Tíminn Sunnudagsblað - 05.11.1967, Page 7

$
MimuimmmMrm ll■illlílnw wni nmrw'irtimmzmmem
X <
Þar sem þeli fer aldrei úr Jörðu
í Jakútíu getur frostið orðið
fimmtfu stig eða meira. Þetta er
líka í Síberíu. Samt býr þar
fólk — sex hundruð og þrjátíu
þúsund manns — á landflæmi,
sem er stærra en mörg þjóð-
lönd Norðurálfu. Það eru eink-
um liinir svarthærðu Jakútar,
og meðal þeirra er skalli ó-
þekkt fyrirbæri. Hehningur
lands þeirra er norðan heim-
skautsbaugs, og þar er stundum
langt að þreyja þorrann og góð-
una. En þarna er meginlands-
loftslag, og þess vegna verður
þar heitt á sumrum. Og sú er
bót í máli, að loftið er þurrt
og löngum kyrrur á vetrum, svo
að ekki er jafnmikil raun og
virðast kann í fljótu bragði að
standast frosthörkurnar.
Jakútía er um sumt auðugt
land. Þar eru veiðfflönd mikffl,
fiskur í ám, hreindýrajækt og
námaauður: gull, demantar, tin,
kol og olía. Og þar er ræktun,
þó að peli fari ekki úr jörðu
— jafnvel tómatar ná þar
Jakútar leika á eins konar munnhörpu, sem heitir khómos á þeirra máli.
nú stoðaði ekki í það að borfa,
þótt eitri þyrfti að rjóða á eggj-
arnar.
Ebki var komið langt fram á
sumar er menn voru teknir að
ganga um byggðir með skjai eitt,
ritað á enska tungu, og safna á það
undinskriftum. Tjáðu menn þar
f t ó waðinu Leifi, sem
gefið var út í Winnipeg með stjórn
arstyrk að bakhjarli, og kváðu sér
hugþekkast, að það legðist fyrir
róða.
Helgi hafði auðvitað spurnir af
þessu herbragði óvina sinna, og
fylgdi það sögunni, að forgöngu-
mennirnir ætluðu að boða hann
á fund sinn, er þeim þætti nægj-
anlega margir hafa stutt þá frómu
ósk með undirskrift sinni, að Leif-
ur mætti fá hægt andlát, og setja
honum tvo kosti: Annað tveggja
gæfist hann upp og seldi blaðið
í hendur þeim mönnum, er þessi
vélráð höfðu bruggað, eða skjalið
yrði sent til Ottawa, svo að Kanada
stjórn gæti hugleitt, hvort hún
ætti lengur að ala snákinn við
brjóst sér.
Helgi brást náttúrlega reiður-
við og sendi fjandmönnum sínum
þroska sums staðar. Flugvélar
og þyrlur eru notaðar tffl sam-
gangna. í Jakútsk er háskóli,
þar sem á sjötta þúsund stúd-
endar stunda nám. Þetta er allt
svo tffl nýtt af nálinni. \
Það myndi mörgum þykja
einkennilegt, er til Jakútíu
kæmi, hve ailir hlutir eru þar
rafmagnaðir á vetrum. Þegar
óþvegnar kveðjur í Leifi. Voru
þar nafngreindir margir þeir, sem
hann taldi fremsta í fjandaflokkn
um — Baldvin L. Baldvinsson
skósmiður, sem síðar varð rit-
stjóri og þingmaður, skáldið K.N.,
Jón J. Júláus, sem var einn
af ráðamönnum í Framfarafélag-
inu, er Helgi hafði gefið lóð fyrir
fáum árum, Vilhelm Pálsson kaup
maður og síðar þingmaður, og
síðast en ekki sízt Frímann B.
Amgrímsson. Kallaði hann þá
uppreisnarmenn, vék tæpitungu-
Iaust orðum að ýmsum ávirðing-
um þeirra, svo sem viðskilnaði
Jóns J. Júlíusar við Gróðrafé-
lagið, og lézt hvergi myndi undan
slá fyrir slíku fólki:
„Það gegnir furðu, hversu for-
stöðumenn uppreisnarinnar eru
illgjarnir og einfaldir, þar sem
þeir láta sér koma til hugar að
■taka einn mann fyrir, er starfar
upp á eigin kostnað, og ætla sér
að kenna honum lífsreglurnar og
láta hann stýra starfa sínum eftir
sérvizkubollaleggingum þeirra og
jafnvel hræða hann til að breyta
stefnu sinni. Ég segi yður satt,
uppreisnarjarlar góðir — það
maður, sem setið hefur við
bréfaskriftir, stendur upp, loðir
pappírsörkin við höndina. Sé
gengið eftir harðviðargólfi, er
eins og það togi til sín skósól-
ana, o.g það snarkar í, þegar
miðstöðvarofn er snertur berri
hendi. En skrítnast er það, að
svo virðist sem sumt fólk sé raf-
magnaðra en annað.
þarf að vera öðruvísi lyntur mað-
ur en ritstjóri blaðsins, sem tekur
slíkum áminningum“. /
Þetta var allsnörp ádrepa. Til
frekari áréttingar fékk hann svo
einhvern hagyrðinginn til þess að
ríma hæfilegan reiðilestur:
í heimi, hvar sem er,
hittast fantar
og ýmsir einnig hér,
sem æru vantar.
Þeir vilja sýnast ljós i englalíki,
en líkjast djöflum niðri í kvala-
díki.
Ó, þung er þjóðarsmán,
þrælar valda.
Þeir elta eins manns lán,
en allir gjalda.
Ég bið ei um, að bölvan nein
þeim mæti,
en býst þó víð, að kvöl þá síðar
græti.
Mest af öllu reið þó Helga á
að halda hylli Kanadastjórnar.
Þess vegna varð hann að láta
koma þann krók á móti bragði,
er nokkru gat orkað í Ottawa.
Hafði hann þar svipaðan hátt á
og fjandmenn hans: Lét semja
T í M I N N — SIJNNUDAGSBLAB
967