Vísir Sunnudagsblað - 27.09.1942, Blaðsíða 5

VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
ið okkur hvíld, en ofan á það
bættust svo allar hætturnar,
sem, voru því samfara, að við
vorum í hernaði en ekki frið-
samlegri verzlunarferð. Við lét-
um úr höfn fimmtudaginn 18.
anríl 1918 og stýrðum í norður-
átt, þvert yfir Eystrasaltið.
Þetta var síðla dags og nóttin
skall skjólt á. Við sáum Kaup-
mannahöfn á bakborða, upp-
ljómaða af óteljandi skærum
rafmagnsljósum. Þegar við fór-
um fram bjá Helsingborg á
sænsku ströndinni, gátum við
séð í nætursjónaukunum okkar
nokkrar fyllibyttur slæpast
undir götuljóskeri við höfnina.
Eitt af síðustu húsunum í borg-
inni, sem við sáum, var uþp-
Ijómað. Við fórum svo nærri,
að við gátum greinilega séð inn
í borðstofuna. Þar var veizla
mikil í fullum, gangi og sat
skartklæddur hópur karla og
kvenna undir borðum. Þau hlóu
og mösuðu og klingdu glösum.
Við fengum sting í hjartað, er
við sáum þessa sjón. Þetta var
það síðasta, sem við sáum, af
lifi fólks i Evrópu, þangað til
við komum heim aftur.
Við vorum svo heppnir, að
það var þoka, þegar við kom-
um að tundurduflagirðingunni
miklu, svo að eklcert af eftir-
litsskipunum varð vart við okk-
ur. Aðeins máfar og hnísur
vissu um ferðir olckar þarna.
Þegar við vorum komnir út á
sjálft Atlantshafið rökuðum við
á okkur krúnurnar til þess að
okkur skyldi ekki verða of heitt,
en létum í þess stað skeggið
vaxa, til þess að þurfa ekki að
eyða tíma í að raka það.
Þ. 2. mai heyrðist ópið al-
þekkta: „Skip framundan.“
Þetta reyndist vera stórt vopn-
að skip, en við höfðum fengið
ströng fyrirmæli um það, að
ráðast ekki á neitt skip, fyrr
en við værum komnir undir
strendur Bandaríkjanna, svo að
engan gæti grunað, hvert ferð
okkar væri heitið, áður en við
værurn komnir á þann leikvang,
sem okkur var ætlaður. En þetta
skip var allt of freistandi og
það geta komið fyi'ir kringum-
stæður, er hafa það í för með
sér, að menn geta ekki farið of
nákvæmlega eítir skipunum yf-
irmanna sinna. En jafnvel þó
að skipið gæti sent frá sér skeyti
um stöðu okkar, þá átti það
ekki að þurfa að koma að sök.
Við • vorum ekki komnir svo
langt áleiðis yfir hafið, að menn.
gæti ráðið af hnattstöðu okkar,
hvert ferðinni væri heitið.
Við sendum skipinu txmdur-
skeyti. Það missti marks. Þá
komum við úr kafi og reyn&
um með fallbyssunum. En skip-
ið komst undan og við gátum
lieyrt það senda svohljóðandi
skeyti um árásina:
„E.s. Port Said tilkynnir: Við
höfum hitt fjandmanna-kaf-
bát.“ Siðan gaf skipið upp hnatt-
stöðu sína.
Við vorum heldur en ekki
lúpulegir. Það er sök sér að ó-
hlýðnast yfirboðurum sínum,
þegar það er gert til þess að
vinna glæsilegan sigur, en hér
var ekki því að heilsa.
