Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.2003, Blaðsíða 13

Lesbók Morgunblaðsins - 29.03.2003, Blaðsíða 13
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 29. MARS 2003 13 SÖNGUR með og án orða er yfirskrift loka- tónleika starfsárs Tríós Reykjavíkur í vetur, og er þar bæði vísað í það að Elín Ósk Ósk- arsdóttir söngkona verður gestur Tríósins, ásamt píanóleikaranum Richard Simm, en einnig það að hljóðfæratónlistin sem leikin verður er ljóðræn eins og sönglistin. Að vanda verða tónleikarnir í Hafnarborg á sunnudags- kvöld og hefjast kl. 20. Elín Ósk syngur óperuaríur með Tríóinu, – í útsetningum þeirra félaganna, sem er talsvert óvenjulegt; – þegar óperuaríur eru fluttar á tónleikum og hljómsveit ekki til staðar, er píanóið oftast eitt um meðleikinn. Þetta eru aríur úr óperum eftir Mascagni, Ponchielli, Lehár, Boito, Verdi og fleiri. „Ég syng meðal annars Pace, pace úr Valdi örlaganna, Suic- idio úr La Gioconda, L’altra notte úr Mef- istófelesi og bregð mér svo aðeins í léttari deildina með óperettuaríu úr Paganini. Þetta verður svolítið öðru vísi í tríó-útsetningum, en rosalega gaman, því þetta kemur ótrúlega skemmtilega út. Ég hef það svolítið á tilfinn- ingunni að ég sé með litla hljómsveit með mér, strengjahljóðfærin lita þetta miklu meira, og oft eru píanóútsetningar á óperuaríum ekkert sérstakar. Strengirnir fylla betur upp í og þau Richard Simm, Gunnar og Guðný eru líka bara svo miklir listamenn, og það skiptir líka miklu máli.“ Fiðlan og sellóið skapa hlýju Elín nefndi píanóleikarann Richard Simm, sem leikur með tríóinu að þessu sinni í stað Peters Máté, en auk hans eru Guðný Guð- mundsdóttir og Gunnar Kvaran fastir með- limir tríósins. Guðný segir þeim hafa fundist alveg ómögulegt að bjóða listamanni eins og Elínu Ósk að vera með þeim, án þess að fá að spila með líka. „Við vildum nú alla vega fá að punta sviðið með henni. Við notumst nú að ein- hverju leyti við hljómsveitarraddirnar en höf- um líka í sameiningu fiffað þetta svolítið til, og vonum að útkoman verði aðeins hlýrri en þeg- ar píanóið er eitt með söngkonunni. Aríuna úr Mefistófelesi útsetti ég þó hreinlega sjálf og sömuleiðis Intermezzó eftir Mascagni sem við ætlum að hafa sem eins konar inngang að aríunum. Ég leik líka á víóluna í aríunni.“ Guðný segir verk Áskels samið 1995, en það var pantað hjá tónskáldinu frá Japan. „Það er svolítið japanskt ívaf í verkinu, og aust- urlenskur keimur. Annars eru gífurlegar and- stæður í verkinu, bæði kraftur, átök og svo er það ótrúlega hljóðlátt líka. Áskell gerir ým- islegt skemmtilegt líka, eins og að láta píanó- leikarann plokka strengina inni í píanóinu sem skapar skemmtilegan blæ.“ Tríó Mendels- sohns í d-moll er eitt af þekktustu verkum tón- skáldsins og segir Guðný Tríó Reykjavíkur oft hafa leikið það áður. „Það eru nú samt komin nokkuð mörg ár núna frá því við spiluðum það síðast. Þetta er heillandi verk fyrir áheyr- endur, – ein stór melódía frá upphafi til enda og það er í og með þess vegna sem við völdum tónleikunum þessa nafngift. Mendelssohn er auðvitað líka þekktur fyrir píanóverk sem hann kallaði ljóð án orða.