-
skin, svo nú var ákveSið að
nota vel daginn.
Strax eftir morgunverð fór-
um við að hitta Joe Lindal, sem
þar á heima. Þekkja Tliorkels-
son hjónin hann vel, því hann
er ættaður úr Lundar, Man., og
er einn af þessari stóru Lindals
familíu sem margir kannast
við; systir hans, Helga, er gift
Dúa syni Hr. Thordarsonar,
sem við vorum að heimsækja.
Næst tókum við okkur keyrslu-
túr um skemmtigarð, sem þar er
á tanganum (National Park).
Er þar mjög fagurt landslag, og
sýndist vera vel hirt. Turn
hefir verið byggður þar viðvatn-
ið sem kallaður er Arnarturn,
er hann 75 fet á hæð og stendur
á höfða, sem er 225 fet yfir
vatnsmál; klifruðum við upp á
efstu hæð hans, og tókum
myndir. Var þar víðsýnt mjög,
þó ekki sæum við öll ríki ver-
aldar, er hætt við að dýrðin
hefSi ekki sýnst mikil á sumum
stöðum hennar eins og nú
standa sakir i henni veröld.
Þegar eg var staddur þarna
uppi um 300 fet yfir vatnsmál,
og sá yfir þetta yndisfagra
landslag: vatnið spegilslétt á
aðra hönd eins langt og augað
eygði, með eyjum og hólmum
hér og þar; landiS öldumyndaS
meS skógarbeltum hingaS og
þangað og sléttir grasfletir á
milli allt í mesta blóma; fólk al-
staSar á ferS aS skemmta sér
bæSi á vatninu og um skemmti-
garSinn. Þá kom í huga minn
hvilík afskapleg mótsögn væri i
þessu mannlífi hér á jörSu. —
Þarna var fólk að skemmta sér
i friðsælli sumardýrðinni og
njóta lífsins i fyllsta mæli. En
ef við gætum séð nógu langt
mundum við sjá eyðileggingu
og dauða orsakað af heift og
hatri mannflokka á milli
stjórnað af fáeinum mönnum.
Hvilíkt brjálæði! Fyrirgefið, eg
er kominn út í aðra sálma en
eg ætlaði að skrifa um, en
þetta æði mannkynsins liggur
svo þungt á huga einstaklings-
ins að hvar sem hann stíngur
niður penna, eða hefir sam-
ræSu viS nágrannana brýzt
þetta út óafvitandi.
Þegar viS höfSum keyrt yfir
mestan hluta skemmtigarSsins,
og villst dálitiS af réttri leiS,
fundum viS samt veginn til
Gills Rock, þar sem við tókum
ferjuna til Washington-eyjunn-
ar; billinn var tekinn með. Dá-
htið rugg var á bátnum, en eng-
inn hafði tíma til að verða sjó-
veíkur, því það tók aðeins 45
mínútur að fara yfir sundið,
sem er eitthvað um 8 mílur.
Þegár þangað kom settumst
við upp i bilinn og keyrðum
þvert yfir eyjuna til Dan Lin-
dals, bróður áðurnefnds Lin-
dals. Er hann búsettur þar og
stundar fiskveiðar. Skammt frá
heimili hans er bátahöfn fiski-
manna og lendingarstöð, þegar
komið er frá Rock Island. Þar
mætti Tryggvi Thordarson
okkur með mótorbát og tók
okkur það sem eftir var leiðar-
innar til landsins helga.
Þegar lagt er af stað yfir
sundið milli eyjanna,' sem er
iy± míla, blasir við manni báta-
húsið og samkomusalurinn,
sem er uppi yfir því og eins
hinar byggingarnar, sem eru á
víð og dreif um allstórt svæði,
sem hreinsað hefir verið og
gert að rennsléttu túni. Er þar
mjög fallegt um að litast; bak
við þessa sléttu eru hæðir
skógi vaxnar með mjög mörg-
um mismunandi trjátegundum,
bæði stórum og smáum. Eyjan
má heita öll skógi vaxin. Hún
er þúsund ekrur að stærð, og er
eign Mr. Thórðarsonar að und-
anskildum 90 ekrum sem
stjórnin á og hefir hún þar
vitahús; vinna tveir menn þar
til að líta ef tir vitanum.
Byggingarnar, sem Mr.
Thórðarson hefir byggt þar eru
að miklu leyti byggðar úr efni
sem tekið er af eyjunni; sum
húsin úr bjálkum og sum úr
steini; eru þau mjög smekklega
byggS, sérstaklega er bátahús-
iS og samkomusalurinn stór-
kostleg og eftirtektarverS bygg-
ing. í þeim sal er eldstæði
(Fireplace) sem er 7 fet á hæð
og 8 fet á breidd (sagt stærsta
„fireplace" í veröldinni). Mr.