Það fór að hlýna verulega,
þegar við komum á móts við
Azoreyjar. Allskonar rekavið
og sæþörunga rak framhjá
okkur, en þilfar bátsins var svo
lágt, að við gátum næstum rétt
höndina ofan í sjóinn. Hnísur
fóru fram hjá okkur í stórum
skörum og flugfiskar léku sér
að því að svifa þvert yfir bát-
inn. Sverðfiskar gerðu líka
margar tilraunir til að reka
okkur i gegn, en þegar þeir
fundu, hversu sterkar’ síður
bátsins voru, þá gáfust þeir upp
og köfuðu á brott. Einu sinni
fórum við framhjá griðarmik-
illi breiðu af allskonar rekaldi,
sem sýndi, að þar hafði hnífur
einhvers komizt í feitt. Á kveld-
in söfnuðumst við umhverfis
turninn og stofnuðum til sam-
söngva. Við sungum gamlar
þjóðvísur með undirleik gítara
og mandolína. Himininn var
stjörnubjartur og hitabeltis-
máninn hellti geislaflóði sínu
yfir okkur. Það var eins og sjór-
inn væri lifandi, því að hann
glitraði allur af maurildum.
Það var engu líkara en að við
værum á ferð um haf af bráðn-
um, glóandi málmi. Hafið var
silfurlitt og silfurdropar þeytt-
ust við og við yfir stafn kaf-
bátsins.
Hver dagurinn leið af öðr-
um, án þess að skip kæmi í
augsýn. Við forðuðumst þau
svæði á hafinu, þar sem skipa-
ferðir voru algengastar. Við
vorum komnir meira en hálfa
leið yfir hafið og ef einhver
yrði okkar var úr þessu, þá væri
ekki mikill vandi að gera sér
í hugarlund, að við værum á
leið til Ameríku.
Einn dag eftir hádegi, sáum
við reykjarstýók að baki okkur.
Fjögurra þúsunda smálesta
skip kom brunandi beint til
okkar. Það hafði fallbyssur í
stafni og skut og það var eins
og þær ögruðu okkur að reyna
til við sig. Við skeyttum þvi
ekkert um skiimnir flotamála-
ráðuneytisins og 6endum skip-
inu tundurskeyti. Allt var kyrrL
Við höfðum misst marks í ann-
að smn. Skipið brunaðj sina leið
og fór i krákustigum. Skipverj-
ar höfðu þá séð tundurskeytið.
Er við komum úr kafi nokkru
síðar heyrðum við það tilkynna
stöðinni í Bermuda um okkur.
Það hét „Huntress“ og var eign
brezk-indverska félagsins. Við
gerðum okkur nú enga von um
að geta komið Bandarikjamönn-
um á óvart, úr þvi að búið var
að tilkynna uin árásina. Menn
geta gert sér i hugarlund, hvað
við bÖlvuðum sjálfum. okkur
fyrir heimskuna.
Litlu síðar náðum- við loft-
skeytum frá Ameríku. Það hýrn-
aði heldur yfir okkur, er send-
ingin endaði með þessum orð-
um: „Enginn kafbátur. Allt
kyrrt og rólegt.“ Svo var helzt
að sjá, sem Bandaríkjamenn
hefði ekki fengið neina tilkynn-
ingu frá Bermuda. Það kom
oltkur á óvart. Það var auðséð,
að einhversstaðar var samvinn-
an ekki í sem beztu lagi, og
heppnin var með okkur. Dag
eftir dag heyrðum við þessa
sömu tilkvnningu endurtekna:
„Enginn kafbátur. Allt kyrrt og
rólegt.“ Við liöfðum verið
heppnari, en við höfðum átt
skilið. Siðar sáum við annan
reykjarstrók og segl út við sjón-
deildarhringinn. Við fórum í
stóran krók framhjá báðum,
því að við vorum staðráðnir í
að falla ekki fyrir freistingunni,
* fyrr en við værum komnir upp
að landi. Við tókum, stefnu
norður á við, áleiðis til Hatteras-
höfða. Umferðin fór jafnt og
þétt vaxandi og í hvert sinn,
sem við sáum skip fórum við
langt úr vegi þess.
Að morgni þess 21. maí, einum
mánuði og þrem dögum eftir
brottförina frá Kiel, fór litur
sjávarins að verða gráleitur og
gruggugur. Við mældum dýpið
og það reyndist vera 35 metrar.
