Sunnudagsblaðið - 14.04.1963, Blaðsíða 6

v-v...-
mm
■■■■■■■■■■■«■■■*•■■■■■•>*«>mmml
■ ••■■•■••■■•••■••aunuuuiu
>■■■•■■■•■■■■»••■■■•■■«»■■■■■»»!
■■■■■■■■■•■■■■■■
Þetta var'vorið 1907. Ekki grunaðfc mlg þá,
að ég mundi lítið 'stunda iðn mina um
ævina, heldur gerast einyrkjabóndi á af-
skEltkttím stað og síðan víðar og löks kaup-
maður í Reykjavík. En ég vár bó&di í
állri gerð, án þess að mér yæri.það sjálf-
um fullkomlega ljóst, — og það hlaut-.
að koma fram síðar; . v . .
FATALAUS OG SKÓLAUS,
ÞEGAR ég hafði verið tvö ár í smíða-
náminu, var ég orðinn fatalaus og skó-
fcaus, því að hvort tveggja átti ég að
skaffa mér sjálfur samkvæmt samningum
við meistarann og var það venja. Eg fékk
því frí í einn mánuð til þess að vinna .
mér .inn fyrir. þessu, og vitanlega fór ég
í kaupavinnu austur að Hjálmsstöðum og
var þar í fjórar vlkur. Þá var ég á tutt-
ugasta árinu og hafði ekki séð Laugar-
ðalinn í sumarskrúði síðan árlð, sem ég
fermdist. Þetta sumar brann bærinn á
Snorrastöðum og var hann byggður upp
um haustið. Það gerði trésmiður úr
Reykjavík, en hann hættl verkinu áður
en því var lokið til fulls og stóð gesta-
stofan óþiljuð þar til næsta sumar Um
vorið kom meistari minn. að máli við
mig, og spurði, hvort ég vildi ekki fára
austur og þilja stofuna, en þannig stóð
á, að Jóel og sá, sem smíðað hafði bæ-
inn, unnu saman að byggingum. Þeim
hafði þvi komið saman um að fara þess
á leit við mig, að ég gerði þetta og greip
ég tækifærið vitanlega fagnandi hendi.
Um líkt leyti kom Hjörmundur, yngsti
sonur Guðmundar á Hjálmsstöðum, suð-
ur með lest og sendi Snorrastaðabóndi
hest undir mig með honum. Hjörmundur
og fylgdarmenn hans fóru svo úr Reykja-
vík um miðjan dag, en svo var vinnan
ströng hjá mér, að ég gat ekki hætt fyrr
en kl. 7, en þá beið ég heldur ekki boð-
anna og lagði af stað að afloknum kvöld-
verði. Hesturinn reyndist mér þægileg-
ur og viljugur, enda vissi hann af iest-
inni á undan sér. Eg þurfti ekki lengi að
ríða, ég náði lestinni uppi í Seljadal.
Þar hafði Hjörmundur og bóndi úr Tung-
unum, sem með honum var, áð. Voru
þeir búnir að taka af hestunum og höfðu
búið um sig undir nóttina og þarna var
ég líka um nóttina. Þetta var mjög
skemmtilegt ferðalag.
SÉRSTÆÐ VINÁTTA.
Þegar austur að Snorrastöðum kom,
var mér vel fagnað. Þar bjó enn Eyjólfur
Magnússon, en hann hafði þá fyrir nokkru
misst konu sína. Ráðskona var hjá honum
elzta dóttir hans, Jóhanna, en tvær dætur
hans voru heima, Guðrún, fermingar-
systir mín, og Rósa, sem síðar varð seinni
kona Páls á Hjálmsstöðum. Þá var þar
og Magnús, sonur Eyjólfs, heima, og einn-
ig var nokkuð af-vinnufólki. Heimilislffið
var fjörugt, Ufsánægja og starfsgleði
ríkjandi og eins og sagt er, fagurt mann-
lif, en þannig var Ufið í Laugardal yfir-
leitt um þessar mundir. Þá var PáU ungur
bóndi og Böðvar ungur og fjörmikiU,
báðir sómi sveitar sinnar, keppnisfullir,
nokkuð hvor í annars garð, en tryggða-
vinir iqn við beinið, þó að þeir ættu það
tU að brosa hvor að öðrum og kankast á.
Eg get eiginlega ekki skýrt til fulls hvern-
ig vináttu þeirra var varið, en hún var .
góð. Þeir eltu stundura grátt sUfur og ef
öðrum var hælt ..fyrir eitthvað í annars.
áheyrn, þá grettfc hinn slg, en ef öðrum
var hallmælt, þá brást hinn reiður við — •
og það er ég sannfærður um, að hvor um
stg hefði lagt sig. í bráða lífshættu til þess-
að hjálpa hinum frá voða. Það var eitt--
■ hvað sterkt, íslenzkt, hetjulegt í -þessari
þögulu vináttu. Þeir voru nokkuð ólíkir,
en báðir miklir. skapmenn. Eg held, að
það hefði verið óhugsandl, að báðir lgntu.
i sama stjórnmálaflokki — . og réði, af-
staða þess þeirra, sem fyrr tók afstöðu
mestu um það, hvar hinn lenti. Maður
brosti stundum að þessu kappi í Páli og-
Böðvari.
