NT - 05.05.1985, Blaðsíða 11

Sunnudagur 5. maí 1985 11
hátt í einni bóka sinna alkóhól-
ismanum: „En sjálfsmorð,
snöggt eða langdregið, er það
verð sem Bakkus setur upp.
Enginn vina hans sleppur við
aðborgaþaðsem honumber.“
London varð frægur fyrir
bók sína Obyggðirnar kalla.
Hú»t seldist í milljónum ein-
taka og gerði höfundinn að
stórmenni í bókmenntaheim-
inum. London var mjög af-
kastamikill, vann oft 16-18
tíma á dag og skrifaði stans-
laust samhliða drykkjunni.
Hann sendi frá sér 50 bækur á
16 árum og átti ekki sinn líka.
Áhrif hans eru sýnileg í verk-
um Hemingway og Mailer. En
greinilegust urðu áhrif hans á
Jack Kerouac. Kerouac var
steyptur í sama móti og
London. Hann sagðist hafa
skrifað On the Road á 21 degi:
„Á eina langa pappírsrúllu, án
nokkurra greinaskila, án nokk-
urrar kommu, án nokkurs línu-
bils.“ Um það sagði Truman
heitinn Capote: „Þetta er ekki
skriftir, heldur vélritun."
Kerouac var frumherji bítn-
ikk-kyslóðarinnar og hann var
alkóhólisti. Hann átti erfitt
með að skilja vinsældir On the
Road, en sú saga er sjálfsævi-
saga hans. Kerouac dó árið
1969 , 47ára, úr blæðandi
magasári þrátt fyrir tilraunir
skurðlækna til að bjarga
honum. Kerouac drakk með
eindæmum mikið, honum
fannst þat^sjálfsagt og það
hjálpaði honum í þeim ein-
manaleika sem hann lifði í.
-Truman Capote-
Harry Crews hefur sent frá
sér 10 skáldsögur og er álitinn
meðal betri bandarískra rit-
höfunda. Hann hefur skrifað
um þær raunir sem alkóhólist-
inn kallar yfir sig. Hann afsak-
ar ekki drykkjuskap sinn, sem
næstum hafði sett hann á helj-
arþröm: „Ég tók daginn
snemma, drakk hálfan lítra af
vodka meðan ég fór í sturtu og
rakaði mig. Síðan hélt ég mér
við á viskí það sem eftir var
dagsins. Ég gat drukkið eina
flösku og farið svo í kvöldverð-
arboð, án þess að það yrði mér
til trafala. Auðvitað missti ég
stundum stjórn á mér, en ég er
laus við það núna, nema að
stundum fæ ég mér bjór.“
Truman Capote sálugi hefði
líklega óskað eftir að geta sagt
það sama. Hann og Crews
komu báðirfrá Suðurríkjunum
og báðir voru sammála um að
alkóhólistinn væri manneskja,
sem alls ekki gæti stjórnað
drykkju sinni. Fyrir nokkrum
árum, þegar Capote var að
halda fyrirlestur við Balti-
more-háskóla að viðstöddum
1200 áheyrendum, þá var hann
svo útúrdrukkinn að leiða varð
hann útaf sviðinu. í>á nótt
sagði hann við fréttamann að
hann hefði gjörsamlega misst
stjórn á drykkju sinni. Hann
hvarf af sjónarsviðinu í lengri
tíma, en viðurkenndi stað-
reyndir, og í sjálfsævisögu
sinni lýsti hann opinskátt bar-
áttu sinni við alkóhól og pillur,
auk veru sinnar á géðsjúkra-
húsi árið 1969.
Margir líta á F. Scott Fitz-
gerald sem stærsta nafnið í
bandarískri bókmenntasögu.
Hann vandist áfengi sem ungl-
ingur, og oft kynnti hann sig
sem: „F. Scott Fitzgerald - hinn
Vegna *--n v-,
bjóðum vtð " érs
CR'TT^,Í ðeins
ingarverðt.f«
Stærðtr frá l-9 m
I 2,6 m x 3,2
i ^LLghSu
l\ vinsælustu 9
\\ CRITTM-L
\\ fríun, Slrarnmum
\\ sterkby99°-
\\ Höfum einmg
\ einföidu og tvok
cttMAS^
«á«!.í
Kópavogtir
CrWiO»
^eðfæriiegir úr
Léttir og^eðtæ
viðhaidS6Tcm x 122 cm.
Stærð-61 510,
WESTWOOD
oarðtraW°rar
s,erWro9liömæf".
W^íoDvégnav^"5',
f0ðem5k"
B&Sm6u»r^insM-
1 14.500.- ----
Ath. vegna mistaka birtust röng verð í síðustu auglýsingu, en hér koma réttu verðin.
þekkti alkólisti“. Hann hélt
því fram að áfengi veitti inn-
sæi og neitaði að fara í
meðferð, því hann áleit að
ritsmíðar sínar mundu bíða
hnekki ef hann hætti að
drekka. Hann og kona hans
Zelda stunduðu samkvæmislíf-
ið grimmt, eftir að Fitzgerald
öðlaðist frægð. Drykkja hans
virtist honum ekki til óþæg-
inda, nema hann var oft sár
yfir þvf hve Zelda tók þetta
nærri sér. Fitzgerald dó úr
hjartaslagi 44 ára gamall.
Eitt af frægustu leikrita-
skáldum Bandaríkjanna var
Eugene 0‘Neill. Hann kom úr
fjölskyldu sem þekkt var fyrir
drykkjuskap. Hann drakk frá
unga aldri og hann gat aldrei
slitið sig frá flöskunni, ekki
einu sinni árin 1913-1933, en á
þeim árum þjáðist hann af
Parkinsonveiki og skrifaði 5
bestu leikrit sín, þeirra á meðal
Dagleiðin langa.
- Ernest Hemingway -
Ekki er hægt að segja að
Ernest Hemingwy hafi verið
alkóhólisti, en hann vildi gera
allt betur og í stærri sniðum en
nokkur annar, hvort sem það
var í íþróttum, drykkju eða
skáldskap. En árið 1943 var
hann orðinn illa farinn af
drykkjunni. Áfengið hafði
skemmt lifrina og heilann, og
kostaði Hemingway tauga-
áfall. Eftir það átti henn erfitt
með skriftir. í júlí 1961, nokkr-
um dögum fyrir 62. afmælisdag
sinn, beindi hann byssu að
höfði sér og hleypti af.
Hvers vegna hafa þessir
frægu rithöfundar verið svo
miklir drykkjumenn? Donald
Goodwin, sálfræðingur við há-
skólann í St. Luis, hefur reynt
að útskýra þetta með því að
skáldskapur sé nokkurs konar
sýning á sjálfum sér. Alkóhólið
leysir hömlur, og þar sem rit-
höfundur þarf að hafa gríð-
armikinn áhuga á fólki, þá
auðveldar áfengið tjáskipti.
Skáldin þurfa samt öðru frem-
ur auðugt ímyndunarafl, og
vín eykur það að vissu marki.
Þá þarfnast rithöfundar sjálfs-
trausts, og gegnum alkóhólið
eykst sjálfsálitið, þó falskt sé.
Þá hefur Goodwin bent á, að
af sjálfu leiði að rithöfundar
séu oft einmana, en alkóhólið
slævi þá tilfinningu.
En það sem sennilega hefir
mest áhrif, er sú hvöt að standa
öðrum framar, og sá ötti að
þeim myndi mistakast var sí-
fellt í undirmeðvitundinni.
- Þýtt og endursagt -
Gísli Friðrik Gíslason