Lesbók Morgunblaðsins - 28.06.2003, Síða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 28. JÚNÍ 2003 13
H
ÚSABAKKASKÓLI í
Svarfaðardal hefur síðast-
liðin sjö sumur hýst Leik-
listarskóla Bandalags ís-
lenskra leikfélaga en
skólinn stendur venjulega
níu daga í júní. Síðustu ár
hefur verið boðið upp á
fjölda námskeiða sem á þriðja hundrað nem-
enda hefur sótt. Í ár gátu þeir tæplega fjöru-
tíu nemendur sem sóttu skólann valið á milli
þriggja sérnámskeiða. Sigrún Valbergsdóttir
leikstjóri stýrði masterklass-námskeiði í leik-
stjórn, sem var beint framhald af leikstjórn-
arnámskeiðum sem hún hefur kennt við skól-
ann síðastliðin tvö sumur. Karl Ágúst
Úlfsson, leikari og leikskáld, kenndi á nám-
skeiðinu Leikritun II sem var framhald af
námskeiði sem hann hélt í fyrra. Ágústa
Skúladóttir leikstjóri var með sérnámskeið
fyrir leikara sem bar yfirskriftina „Hvernig
segirðu sögu?“ þar sem unnið var markvisst
að því að sviðsetja smásögur. „Það eru lúx-
usaðstæður að fá að vera í viku og einbeita
sér bara að einum hlut og það verður mjög
mikill sjáanlegur árangur af svona nám-
skeiði. Hópurinn sem ég var með núna
vann alveg óskaplega vel og það kom
mjög mikið af fínu efni frá honum,“
segir Karl Ágúst Úlfsson sem er
mjög ánægður með skólann og fyr-
irkomulag hans.
„Ég hefði ekki trúað hvað ég
hef komist áfram með leikritið
mitt bara síðan ég kom hing-
að. Ég hef ekki verið að
skrifa nema svona tvo tíma á
dag og svo höfum við verið
að lesa yfir hvert hjá öðru.
En það munar svo miklu að
fá smáhvatningu og hafa al-
geran vinnufrið og þurfa ekki
að hugsa um allt daglega amstr-
ið, t.d. um það hvort til sé matur
eða ekki,“ segir Sigríður Lára Sigurjóns-
dóttir, bókmenntafræðingur og minjavörður
sem sótti leikritunarnámskeiðið hjá Karli
Ágústi. „Fólkið sem leggur á sig að koma
hingað til þess að taka þátt í skólanum er
með leikhúsbakteríu á mjög háu stigi. Enda
sér maður að allir eru stöðugt að vinna, fyrst
á námskeiðunum og þegar þeim sleppir er
fólk úti um allt að æfa fyrir kvöldvökur eða
einhverjar uppákomur,“ segir Sigríður Lára.
Einstakt fyrirbæri
Ármann Guðmundsson, leikstjóri og starfs-
maður hjá Bandalagi íslenskra leikfélaga,
hefur sótt skólann öll árin sem hann hefur
verið starfræktur. Inntur eftir því hvers
vegna hann mæti alltaf svarar hann því til að
bæði námið sjálft og ekki síður stemningin í
skólanum lokki hann norður ár hvert. „Skól-
inn er einstakt fyrirbæri. Stemningin sem
hér ríkir er algjörlega sérstök og að hluta til
tekur maður hana með sér heim, því fólkið
sem kemur hingað tengist mjög sterkum
böndum. Þannig hefur samgangur milli leik-
félaga aukist til muna síðan skólinn tók til
starfa fyrir sjö árum. Strax eftir fyrsta árið
fann fólk fyrir svo mikilli þörf fyrir að vinna
meira saman að ákveðið var að stofna sér-
stakt leikfélag, Leikfélagið Sýnir, sem starfar
á landsvísu og yfirleitt á sumrin. Það hefur
verið sérstaklega öflugt í uppsetningu örleik-
rita,“ segir Ármann. En í næsta mánuði mun
Sýnir setja upp annað stóra verkefnið sitt
þegar Draumur á Jónsmessunótt í leikstjórn
Þorgeirs Tryggvasonar verður sýnt í Elliða-
árdalnum. Að mati Ármanns hefur skólinn
kennt mörgum að hægt er að setja upp
styttri verk á mjög knöppum tíma ef allir
þátttakendur eru samstilltir og einbeittir.