“ Guðný segir gaman að pússa upp verk sem hópurinn þekkir og hefur spilað áður, – ekki ósvipað því að heilsa upp á gamlan vin. „Við höfðum ekki spilað þetta með Pétri [Máté] áður, og ekki með Richard Simm, en hann hefur þó spilað það með öðrum og þekkti það vel. Þetta er auðvit- að ekki það sama og að æfa verk í fyrsta skipti, en þó lærir maður alltaf eitthvað nýtt í hvert sinn. Svona vel samin verk sitja ótrúlega vel í manni frá einu skipti til annars, – bæði í heilanum og fingrunum, en maður þarf alltaf endurnýja kynnin við sína gömlu vini. Þau eru alltaf margbreytileg, og maður uppgötvar alltaf nýjar hliðar á þeim. Það er nú það stór- kostlega við þessa gömlu meistara. Þess vegna viljum við spila slík verk og áheyrendur eru þakklátir fyrir að heyra þau aftur og aftur. Ég held að það verði mikil breidd í þessum tón- leikum og verkin falli vel saman þótt ólík séu.“ Gestir Tríós Reykjavíkur eru báðir vel þekktir; Elín Ósk Óskarsdóttir sló nú síðast rækilega í gegn í óperunni Macbeth eftir Verdi, en hinn gesturinn, Richard Simm, hef- ur starfað á Íslandi um árabil og komið fram með mörgum helstu tónlistarmönnum lands- ins. FIÐLA OG SELLÓ PUNTA SVIÐIÐ MEÐ ELÍNU ÓSK OG PÍANÓINU Morgunblaðið/Golli Gunnar, Áskell, Guðný, Richard og Elín Ósk. Ó BLESSUÐ vertu sumarsól, ersveipar gulli dal og hól“ ómar íeyrum áheyrenda og Jón PállEyjólfsson stígur fram á sviðinu og kynnir sig. „Hæ, ég heiti Nonni Palli,“ segir hann og hefur svo að segja okkur sögu af því þegar hann fór níu ára gamall í sveit. Upplifun Nonna af lífinu í sveitinni er við- fangsefni Gaggalagú, nýs barnaleikrits Ólafs Hauks Símonarsonar sem verður frumflutt í Hafnarfjarðarleikhúsinu í dag. Í sveitinni kynnist Nonni margvíslegum skepnum, hundinum Snata og heimalningn- um Salómoni, hænunni Perlu og kúnni Skjöldu, girðingarstaurnum og læknum. Að ógleymdri heimasætunni Silju. „Ég er af þessari kynslóð manna sem fór í sveit,“ seg- ir leikskáldið Ólafur Haukur Símonarson, sem segir verkið að vissu leyti byggt á sinni eigin reynslu þar sem hann var í sveit á Snæfellsnesi. Áður á hann að baki nokkur vel kunn barnaleikrit, til dæmis Hatt og Fatt, Kötturinn sem fer sínar eigin leiðir og Bláa fílinn. „Sveitin sem ég fór í var frekar gamaldags, bæði vinnubrögðin og verkfærin - þar var til dæmis heyjað með orfi og ljá, og þar var ekkert rafmagn. Borgarkrakkar eins og ég þurftu tíma til að átta sig á sveit- inni, rétt eins og Nonni, áður en þau tóku hana í sátt og sveitin þau.“ Nonni lendir sem sagt í ýmsum hremm- ingum sem reyna á strák úr henni Reykja- vík, saltfiskur í matinn flesta daga, og jafn- vel hringormar með því, að þvo sér sjaldan og þá úr ísköldum læknum, að sofa uppi í hjá hrjótandi ömmunni og borða að lokum heimalninginn Salómon – í fyrsta sinn að því er virðist sem eitthvað annað en saltfiskur eða saltkjöt er á boðstólum allt sumarið. En það venst, eins og Nonni segir sjálfur undir lok leikritsins. „Eins og kemur fram í þessu leikriti eru dýrin í sveitinni auðvitað alin til þess að gera úr þeim matvæli. Það þarf svo- lítinn kjark til að horfast í augu við það,“ segir Ólafur Haukur. En skyldi saltfiskur hafa verið á borðum í sveitinni hans upp á hvern dag? „Já, það var voðalega oft saltfiskur,“ svarar hann og hlær. Hann segist telja að sveitalífið eins og hann upplifði það gerði mörgum krökkum gott í dag, þó að mörgum skrítnu hafi þurft að venjast. „Við vorum látin vinna, rétt eins og fullorðið fólk.