Lesbók Morgunblaðsins - 20.11.2004, Blaðsíða 23

Lesbók Morgunblaðsins ˜ 20. nóvember 2004 | 23
Kvikmyndir
Borgarbíó, Akureyri:
After the sunset
Bad Santa
Pönkið og Fræbbblarnir



 (HJ)
The forgotten

 (SV)
Kafteinn Skögultönn
Háskólabíó
Bridget Jones – The edge of
reason
Ladder 49
Shall we Dance

 (HJ)
Wimbledon


 (HJ)
Alþjóðleg kvikmyndahátíð í
Reykjavík
Laugarásbíó
Bridget Jones – The edge of
reason
After the sunset
Sky captain and the world of
tomorrow

 (HJ)
Kafteinn Skögultönn
Shark Tale
Líf og fjör á Saltkráku
Regnboginn
Bad Santa
After the sunset
The forgotten

 (SV)
Alien vs. Predator
(HJ)
Dís


 (HJ)
Alþjóðleg kvikmyndahátíð í
Reykjavík
Sambíóin Reykjavík,
Keflavík, Akureyri
Bridget Jones – The edge of
reason
Mindhunters
The Grudge
After the sunset
Alien vs. Predator
(HJ)
Ladder 49
A Cinderella Story
Two brothers


 (HL)
Wimbledon


 (HJ)
Shall we dance

 (HJ)
Shark tale
Gauragangur í sveitinni
Smárabíó
Bad Santa
After the Sunset
The forgotten
Alien vs. Predator
Blindsker



