Íslendingaþættir Tímans - 08.05.1976, Qupperneq 3

kom 1 þrem bindum á árunum
1935—39. Hann var i miðstjórn Sam-
bands islenzkra berklasjúklinga
1940—42 og i varastjórn næstu 2 ár.
Einnig var hann ritstjóri Berkla-
varnar 1941—43. Fleira mætti telja.
Séra Kristinn Stefánsson var tvi-
kvæntur. Fyrri kona hans hét Sigriður
Pálsdóttir erindreka á Akureyri
Halldórssonar. Þau giftust 19. mai
1932, en hún lézt 1942. Ekki haföi sá, er
þessar linur skrifar nein kynni af
henni en kunnugir segja að hún hafi
verið myndarkona i sjón og raun.
Aftur á móti veit höfundur þessarar
greinar það um seinni konu Kristins,
Dagbjörtu Jónsdóttur hús-
stjórnarkennara frá Tungu I Fljótum,
að hún er hin mesta atgerviskona og
hefur unnið merk störf að fræðslumál-
um húsmæðraefna, en um hitt er ef til
vill ekki minna vert hve tnikinn óbein-
an þátt hún hefur átt i þvi að Kristni
manni hennar auönaðist aö leysa störf
sln af höndum með þeim ágætum sem
raun hefur borið vitni. Þau Dagbjört
giftust 14. janúar 1944.
Börn séra Kristinsog fyrri konunnar
eru þrjú: Þráinn skipstjóri giftur Sig-
Hði Geirsdóttur, Þóra Björk
hjúkrunarkona gift Jósef Halldóri
Þorgeirssyni lögfræðingi á Akranesi
og Kristinn húsasmlðameistari I
Köpavogi giftur Guðrúnu Sveins-
dóttur. En börn séra Kristins og Dag-
bjartar eru tvö: Guðrún húsmæðra-
kennari gift Sigurði Hauk kennara við
Gagnfræðaskóla Austurbæjar Sigurðs-
syni, og Stefán Reynir viðskipta-
fræöingur giftur Guðrlði Marteins-
dóttur lögfræðingi. Enn er dóttir
Kristins áöur en hann giftist Erla Guð-
rún húsmæðrakennari gift I Banda-
flkjunum.
I útfararræöu fyrir tæpum aldar-
fjórðungi vitnaði séra Kristinn
Stefánsson I þessi orð bibliunnar: ,,Ég
þekki verkin þin” og lét svo um mælt,
aö samherjar og samstarfsmenn þess
manns, sem þá var verið að kveðja
gætu „falið hugsanir sinar i þessum
orðum: Vér þekkjum verkin þin.Og
þeirri hugsun fylgir hjartanleg þökk
og hvetjandi minning.”
Þetta má. heimfæra upp á séra
Kristin sjálfan. Allir samstarfsmenn
hans fyrr og siöar, ekki slzt bindindis-
menn, geta sagt með þökk og söknuði:
Vör þekkjum verkin þln. Og þeir geta
bætt þessu viö: Vér þekkjum mann-
kosti þina og óbilandi trú á sigur hins
góöa, á llfið sjálft.
Ólafur Þ. Kristjánsson
f
ístendingaþættir
Hinn 9. marz sl. var geröTrá Dóm-
kirkjunni I Reykjavlk útför sira
Kristins Stefánssonar, fyrrverandi
skólastjóra og áfengisvarnaráðunaut-
ar, aðviðstöddu miklu fjölmenni. Með
honum er fallinn frá einn mikilhæfasti
forystumaður vor Islendinga á sviði
menningarmála og félagsstarfs, mað-
ur, sem auðnaðist að verða leiðtogi
mikils fjölda manna sem skólastjóri,
prestur og foringi bindindissamtaka
um áratugi.
Sá, er þetta ritar, átti þess kost að
vera náinn kunningi slra Kristins og
fylgjast með störfum hans á ýmsum
sviöum. Verða þvi þær minningar,
sem hér eru birtar, tengdar kynnum i
okkar fyrst og fremst, og eru lesendur
beönir að virða það til betri vegar.
Leiöir okkar sira Kristins lágu fyrst
saman I fjórða bekk Menntaskólans I
Reykjavlk, sem þá var eini mennta-
skóli landsins. Kristinn hafði þá lokiö
gagnfræðaprófi frá Gagnfræðaskóla
Akureyrar, undir handleiðslu hins
mikilhæfá skólameistara Stefáns
Stefánssonar, en Brynleifur Tobiasson
var kennari hans I islenzku og sögu, og
lagði undirstööu, sem Kristinn byggði
traustlega ofan á, enda munu þessar
greinar hafa verið kjörgreinar hans
flestum öðrum fremur. Lagði hann
snemma stund á aö vanda málfar sitt I
ræðu og riti, jafnframt þvl sem hann
gerðistbrátt einn rökfastasti og snjall-
asti ræðumaður I hópi skólafélaga
sinna, og þótt lengra væri leitað, og
þroskaði hann þessa hæfileika sina
meö aldri og reynslu, svo aö mörgum
hefur orðið minnisstætt.