„Skólinn er eitt stærsta framfaraskrefið í
sögu Bandalags íslenskra leikfélaga. Hann
var náttúrlega lengi í mótun en ég held að
það hafi tekist mjög vel til með hann, bæði
formið á honum og staðsetninguna, því að
Svarfaðardalur er yndislegur í alla staði,“
segir Ármann.
Júlíus Júlíusson, formaður Leikfélags Dal-
víkur, sótti leikstjórnarnámskeiðið hjá Sig-
rúnu Valbergsdóttur. Hann segir sköpunina
og andrúmsloftið sem myndist í skólanum í
raun ólýsanlegt. „Maður kemur opinn í skól-
ann, fær fullt af hugmyndum og er miklu
óhræddari við að þora að prófa og fram-
kvæma þær. Nemendur skólans hafa verið af-
ar öflugir í tilraunastarfseminni síðustu árin
og ég sé það í beinum tengslum við áhrifin
frá skólanum,“ segir Júlíus sem fór að skrifa
örleikrit eftir veruna í skólanum í fyrra auk
þess sem hann hefur verið virkur leikstjóri á
Dalvík.
Mikið þor í áhugahreyfingunni
Sigrún Valbergsdóttir sem stýrði leik-
stjórnarnámskeiðinu var afar ánægð með fyr-
irkomulag námskeiðsins þar sem allir fengu
að fylgjast með vinnu hinna. „Leikstjórar
læra yfirleitt mjög mikið af að fylgjast með
öðrum leikstýra og margir hafa einmitt lært
leikstjórn með því að fikra sig áfram og fylgj-
ast með öðrum samhliða,“ segir Sigrún og
heldur áfram: „En nemendurnir lærðu
kannski hvað mest af því að leika undir leik-
stjórn hinna og beina athygli sinni sérstak-
lega að því hvernig þeim væri leikstýrt.“
„Það er svo margt sem er frábært við
þennan skóla. Bara það að bjóða upp á hann
er algjör snilld. Svo er hann einstaklega vel
rekinn og mikil framsýni fólgin í að bjóða upp
á framhaldsnámskeið í öllum greinum. Mér
þótti óskaplega vænt um að fá að koma og
kenna í skólanum. Hvað varðar námskeiðið
sem ég hélt þá er ég búin að læra afskaplega
mikið sjálf. Það tókst alveg rosalega vel til
enda flottir leikarar sem voru með,“ segir
Ágústa Skúladóttir, sem kenndi á leiknám-
skeiðinu Hvernig segirðu sögu?, og bætir við
að sér hafi fundist magnað að sjá hve skjótt
hópurinn varð ótrúlega samstilltur í vinnu
sinni með grænlenskar og víetnamskar þjóð-
sögur.
„Ég var löngu komin með óþreyju í kropp-
inn því að mig var farið að lengja eftir að
komast sjálf á námskeið en ég hef ekki kom-
ist vegna tímaskorts. Ég fékk mjög mikið út
úr námskeiðinu hér fyrir norðan því að ég
lærði að maður er alltaf með og við öllu bú-
inn, hvort sem maður er kennari eða nem-
andi,“ segir Ágústa og leggur ríka áherslu á
mikilvægi þess að nota námskeið til þess að
endurnýja sig og hlaða batteríin.
Aðspurð um vinnuaðferðir sínar segir
Ágústa að flestallar æfingar sínar hafi það að
markmiði að efla hlustun, samvinnu og hlýju
leikaranna hvers gagnvart öðrum en umfram
allt leggi hún áherslu á að leikarinn verði að
hafa gaman af því sem hann gerir. „Ég lagði
kannski inn einhverja grunnæfingu og meðan
ég var horfa á hópinn datt mér ef til vill eitt-
hvað í hug sem mig langaði að prófa og sjá
hvort virkaði og taka þannig áhættu sem
kennari. Margt nýtt þróaðist því á námskeið-
inu,“ segir Ágústa og heldur áfram: „Það er
ofboðslega mikið þor í áhugaleikhúshreyfing-
unni. Ef hugmynd kviknar er hún bara fram-
kvæmd, fólk þorir að taka nýja afstöðu, leika
sér með tilraunaform og það er mikil til-
raunastarfsemi í áhugaleikhúshreyfingunni í
dag. Hún hefur sýnt mikið af örleikritum sem
er form sem þarf að hlúa að í leiklistinni.
