Vísir Sunnudagsblað - 11.04.1943, Blaðsíða 5

ferða hans — klofstutís og
kubblegs — og segir þegar hann
ríður í hlaðið: „Eg hélt nú að
kóngurinn væri að koma, þegar
eg sá til þín á Hörgnum“. „Eg
hélt það líka“, svaraði karl. Sú
saga gengur staflaust að þessi
karl hafi verið flekaður til að
segja nei við spurningu prests-
ins á brúðarbekkrium, og mun
vera satt.
Grænn svörðurinn er nú vax-
' inn yfir leiði annarra manna,
sem eigi sögðu^færra skemmti-
legt én þessir, sem enn hfa. Og
sagnirnar um þá fyrnast og
gleymast, séu þær ekki þegar
komnar í glatkistuna. Nú eru
þau hraði og menntun að mestu
búin að mála m,eð einlilum
farða yfir allar glufurnar, sem
þessir menn sáust i gegnum.
Þarft verk væri að safna þeim
sögnum um þá, sem enn lifa
og skrá þær, heldur fyrr en
seinna.
Nú er sú tízka á landi hér,
að aldrei má skrifa svo orð um
neinn blett landsins, að elcki
sé sýnt um leið með eins gild-
um rökum og fundin verða, að
sá bletturinn sé sá fegursti á
landi hér — að einhverju leyti.
— Af þessu kemur svo aftur
lritt, að allir þeir, sem yrja
pappir með penna, eða leggja
beztu hæfileika sína i það —
ef nokkrir hæfileikar fyrirfinn-
ast þá — að semja sem, dásam-
legastar lýsingar á fegurstu
blettum, sem þeir þekkja. Eg,
sem engar snjallar lýsingar hef
á takteinum, get þó gefið ykkur
eitt gott ráð. Ef ykkur langar
til að sjá svo fallegt sólarlag —
þótt sólin setjist aldrei alveg —
að það upphefur umhvei’fi ykk-
ar i draumkenndan æfintýra-
heim, sem er margfalt dásam-
legri en ykkur liefði nokkurn
tíma dreymt um, langi ykkur
til þess að upplifa þetta, þá ætt-
uð þið að vaka eina fallega júní-
nótt norður á Sléttu og finna
alla þá töfra og öll þau álög,
sem slik nótt leggur á ykkur.
Eftir það verðið þið betri menn
en áður.
En — „svo er til önnur saga“.
Haustbrim á Sléltu cru eins ólik
júnínóltum þar og maður er
ólíkur hnullungi. Þar eru í
haustbrimi Iröllsleg átök strand-
ar og hafs og má ekki sjá hvort
betur stenzt i þeim hardaga.
Þar er engu hlíft og engin giúð
gefin, en sjórínn teygir arma
sína eins langt og hann getur
og húgsar þá lítt um skaða,
eða með öðrum oi'ðum,, livað
•liann afrekar. Getur það stund-
um minnt á herhlaup Þjóð-
verja i Rússlandi, hvernig hann
teygir sig lengra og lepgra og
vlsm sunnudagsblað
Gera Italir byltingu?
Itölum féllst hratt hugur, við
ófarirnar í Norður-Afríku og
loftárásirnar á ítalskar borgir.
Enginn maður í Ítalíu gerir sér
tyllivonir um framtíðina. Og
’hernaðarófarirnar fréttast sam-
tímis því, sein þjóðin er að yfir-
bugast af heniaðarþreytu, mat-
arskorti og þi-ælkun ítalskra at-
vinnuvega af hálfu Þjóðverja.
Eleki er það vel til þess fallið
að auka liernaðaráhugann að
Italir vita vel, að brauðskammt-
urinn þeirra er aðeins 940 gr. á
viku en að Þjóðverjar fá 2250,
eða að kjötskammturinn er tæp
100 grömm, en 350 lijá Þjóð-
verjum, sykurskammtur þeirra
verður svo síðast að staðnæm-
ast og hverfa til baka. Geigvæn-
leg eru þessi átök og aldrei
finnur maðurinn eins greinilega,
hve lítill hann er, eins og þegar
liann horfir á slík átök brims
og lands.
