24 stundir - 17.11.2007, Blaðsíða 22

22 LAUGARDAGUR 17. NÓVEMBER 2007 24stundir
24stundir
Útgáfufélag:
Ritstjóri:
Fréttastjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Árvakur hf.
Ólafur Þ. Stephensen
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Þröstur Emilsson
Elín Albertsdóttir
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjórn & auglýsingar: Hádegismóum 2, 110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: 24stundir@24stundir.is, frettir@24stundir.is, auglysingar@24stundir.is
Prentun: Landsprent ehf.
24 stundir sögðu frá því í vikunni að til stæði að koma á evrópsku kerfi
hér á landi innan þriggja ára, sem tryggði að sjálfvirkt neyðarkall berist frá
bílum ef slys ber að höndum. Til þess að það verði mögulegt, verða bílar
fólks jafnframt undir gervihnattaeftirliti og hægt verður að safna upplýs-
ingum um staðsetningu, hraða og stefnu bílsins úr GPS-tæki, sem á að
verða staðalbúnaður í nýjum bílum fyrir Evrópumarkað ef þessi áform
ganga eftir.
Blaðið sagði jafnframt frá því að samgönguráðuneytið skoðaði nú hug-
myndir um að gjaldtaka af bílum yrði ekki í gegnum eldsneytisskatta eins
og nú er, heldur stuðzt við upplýsingar úr hugbúnaði í bílunum. Pétur
Blöndal alþingismaður ræddi svipaðar hugmyndir í samtali við 24 stundir
fyrir nokkrum dögum, þegar hann talaði um möguleika á að tekið yrði
misjafnt gjald af bílum eftir því á hvernig vegum þeir ækju; með bundnu
slitlagi eða malarvegum.
Staðsetningartæknin, sem hefur verið þróuð, er til margra hluta nyt-
samleg. Vissulega er mikið öryggi í því fólgið, ef bíll sem veltur út af vegi á
fáfarinni leið sendir út sjálfvirkt neyðarkall. Og það getur líka verið alveg
bráðsniðugt að bíleigendur borgi fyrir afnot sín af vegunum í samræmi við
það á hversu dýrum vegum þeir aka.
En þurfum við ekki aðeins að staldra við og spyrja hversu nákvæmlega
við viljum að opinberir aðilar geti fylgzt með ferðum okkar? Upplýs-
ingatæknin gerir nú þegar að verkum að sá, sem hefur aðgang að réttu
gagnagrunnunum, getur kortlagt líf einstaklings í töluverðum smáatriðum.
Með því að skoða símtalaskrár, upplýsingar um netnotkun, greiðslu-
kortafærslur, bankaupplýsingar, gagnabanka sem geyma kennitölur sem
notaðar eru í viðskiptum og upptökur úr öryggismyndavélum er hægt að
gera sér glögga mynd af ferðum, gjörðum, fjárhag og
jafnvel áhugamálum einstaklings.
Tæknin er í raun fyrir hendi til að búa til eftirlits-
þjóðfélag, sem ekki er víst að einu sinni George Orwell
hafi séð fyrir þegar hann skrifaði skáldsöguna 1984 á
fimmta áratugnum.
Er ekki full þörf á meiri umræðum um það hversu
langt má seilast inn í einkalíf fólks í þágu öryggis, skil-
virkrar skattheimtu eða annarra „framfara“? Í Noregi
var sett á fót nefnd leikmanna til að ræða hugmyndir
og áform af þessu tagi. Hvað ætla íslenzk yfirvöld að
gera? Hlusta á gagnrýnina eftir á eða efna til umræðna
fyrirfram?
Orwell og öryggið
SÆKTU LEIÐARANN Á WWW.MBL.IS/PODCAST
Við erum á leið í brúðkaup ald-
anna. Margir brúðhjónunum ná-
tengdir héldu reyndar að þetta
yrði brúðkaup
síðustu aldar en
það hefur aðeins
dregist.
Brúðhjónin hafa
verið trúlofuð
síðan 1984.
Hjörtur Magni á
að gefa þau sam-
an. Brúðurin hef-
ur sungið í mörgum brúð-
kaupum og brúðguminn líklega
líka spilað í þeim mörgum, en á
morgun held ég að þau ætli bara
að láta gifta sig. Mér finnst það
yndislega fagurt bara og dásam-
lega rómantískt. Ellen og Eyþór.
Þið eruð æði. Við hlökkum til að
mæta í brúðkaupið ykkar ...
