NT - 05.05.1985, Blaðsíða 13

Turninn.
(NT-mynd: Sverrir)
fTf Sunnudagur 5. maí 1985 13
Ll
Melavöllurinn í dag.
(NT-mynd: Róbert)
■ Hringekjan aflaði íþróttafélögunum (jár. Á efri hæðinni gengu sjálfboðaliðar í hring og drifu þannig hringekjuna. Þetta gagnmerka
skemmtitæki var tekið af Melavellinum í breytingunum 1942-43. (NT-mynd: Svcrrir)
syni, Sigurjóni Péturssyni og
mörgum fleiri. Þetta voru
menn sem verða manni alltaf
minnisstæðir. Svo voru þarna
líka leikfimisýningarnar sem
ég minntist á áðan og svo
frjálsíþróttamótin, sem urðu
þegar fram leið alveg gífurlega
vinsæl. Það eru svo geipilega
margir sem halda það að knatt-
spyrnan hafi átt hug og hjarta
Reykvíkinga á þessum árum.
En það er bara hinn mesti
misskilningur þó hún hafi alltaf
verið hátt skrifuð. Það voru
frjálsíþróttirnar sem nutu
mestra vinsælda t.d. þegar ég
er að byrja þarna árið 1950. Þá
voru snöggtum meiri tekjur af
frjálsíþróttamótum heldur en
af knattspyrnu. Ég held að það
megi segja, að á áratugnum frá
stríðslokum og fram til 1955
hafi þetta verið aðal íþróttirnar
á íslandi - frjálsar íþróttir.“
Keyrt gjall
í völlinn
Ef við snúum okkur nú að-
eins að öðru, urðu ekki miklar
breytingar á vellinum sjálfum
frá þvíað hann varfyrst byggð-
ur og svo aftur því hvernig
hann leit út nú undir það
síðasta?
Ég er nú hræddur um það.
Þegar völlurinn var reistur árið
1911 hlýtur það að hafa verið
alveg gífurlegt átak og ég er
viss um það, að hvorki þú eða
ég getum til fullnustu skilið
hversu mikið átak þetta hefur
verið í raun og veru.
En svo var það 1926 að það
'var ákveðið að leggja Hring-
brautina þarna vestur eftir og
þá lendir hún akkúrat í miðjum
vellinum. Völlurinn var við
bæjarhúsin sem eru vinstra
megin við Hringbrautina þegar
þú ferð vestur fyrir völlinn þar
sem hann er núna.
Bæjarhúsin voru reist þarna
í útjaðri vallarins, en sem sagt
þegar ákveðið er að láta
Hringbrautina liggja alveg
vestur úr, að þá er völlurinn
fyrir og hann er færður á þann
stað sem hann er núna.
Svo var það aftur 1942-43
að hann er endurbyggður alveg
hreint, og endurnýjuð bæði
hlaupabrautin og völlurinn
sjálfur. Þetta hafði verið mó-
hellulag sem var eiginlega hálf
ómögulegt, því um leið og
fyrstu frost komu og aftur
þiðnaði var völlurinn eitt
drulluflag. í staðinn fyrir þetta
var keyrt í völlinn gjall, sem
var tekið úr grjótnámi borgar-
innar. Þetta var svokallaður
steinsalli sem hafði verið mal-
aður og er oft notaður í
malbik. Þessi salli var sigtaður
í gegnum sjö til átta mm sigti,
þannig að það sem við notuð-
um var alveg eins og hveiti það
var svo fínt. Þess vegna var
völlurinn eins góður og raun
bar vitni og hann var talinn einn
besti malarvöllur a.m.k. á
Norðurlöndum. Ég hef farið
nokkuð víða, en hvergi séð
svona góðan malarvöll. Vellir
voru oft úr koksi eða muldum
leirsteini, og miklu harðari og
leiðinlegri.
Með herfl og slóða
Ég man til dæmis eftir lands-
leiknum við Dani árið 1955 í
knattspyrnu, að Danirnir voru
alveg dauðhræddir því þeir
höfðu aldrei spilað landsleik á
möl og höfðu um allt heila
ævintýrið ófögur orð. En far-
arstjórinn þeirra hafði nú kom-
ið hér áður og sagði þeim að
þeir þyrftu ekki að óttast neitt,
enda kom það á daginn að
þegar þeir kynntust vellinum á
æfingu daginn fyrir landsleik-
inn heyrðist ekki í þeim meira.
Það var nefnilega þannig að ef
við höfðum tíma og möguleika
til að meðhöndla hann eins og
við vildum var hann síst verri
en grasvöllur. Þá rifum við
hann upp og bleittum hann,
svo hann varð mjúkur og fjaðr-
andi og betri en nokkurt gras.
