Íslendingaþættir Tímans - 09.11.1974, Blaðsíða 4

þeim eru rní þrjií á llfi: Guðrún, Ölafur
og Soffia, öll komin á efri ár og búsett I
Reykjavik. Var Andrés næstelztur
þeirra systkina. Andrés var bráð-
þroska. Hann var með stærri mönn-
um, hár og herðabreiður og allur hinn
karlmannlegasti, enda hraustmenni
meðan heilsa entist. Svartur var hann
á hár og skegg, andlitið störskorið og
svipmikið, augabrúnir skarpar, augun
stálgrá og greindarleg.
Svo sem að likum lætur voru mikil
kynni og samgangur milli fólksins á
Felli og Norðurfirði, þar sem við syst-
kinin ólumst upp. Bæði voru heimilin
barnmörg, frændsemi náin I báðar
ættir þar sem mæður Fellssystkinanna
og okkar voru systur og feður okkar
hálfbræðrasynir. Afar okkar, Þorkell I
Ófeigsfirði og Jón ólafsson á Eyri voru
synir Guðrúnar Jónsdóttur á Bólstað I
Steingrimsfirði og manna hennar,
Þorkels Guðmundssonar og Ólafs
Jónssonar.
Af hendi okkar Norðurfjarðarsyst-
kinanna verður seint þökkuð sú hjálp,
sem eldri systurnar á Felli, Þorkelsina
og Guðrún, veittu móður okkar við að
lagfæra og sauma upp á þann stóra
barnahóp bæði fyrir jól og i annan
tlma.
A æskuheimili minu var Andrés þvi
tlöur gestur. Leitaði hann þar sam-
funda við stóran hóp uppvaxandi
æskufólks heima og i nágrenninu, til
skemmtunar og leikja þegar tóm gafst
til. Hann var snemma ræðinn og
skemmtilegur félagi, hávaðasamur
nokkuð og stórorður, stundum, á þeim
árum. Ungir menn löðuðust að honum
og litu upp til hans vegna framkomu
hans, orðkyngi og karlmennsku. Var
ég einn meðal þeirra. Sem ungur
sveinsstauli leit ég upp til hans, dáði
hann og hafði hann I hugskoti minu
mér til fyrirmyndar um margt. Raun-
ar hélzt virðing mln á honum ævilangt
og vinátta, þó okkur skildi á um
skoðanir þegar árin færðust yfir okk-
ur. Hann var alltaf hress I máli og
gaman að ræða viö hann. Hann var
stálgreindur og minnugur, skáldleg
tilsvör og samlíkingar voru honum
ævinlega tiltæk. Menn hlökkuðu ævin-
lega til að hitta hann. 1 þvi lá ávallt
nokkur eftirvænting og tilhlökkun
hvað hann kynni að segja um hitt og
þetta, sem á dagskrá var og hafði til
, borið heima og annars staðar. Hann
kryddaði mál sitt gamansömum
skáldlegum líkingum, sem eftir sátu I
huga þegar samfundum lauk og gátu
enzt manni lerigi til umhugsunar og
hugléttis. Þetta hélst öll hans æviár.
Þvl var hann ávallt vinmargur.
Andrés ólst upp I foreldrahúsum.
Ungur fór hann að stunda sjóróðra,
heima og i verstöðvum viö ísafjarðar-
4
djúp. Var lengi háseti hjá Guðmundi
Guðmundssyni frá Eyri, en heima öðr-
um þræði. Seinna var hann háseti á
togurum á vetrarvertiðum. Hann var
ágætur sjómaður og eftirsóttur I skip-
rúm. —
Árið 1919 fer hann að halda heimili á
Felli, þá trúlofaður Sigurlínu systur
minni og giftust þau nokkru síðar. A
Felli eru þau i húsmesnnsku til ársins
1937. Stundaði hann þá sjóinn á vetrum
og fram á vor en var heima á sumrin
og heyjaði fyrir kú og nokkrum kind-
um. Þröngt var um þau þar, þvi land-
jörðin bar ekki mikið, húsakostur litill
og frumstæður fyrir barnmarga fjöl-
skyldu. Þar fæddust börn þeirra öll
nema það yngsta. Voru þá erfiðir tim-
ar og úr litlu að spila og óhægt um að
bæta. Arið 1937 flyzt hann með fjöl-
skyldu sina að Arnesi. Bjuggu þau þar
f ibúð, sem innréttuð var i þing- og
samkomuhúsi hreppsins og áttu þar
heima til ársins 1943, er Andrés festi
kaup á 1/3 hluta úr Norðurfirði, sem
þá losnaði úr ábúð, og fluttist þangað.
Bjó hann þar upp frá þvi, þar til þau
hjónin fluttust til Reykjavíkur árið
1965 og létu búið að fullu i hendur
Bernharös sonar slns, sem búið hefur
þar slðan.