Við vorum komnir að landi,
þótt við værum ekki ennþá í
landsýn. Þarna var Vesturheim-
ur, þar sem, við áttum að taka
til starfa og láta hendur standa
fram úr ermum.
Við höfðum innanborðs um
hundrað tundurdufl og þeim var
komið fyrir þar sem liægast var
að. komast að þeim. Eitt af að-
alverkefnum okkar var að sá
þeim vandlega þar sem her-
gagnaskipin, er sigldu til Ev-
rópu, fóru helzt um. Fyrsti hóp-
urinn átti að lenda í Chesapeake-
flóa, til ,,ágóða“ fyriy Baltimore
er var stærsta styrjaldarhafn-
arborg Bandarikjanna. Næsta
skammt áttum við að leggja í
mynni Delaware-flóa, handa
þeim skipum, er kæmi frá Fila-
delfiu og öðrum höfnum þar í
grennd. Við stefndum, norður
með landi.
Síðla þenna dag komum við
auga á rennilega fimmsiglda
ameríska skonnortu, en þvi
miður var hún svo fjarri, að við
gátum, ekki náð henni. Hún var
svo falleg, að mér þótti eigin-
lega gott, að hún skyldi sleppa.
Hver einasti sjómaður elskar
hin gömlu og glæsilegu seglskip,
og mér fannst það alltaf þung-
bært, er eg þurfti að senda eitt-
hvert þeirra niður á botn undir-
djúpanna. En seglskipið var vart
úr augsýn, er annað skip nálg-
aðist — beitiskip af Charleston-
flokki.
„Ó, bara að við gætum sent
því skeyti!“ hugsaði eg.
Skipið sigldi hið rólegasta
leiðar sinnar og engan á þvi
grunaði nærveru oltkar. Við
vorum tilbúnir með tundur-
skeyti, en til allrar óhamingju
vorum við svo langt frá því,
að ekki var viðlit að skjóta á
það.
Þá kom fjórsigld skonnorta
allt í einu brunandi fyrir fullum
seglum á bakborða. Við vorum
of nærri landi til þess að hætta
á að koma upp á yfirborðið, svo
að við læddumst á brott. Um-
ferðin var svo mikil, að við hefð-
um getað lent í allskonar óþæg-
indum, ef við hefðum farið úr
kafi. Við fórum, þess í stað enn
dýpra og bjuggumst til að
liggja á botninum i nokkrar
klukkustundir. Við gægðumst
upp aftur klukkan sjö um kveld-
ið og þá var hellirigning, þrum-
ur og eldingar. í austur- og suð-
urátt var liimininn þungbúinn
og ógnandi, beint yfir okkur
voru regnþrungnir skýjabólstr-
ar, en í vesturátt gat að lita dá-
fagurt sólarlagið. Veðrinu slot-
aði fljótlega og bráðlega gægð-
ist tunglið fram á milli skýja.
Um klukkan tíu um kveldið voi'-
um við komnir að Henry- og
Charleshöfðum.
Bétt eftir miðnætti voru gefin
merki urn að hætta væri nærri
og við fórum strax í kaf. Hvítt
Ijós stefndi beint á okkur. Það
var hafnsögumannsskip með
leitarljós. Höfðu skipverjar þess
séð okkur? Að því er bezt vai’ð
séð, höfðu þeir ekki gert það,
því að skömmu siðar heyrðum
við sama skey tið og áður: „Eng-
inn kafbátur. Allt kyrrt og ró-
legt.“ Við héldum áfram ferð
okkar norður á bóginn. Þegar
dagaði lögðumst við aftur á
botninn. Við vorum nú að nálg-
ast Baltimore, svo að við hegð-
uðum okkur eins og kafbáta var
venja, er þeir voru að verki, þar
sem miklar skipaferðir voru. A
daginn lágúm við á hafsbotm