FORVITRIR SJÓMENN.
Eg vann við baðstofuna á Snorrastöð-
um í mánuð eða fram í ágústmánuð og
fór þá suður. Eg var einhesta og reið leið-
ina á einum degi.. Þegar ég kom að Ar-
bæ, fór ég af bakl og sleppti hestinum,
hafði svo veríð um talað, að hánn færi
einn sína leið aftur heim í Laugardal.
Og fram kom hann heill á húfi, skokk-
aði heim að Snorrastöðum laus og liðug-
ur á tveim dögum. Eg gekk svo niður í
bæinn og gerði vart við mig hjá Jóel.
Hann saaði mér að týgja mig, því að nú
ætti ég að fara með honum til Keflavík-
ur. Þar áttum við að smíða bæði fjós og
íshúsrð fytir Duus. Þarna vorum við á
annan mánttð og gekk starfið vel hjá
okkur smiðunum.
Um haus.ið fórum við svo til Reykja-
víkur og tókum far með Reykjavíkinni.
Þegar við vorum nýlagðir af stað, skall
á austanrok og slengjandi slagveður. Eg
engdist brátt af sjóveikinni, sem alltaf
hrjáði mig, ef ég kom um borð í skip,
og lá ég i káetu. Þarna voru fyrir fjórir
formenn úr Garðtaum. Allt í einu fannst
mér að þeir gerðust órólegir og svo sagði
einn þeirra: „Eg held helzt að skipið sé
komið af réttri leið.” Annar sagði: „Já,
ég finn ekki betur.” Þelr voru sammála
um þetta formennirnir, og gat ég ómögu-
lega skilið hvernig í ósköpunum þeir gátu
vitað þetta svona niðri í skipinu. Þeir
hurfu svo allir upp og kom þá í ljós, að
skipið var komið norður fyrir Engey og
inn á Kollafjörð. Það var orðið skugg-
sýnt og versta veður og er ómögulegt að
segja, hvernig farið hefði fyrir-okfcur, ef
formennirnir hefðu ekki farið á stjá.-Þeir
fundu þetta einhvernveginn á sér þarfla,
sem þeir sátu niðri í skipinu og voru að
tala saman. Ekkfc sáu þeir út, svo; að ekki
hafa þeir getað áttað sig á því. Einhver
hefur sagt mér, að líkast til hafi þeir
fundið þetta út eftir sjólagtau.
' Að afloknu námi í Iðnskólanum, tók ég
prófið og stóð mig vel; fékk lofsverðan
vitnisburð og svo smiðaði -ég mitt sveins-
stykki, forláta skrifborð með. skúffum.
KONUNGSHÚSIÐ A ÞINGVÖLLUM.
.- Friðrik konungur áttundi gerði ferð sína •
htagað;-til ; iauds'nokkru eftir að ég tók ;
fuUnaðarpróf í> trésmíði. Mlkið' stóð. til
hjá ráðaniönnum þjóðarinnar, því að. taka.
skyldi vel á móti hátigninni. Réð ég mig
til að smíða 4- Þingvöllum,' en ekki skyldfc
byrja þar fyrr.en lengra yæri komið.fram
á. Eg ákvað því að fara austur að. Hjálms-
stöðum og vtana þar við smíðar-á stofu-
húsi fram á vorið. Eg man vel ferðina ;
austur. Það hafðfc verið blíðviðri dag: eftir
dag um -lokin, og þannig var veðrið Hka,
þegar ég lagði af stað austur, en þá var
komið undir kvold, -klukkan um sex. —
Veðrið var lygnt og kvöldroði stafaði
vesturloftið. Margfc, laustríðandi fólks var .
á ferðtani. Bændur höfðu brugðið sér
tll Reykjavíkur i -lokaferð. og þar á 'með- ■
al sumir- til þess að sækja Vinnumenn
sína, sem höfðu- verið' f veri. Þá var og
námsfólk að fara' heim; og .ýmsir bænd- *■
tir-höfðu verið ^að ráða-sér kaupafólk íil ,
sumarsins,- Margir voru -gangandi með
-lesUnni, þar é meðal vermenn. Þctta yár
stór og glæsilegur hópur., Þeiro, sem voru
lausríðandi, fannst setalegt að- fylgjast
með lestinni og slógu sér saman i hópa.
