Tíminn Sunnudagsblað - 31.10.1971, Side 10

INGÓLFUR JÓNSSON:
ÁRIÐ 1941
— Gakktu til hliðar, piltur
minn, áður en þeir draga poka-
draslið upp, sagði góðlegur, lág-
vaxinn maður við mig, þar sem við
stóðum í lest ensks flutningaskips
grákaldan vormorgun árið 1941.
— Þetta eru járnbönd, sem þeir
nota, svaraði ég hálfhikandi, því að
ég fann gerla til fákunnáttu þenn-
an fyrsta dag minn í uppskipun-
arvinnu við höfnina í Reykjavík.
— Járnvírar geta brostið eins og
öll önnur haldbönd, sagði nú góð-
legi maðurinn, sem ég vissi, að hét
Snorri, með áherzlu. Já, þeir geta
brostið, hélt hann áfram. En hve-
nær er ekki á okkar færi að reikna
út. En hæpinn útreikningur væri
líka gagnslaus þeim, sem fengi
svona sementsstafla í hausinn.
Hann fengi frí frá öllum reikningi
og allri Bretavinnu upp frá því.
Því að varla er reikningur og
Bretavinna að ráði í himnaríki.
Eða heldur þú það?
Og nú hló Snorri glaðlega.
—. Bretavinna. Nei, ætli það,
svaraði ég og skyrpti út úr mér
sementsrykinu.
— Það er að minnsta kosti ekki
annað eins bölvað ryk þar og
í þessum djöfuls skítuga dalli,
sagði nú Sveinn, hávaxinn, ljós-
hærður piltur, sem stóð hjá okk-
ur. Nú, mér er svo sem sama,
strákar. Ég er búinn að ráða mig
á norskan flutningadall, sem sigl-
ir á morgun, svo að ég er laus við
þetta allt saman, og þið við mig.
Og hann hló framan í okkur.
— Fjandans flan er þetta í þér,
Svenni minn, sagði Snorri með
áhyggjusvip. Flan, ég segi — flan,
því að hvaða ástæða er til að fara
að flækjast með útlendum heims-
hafsförum, þegar nóg vinna er í
landi. Þetta kalla ég óráð, Svenni
minn, og það nú, þegar taflinu er
svo snúið við, að sótzt er eftir
verkamönnum, í stað þess að við
urðum að bíða dag eftir dag,
vinnu- og auralausir. Nú er verka-
maðurinn ekki lítilsvirtur vonar-
gepill, heldur eftirsóttur. Eftir-
spurnin eykur verðmætið, og það
gildir einnig um okkur! En nú er
búið að losa pokana, piltar, svo að
við skulum raða á fjölina.
Það var tekið til óspilltra mál-
anna, og fyrr en varði var stafl-
inn tilbúinn.
— En það árans ryk, sagði nú
Jóhann, breiðvaxinn, fámæltur
maður á sjötugsaldri.
— Ryk, já, ekki vantar það,
sagði Svenni — þetta er hernáms-
rykið okkar. Þá kom loks atvinna,
þegar allt fór í bál og brand í
heiminum og Bretar sáu sér hag í
að hertaka hólmann okkar, svo að
Þjóðverjar kæmust ekki hingað og
settu upp herstöð. Já, ástandið er
í algleymingi, svo að varla verður
þverfótað fyrir hermönnum, hvar
sem er. Nú, ég ætla að dusta þetta
ryk af fótum mér og sjá mig
um. Svo kem ég aftur heim til að
sjá, hvernig ykkur reiðir af í gull-
ryki brezka heimsveldisins.
— Þú þarft ekki að hafa áhyggj-
ur af okkur, Svenni, sagði Snorri.
Við komumst af og fáum einhvern
sveitamanninn í þinn stað. Þeir
streyma hvort sem er til Reykja-
víkur eins og gullgrafarar. Já, þeir
koma, karlagreyin, enda orðnir
leiðir á eltingaleik við fé og hross.
Og hann leit stríðnislega til mín,
svo að auðséð var, hver átti sneið-
ina.
— Sveitamenn, svaraði ég —
þeir eru svo sem ekkert öðruvísi
en þið, sem hafið alið allan aldur
ykkar hér í bænum. Nema kannski
það, að við erum aldir upp á grasi,
en þið á möl og grjóti. Þetta ger-
ir ef til vill mun í viðhorfi og
hugsunarhætti, því að aldrei hafið
þið borið ljá í grænt gras eða set-
ið léttstígan hest á góðri stund,
þið kunnið að sjálfsögðu ekki að
meta þau geðhrif, sem því fylgja.
Þeim mun síður gætuð þið átt
hlutdeild í gleði fjármannsins, sem
veit hjörð sína heila í húsi, er hríð
in geisar.
— Svona eruð þið, sveitamenn-
irnir, —- hélt Snorri áfram. Þið
haldið, að við getum ekki skilið
ykkur. Nú, við sjáum ykkur koma
úr þessari sæluvist ykkar hingað
á mölina, strax og fréttist um
vinnu. Og fæstir ykkar snúa heim
aftur, heldur setjizt þið hér að og
gerizt malargöngumenn. Nú, þið
■eruð svo sem velkomnir. Reykja-
vík þarf að stækka, svo að henn-
ar gæti sem mest.
Nú var enn komið að næstu
hleðslu og málhvíld tekin, enda
veitti ekki af, þar sem loftið í lest-
inni varð æ verra.
— Þetta er sízt betra en að
leysa myglað hey í lítilli hlöðu,
sagði ég í hléi við Snorra, sem ég
hélt mig mest að, þar sem hann
hafði fyrst yrt á mig og var auk
þess sá, sem sagði okkur fyrir
verkum, enda þaulvanur hafnar-
verkamaður, þótt ekki væri nema
þrítugur að aldri, á að gizka.
— Leysa hey — það er víst
ekki svo skemmtilegt, svaraði
Snorri. En það er nú ekki alltaf
sement, sem við fáumst við hér í
höfninni. Bretar þurfa allmikið af
því í undirstöður undir bragga og
skotpalla, en þeir þurfa líka mat-
væli og margt annað, sem við skip-
um upp. Það er munur að eiga við
það, piltur minn, og fyrir kemur,
að Bretinn gefur okkur epli eða
appelsínur, þegar kassar brotna.
Það er alltaf einhver bragðbætir í
súpunni, sagði kerlingin, þegar
kötturinn hennar missti fuglslöpp-
ina niður í matarpottinn.
Og enn hló hann framan í okk-
ur.
— Ég vildi nú heldur brenni-
vín til að skola kverkarnar, sagði
Einar, fölleitur, veiklulegur mað-
ur um tvítugt, sem lá svo lágt
rómur, að varla heyrðist til
hans. —
— Brennivín, sagði Axel, hár,
rauðbirkinn, hraðlegur náungi,
sem ekki hafði orðið orð á munni
fyrr í lestinni. Þú hefðir nú helzt
með það að gera, Einar. Það er
nú ekki fyrir svona veimiltítur
eins og þig, sem liggja eftir fyrsta
glasið eins og guðs volaðir vesling-
ar. Að drekka brennivín og liggja
eins og dauðskotinn selur, er til
(02
T t M I N N — SUNNGDAGSBLAD