Árin, sem þau voru I Arnesi, stund-
aði Andrés vinnu við slldarverksmiðj-
una á Djúpuvik, en Sigurlina heyjaði
fyrir kú og nokkrum kindum með
börnunum, sem heima voru. Eftir að
hann settist að I Norðurfirði stundaði
hann nær eingöngu búskap. Hann
byggði upp á jörðinni ibúðar- og pen-
ingshús og búnaðist vel. — Stuttu eftir
að hann kom suður veiktist hann
alvarlega. Komst hann þó upp úr þeim
veikindum, en var óvinnufær upp frá
þvl. Var hann oftast nokkuð hress og
enn léttur i spori og fór gönguferðir sér
til afþreyingar og hitti menn að máli.
Andlegri heilsu hélt hann allt fram til
þess síðasta. Margir komu heim til
hans, vinir og vandamenn, sjálfum sér
og honum til ánægju. Fyrstu dagana I
júli s.l. veiktist hann og var fluttur á
sjúkrahús og skorinn upp við innvortis
meini. Þaðan átti hann ekki aftur-
kvæmt. Hann andaðist á sjúkrahúsinu
þann 1. ágúst nær 82 ja ára að aldri.
Þau Andrés og Sigurlina eignuðust
12börn. Af þeim misstu þau eitt nýfætt
og dóttir þeirra, Soffia, dó úti I Ame-
rlku, þá flutt þangað með bandarísk-
um manni sinum. Hin eru öll á lífi og
afkomendur þeirra orðnir margir.
Andrés og Sigurlína voru með af-
brigðum gestrisin og gott að sækja þau
heim. Alltstóð gestum til reiðu og eng-
inn þegjandaháttur rikti þar innan
veggja. Attu þau bæði sameiginlegan
þátt I því og einnig börnin. Arin sem
þau voru i Árnesi og eins eftir að þau
fluttu i Norðurfjörðinn, mátti segja að
þau byggðu yfir þjóðbraut þvera, svo
gestkvæmt varhjá þeim. Þá voru þau I
essinu slnu þegar þau veittu gestum
góðgerðir og gistingu. öllum var þar
tekið opnum örmum. Hjónaband
þeirra var farsælt. Þegar heilsa hans
tók að bila naut hann einstakrar um-
önnunar konu sinnar. Var það honum
mikill styrkur, þvi að þrátt fyrir hrjúft
tal hans stundum, var hann tilfinn-
inganæmur og undir þeirri skel, sem
hann brynjaði sig oft með, bjó við-
kvæm sál, sem þurfti skjól og það átti
hann vist hjá konu sinni.
Nú þegar leiðir hafa skilið fylgir
honum yfir landamærin þökk og vinar-
hugur ættingja og vina, sem biðja hon-
um blessunar á þeirri leið, sem hann
hefur lagt inn á. Systur minni og börn-
um þeirra eru hér með sendar
samúðar- og þakkarkveðjur okkar.
Ég lýk minningum minum um þessa
vini okkar og frændur með þvi að biðja
þeim blessunar Guðs.
Guðmundur P. Valgeirsson.
Stefán
Ég, sem þessar linur rita, þekkti
Stefán Rósantsson vel, því hann var
nágranni minn i áratugi. Og þegar ég
nú lit yfir ævi hans, þá finnst mér, að
snarasti þátturinn I fari hans hafi ver-
ið framúrskarandi greiðasemi, löngun
til þess að hjálpa öllum þeim, sem
báglega voru staddir.
Þessi fáu og siðbúnu orð eiga að
flytja þakklæti mitt til Stefáns
Rósantssonar fyrir langa og góða við-
kynningu og samúðarkveðjur til
vandamanna hans.
1 Kirkjugarðsvisum sinum llkir
Grlmur Thomsen mannsævinni við
vertlö, þar sem mislangt er sótt og
misstórir hlutir á land dregnir. Hann
Htur yfir reit hinna dánu og spyr:
„Hvers hlutur er lltill, hvers er stór?
Þeir hvílast báðir jafnt.” En hann
svarar ekki þeirri spurningu.
Núhefur Stefán Rósantsson lagt fari
sinu að strönd eilifðarinnar, kominn af
sinni ævivertið. Hafi hann verið spurð-
ur um hlutinn, mun hann vafalaust
hafa bent á vinarhug og árnaðaróskir
hinna fjölmörgu, er hann kynntist i
sinni jarðvist. Þess hlutar haföi hann
aflað með þvi að sýna öðrum dreng-
skap og góðvild, er var af sömu rót og
sá hlýhugur, sem hann sýndi litlum,
einmana dreng i norðurhúsinu á
Lýtingsstöðum vorkvöldið góða fyrir
löngu.
Sigurður Egilsson
frá Sveinsstöðum
islendingaþættir