 (SV)
Pokémon 5
 (HL)
Grettir/Garfield
(SV)
Myndlist
Árbæjarsafn: Í hlutanna eðli –
stefnumót lista og minja. Til 5.
jún.
Árskógar 4: K.AND sýnir óð
til Íslands. Út nóvember.
Deiglan: Jónas Viðar, Vatn.
Gallerí +: ALDREI – NIE –
NEVER þriðji hluti. Til 5. des.
Gallerí 101: Daníel Magn-
ússon – Matprjónagerð lýð-
veldisins kynnir: Innihald
heimilisins. Til 27. des.
Gallerí Banananas: Haraldur
Jónsson, Portið í okkur öllum.
Gallerí Dvergur: Anke Siev-
ers – „Songs of St. Anthony
and Other Nice Tries.“ Til 5.
des.
Gallerí Fold: Guðrún Indr-
iðadóttir, Ingunn Erna Stef-
ánsdóttir og Áslaug Höskulds-
dóttir – „Þrjár af okkur“ M.J.
Levy Dickinson – Vatns-
litaverk.
Gallerí i8: Kristján Guð-
mundsson sýnir „Arkitektúr“ í
i8. Til 18. des.
Gallerí Sævars Karls: Hjörtur
Marteinsson – „Ókyrrar
kyrralífsmyndir“.
Gallerí Tukt: Illgresi.
Gallerí Veggur, Síðumúla 22
| Kristján Ingi Einarsson sýn-
ir „Ásjónur“, ljósmyndasýning
á offsetprentuðum mannlífs-
myndum. Til 31. des.
Gerðarsafn: Úrval verka úr
einkasafni Þorvaldar Guð-
mundssonar og Ingibjargar
Guðmundsdóttur. Til 19. des.
Gerðuberg: Guðríður B.
Helgadóttir – „Efnið og and-
inn.“
Grafíksafn Íslands: Eitthvað?
Hafnarborg: Jóna Þorvalds-
dóttir og Izabela Jaroszewska
– Á mörkum veruleikans/Úr
djúpinu. Boyle-fjölskyldan –
Ferð að yfirborði jarðar. Til
29. nóv.
Hallgrímskirkja: Haustsýning
Magdalenu Margrétar Kjart-
ansdóttur í fordyri kirkjunnar.
Til 25. nóv.
Hólmaröst: Jón Ingi Sig-
urmundsson – olíu- og vatns-
litamyndir.
Hrafnista, Hafnarfirði: Sól-
veig Eggertz Pétursdóttir –
Landslagsmyndir. Til 14. des.
Hrafnista, Reykjavík: Lista-
konurnar Guðleif Árnadóttir,
Guðrún Elíasdóttir, Guðrún
Karítas Sölvadóttir, Jóna Stef-
ánsdóttir, Kristjana S. Leifs-
dóttir og Sólveig Sæmunds-
dóttir.
Hönnunarsafn Íslands, Garða-
torgi: Sænskt listgler, þjóð-
argjöf.
Iðntæknistofnun: Nýsköpun í
ný sköpun. Átta listamenn úr
Klink og Bank.
Íþróttahúsið Eiðum: Dieter
Roth. Til des.
Kaffi Sólon: Kristín Tryggva-
dóttir sýnir olíumálverk –
„Leikur að steinum“.
Ketilhúsið, Listagili: Anna
Richardsdóttir sýnir tíu ára al-
heimshreingjörning um
helgina. Sýningin er gerð í
samstarfi við fólk um allan
heim undanfarin tíu ár.
Kunstraum Wohnraum: Alda
Sigurðardóttir, Landslags-
verk. Til 28.1. 2005.
Listasafn Akureyrar: Patrick
Kuse – Encounter. Til 11. des.
Listasafn ASÍ: Erling Þ.V.
díll.“ Björk Guðnadóttir – „Ei-
lífðin er líklega núna.“
Safn Ásgríms Jónssonar:
Þjóðsagnamyndir Ásgríms
Jónssonar.
Slunkaríki: Heimir Björgúlfs-
son og Jonas Ohlsson. Stendur
til 28. nóv.
Thorvaldsen: Linda Dögg
Ólafsdóttir – „–sKæti–“.
Tjarnarsalur Ráðhúss: Sýn-
ingu Heidi Strand á text-
ílverkum lýkur nú um helgina.
Þjóðminjasafnið: Gleym-mér-
ei, ljósmyndasýning.
Leiklist
Austurbær: Vodkakúrinn, lau.
Borgarleikhúsið: Chicago, lau.
Lína Langsokkur, sun. Belg-
íska Kongó, sun. Screensaver,
sun.
Broadway: Með næstum allt á
hreinu, lau.
Hafnarfjarðarleikhúsið: Úlf-
hamssaga, lau.
Íslenska óperan: Sweeney
Todd, sun. Litla stúlkan með
eldspýturnar, lau., sun.
Leikfélag Akureyrar: Ausa og
Stólarnir, lau.
Loftkastalinn: Hinn útvaldi,
sun.
Þjóðleikhúsið: Dýrin í Hálsa-
skógi, sun. Böndin á milli okk-
ar, lau. Þetta er allt að koma,
lau. Svört mjólk, lau, sun.
Nítján hundruð, lau., sun.
Klingenberg og David Diviney
– Ertu að horfa á mig? / Are
you looking at me? Sara
Björnsdóttir: Ég elska tilfinn-
ingarnar þínar. Til 5. des.
Listasafn Árnesinga: Tumi
Magnússon, innsetning.
Listasafn Íslands: Ný íslensk
myndlist, Um veruleikann,
manninn og ímyndina.
Listasafn Reykjanesbæjar:
Valgarður Gunnarsson, „Ei-
lífðin á háum hælum“. Til 5.
des.
Listasafn Reykjavíkur –
Ásmundarsafn: Maðurinn og
efnið. Yfirlitssýning. Til 2006.
Listasafn Reykjavíkur –
Hafnarhús: Erró, Víðáttur. Yf-
irlitssýning. til 27. feb 2005.