En vitaskuld valt útkoman allt-
af dálítið á veðri líka, en við
vorum með nokkuð skrýtnar
græjur þarna, eða það fannst
að minnsta kosti sumum út-
lendingum sem sáu til okkar.
Við vorum með nokkurs konar
herfi og svo aftur slóða. Herfið
hafði átta cm langa gadda og
við settum síðan farg á það og
rifum upp allan völlinn og
hlaupabrautina. Viðþettavarð
völlurinn alveg lungamjúkur.
Á eftir fórum við svo með
slóðan yfir og jöfnuðum allt
svo það varð rennislétt. Eftir
að ég varð vallarstjóri stein-
hættum við að vera með valt-
ara sem mikið höfðu verið
notaðir hér áður fyrr. Það
hafði alltaf verið notaður sjór
til þess að bleyta völlinn, en því
hættum við líka. Fyrir bragðið
varð völlurinn miklu mýkri og
betra fyrir mennina að spila á
honum.
Aö flytja
út hlaupabraut
Nú og úr því að við erum
komnir út í þessa sálma er ekki
hægt annað en að minnast á
hvað hlaupabrautin þótti vera
góð. Hún þótti ein besta
hlaupabrautin hér á Norður-
löndum ef ekki sú albesta.
Ástæðan var sú að hún var svo
mátulega mjúk eða mátulega
hörð, hvort heldur sem maður
vill nú segja, og það var svo
mikið fjaðurmagn í henni. Hér
komu heimsfrægir hlauparar,
eins og McKenley sem kom og
hljóp hér á Melaveilinum í
byrjun sjötta áratugsins og
gerði tilraunir við heimsmetin.
En við erum nú nokkuð
norðarlega á hnettinum og eins
og oft vill nú verða var ekki
það logn og sá hiti sem hann
þurfti á að halda. En hann var
alveg afskaplega hrifinn af
brautinni, eins og reyndar allir
sem hlupu á henni. Koksbraut-
irnar sem voru algengar á
Norðurlöndunum gerðu menn
alla kolsvarta og óþriflega ef
rigndi, fyrir utan að þær voru
ekki nærri eins góðar og þessi!
Ég man eftir því líka aö hér
komu Þjóðverjar á þessum
tíma, sem voru alveg veikir í
að flytja út brunann eða gjallið
til þess að setja í hlaupabrautir
í Þýskalandi. En það bara
kostaði of mikla peninga, þeir
voru nú ekki ríkari þá en það
að þeir höfðu ekki efni á því.
Þeir fengu sendar prufur af
gjallinu og tóku líka með sér
eitthvað þegar þeir fóru héðan,
og voru sem sagt í alvöru aö
spekúlera í þessu og svekktir
að geta ekki fengið svona
hlaupabraut. En það endaði
náttúrlega með því að þeir
fengu öðruvísi hlaupabraut
löngu á undan okkur, eða
gúmmíbrautirnar.
Snorrabúð
stekkur
En þegar Laugardalsvöllur-
inn kemur, þá fer Melavöllur-
inn að dala nokuð erþað ekki?
„Jú þá eru allir meiriháttar
leikar fluttir hingað inn eftir,
en þó hefur nú farið svo að
Melavöllurinn hefur bjargað
andliti okkar íslendinga einum
tvisvarsinnum í Evrópukeppni
þegar leikirnir voru á haustin
og ekki hægt að spila á grasinu.
En eftir að Laugardalsvöllur-
inn er korninn í gagnið verður
Melavöllurinn að varavelli og
nú síðustu árin hefur hlutverk
hans vitanlega minnkað mikið.
Tilkoma grassins gerbreytti
öllu og nú má eiginlega segja
að þriðja stökkið sé líka stigið
með tilkomu gervigrassins.
Þannig að það má segja að
þegar ekki er hægt að spila á
grasinu, er hægt að spila á
gervigrasinu svo malarvellir til-
heyra núorðið liðinni tíð. En
það eru náttúrlega alltaf
sterkar mifmingar tengdar
Melavellinum, enda var hann
svo stór þáttur í sögu Reykja-
víkur og íþróttanna almennt í
svo langan tíma. En, „nú er
hún Snorrabúð stekkur" eins
og Jónas sagði. Ég verð að
viðurkenna það að ég hef ekki
haft skap í mér til að koma inn
á Melavöllinn eftir að byrjað
var að rífa hann. Ég tek nóg út
við að þurfa að keyra framhjá
honum tvisvar á dag - ég bý
þarna suður í Skerjafirði.“
Sjálfsagt erum við margir
Reykvfkingarnir, sem getum
tekið undir þessi orð Baldurs
Jónssonar vallarvarðar.
B.G.

Glímt um Grettisbeltið á Melavellinum 1919.
(Árbæjarsafn/Ámi Bjama)
■ Melavöllurinn um miðjan fimmta áratuginn.
(Árbæjarsafn/Ámi Bjama)