Thórðarson segir mér, að þeg-
ar hann var að láta byggja
þetta eldstæði, hefðu menn
spáð því að það mundi ekki
lukkast að hafa eld í því; það
mundi reykja. En hann hefir
oft haft þar stóra elda, og hefir
aldrei reykt. Þegar eldur er
kveiktur i þessu mikla eldstæði
koma manni í hug. langeldar
í skálum forfeðra okkar, sem
við lesum um í fornsögunum,
enda ýmislegt annað á þessu
íslandi hans Thórðarsonar, sem
minnir mann á gamla landið;
allstaðar situr Island honum, i
andlegum skilningi, á hægri
hönd hvar sem hann er.
í sumar varveriS að leggja
víra og undirbúa fyrir rafur-
magnsljós i allar byggingarnar.
I samkomusalnum verða þrír
stórir ljósahjálmar, sem Mr.
Thórðarson hefir smíðað sjálf-
ur. Ef eg man rétt eru um 60
ljós á hverjum þeirra með ýms-
um litum; eitt af ýmsu ein-
kennilegu við þessa Ijósa-
hjálma er að á hverjum þeirra
eru 22 buffalohorn, skyggð og
fægð, með ljósi í hverju. Þeir
mega heita sannkallað lista-
sniíði.
Flaggstöng hefir hann sett
þar upp, sem er 60 fet á hæð,
þráðbeint „balsam" tré, tekið
þar af eyjunni; stendur stöng
sú við hlið mikið, byggt úr
steini; vörður eru sitt hvoru
megin við þetta hlið, 12 fet á
hæð að mig minnir.
Eg ætla ekki að leggja út í
að lýsa byggingunum og verk-
legum framkvæmdum sem þar
hafa verið gerðar. Það yrði of
langt mál og eg finn mig ekki
færan um það svo i lagi sé.
Nokkuð var það sem vakti
athygli mina sérstaklega, og
það var hvað ýmislegt virtist
benda á og minna mann á ís-
land og það sem íslenzkt er;
stórskorin náttúrleg fegurð,
(rugged natural beauty) en lát-
in blandast inn í eðlilega'nátt-
úrufegurð.
Allstaðar má sjá frumlegar
hugsanir á bak við allt sem þar
er starfað, enda mun Mr.
Thórðarson vera sá íslendlngur
sem hefir haft meira af frum-
legum hugsunum en nokkur
annar íslendingur sem nú er
uppi, enda sá eini uppfyndinga-
maður áf okkar þjóðflokki,
sem nokkuð kveður að. Undir
hans nafni eru yfir 100 einka-
leyfi (patents). Getum við því
sannarlega gefið honum nafn-
ið „Edison Islendinga".
Ekki þætti mér undarlegt þó
eitthvað eigi eftir að koma
fyrir almenningssjónir af nýj-
um uppfyndingum eftir hann.
Hann mun enn i leit eftir nýj-
um brautum og nýju ljósi. Heili
eins og hans er aldrei aðgerða-
laus, alltaf nóg viðfangsefni til
umbóta fyrir mannkynið, þó
aðrir lifi aðeins til að rifa niður
það sem hann og hans líkar
byggja upp.
Hann sagði mér að starf sitt
þarna á eyjunni væri eliki
hálfnað. Hann minntist lítillega
á sumt af þvi sem hann hefir
i huga að framkvæma þar. Eg
ætla aðeins að minnast á einn
liðinn af áformum hans, því eg
fékk leyfi hans til þess. Mér
fannst hugmyndin svo fögur og
lýsa hans innra manni svo vel,
með að láta eitthvað gott af
sér leiða og um leið, að hafa
gamla Island í huganum.
Bókasafnið hans fræga i Chi-
cago, sem er álitið eitthvert
merkasta prívat bókasafn í
Bandarikjunum, og þó víðar sé
leitað, sérstaklega vegna sjald-
gæfra bóka.
Margir hafa haft þá spurn-
ingu í huga, hvað hann ætlaðí
að gera við það í framtíðinni,
eða hvað yrði um það eftir
hansdaga.
Nú lét hann í ljósi við mig
áætlun «ína því viðvíkjandi í
framtíðinni, og er hún sú, að
flytja það út í eyjuna og setja
það í samkomusalinn uppi yfir
bátahúsinu. Það virðist mjög
heppilegur staður fyrir það
ýmsra ástæðna vegna, fyrst að
plássið er framúrskarandi að-
laðandi, i öðru lagi, að óvíSa
væri meira næSi til aS stúdera
en þar.
ÞaS er einmitt hans hug-
mynd, aS hægt væri aS koma
þvi til leiSar, aS stúdentar frá
íslandi, sem heimsæktu þetta
land, (sem hann hyggur að
verði meir og meir um í fram-
tiðinni), geti mætt þar hérlend-
um stúdentum og kynnst þeim,
og um leið rannsakað ýmsar
fræðibækur, sem í safninu eru,
og notið þess fróðleiks sem þar
er að finna, sem mun kannske
óvíða annarstaðar hægt að fá;
og um leið notið hvíldar í hinu
friðsæla umhverfi þar. Ákjósan-
legri staður mun vart finnast,
fyrir þá sem vildu njóta hvíldar
og næðist frá asa og þrasi stór-
borgarlífsins.
Ýmsir hafa mótmælt þessari