Eg liefi minnst á Raufarhöfn
með örfáum orðum. Þorpið
bjTgir sig niður í dálítilli kvos
milli lágra ása. Umhverfið er
æði hrjósti-ugt, en túnin, sem
óðum eru að vaxa, jafnvel þar
sem grjótið er mest, sýna, hvað
má gera og verður gert. Og þó
lítið sé enn búið að snyi-ta húsiu
í ]>orpinu eða umhverfi þein-a,
þá verður að dæma þorpið eins
varlega og unghng á gelgju-
skeiði. Þvi er langt frá, að Rauf-
árhöfn sé fullfarið fram ennþá.
Gaman væxú að vita, liver ör-
lög framtíðin býr Raufarhöfn.
Eg segi gaman, og eg efast ekki
um að þau örlög séu góð. Þegar
atliafnalífið þar verður orðið
jafn starfandi sumar og vetur,
þegar stóreflis tún fara að l>enj-
ast yfir móana og mýrarnar,
og höfuðból að skapast á rúst-
unurn, af þessum fáu eyðibýlum
sem til eru þar. Já, þegar farið
verður að nota alla framtíðar-
möguleika, sem Sléttan geym-
ir, þá verður ganxan að lifa.
Þið kunnið að lcalla þetta
draumsýnir en — þetta er þeg-
ar byrjað að ske: í Leirhöfn
hefir töðufall tvítugfaldasl á 25
ái'um. Annarsstaðar er framför-
in hægari. Ef við, þú og ég,
neitum að leggja hönd á plóg-
inn, þá getum við tafið þróun-
ina, en svo kemur sá timi, er
niðjarnir hlýða bænarkalli
moldarinnar og sá dagur getur
fremur orðið á morgun en síð-
ar. Og þó við lifum ekki þennan
dag, þá kemur haiyx, Hann
kemur.
er 125 gi'. og feitmetisskammt-
urinn 100 gi'. en það er nálægt
helmingur þess, sem „félagi»n“
fær. Og ítalinn fær pund af kar-
töflurn vikulega en Þjóðverjinn
8—9 pund. Þessar tölur segja til
um skammt alls fjöldans, en
erfiðisvinnumenn fá miklu
meira í báðum löndunum, en þó
i líku hlutfalli en máske öllu
sanngjarnara.
Hið bága ástand ítalsks iðnað-
ár verður Ijósast af tölum þeim
sem sýna hve nauðalítið Italir
fá inn i landið af hráefnum,
hvort heldur er til hergagna-
gerðar eða til almenns iðnaðar,
þjóðinni til lífsframfæris. Italir
verða að eiga % kolaþurftar
sinnar undir innflutningi frá
•Þýzkalandi, en sá innflutningur
mundi sanxsvara 12 millj. smá-
lestum á ári. Og það hefir lengi
verið kunnugt, að Þjóðverjar
telja sér það gersamlega um
megn að senda 200 járnbrautar-
lestir með kol til ítaliu á dag.
Hvað steinolíuna snertir yrðu
85 af hundraði að fást frá Rúm-
eníu, eins og sakir standa, en
það fæst vitanlega því aðeins,
að hægt sé að flytja það -— og
Þjóðverjar þurfi ekki að nota
olíuna sjálfir.
Italir segjast framleiða 1.400.-
000 smálestir af jámi og stáli
sjálfir, en eigi að síður er þeim
nauðsynlegt að fá 700.000 smá-
lestir af l>essum miáhni i viðbót,
frá Þýzkalandi. Þeir hafa ekk-
ert gúmmí, en eru byrjaðir að
framleiða gerfigúmmi, sem
heitir „buna“, en sú framleiðsla
getur ekki numið rneiru en 3—6
þúsund smálestum af þeim
10.000 smálestum, sem þeir
þurfa nauðsynlega á að lialda.
