Vísir Sunnudagsblað - 29.10.1941, Síða 6

VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
é
Þar greymist þér mitt svar.
Eftlr Kristmann Gudmundsson.
Það er viðlag úr gömlu kvæði
sem var sungið í þorpinu mínu
þegar eg var ungur. Nú er orðið
langt síðan og kvæðið er sjálf-
sagt löngu gleymt.
Nörresen gamli skipstjóri
lauk úr ölglasinu sinu og bað
um í það aftur. Við sátum á
knæpunni hans i Nýhöfn, þar
sem við hittumst stundum, og
hann var venju fremur mál-
hreifur í þetta sinn. Á meðan
hann heið eftir ölinu fór hann
aftur að raula gamla kvæðið
sitt, með viðlaginu sem allir
voru húnir að gleyma, nema
hann:
Við lága krítarklettinn,
þar sem kofarústin var
endur fyrir löngu,
og upp á sandinn hleika
aldan skolar likum
frá heljardjúpum mar;
þar hef eg séð þig vinur
um vorkvöld einann reika,
um vanga þinn lék blærinn,
á himni skýjafar.
.j
Þú kvaddir mig,
og aldan burt þig bar.
Bíðurðu mín? þú spurðir,
en þögul ég var.
Nú græt ég oft í leyni
og geng um sandinn ldeika.
Þar geymist þér mitt svar.
Það var uppáhaldskvæðið
hennar, sagðj hann allt í einu.
Svo þagði hann um hríð og var
öðru hvoru að súpa á glasinu.
Eftir drykldanga stund hóf
hann mál sitt á ný: Eg ætla ekki
að fara að segja þér neina sögu,
sagði hann. Sögur geturðu húið
til sjálfur. En það var einu sinni
stúlka, í litlu þorpi við sjó.
Nörresen gamli saup á glasi
sinu; augu hans voru fjarræn,
eins og þau horfðu út yfir mik-
ið haf. Þetta var skeggjaður
maður með dapran svip og
hrjúfa rödd; ég lield að liann
liafi verið um sextugt.
Hún hefir líklega ekki verið
falleg, sagði hann; en mér
fannst það nú samt þá. Yið sá-
umst fyrst þarna í víkinni fyrir
vestan þorpið okkar, við krítar-
klettana; þar var einu sinni
kofarúst sem einhverjar sagnir
gengu um, ég er húinn að
gleyma þeim. Og rústin var jöfn-
uð við jÖrðu, því þar þótti
reimt. Það var skemmtilegt að
ganga þar um sandinn á kvöldin
í góðu veðri. Eg gekk þar ofl
vorið sem eg kom af stýri-
mannaskólanum. Svo var það
eilt sinn, að hún kom á móti
mér. Eg heilsaði henni og spurði
hvort hún vildi ganga með mér.
Hún nam staðar, leit á mig með
dimmu augunum sínum, — það
var eins og þau væru full af
rökkri, — og sagði í hálfum
ldjóðum: Já, eg vil ganga með
þér.
Nú, svo gengum við saman
þarna nokkruin sinnum, og það
skeði ekkert annað, því ungling-
arnir i þann tíð voru ekki eins
frakkir hvorir við annan eins
og núna. En við höfðum nú
samt tilfinningar eins og þið,
og mér varð mjög hlýtt lil jiess-
arar stúlku. Hún var liá og
grönn og sambrýnd, dökkhærð,
með munn sem minnti á rósirn-
ar í suðrinu. Og hún var ætíð
fjarska alvarleg, eg held að eg
hafi aldrei séð liana hrosa. En
Inin hafði fallega, lága og mjúka
söngrödd. Mér datt stundum í
hug, að það myndi vera indælt
að heyra liana syngja vögguljóð
við harn.
Rétt í þessu kom liópur af
ungu fólki inn á knæpuna; það
hafði liátt á meðan það var að
fá sér sæti. Nörresen gamli
horfði á það döprum augum.
Þetta er glaðvært, sagði hann.
Það eru allt aðrir tímar núna
en þá. Ef stúlkurnar þeirra
ganga með öðrum á morgun, þá
hlæja þeir bara eins og gapar og
fá sér nýja. Við gátum það ekki.
Þegar við gengum með stúlku
oftar en eitt kvöld, þá var okkur
dauðans alvara. Og kvenfólkið
var trúrra á þeim tímum; allt
var einhvernveginn staðfastara.
Það hafði sljákkað í unga
fólkinu og gamli maðurinn liél t
áfram að segja mér frá stúlk-
unni sinni:
Eg var búinn að fá skipsrúm
upp úr Jónsmessunni, og siðasta
kvöldið sem eg var heima, gekk
eg vestur á sandinn. Hún var
vöji að koma þangað líka, án
þess að við töluðum um það
fyrirfram; við mæltum okkur
aldrei mót. En hún kom nú
samt ekki þetta lcvöld. Eg beið
fram á nótt, en hún kom alls
ekki. Mér leið eklcert vel, því
satt að segja, fann eg fyrst þá
hversu hlýtt mér var orðið til
hennar. Eg var allan tímann að
raula fvrír munni mér uppá-
haldskvæðið hennar. Það var
allra bezta veður, logn og lá-
deyða um allan sjó.