Listasafn Reykjavíkur – Kjar-
valsstaðir: Alþjóðleg textílsýn-
ing.
Listasafn Sigurjóns Ólafs-
sonar: Mánasigð. Grænlenska
listakonan Isle Hessne.
Ljósmyndasafn Reykjavíkur:
Fyrir og eftir. Til 6. des.
Mokka-kaffi: Tómas Ponzi –
Smámyndir úr skissubók. Til
áramóta.
Náttúrugripasafnið Hlemmi:
Tuttugu og sex myndlist-
arnemar sýna.
Norræna húsið: Vetrarmessa.
Til áramóta.
Nýlistasafnið: Ráðhildur Inga-
dóttir – „Inni í kuðungi, einn
ÉG TAFÐIST eftir að sýningu lauk. Þurfti
svo að leita að vinkonu aftast í salnum, hún var
farin, en eftir sat Magga ein og grét. Það var
svo fallegt, sagði hún. Tónlist er hennar
ástríða. Og um tónlist og endanleika hennar,
ástríðu, vináttu, ímyndunaraflið,og hvað
manneskjan vill skapa úr því takmarkaða rými
sem henni er útdeilt í tilverunni, fjallar
Nítjánhundruð, verk ítalska höfundarins
Alessandro Baricco sem nú er sýnt á Smíða-
verkstæði Þjóðleikhússins.
Í forsalnum hefur Melkorka Tekla Ólafs-
dóttir, leikstjóri sýningarinnar, ákveðið að
setja upp þennan einleik, sem höfundur hefur
sjálfur lýst svo: „Ég veit nú ekki hvort ég hef
skrifað leikrit, mér finnst textinn liggja miðja
vegu milli þess að vera leiksýning og smásaga
til upplestrar.“ Þar eru áhorfendur settir
notalega niður við borð og á gólfinu í enda sal-
arins er með fáeinum hlutum: Stóru dyrunum
inní salinn, nokkrum trékössum, hangandi
reipum, fjórum kýraugum (kösturum ljósa-
meistarans: Björns Bergsteins Guðmunds-
sonar) búinn til heimur skips og hafs. Leik-
stjóri hefur notið við það aðstoðar Högna
Sigurþórssonar myndlistarmanns og er heim-
urinn sem þau og ljósameistari skapa í senn
einfaldur, stemningsfullur, þénanlegur og
greinir sögumanninn frá áhorfendum sem eru
á sama plani í rýminu og hann.
Melkorka hefur valið að leggja höfuðáherslu
á mannlega hlýju og ljóðrænu sögunnar. Jó-
hann Sigurðarson túlkar því saxófónleikarann
sem vinalegan,viðkvæman, opinn mann sem
með miklum hraða í „svingi“ jassins byrjar að
segja okkur frá hinum sérstæða vini sínum
Nítjánhundruð, píanósnillingnum sem fæðist
og siglir alla ævi milli Evrópu og Ameríku á
risastóru farþegaskipi. Jóhann bregður sér
leikandi einnig í hlutverk Nítjánhundruð og
fjölda annarra kostulegra persóna þegar hann
segir þessa skemmtilegu sögu (í góðri þýðingu
Halldóru Friðjónsdóttur) þar sem veruleiki og
blekking renna stöðugt saman og hann hélt at-
hygli minni allt til þunglyndislegra lokanna.
En því er ekki að neita að Jóhann hefði get-
að gert enn betur. Einkum hvað varðar sögu-
manninn, því það virðist stundum sem það
gleymist að saxófónleikarinn er fyrst og
fremst sögumaður. Ópersónulegri og þurrari
frásagnarmáti kynni til dæmis að hafa gert
skilin stærri milli hans og sögunnar, en flæði
þeirra í millum, (sem stytti auðvitað sýn-
inguna!) var stundum of mikið til að ýmsar
heimspekilegar vangaveltur hefðu tíma til að
setjast að í huganum, jafnvel gerðist það að
frásögn sögumanns litaðist af þeim persónum
sem hann var að herma eftir. Það má líka
spyrja sig þar sem leikarinn er á sama plani
og áhorfendur af hverju leikstjórinn gekk ekki
skrefið til fulls og nýtti sér ítalskar alþýðlegar
leikhefðir? Braut upp, þegar við átti, blekk-
inguna „skipið“ og skapaði raunveruleg tengsl
á milli áhorfenda og sögumanns og styrkti þar
með húmorinn í verkinu og ögraði leik-
aranum?
Tónlist Agnars Más Magnússonar er áhrifa-
mikil og notuð hárrétt sem mótleikari Jóhanns
en ekki einhver skreyting. En ég hefði jafnvel
viljað fá meira af henni, bara henni, eiginlega
miklu meira og þá í gegnum betra hátal-
arakerfi.
Melkorka er ungur leikstjóri, sem að sjálf-
sögðu á ýmislegt eftir að læra og mætti vera
djarfari; þeir sem þurft hafa að starfa á minni
sviðum Þjóðleikhússins vita hins vegar að
verk eins og hennar hafa þar ekki ætíð bein-
línis forgang. En hún hefur vandað sig; ekki
