Tíminn Sunnudagsblað - 17.06.1962, Blaðsíða 5

NeskaupstaSur. Handan fjarSarins er Suðurbyggð.
firði 1703 (samanber manntal), einn-
ig verið synir hans. Síðan eru þeir
líka ættfœrðir þannig í ritinu.
1 lafur Magnússon (d. 1717 eða
—18) bjó í Hellisfirði, kirkjubóndi
þar, hreppstjóri og jarðeigandi og
efnað'asti bóndi sveitarinnar kringum
aldamótin 1700. Þorsteinn bjó á
Sveinsstöðum, næsta bæ við Hellis-
fjörð, líka jarðeigandi, en ekki eins
efnaður og Ólafur. Sá þriðji, Sveinn.
bjó í Skuggahlíð, að minnsta kosti
fyrst, reisti þar bú vorið 1702.
Nægar heimildir eru til um það
að þessir þrír bændur, Ólafur, Þor-
steinn og Sveinn, voru bræður og
telja má víst, að þeir eru rétt ætt-
færðir eins og fyrr segir í Ættum
Austf. En aftur á móti kemur síðar
fram í þessum þætti, að líkur eru
engar fyrir því og tæplega hugsan-
legt, að Erlendur hafi verið bróðir
þeirra. Hann mun hafa verið annars
staðar upprunninn og aðfluttur til
Norðfjarðar á sínum tíma. Verður
nánar á það minnzt síðar. ÓlafUr
hreppstjóri í Hellisfirði og bræður
hans koma hér því ekki við sögu
fram yfir aðra bændur í Norðfirði á
þessum* tíma. Er það einasta sökum
tilgátunnar í Ættum Austfirðinga um
ætterni Erlends í Skálateigi, sem
vafalaust er röng, að þessi grein er
gerð hér fyrir þeim, ef verða mætti,
að aðgreiningin milli hans og þeirra
gæti þá orðið þeim mun ljósari og
eftirnjinnilegri.
Erlends er get-
Fyrstu heimild-is í manntalsbók
Bessa sýslumanns
ir um Erlend
Magnússon
Guðmundssonar i
miðhluta Múla-
sýslu, sem nær
yfir næstu þrjú
fardagaár á undan manntalinu 1703
(1699—1702). í hana voru skráð
nöfn allra þeirra manna í sýsluhlut-
anum, hvert*þessara ára fyrir sig,
sem bar að greiða mamntalsbókar-
gjöld, nöfn bæjanna, þar sem þeir
bjuggu, tilgreind lausafjártíund
þeirra, metin til hundrað'a og álna á
landsvisu, og þess getið, með hverju
þeir inntu gjöld sín af hendi, og eru
þetta góðar og öruggar heimildir,
svo langt sem þær ná.
Fyrsta árið, sem þessi þriggja ára
manntalsbók nær til, fardagaárið
1699—1700, er getið um Erlend í
fyrsta sinn, skráður í hana við bæ-
inn Skálateig neðra í Norðfirði, en
að'eins nafn hans eitt, hvorki getið
lausafjártíundar né manntalsbókar-
gjalda hjá honum. Hafi hann byrjað
búskap sinn þarna um vorið, er að
vísu ekki við því að búast, því að
gjöldin voru greidd fyrir undangengið
fardagaár og komu því fyrst til greina
að loknu fyrsta búskaparári, en þar
sem svo stóð á, er þess jafnan getið
í manntalsbókinni með athugasemd-
inni: „Kom þangað í vor“, eða því-
umlíku við nafn viðkomandi bónda.
í öðru lagi, ef ábúendur voru öreig-
ar, var ekki heldur um tíundir eða
gjöld hjá þeim að ræða, en athuga-
semdin: „Fjárlaus, öreigi,“ eða því-
umlíkt, er þá oftast til skýringar.
Hvorugt virð'ist hafa átt við Erlend í
Skálateigi vorið 1700, hvernig sem
því kann að vera varið. Er ef til vill
hugsanlegt, að hann hafi ekki búið
þar þetta vor, heldur dvalizt þar á
vegum annarra, til dæmis þeirra,
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ
365