■ Eg lenti í hóp með tólf samferðamönn-
um. Og þeir voru ekki valdir af verri
endanum: Páll á Hjálmsstöðum, hann
hafði komið með, hest.handa mér og var
það brúnn gæðingur, sem hét Loðinn, en
hann var eign Þórdísar, konu Páls, en
sjálfur reið Páll Grána, völdum grip og
minnist.hann á hann í bók sinni. Þá var
sjötugur bóndi frá Syðri Reykjum í
Tungunum, Grímur að nafni, ásamt dætr-
um sínum, Guðrún og Sveinbjörn, kær-
ustupar frá Snorrastöðum, sem þá um
vorið hófu þar búskap, systir Guðrún-
ar, Jóhanna, tvær saumastúlkur — og síð-
ast en ekki sízt Böðvar á Laugarvatni —
og vitanlega vel hestaður. Veðrið var dá-
samlega gott og fagurt, vorblíðan ang-
andi um allt og skapið var gott, kátína,
smáhýrgun í kollunum og ekki dró það
úr glensinu. Þá var mikið sungið og skraf-
að, dundað og jafnvel duflað. Vegurinn lá
upp Seljabrúnir og yfir há-Mosfellsheiði.
Svolítill snjór var á og var áð í kofa og
vorum við þar um lágnættið. Þama var
rennislétt í kring og kom í ljós, um leið
og aftur skyldi stíga á bak, að stúlkumar
vantaði bakþúfu. En þá stóð ekki á okkur
piltunum, við reyndum hver sem betur
gat að láta í té þjónustu ókkar og hver
sá, sem var svo hepptan, að stúlka vildl
þyggja hana, varð upp með sér og reyndi
að sveifla stúlkunni í söðulinn með höff-
mannlegum hætti, þóttl þá mest í það
• varið, að beýgja hné sín fyrir meynni og
láta hana stíga á annað hnéð og sveifla
sér þaðan á bak. Snjór var þama á heið-
inni, en veðrið kyrrt og allt ekki kalt, enda
bygg ég að við piltarnir og stúlkumar :
höfum verið heit af undarlegri þrá, en
eldri mennirnir hýrir af öðru. Ekki fór-
um við hratt úr þessu og þurftum við oft
að stanza. Vermennirnir voru gangandi
og var riðið fram úr þeim í Miðdals-
brekkunni, en ekki var hraðinn meiri en
svo, þú að við værum vel ríðandi, að þeg-
ar við vorum að ljúka við að spretta af
hestunum á hlaðinu á Kárastöðum, komu
þeir í túnfótinn. Við lögðum okkur um
nóttina á Kárastöðum og var þar tekið
forkunnarvel,. en lögðum svo af stáð tap
úr hádegtau og síðán áfram austur í UuE-
ardal. Enn vár blíðviðri. Þegar við P®-
um niður . hálsana. fyrir utan Lauga^kl,
sáum við niður í dalinn,. skyggð viíHin,
hverareykiná, sem stóðu betat ujl1 í
lóftið og vaknandi náttúruna. Og *Vo
heyrðum . við. mdrgraddaðan söng í lSl-
anna. Þetta var dásamleg sýn, dásaitleg-
ur dagur, Eg' held að mér sé’ óhæ$ aö
segja, að þetta sé skemmtilegasta ofí^t-
irminniiegasta skemmtiferðin, sem:'é^h®£
farið um mína daga.
Fyrst í stað var ekki mikið hugsaí Úm
vinnu. Eg þurfti að rifja upp margví!'eg
kynni, við náttúruna og allt það, serö’^h
bar í skauti stau; lifandi og: daötl’ ef
maður getur þá talað .um að nokkiið '.é i
raún og veru dautt fc náttúrunni, oí 5vo
mannfóikið í dalnum. Ekki var tiliiittaa
á staðnum efni í stofuhúsið og urðoP' Úð
því að sækja það niður á Eyrarbaíd^
varð samferða lestinni og tók ég sí ^ur
út allt timbrið. Við urðum að hafa Y 'jtga
hesta, því að ekki var hægt að köma Ö' jtlu
timbri fyrir á hvern hest og ú1*1 Sar
ferðir urðum við að fara. Var oé 5llt
flutt á klökkum. Þó að ég hefði eklú ''er-
ið verzlunarmaður hjá Breiðfjörð úm
skeið, og gera megi ráð fyrir, að 1 'ikil
verzlun hafi verið í sjálfum höfuð^'ðn-
um, þá fannst mér mikið koma lil
verzlunar, enda hafði hún, öldum s^an,
verið ein viðamesta verzlunin á
landi, rótgróin og gamaldags.
Þegar timbrið var allt komið á hl^ 'ð á
Hjálmsstöðum hóf ég smíðarnar. A ^‘ssu
vori gengu þau í heilagt hjónabanÓ 'u®-
rún og Sveinbjörn á SnorrastöðulJ,'^ar
ég þá fenginn til að rífa upp rúm
stofunni þar og breyta henni s^fi í
veizlusal.. Var síðan boðíð til brúð^Ós-,
veizlu etanar mikillar og var allt fulJör®*8
g SUNNUDAGSBLAÐ - ALÞÝÐUBLAÐIÐ