viljað fara ódýrar, auðveldar leiðir, valið,
mjúka, stundum gamansama, fínlega leið að
verkinu sem fékk nota bene Möggu til að
gráta.
Tvær myndir bættust því við sýninguna um
kvöldið. Sú fyrri: Tárin hennar Möggu. Hin
síðari: Leikstjórinn ungi, í skini kastaranna í
framkallinu, háólétt á milli strákanna. Tákn
um framtíð? – Sá tími sé kannski senn á enda
að kvenleikstjórar séu dæmdir til að hírast í
kjöllurum Þjóðleikhússins?
Eftir sat Magga ein og grét
María Kristjánsdóttir
Morgunblaðið/Jim Smart
LEIKLIST
Þjóðleikhús
Eftir Alessandro Barrico í þýðingu Halldóru Friðjóns-
dóttur. Leikstjóri: Melkorka Tekla Ólafsdóttir. Að-
stoð við útfærslu leikmyndar: Högni Sigurþórsson.
Tónlist: Agnar Már Magnússon. Lýsing: Björn Berg-
steinn Guðmundsson. Leikari: Jóhann Sigurðarson
Smíðaverkstæði, 18. nóvember 2004
Nítjánhundruð
„Hann hélt athygli minni allt til þunglyndislegra lokanna,“ segir m.a. um leik Jóhanns Sigurðarsonar.
„RAUÐU“ sinfóníutónleikarnir á fimmtudag
voru undir síðrómantískum formerkjum með
fornu sniði konsertforleiks í upphafi og stórrar
hljómkviðu í lokin. Aka-
demíski hátíðarforleikur
Brahms Op. 80, þakklæt-
isvottur hans fyrir heið-
ursdoktorsnafnbót frá
Breslárháskóla 1880, var
efstur á blaði. Verkið varð
vinsælt þegar í upphafi og
er enn mikið flutt. Burtséð
frá örlítið ósamtaka leik í
byrjun var túlkun þess
frískleg eins og aðalstjórn-
andi SÍ á vanda til, þó að lokaklímaxinn við
innkomu alþjóðlega stúdentasöngsins
Gaudeamus igitur (Kætumst meðan kostur er)
hefði kannski orðið áhrifameiri við aðeins
meiri höfga í tempóvali.
Vier letzte Lieder frá 1948 var svanasöngur
Richards Strauss (1865–1949). Það er án vafa
eitt tærasta verk þýzka orkestrunarsnillings-
ins fyrir stóra hljómsveit og söngrödd og
minnir að einlægri tilhöfðun jafnvel á heiðskír-
ustu smíðar Mahlers, þrátt fyrir oft marg-
slunginn rithátt. Sannkölluð upplifun var að
söng danska sópransins Inger Dam Jensen, er
hljómaði líkt og á algerum hátindi ferils síns.
Röddin var geysifalleg – lék á fágætu jafnvægi
milli blæbrigða helgimeyjar og vígreifrar val-
kyrju – og snart mann allt til innsta leynihólfs
sálarkytrunnar. Varla er ofsagt að tónleika-
gestir hafi hér heyrt söngtúlkun á heims-
mælikvarða. Aðeins má harma að steindauður
kvikmyndasalurinn við Hagatorg gat að vanda
ekki skilað fíngerðustu blæbrigðum á neðra
tíðni- og styrksviði á við alvöru tónleikahús –
jafnvel þótt hljómsveit og stjórnandi legðu sig
alla fram um að veita þessari eftirminnilegu
söngkonu sem mest svigrúm með sveigj-
anlegum samleik í stórkostlegu verki.
Lokaatriði kvöldsins var 1. sinfónía Edw-
ards Elgars. Sem oftar þegar sjaldheyrð tón-
verk eiga í hlut fengu áheyrendur ekki að vita
hvort eða hvenær sinfónían var áður flutt hér
á landi, og fer að verða anzi sláandi pukrið um
jafnsjálfsagðar upplýsingar.
Hljómkviðan í As-dúr Op. 55 frá 1908 var
stór í sniðum bæði í breidd og lengd (50 mín.)
Hið tignarlega fetandi „vals-mars“ stef upp-
hafsins var lagrænt séð eftirminnilegasta tó-
nefni verksins, enda skaut því víða upp í öðr-
um þáttum allt til enda. Þó að áhrifin frá
Wagner leyndu sér ekki í hnausþykkum rit-
hætti Elgars, var um leið óvænt hraustlegur
útivistarblær yfir verkinu, einkarlega fyrri
hluta þess er SÍ lék með innlifuðum glæsibrag.
Unnendur stórra tjábrigða fengu sannarlega
fyrir sinn snúð þetta kvöld frá höfundi „Pomp
and Circumstance“. Meðferð sinfón-
íuhljómsveitarinnar (og ekki sízt lúðranna) var
snörp og þjál við hæfi, enda stjórnandinn auð-
heyrilega á heimavelli.
TÓNLIST
Háskólabíó
Brahms: Háskólaforleikur. R. Strauss: Vier letzte
Lieder. Elgar: Sinfónía nr. 1. Inger Dam Jensen sópr-
an; Sinfóníuhljómsveit Íslands u. stj. Rumons
Gamba. Fimmtudaginn 18. nóvember kl. 19.30.
Sinfóníutónleikar
Rumon Gamba
Ríkarður Ö. Pálsson