Þetta er mjög knappt form og mikil áskorun
felst í því að koma örleikriti yfir, en það er of-
boðslega skemmtilegt.“
Örleikritahátíð skellt upp
Líkt og í fyrra var efnt til örleikritahátíðar
undir lok skólans. Í ár bar leiklistarhátíðin
yfirskriftina Samviskustykki og á henni voru
ellefu nýir einþáttungar eftir tíu höfunda
settir upp af tólf leikstjórum, en eitt verk-
anna var leikið tvisvar í afar ólíkum út-
færslum. Leikhópunum var úthlutað tólf mis-
munandi leikrýmum, allt frá litlum
kennslustofum yfir í stóran íþróttasal, en
einn hópurinn var t.d. í matsalnum. Höfund-
arnir höfðu fengið það verkefni að skrifa ein-
þáttung sem hefði með samvisku eða sam-
viskubit að gera en leikstjórarnir fengu
aðeins tvo og hálfan tíma til þess að setja þau
upp. Mikil leynd hvíldi yfir því hver væri höf-
undur hvers verks og leikstjórinn einn vissi
hver var höfundur verksins sem hann vann
með. Áhorfendur gátu því leikið sér að því að
rýna í stíl og einkenni verkanna en að hátíð-
inni lokinni var svo ljóstrað upp hverjir höfðu
átt hvaða verk. „Örleikritahátíðin er nátt-
úrulega uppskeruhátíð sem er engu lík.
Þarna reynir á það að einstaklingarnir nýti
sér það sem þeir eru búnir að læra í náminu.
Allir fá mjög stuttan tíma og því mikilvægt
að gera hlutina í réttri röð, reyna ekki að
gera allt í einu heldur vinna þetta skipulega.
Koma auga á hvað verkið er að segja og
vinna sviðsetninguna út frá þeirri sögn. Auk
þess þarf fólk að vinna með það rými sem því
er úthlutað,“ segir Sigrún, en oft gat verið
talsverð kúnst að koma fimmtíu manns fyrir í
sumum rýmanna.
Að mati Karls Ágústs var örleikritahátíðin
nokkurs konar hápunktur á vinnu allra í skól-
anum. „Nú þekkti ég verkin svolítið fyrir en
það er alltaf mjög lærdómsríkt að sjá hvaða
tökum leikstjóri og leikarar taka hvert verk
fyrir sig og persónurnar. Í mörgum tilfellum
var það ef til vill gjörólík því sem ég hafði
ímyndað mér, en það er náttúrlega það sem
er svo skemmtilegt. Það er nefnilega hægt að
gera hlutina á svo margvíslegan hátt,“ segir
Karl Ágúst sem átti sjálfur tvö verk á hátíð-
inni.
SKÖPUNARKRAFTUR
Í FALLEGUM DAL
Hópurinn á leiknámskeiðinu túlkar kajakferðalag vonbiðilsins. Ár-
mann Guðmundsson, Björn Thorarensen, Eva Karlotta Einars-
dóttir, Karl Ingólfsson, Lilja Nótt Þórarinsdóttir, Valgerður Arn-
ardóttir, Hulda Hákonardóttir og Hjalti Stefán Kristjánsson.
Hrefna Friðriksdóttir lék einþáttunginn Árshá-
tíð eftir Þórunni Guðmundsdóttur á kvöldvöku.Björn Thorarensen og Karl Ingólfsson.
silja@mbl.is
Á hverju sumri flykkist
stór hópur leiklistar-
áhugafólks í Svarfaðar-
dalinn til þess að taka
þátt í Leiklistarskóla
Bandalags íslenskra leik-
félaga. SILJA BJÖRK
HULDUDÓTTIR brá sér
norður og tók þátttak-
endur og kennara tali. Morgunblaðið/Silja Björk