Sunnudagsblaðið - 15.04.1956, Blaðsíða 7

slunginn. Janko var hreykinn af
honum. Eymdarlegan og volandi
leiddi hann krypplinginn með sér
nm sölptorg Mið-Evrópu, og barn-
ið kjökraði: „Gefið mér skilding,
aðeins lítinn skilding handa deyj-
andi föður mínum. Verið miskun-
samir !“ Ákafi hans og eymdarvæl
hrærði meira að segja svo hálf-
sveltandi handverksmenn, að Jæir
gáfu honum síðasta bitann frá
munni sínum. Eitt sinn bar Jpað við
í Dresten að veikluleg kona með
rauða flekki í kinnunum, tók af
sér sjalklút sinn, þrátt fyrir bitr-
ann kulda, og sagði: „Þú Jtarfnast
hans fremur en ég, vesalings
barn ! Guð veri með þér.“ Janko
var vanur að segja : „Faðir minn
yar slýngur, og ég er enginn auli,
en þessi drengur tekur okkur báð-
um fram!“
Janko andaðist 1870, og lét eft-
ir sig fjögur þúsund mörk. En
það sem var Jdó ennjiá meira virði:
hann lét eftir sig lamaða ekkju.
Karl ók henni bæ frá bæ í göml-
um hjólbörum. Hvernig henni
var innanbrjóst hermir ekki saga,
því að hún var mállaus. Hún tórði
í tíu ár eftir dauða Jankos. Karl
mjólkaði hundruðir króna úr ýms-
um líknarsjóðum vegna móður
sinnar, og það var með miklum
söknuði að hann yfirgaf lík henn-
ar í Chemnitz. Hann liafði ekið
því frá einu húsi til armars í þrjá
daga, betlandi uni peninga til Jpess
að geta séð henni fyrir sómasam-
legri útför. En svo varð ha.nn að
losa sig við líkið í húsaporti einu,
því að það var heitt í veðri.
Karl var lánsamur. í aískekktu
austur- þýzku sveitaþorpi hitti
hann vanskapaða stúlku. Höfuð
hennar og líkami var eðlilegrar
stærðar, en handleggir og faetur
voru tæplega tólf þuralungar að
^engd. Hann bar upp vlð hana
hónorð og fékk jáyrði. Hún fvlgdi
þonum. Sambúð Jæirra var í alla
staði lögleg, og meira að segja hin
SUNNUDAGSBLAÐIÐ
kristnasta sál gat ekki fett fingur
út í samband þeirra. Þau giftu sig
á löglegan hátt, og þorpið. efndi
til þrúðkaupsveizlu af meðaumkv-
unarsemi. Greifi nokkur von
Felsenmúhle gaf brúðurimii
hundrað mörk — „til fatakaupa11!
Sonur þeirra, Johann, fæddist
1879. Um Jx'tta lejdi var Karl til-
néyddur að skipta peningum sín-
um í seðla. Ótrúlega tötralegur,
ólýsanlega skítugur, og hræðilega
horaður taldi þessi íráhrindandi
persóna fram eitthundrað tuttugu
og fimm þúsund mörk, sem
Johann skyldi erfa.
Karl sparaði sér ekkert ómak,
þegar um uppeldi Johanns var að
ræða. Hann kendi honura hvemig
hann áttl að betla og afskræma
andlit sitt, hyernig liann með
öxlunum gæti uppmálað eymd
sína, og hvernig hann ætti að
koma tárunum til Jæss að streyma
niður kinnarnar á eðlilegan hátt
. . . Jóhann var ekkert vanskap-
aður, en þó var hann sérkennileg-
ur í útliti. Hann var lítill vexti, en
með stórt höfuð, h'tinn munn og
viðkvæmnislega drætti kringum
Iiann, og stór brún augu. Útlit
Johanns vitnaði um að hann
ieyndi með sér óbærilegri sorg.
Þetta, sagði Karl, að væri mikil
hamingja. „Fólk verður þreytt á
J)ví að heyra um hungur annarra.
Fólk verður leitt á að horfa á
annarra líkamsliti, en þessi leynd-
ardómsfulli og harmræni svipur,
sem Jjessi hvplpur, hann Johann,
getur sett upp, hann er hundrað-
þúsund eða miljóna virði!“ hróp-
aði liann. „Á siíku þreytist fólk
aldrei!“
Það voru peningar í hinu stóra
og brúnamikla höfði Johans, og
þessum dulráðu augum. Hann fékk
peninga frá ýmsum aðiltnn vegna
hins kristllega hugarfars með-
braeðranna, — já meira að segja
úr styrktarsjóði fátækra rithöf-
unda. Johann fékk työ hundruð
151
mörk í gulli úr þessari velgerðar-
stofnun, beint fyrir framan nefið
á gömlum heimspeking, með
sautján binda verk að baki sem
ævistarf.
Karl dó og lét eftir sig tvö
hundruð þúsund mörk. Þegar
stvrjöld ein mikil braust út var
Jóliann staddur í Amsterdam.
Atvinnuvegurinn gekk þar frem-
ur treglega. En hann hafði nóg að
borða, og fékk leyfi til að skulda
húsaleiguna hjá fátækri, gamalli
konu í kjallara einum. Hann var
ánægður, þegar styrjöldinni lauk,
og hann fékk ókeypis ferð yfir
þýzku landamærin heim til gömlu
átthagana, og hins gamalktmna
tungumáls.
Syeitafólkið var bláfátælct, og
Joliann kom sér til Berlínar. En
líf beiningamannaitna í stórborg-
inni var sannarlega aðfinnsluvert.
Þar fékkst næstum enginn ætur
biti. Johann Prysky svalt. Hann
varð sífellt rýrari, horaðri, og
veiklulegri. Augu hans urðu út-
stæðári, og hann varð stöðugt lík-
ari sorgmæddum heimspekingi.
Þegar hann að. lokum gat ekki
lengur afborið hina hræðilegu
magakvalir og magnleysi, sem
hungrinu fylgii’, tók hann frarn
peningabelti sitt, sent hann hafði
vandlega geymt. í því voru tvö
hundruð og tuttugu þúsund mörk.
Og af þessari auðlegð tók hann
einn hundrað marka seðil og fór
með hann í brauðsölubúð.
Hillurnar voru næslum tómar,
þegar Joliann, sera orðið hafði að
bíða í ösiuni í þfjár klukkustund-
ir, komst loksins að afgreiðslu-
borðinu. „Eitt pimds brauð,“
sagði hann um leið og hann lagði
hundrað marka seðilinn frá sér
með álíka eftirsjón, og kona, sem
skllur við barn sitt, sem er að
leggia upp í langt ferðalag.
,,Á Jtetta að vera fyndni ?“
spurði bakarinn.
Gerlð svo vel að fletta á bls. 159.