“ Þrír leikarar, þau Jón Páll Eyjólfsson, Halla Margrét Jóhannesdóttir og Vala Þórs- dóttir, bregða sér í hlutverk hinna ýmsu manna og dýra í Gaggalagú, en leikstjórn er í höndum Erlings Jóhannessonar. Hvernig skyldi þetta form – að hafa einungis þrjá leikara – vera tilkomið? „Ólafur Haukur skrifar leikrit með fullt af karakterum og sú ákvörðun er tekin að leika það með þremur leikurum. Úr því verður þetta form, sem við stöndum frammi fyrir að leysa,“ svarar Er- ling. „Það reynir mjög á leikarana, en þau leysa það mjög vel, finnst mér.“ Börn eiga ekki í neinum vandræðum með að greina milli þeirra ólíku karaktera sem leikararnir bregða sér í, að mati Erlings. „Í dag eru börn orðin svo þjálfuð í að lesa myndmál, og kannski mun þjálfaðri en við fullorðna fólkið. Þau hafa alist upp við að horfa á myndefni fleiri tíma á dag og þau lesa það mjög hratt, og þurfa þannig lítinn tíma til að átta sig á hverjum karakter fyrir sig, og kalla hann fram aftur.“ Yfirbyggingin í smærra lagi Gervin og leikmyndin eru líka einföld. Er- lingur segir það hafa verið ákvörðun frá byrjun að hafa yfirbygginguna í smærra lagi. Vala Þórsdóttir, sem fer með hlutverk dýranna í sýningunni, breytir til að mynda einungis um gervi með mismunandi höf- uðbúnaði. „Mörg gervin byrjuðu mun fyr- irferðarmeiri. En svo skárum við niður þangað til við vorum komin með það sem nauðsynlega þarf til að búa til bóndakonu eða hænu,“ segir Erling. Hundurinn Snati er gefinn til kynna með höfuðbúnaði sem virðist í fljótu bragði eiga lítið skylt við hund – einhvers konar blá og græn húfa. Í ljós kemur að húfan á sér sögu. „Þetta er húfa sem Snati fann úti í móa og er af þýsk- um túrista sem hann hælbeit,“ útskýrir Er- ling. „En í raun er nóg að segja: „Þegiðu Snati“, og þá er viðkomandi orðinn að hundi. Það þarf ekki meira til.“ Hann segir nauðsynlegt að hafa ákveðinn hraða í sýningu sem ætluð er börnum. „Þó verður að vera svigrúm fyrir senurnar að bólgna og þéttast, um leið og þeim er haldið lifandi. Þetta gildir auðvitað almennt í leik- húsi.“ Þetta er í fyrsta sinn sem Erling kemur sem leikstjóri að barnaleikriti. Hann segir vinnuna þó lítið frábrugðna annarri leikstjórnarvinnu. „Það gilda alveg sömu lögmál. Þessi sýning er fyrst og fremst ætl- uð til að skemmta og gleðja börn, og það er ekki svo frábrugðið því að skemmta og gleðja fullorðna, að minnsta kosti ekki sem leikhúsaðferð,“ segir Erling Jóhannesson að síðustu. VOÐALEGA OFT SALTFISKUR … Heimasætan Silja leitar að eggjum hjá hænunni Perlu. Morgunblaðið/Brynjar Gauti Nonni og heimalningurinn Salómon skipta með sér Prins-pólói í barnaleikritinu Gaggalagú sem frumsýnt verður í Hafnarfjarðarleikhúsinu í dag. barnaleikrit eftir Ólaf Hauk Sím- onarson. Leikstjóri: Erling Jóhannesson. Leikendur: Jón Páll Eyjólfsson, Halla Margrét Jó- hannesdóttir og Vala Þórsdóttir. Tónlist: Margrét Örnólfsdóttir. Lýsing: Kjartan Þórisson. Leikmynd og bún- ingar: Þórunn María Jónsdóttir. Gagg- alagú

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.