NT - 03.03.1985, Side 4

H Svartir dansarar
dansa steppdans fyrir
hvíta áhorfendur.
H Dutch Schulz rekur einn keppi-
nauta sinna á hol í veislu.
■ Borðin svigna undan kavíar,
kampavíni og steiktum kalkún. Hér
er bófaforingi af gyðingaættum í
Bronx að fagna því að sættir hafa
tekist með honum og keppinauti hans
Joe Flynn. En Flynn er íri og lætur
ekki af að stríða hinum nýja „félaga"
sínum. „Maður stendur ekki í við-
skiptum við júða og niggara," segir
hann. „Þeim hendir maður út í horn,
þar sem þeir eiga heima.“
Þar með er Schulz nóg boðið.
Hann grípur hnífinn úr kalkúnasteik-
inni og rekur Flynn á hol.
Blóðið spýtist upp í loftið og drýpur
niður úr Ijósakrónunum niður á vanga
vinkonu eins bófanna.
Segja má að ofbeldið sé ekki minna
í upphafi myndar Francis Coppola í
nýrri mynd hans „Cotton Club“, en í
gömlu myndinni hans um „Guðföður-
inn“. Enn gelta vélbysssumar og menn
síga saman undan kúlnahríðinni,
tylftir af líkum hrannast upp. En nú
eru það ekki starfsaðferðir og helgi-
siðir Mafíunnar sem Coppola hefur
til umfjöllunar. Hann tekur nú til við
að lýsa afkáralegu tímabili í sögu
Bandaríkjanna, þegar undirheimarn-
ir og þjóðlífið ofan við þá lifðu saman
í besta bróðerni.
Helsti frundarstaður þessara heima
var í hinum alræmda „Cotton Club“
í New York á þriðja áratug aldarinn-
ar, en sá staður var eftirlæti allra
jassunnenda. Þeir Duke Ellington,
Cab Calloway og Lena Hornc hófu
CottonCI#
Sagt frá
nýjustu
mynd
Francis
Coppola,
sem
kostadi
of-
fjár
og
harðar
deilur
feril sinn í glæsisölunum við 142.
stræti í Harlem. Þar kom Louis
Armstrong með hljómsveit sína og á
hverju laugardagskvöldi sendi CBS
útvarpsstöðin beint af vettvangi út
jassprógram.
Þeir sem ekki höfðu áhuga á jass
komu til þess að sjá „Cotton Club
stúlkurnar", flokk hálfnaktra stúlkna
sem klúbbeigendurnir völdu ná-
kvæmlega eftir því sem tíðarandinn
taldi fegurst. Þær urðu að vera yngri
en 21 árs, minnst 1,70 á hæð og með
húð jafn mjúka og brúna og olífur.
Þær dönsuðu og steppuðu fyrir
áhorfendur sem allir voru hvítir. En
þjónarnir urðu að vera svartir. Við
háborðið sátu pólítíkusar frá Was-
hington og stjörnur frá Hollywood
hlið við hlið yfir ólöglegum veigum
bannáranna og ferðamenn við hlið
ungra og hraustra manna sem kunnu
vel til verka með vélbyssunni. Þarna
sat Chaplin ásamt bófum eins og John
„Dutch“ Schulz, kónginum í Bronx.
Á hverju kvöldi tíndust þeir fögru
og ríku út af heimiium sínum við
Central Park og út í fátækrahverfið,
til þess að njóta þess sem hin nýja
svertingjamenning hafði að bjóða og
leiða augum skuggalega rómantíkina
sem einkenndi samspil jassins og
undirheimanna.
Þetta er bakgrunnur sögunnar sem
Coppola segir í „Cotton Club," af
sama öryggi og „rythrna" og í lagi
eftir Ellington.
Aðalpersónurnar í myndinm eru
fjórir menn, tvennir bræður.
Jass-trompetistinn Dixie Dwyer (Ric-
hard Gere) fær enga vinnu í „Cotton
Club" þar sem hann er hvítur og
gerist hann handbendi Dutch Schulz.
Hann er uppgötvaður sem filmstjarna
og kemst hátt í Hollywood. Bróðir
hans Vincent (Nicolas Cage) er at-
vinnumorðingi í þjónustu Dutch
Schultz. Hann sleppir sér vegna pen-
ingamála og hreinsar í æðiskasti til í
hópi glæpamannanna. Þá er að nefna
svarta dansarann Sandman Williams
(Gregory Hines), sem verður eftir-
lætisgoð áhorfenda í „Cotton Club“,
meðan bróðir hans, Clay, (sem er
miður vel gefinn) skemmtir í ódýrri
búllu.
Sögu þessara manna segir Coppola
í fjórum köflum og fjörgar þá upp
með ástarævintýrum, jassleik og
átökum bófaflokka í undirheimum
Harlem. Dixie Dwyerverður ástfang-
inn af vinkonu Dutch Schultz og
liggur við að það kosti hann lífið.
Sandeman Williams verður ástfang-
inn af ungri söngkonu, sem er nógu
hvít á hörund til þess að á hana er litið
sem hvíta. Fyrir vikið kýs hún ekki að
láta sjá sig með svertingja.
En allt í kring um „Cotton Club"
geisarstríð. Svartir, ítalskir, írskir
og gyðinglegir bófar berjast um yfir-
ráðin í skemmtanahverfinu. Keppi-
nautar eru látnir hverfa eða barðir í
hakk inni á klósettum. Sprengjum er
hent inn í forstofuna hjá þeim eða
þeir eru drepnir á annan hátt með
pomp og prakt. Eitt sinn lenda tvö
börn í skothríðinni miðri.
Þetta virðast of margar sögur til
þess að þær komist fyrir í einni sögu.
Stöðugt þýtur Coppola úr einu í
annað. Til dæmis skýtur hann hér og
þar að atriðum úr sýningum á „Cotton
Club" en skýst svo með myndavélina
í atvik úr framaferli Dixie Dwyer og
notar til þess myndir fyrirsagna úr
blöðum sem leiðarmerki. Nokkrum
augnablikum síðar erum við stödd í
bakherbergi í höfuðstöðvum bóf-
anna.
Coppola leysir verk sitt af hendi af
mikilli snilld, svo sem þegar hann
lætur tvo manndrápara elta fórnar-
lamb sitt undir svellandi steppdansi
og áhorfandinn veit ekki hvaðan á
hann stendur veðrið þegar allar aðal-
persónurnar fjórar bruna í eltingar-'
leik í gegn um „Cotton Club", og á
hver margt vantalað við annan.
Ekki er síður margflókin sagan um
tilurð myndarinnar, en hún er í þeim
dúr sem Scott Fitzgerald hefði getað
kokkað saman í skáldsögunni „The
Last Tycoon". Handritshöfundarnir
voru þrír og gerð voru meira en 40
uppköst. Einn tökustjóranna var rek-
inn og um skeið gerði starfsliðið
næstum verkfall. Svo var það kostn-
aðurinn, en í stað þeirra 20 milljón
dollara sem mörg góð amerísk kvik-
mynd kostar hljóp kostnaðurinn hér