Íslendingaþættir Tímans - 02.02.1983, Blaðsíða 1

ISLENDINGAÞATTIR
Miðvikudagur 2. febrúar 1983 — 4. tbl.
TIMANS
Guðmundur Vigfússon,
fyrrv. borgarfulltrúi
Fæddur 14. september 1915
Dáinn 12. janúar 1983
Miðvikudaginn 12. janúar sl. fékk ég afmælis-
kveðju frá GuðmundL Vigfússyni. Næsta morgun
las ég um lát hans í blöðunum.
Þannig er nú þetta. Sumir kveðja lífið skyndi-
lega og án þess að við því sé búist. Aðrir heyja
dauðastríð sitt í mánuði og jafnvel ár.
Vissulega kom fráfall Guðmundar mér og
öðrum á óvart. Hann var enn á besta aldri, eins
og nú er kallað, vel á sig kominn bæði andlega og
líkamlega, hress í máli og léttur í spori. Þannig
kom hann mér a.m.k. fyrir sjónir, er ég mætti
honum á Laugaveginum einn stórhríðardaginn
eftir áramótin.
Afmæliskveðjan frá Guðmundi Vigfússyni kom
mér hinsvegar ekki á óvart. Okkur var vel til vina.
við vorum saman í borgarstjorn Reykjavíkur í 8
ár og í borgarráði í 6 ár, og þótt við værum ekki
samflokksmenn í pólitík vorum við að vissu leyti
samherjar. Við vorum báðir í hópi minnihlutans
og höfðum við að glíma voldugan og sterkan
meirihlutaflokk . Ágreining okkar á milli létum
við því liggja í láginni eins og kostur var.
Eftir að Guðmundur hætti í borgarstjórn árið
1970 hittumst við sjaldnar, en aldrei rofnuðu
tengslin alveg. Á góðum stundum var þá gjarnan
vikið að borgarstjórnarárunum og rifjuð upp
skemmtileg atvik, sem þar gerðust og harðar
rimmur, sem þar voru háðar. Einnig bar stórnmál
h'ðandi stundar á góma. Guðmundur hafði
brennandi áhuga á þjóðfélagsmálum almennt og
fylgdist vel með. Hann var pólitískur, sem kallað
er, sanntrúaður sósíalisti og breytti í lífi sínu
meira eftir þeirri kenningu en aðrir þéir menn,
sem ég þekki og telja sig sósíalista.
Þannig var Guðmundur. Hann var hreinn og
beinn og vildi haga líferni sínu í samræmi við þá
Þjóðfélagshugsjón, sem hann trúði á og hafði
ungur tileinkað sér.
Lífshlaup Guðmundur Vigfússonar var framan
af ævi ekki ósvipað því sem algengt var með
dugmikla, fátæka unglinga á þeim tíma. Hann
fæddist 14. september árið 1915 á litlu býli
utarlega á Barðaströnd, Hrísnesi, einn í hópi 10
systkina. Fátækt var mikil eins qg víðast til sjávar
°g sveita á þeim árum og úrræði til menntunar af
skornum skammti. Framsóknarflokkurinn og
lónas Jónsson höfðu ekki enn hrundið af stað
byggingu héraðsskólanna, þótt það væri skammt
undan. Skólaganga Guðmundar var því af
skornum skammti. Þó braust hann í því eftir stutt
nám í barnaskóla að afla sér frekari menntunar.
Var hann einn vetur í unglingaskóla í Flatey og
annan hjá prestinum í Sauðlauksdal. Síðan lá
leiðin suður og hin margvíslegustu störf tóku við.
Hefðu aðstæður verið aðrar á unglingsárum
Guðmundar tel ég víst að hann hefði aflað sér
frekari menntunar með skólagöngu, til þess hafði
hann bæði greind og dugnað.
Ekki svo að skilja að Guðmundur væri ómennt-
aður, miklu fremur hið gagnstæða. Hann var í
senn víðlesinn og fjölfróður og kunni manna best
að fara með þann fróðleik, sem hann bjó yfir.
Slíkt er eitt einkenni sannrar menntunar. Þannig
bætti Guðmundur upp stutta skólagöngu með
sjálfsnámi, sem hann lagði stund á ævina út.
Þau ár sem við Guðmundur vorum saman í
borgarstjórn Reykjavíkur var hann ekki einasta
leiðtogi fyrir sínum flokki heldur einnig í mörgum
tilvikum talsmaður allra minnihlutafulltrúanna,
þegar svo bar undir að þeir sameinuðust um mál
eða einhver þurfti að koma fram fyrir hönd okkar.
Þetta helgaðist af því, að á þessum árum átti
Alþýðubandalagið flesta fulltrúa þeirra flokka
sem skipuðu minnihlutann. í slíkum tilvikum
hafði Guðmundur einkar gott lag á að haga orðum
sínum þannig, að við Framsóknar- og Alþýðu-
flokksmenn gætum sem best við unað, þótt um
pólitísk málefni væri að ræða.
Mest fannst mér þó til um Guðmund, þegar
hann flutti af mikilli mælsku, þrótti og eldmóði
barátturæður fyrir Alþýðubandalagið og sósíalis-
mann og útmálaði vonsku íhaldsins. Á slíkum
stundum skutu augun gneistum, orðin voru
meitluð, röddin sterk og skýr og persónan öll hin
vörpulegasta. Á þessar stemmningsræður Guð-
mundar hlustuðu borgarfulltrúar jafnan með
athygli hvort sem þeir voru boðskapnum sammála
eða ekki.
Guðmundur var áheyrilegur og rökfastur í
málflutningi og ávallt vel heima.um þau málefni,
sem hann ræddi um. Hann bjó sig jafnan vel og
samviskusamlega undir borgarstjórnarfundi.
Á samstarfsárum okkar Guðmundar í borgar-
stjórninni kom ég alloft á heimili hans í
Heiðargerðinu og naut þar þægilegrar gestrisni.
Mér er sérstaklega í minni er ég heimsótti hann
snemma á fögrum sumardagsmorgnum. Veiði-
stöngin og annar útbúnaður var tilbúinn á
tröppunum og Guðmundur sjálfur að hella upp á
könnuna.
Við fórum gjarnan tvisvar á sumri í Elliðaárnar
og þá var það mitt hlutskipti að sjá um aksturinn.
Guðmundur hafði mjög gaman af veiðiskap og
fór stundum á Arnarvatnsheiði til veiða. Annars
var hann hófsamur í þeim efnum sem öðrum.
Guðmundur var Breiðfirðingur og hélt því
gjarnan á lofti og var stoltur af.
Frá æskuheimili hans á Barðaströndinni er
víðsýnt. Þaðan sér yfir hinn fagra Breiðafjörð
með eyjum sínum og sundum og lengst í fjarska
blámar fyrir strandlengjunni í Dölunum og á
Snæfellsnesi. Þaðan er óvenjufögur sólarupp-
koma.
Nú er sól Guðmundar Vigfússonar hnigin í sæ.
Ég þakka honum vináttu og samstarf og flyt konu
hans, Mörtu Kristmundsdóttur og börnum þeirra
samúðarkveðjur.
Mér finnst við hæfi að ljúka þessum orðum með
ljóðlínum Sigurðar skálds frá Arnarholti:
„Þungt er tapið það er vissa
Þó vildi ég óska vorri móðir
að ætíð ætti hún menn að missa
meiri og betri en aðrar þjóðir. “
Kristján Benediktsson.