Allt sem þeir þurfa af kopar og
nikkel verða þeir að fá frá Þjóð-
verjum, því að af þessum málm-
urn lxafa þeir ekkert sjálfir.
Sömideiðis verða Þjóðverjar að
sjá þeim fyrir flestu því, sem
þarf til sprengjugerðar. Þeir
verða að fá millj. smálestir af
tiiribri frá Jugoslavíu og Norð-
urlöndum, en flutningurinn er
mjög torveldur vegna þeirra
truflana, sem eru á samgöng-
um Mið-Evrópu. Ennfremur
verða þeir að fá allar stórar vél-
ar, mælítæki og sjóntæki frá
Þjóðvei’jum.
Þá má geta þess, að itahr
framleiða aðeins 7.000 smál. af
ull, en undir venjulegum lu-ing-
umstæðum nota þeir 50.000
smálestir af þessari vöru. Sömu-
leiðis þj'rftu þeir að flytja inn
95 af hundraði af hómvdl þeirri
Höfundur greinar þessarar
er ítalskur blaðamaður, G. F.
FRANZERO, sem áður starf-
aði fyrir „Gironale d'Italia“
sem fréttaritari í Englandi.
sem þeir þarfast, en fá alls enga
bómull eins og nú er ástatt. Þeir
mundu þurfa að flytja inn 80%
af leðri því er þeir þurfa að nota,
en ekki fá þeir neitt af því held-
ur. Loks má bæta þvi við, að
landbúnaðuriim er í mestu neyð,
vegna þess að ítalir fá ekki þau
900.000 tonn af fosfat-áburði,
sem þeir hafa undanfarið flutt
inn frá Norður-Afríku. Tóvöru-
iðnaður var áður afar mikill í
Norður-Ítalíu, en hann er nú í
kalda koli. Allt atvinnulíf lands-
ins er þannig, að fólk lepur
dauðann úr skel, og er algerlega
háð því, sem Þjóðverjum þókn-
ast að láta af hendi rakna.
Sigurvonir i Norður-Afríku
voru eina björgunarvon ítala.
Það munaði minnstu að þjóðina
þryti þolinmæðina þegar hún
frétti af þvi hvernig Rommel
skildi ítölsku liersveitirnar eft-
ir hjálparþrota skömmu eftir að.
undanhald hans hófst frá E1
Alamein. Og nú sér þjóðin hve
mikils Mussolini má sin, er
hann verður að biðja Hitler um
að senda sér hjálparíið til þess
að viðhalda stjórnarfarinu í
Italíu. Facistastjórnin í Italíu
getur þvi aðeins haldið áfram
að vera til, að þýzkl lierlið og
byssustingir gerist bakhjar!
Gestapo-liðsins, sem þegar liefir
selzt að í Italiu.
Hinn greinilegi ótti, sem nú
hefir gripið þjóðina við innrás
af hálfu Bandarikjamanna og
Breta, ásamt hinunx sífjölgandi
flugárásurix á ítalskar borgir
lilýtur að ýta mjög undir þann
ásetning þjóðarinnar að segja
Þjóðverjum upp samvinnunni
og leita sérfriðar við banda-
menn. En þó er ekki vert að
treysta þvi um of. Stjórnin mun
i lengstu lög reyna að útiloka
uppreistina. Gestapo og hið
italska Ovra-lið á að sjá fyrir
Ixví. Eigi er heldur gerandi ráð
fyrir því, að einhver „þjóð-
hetja“ komi fram á sjónarsvið-
ið. Upphafið verður að koma
frá einhverjum eftirtalinna að-
ila eða öllum í sameiningu:
Konungsættinni, sem sér æ
betur, að Mussolini hefir lifað
sitt fegui’sta og að stundin er
Itpmin tii þess, að yerða við ósl%