Tíminn Sunnudagsblað - 07.12.1969, Síða 19

ÞÓRARINN FRÁ STEINTÚNI:
Á afmæli Kvæðamanna-
félagsins Iðunnar
Ég ætla fyrst að hafa yfir nobfcr-
ar Ijóðlínur, úr kvæði eða þulu,
sem ég setti saman fyrir nokfcr-
um árum.
Ég nefndi það AMarhátt:
Váleg þrengist vöfc og frýs,
á vökunni úti rnuggar.
Áin brynjuð bláum ís,
byrgjast hélu gluggar.
Við andvöku mér hugur hrýs,
húrnið óró bruggar.
Ferhendunnar frjóa dír
friðar þá og huggar.
Seinna að vonum sólin rís
og svipum frá mér stuggar.
Litla barnið ljósið kýs,
en ljósinu fylgja skuggar.
Ljósinu fylgja líka dimmir
sfcuggar.
Og enn þetta:
Löngum íslen^sk ljóðaþrá
ljósið mijii handa
bar og véitti bragnum frá
bjarnyl frónskum anda.
Við, sem nú erum komin á efrl
ár, höfum notið mifciUar og sér-
stakrar hamingju. Segja má, að
við höfum lifað i og fengið til við-
miðunar tvo heima: Liðinn tírna,
svo sem hann hefur verið um ald-
ir, og tæknibyltingu undanfarinna
áratuga.
Margt hefur að undanförnú rek-
ið hér á fjörur. Útlend áhrif flætt
yfir. Um það má gott eitt segja,
sé því tekið með varúð.
Hér hefur Kvæðamannafélagið
Iðunn tekið varðstöðu um einn
þátt okkar þjóðlegu erfða — þann
þáttinn, sem mikilsverðastur er:
Ljóðið. Við erum víst sammá’a
um það, að blindur er bóklaus mað-
ur. Og svo einnig, að bókin hafi
bjargað íslenzku máli og þjóðerni
fram til þessa dags.
Segja má með nokkrum rétti,
að þjóðin hafi lagt lífið að veði
fyrir bókina. Flateyjarbók ein var
gerð úr 128 skinnum. Úr skinn-
inu fengust fjögur blöð. Miðað við
verðlag nú, fcostaði efni í þessa
einu bók senniiega um tvö hundr-
uð þúsund krónur. Þjóðin gerði
bækur úr skæðaskinninu, en
mældi heiðarriar í roðskóm.
Nú um skeið hafa ýmsar blikur
verið á lofti. í sjónyarpsþætti rit-
höfunda á dögunum skildist mér,
að til álita kæmi, hvort rithötund-
ar og skáld eigi að semja hugverk
sín handa fiáum útvöidum eða
sauðsvörtum almúganum.
Ég held nú, að efcki verði það
svokallaðir fagurfræðilegir fagur-
kerar eða ritdómarar, sem að lok-
um mæla skáldverkum aldur.
Hæstirétturinn verður þjóðin, svo
sem verið hefur. í þessum
þætíi var mikið talað um epísk,
symbólsk og absúrdísk verk. Við
höf: :u ágæt, íslenzk nöfn um allt
þetta. svo sem söguleg, táknræn,
að ó 'leymdum absúrdismanum,
sem er vel þýtt með orðunum
fjarstæða eða flónska. Útlendu
nöfnin eru vist fínni. En þurfum
við nokkuð að skamniast obkar
fyi’ir íslenzkuna?
Nú er mikill áróður hafinn til
þess að breyta og byita íslenzfcri
Þórarinn frá Sfeintúni.
ljóðagerð. Svokölluð ijóð í
óbundnu máli eru nú í tizku.
Og harður áróður rekinn þeim til
framdráttar. Vel má vera, að
óbundið, ljóðrænt form geti nálg-
ast það að heita ljóð. Og sá háttur
er hafður á ljóðagerð „með þjóð-
um“.
En fcjá okkui1 er þetta ekki svona
einfalt. Kvæðl það, sem kveðið
er, og ljóð er eitt og hið sama ís-
lendingi. Það gerir okkar sérstæða .
form, sem við erum víst mikils til
einir um á heimsbyggðinni: Hóf-
uðstafir — stuðlar og rim. Þessi
þjóðlega erfð er það fjöregg, sem
Iðunn gætir. Og þennan arf ber
okkur að varðveita. Hann he-fur
enzt bezt á löngum vetrarvökum,
og svo mun enn, ef sæmilega er
á haldið. Eða hvað mundum /ið
nú vilja gefa til að eiga danskvæð-
in sem sungin voru á Jörfa. Eða
þó ekki væri nema viðlagið við
dansinn í Hruna. Óbundið mál er
efcki ljóð á íslandi. Það getur verið
í fallegri Ijóðrænni framsetningu,
og er þá fremur arftaki sögunnar
í hnotsl.urn.
Að hér býr /íú íslenzk þjóð
með íslenzkt mál á vörum,
Eddumá! og Liljuljóð
leiftr% á spurn og svörum
— lagið bundið efni í óð
urn þar réði kjörum.
T t M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
T003