Svo skipaðist, að ég kynntist brátt
Kristni Stefánssyni betur en flestúm
öðrum bekkjafélaga minna. A
menntaskóla- og háskólaárum voru
þeir tveir herbergisfélagar Akur-
eyringarnir Friðrik Magnússon og
Kristinn, I skjóli föður Friðriks,
Magnúsar Kristjánssonar, sem um
þær mundir gegndi embætti fjármála-
ráðherra. Ekki voru húsakynnin stór,
en þarna urðu tiöir vinafundir, og
færri munu þau hafa verið kvöldin,
sem þar var enginn gestkomandi, og
undirritaöur aö heita mátti daglegur
gestur. Margt var þar gert sér til
ánægju að ungra manna hætti, en allt
af mikilli stillingu og kurteisi, og eng-
um datt I hug aö trufla lestur heima-
manna, ef einhverju var ólokið fyrir
næsta dag. En gáfur þeirra og minni
gerðu þeim fært að sinna gestum sfn-
um án þess að námsárangur þeirra
biöi hnekki, og sást það glöggt á því, að
Friðrik hlaut hæstu einkunn bekkjar-
systkina sinna á stúdentsprófi, en
Kristinn varð hæstur 17 bekkjar-
bræöra okkar á guðfræöiprófi.
Að loknu guðfræðiprófi stundaði
li
Kristinn framhaldsnám I guðfræði I
Marburg einn vetur, og lagði einkum
stund á félagssiðfræði, undir handar-
jaðri próf. Georgs Wunschs, sem var
með bók sinni, Evangelische Wirt-
schaftethik, hafði rutt þeirri grein
braut meðal guðfræöinga, en Kristinn
mun veriö hafa fyrsti Islendingurinn,
sem lagði stund á þau fræði, sem nú
reynist æ brýnni þörf fyrir. Mun það
nám hans hafa oröið honum góð stoð I
þeim störfum, sem biðu hans, bæði á
sviði skólamála og félagsmála.
Næsta vetur geröist Kristinn kenn-
ari viö héraðsskólann á Laugarvatni,
sem þá var nýlega stofnaður, undir
stjórn Bjarna Bjamasonar. Mat hann
jafnan mikils kynni sln af þeim ágæta
skólamanni, og varð þessi starfs-
reynsla honum mikils virði. Hann
fann, að á þessu sviði gat hin guðfræði-
lega menntún hans komið honum að
góðu liöi, og réösthann til skólastjórn-
ar viö héraðsskólann I Reykholti, sem
hóf göngu slna haustið 1931. Kom þaö 1
hlut slra Kristins að móta starf skól-
ans I upphafi, og er það samkvæði
allra| þeirra, sem til þekkja, að þaö
hafi honum tekizt svo sem bezt varð á
kosið.
Enn áttu leiðir minar og Kristins
Stefánssonar eftir að liggja saman, þvi
að svo fór, að ég var prófdómari við
skóla hans öll þau ár, sem hann starf-
aöi þar, að einu undan skildu, er ég var
fjarverandi. Kynntist ég þannig vel
skólastarfi hans og skólastjórn, og
hygg ég ekki ofmælt, að hvort tveggja
hafi veriö með ágætum. Sérstaklega er
mér minnisstætt, hve nemendur hans
náðu góðum árangri I Islenzkunámi
sinu, og væru færri bögumælin I ræðu
og riti, ef allir heföu notiö leiösagnar
hans11 þeirri grein. öll áhrif hans á
nemendur skólans og afskipti áf þeim
voru með þeim hætti, að þeir minnast
hans meö virðingu og þakklæti sem
ógleymanlegs leiðtoga og vinar.
Kristinn hvarf frá skólanum fyrr en
æskilegt hefði verið, og olli þvi að
mestu heilsuveila, sem hann sigraöist
þó að mestu á, en átti þó eftir að verða
honum þung I skauti á efstu árum
hans. Fluttisthann til Reykjavlkur og
gerðist fulltrúi I stjórnarráöinu, unz
hann tók viö starfi áfengisvarnaráöu-
nautar eftir fráfall Brynleifs Tobias-
sonar. Einnig I þvl starfi reyndist síra
Kristinn hinn færasti og vann hann
óhemju mikiö starf við að halda uppi
starfi áfengisvarnanefnda um allt
land, og naut hann til þess ágætrar aö-
stoðar erindreka sinna, sem þráfalt
voru á ferðum um landið I þeim erind-
um.
Nokkru eftir komu sina til Reykja-
vlkur tókst Kristínn Stefánsson á
hendur prestsþjónustu við frlkirkju-
3
|