Helga Vala Helgadóttir
eyjan.is/helgavala
BLOGGARINN
Loksins gifting
Vandamálið með lán frá Íbúða-
lánasjóði er að þau nýtast ekki
þeim sem minnst eiga. Þau mið-
ast ekki við hlut-
fall af kaupverði
íbúða, þ.e. þau
miðast ekki við
markaðsverðið
eins og það er á
hverjum tíma.
Lánin miðast við
brunabótamat
sem er yfirleitt
langtum lægra hér á höfuðborg-
arsvæðinu, en almennt markaðs-
verð. Bara það að laga þessa
skekkju og miða við markaðs-
verð og þá að sama skapi að
setja þá reglu að skylda sé að
kaupa viðbótarbrunatryggingu
mundi þýða „aðeins betra“
ástand.
Vilborg G. Hansen
villagunn.blog.is
Brunabótamatið
Ef Stóri bróðir er ekki kominn til
Íslands, kemur hann, þegar gervi-
hnettir fylgjast með öllum bílum.
Samgönguráðu-
neytið vinnur að
slíku kerfi til að
geta fundið slysa-
bíla og týnda bíla.
Það er eins og að
setja upp kerfi til
að hlera alla síma
við að finna
vandamál í sam-
félaginu [...] „Umræða um slíkt er
ekki viðeigandi,“ sagði einn for-
kólfurinn á forsíðu 24 stunda.
Staðsetningarkerfi bíla er eins og
að skjóta úr fílabyssu á mús. Slíkt
kerfi getur komið að gagni í sára-
fáum tilvikum árlega. Og freistar
auðvitað þeirra, sem vilja leika
Stóra bróður.
Jónas Kristjánsson
jonas.is
Stóri bróðir
Ólafur Þ.
Stephensen
olafur@24stundir.is
Hundrað þúsund Danir kaupa
sér nú heilbrigðistryggingar of-
an á eða í staðinn fyrir rétt sinn í opinbera heilbrigð-
iskerfinu. Almannaþjónustan hrekkur ekki til. En
almenningur í Danmörku vill að heilbrigðisþjónusta
sé opinber og vel að henni búið. Á Íslandi er við-
horfið hið sama, en engu að síður telja ýmsir að
breytingar séu að verða – án umræðu. Talað er um
að evran taki sig upp sjálf, meðan stjórnvöld horfa á
með blinda auganu. Á sama hátt er því nú haldið
fram að róttækar breytingar séu að verða á íslenska
heilbrigðiskerfinu, en menn þori ekki að ræða þær.
Eilíft stríð um peninga á óljósum forsendum
Magnús Pétursson, forstjóri Landspítalans, tekur
af skarið í vikunni og kallar eftir stefnu stjórnvalda.
„Hriktir í stoðum sameiginlegrar heilbrigðisþjón-
ustu,“ heitir grein forstjórans í Morgunblaðinu.
Magnús segir ekki lengur hægt að víkjast undan um-
ræðu um hvað af heilbrigðisþjónustunni eigi að vera
í samfélagsábyrgð og hvað ekki. Honum sýnist jarð-
vegur vera að myndast fyrir einkatryggingar sem
tryggi einstaklinga betur en hið opinbera. „Við höf-
um valið að standa sameiginlega að heilbrigðisþjón-
ustunni, enginn mælir opinberlega fyrir annarri
stefnu en mér sýnist farið að hrikta í þeim stoðum.“
Magnús hefur í mörg ár setið undir umræðu um
hallarekstur, yfirdráttarskuldir og hagræðingarkröfu
Landspítalans. Forstjórinn segir að spítalinn sé flott
stofnun og vel rekin. „Þrátt fyrir góðan árangur
stend ég í eilífu stríði um peninga á óljósum for-
sendum.“ Magnús viðurkennir að hafa þagað lengur
en hann vildi. En nú eru skilaboðin til stjórnvalda
um að taka af skarið skýr.
Sjónarspil um rekstrarform
„Stjórnvöldum hefur verið gjarnt að líta svo á að
þörfunum, eftirspurninni, verði best mætt með því
að hagræða í heilbrigðisþjónustunni, jafnvel færa
þjónustuþætti í breytt rekstrarform eða til einka-
aðila. Sumt af þessu er sjónarspil,“ segir Magnús.
Hann tekur undir með þeim sem árum saman hafa
haldið því fram að fjármagn til kerfisins sé í ósam-
ræmi við skyldur og væntingar. Reynist forstjórinn
Heilbrigðisþjónustan skelfur
SKÝRING