Morguninn eftir fór eg heim
til hennar. Mér hafði ekki orðið
svefnsamt um nóttina. Og eg
átti að fara um borð eftir nokkr-
ar mínútur. Hún var að gera
morgunverkin; eg hafði aldrei
séð hana eins fallega. Eg gat
ekkert sagt, en í vandræðum
minum fór eg að raula viðlagið
lir kvæðinu: Bíðurðu min? þú
spurðir, en l>ögul eg var. Þá tók
hún undir við mig, ósköp lágt:
Nú græt eg oft í leyni og geng
um sandinn bleika. Þar geymist
þér mitt svar.
Eg lét mér það nægja, og fór
himinlifandi um horð, því
þannig var ástin unglinganna í
gamla daga. Og eg sigldi í fjar-
læg lönd, langt frá stúlkunni
minni.
Þegar maður er ungur, líður
tíminn skjótt, einkum á ævin-
týraleiðum um fjarlæg liöf og
lönd. Eg sé það núna, að eg
hefði víst átt að skrifa lienni,
mig langaði líka til þess, en
kom mér ekki að þvi. Og eg
vissi að hún beið mín. Það liðu
nokkur ár. Eg forframaðist
talsvert, og hverjum eyri hélt
eg saman. Stundum, þegar mig
langaði í land með hinum pilt-
unum, þá minntist eg l>ess livað
hún hafði fallega söngrödd, og
hversu indælt það myndi vera,
að lieyra hana raula við barn.
Eg ætlaði mér að eiga fyrir
vöggunni þegar heim kæmi;
mér liefir alltaf l>ótt vænt um
krakka.
Meðan foreldrar mínir lifðu,
skrifaði eg þeim, en þau minnt-
ust aldrei á hana. Og tveimur
árum eftir hrottför mina úr
þorpinu dóu þau bæði, með
stuttu millibili. Þá hafði eg
engan að skrifast á við. Árin
liðu, en við vorum bæði mig.
Það var öllu óhætt þess vegna.
Eftir sex ár kom eg heim
sem fyrsti stýrimaður á fallegri
fjórmastraðri skonnortu. Það
var nú, okkar á milli sagt, ekk-
ert smáræði í þá daga, kunn-
ingi. Mér var líka sómi sýndur
af gömlu kunningjunum, þá
vildu nú margir l>ekkja m'ann
og ganga með manni á götun-
um. Satt að segja fann eg líka
dálítið til mm, og fór hvorki
einförum, né lét lítið á mér
bera! Þó var mér æ bið sama í
hug, og var alltaf að skyggnast
um hvort eg sæi hana ekki. En
hún varð aldrei á vegi minumi
það leit helzt út fyrir, að hún
væri farin úr bænum, og eg
kom mér lengi vel ekki til að
spyrja eftir henni. Eg fór þang-
að sem hún bjó áður; þá var
eg búínn að vera í þorpinu á
aðra viku. Foreldrar hennar
voru dánir, eins og mínir, og
maðurinn, sem bjó i liúsinu,
sagði mér, að hún væri vinnu-
kona hjá lækninum. Mér þótti
hálfleitt að lievra, að hún væri
þénandi, svo heimskur var eg
þá, eða öllu heldur blindaður
af minni eigin velgengni. Eg
hefi oft blygðast mín fyrir það
síðan. Aftur liðu nokkurir dag-
ar. Eg hafði kynnst lækninum
og konu Iians í samkvæmi, og eg
var hálfhikandi við það, að fara
lieim til þeirra og spyrja eftir
vinnukonunni i húsinu.
í stað þess fór eg út að krítar-
klettunum fyrir vestan þorpið.
Það var um kvöld, og bliðskap-
arveður. Þegar eg kom fram á
sandinn, þar sem kofarústin
var einu sinni, þá sá eg hana.
Hún stóð í flæðarmálinu og
horfði út á sjóinn. Mér hitnaði
lieldur en ekki um lijartaræt-
urnar, og eg held að eg hafi
hlaupið þennan spöl sem var á
milli okkar, þvi mér var svo
þungt um andardráttinn og eg
var allur svo undarlegur þegar
eg stóð fyrir framan hana.
Guð minn góður, eg gleymi
því aldrei hvernig hún leit á
mig. Þá fann eg í fyrsta sinn
livað það er að elska konu heit-
ar en lífið í brjóstinu á sér. Það
er meira en orðin tóm, skal eg
segja þér, kunnmgi! Hefirðu
séð ástina í augunum á stúlku,
sem þú elskar? Eg tók í hendina
á henni og bað hana að fyrir-
gefa mér, sagði henni alveg eins
og var. Hún svaraði engu, en
horfði á mig með alvarlega
augnaráðinu sínu og hélt fast i
hendina á mér. Þá fannst mér
hún vera fegursta konan sem
ég liafði séð og mér finnst það
enn.
Skipið, sem eg var á, átti að
fara af stað til Kaupmanna-
liafnar daginn eftir. Eg sagði
henni það, og að eg ætlaði að
láta skrá mig af því þar og
korna svo aftur til liennar. Það
var fát á mér og eg stamaði, því
eg var óumræðilega sæll. Svo
fylgdi eg henni heim að læknis-
liúsinu, og við þögðum bæði á
leiðinni. Eg var eins og í ein-
hverri leiðslu. Þegar við skild-
um, kyssti eg á hendina á henni,
mér var það nóg, eg elskaði
hana svo mikið.
En á leiðinni til Kaupmanna-
hafnar fór eg að hugsa um, að
eg hafði ekki einu sinni beðið
hennar! Ekki að þess þyrfti við,
en það var þó sjálfsagt kurteis-
isskylda við konuna mina til-
vonandi. Til þess að bæta úr
þessu skrifaði eg lienni hátið-
legt biðilsbréf, strax og eg kom