Eintak - 03.02.1994, Blaðsíða 17

+
Sendiherra islands hjá Evr-
ópubandalaginu, Hannes
Hafstein, hefur aðsetur i
Brössel. Hannes er talinn
tveggja toppmannanna í þjónust-
unni og gegnir því embætti sem þyk-
ir mikilvægast um þessar mundir.
•Metorðastigi diplómatanna
annar
Þorsteinn Ingólfsson flyst fljótlega úr
starfi ráðuneytisstjóra hér heima og tekur
við embætti sendiherra hjá Atlantshafs-
bandalaginu sem einnig hefur aðsetur í
Brussel. Það er enn mjög eftirsóknarvert
embætti þótt mikilvægi NATO hafi
minnkað.
son, skrifstofustjóra al-
þjóðaskrifstofunnar, og
Gunnar Snorra Gunnars-
son, skrifstofustjóra viðskipta-
skrifstofunnar. Heimildarmaður-
inn vildi ekki taka svo djúpt í árinni
að segja að Jón Baldvin væri ein-
angraður innan ráðuneytisins, en
tók sem dæmi að Steingrímur
Hermannsson hefði átt miklu
meiri samskipti við starfsmenn
ráðuneytisins þegar hann var utan-
ríkisráðherra. Albert Guðmunds-
son, sem lét af sendiherraembætt-
inu í París um áramótin vegna ald-
urs, hefur líka sagt opinberlega að
samskipti þeirra Jóns Baldvins hafi
verið í lágmarki.
Hannes Hafstein og Ein-
ar Benediktsson á toppn-
um
Þungavigtarmennirnir í íslensku
utanríkisþjónustunni um þessar
mundir, að mati eins sendiherra,
eru fyrst og fremst tveir; Einar
Benediktsson, sendiherra í Wash-
ington, og Hannes Hafstein,
sendiherra hjá EB með aðsetur i
Brússel. „Þessir tveir eru topp-
mennirnir,“ segir sendiherrann.
Einar hefur verið sendiherra ffá
1976 og starfað víða. Frami Hann-
esar er athyglisverður í ljósi þess að
það kom fljótt í ljós eftir að Jón
Baldvin settist í ráðherrastólinn að
þeir gátu eldti unnið saman, en
Hannes hafði tekið við sem ráðu-
Það hefur alltaf þótt virðing-
arstaða að gegna starfi
sendiherra hjá Sameinuðu
þjóðunum í New York.
Tómas Á. Tómasson
gegnir því embætti. Skrif
fyrrum eiginkonu hans um
stormasamt hjónaband þeirra virðist
ekki hafa haft áhrif á framann.
ar skiptu sér sjaldnast af ráðningum
manna nema í æðstu embættin en
nú er svo komið að hann er jafnvel
að spekúlera í því hverjir eru ráðnir
sem sendisveinar," sagði heimildar-
maður EINTAKS innan ráðuneytis-
ins.
Jón Baldvin hefur verið dug-
legur við að koma krötum
að í góð embætti, jafnt
mönnum sem hann hef-
ur viljað umbuna og
stjórnmálamönn-
íif um sem hefur
þurft að koma
gfek úr landi. „Nú
er helst
enginn
ráðinn
Hjálmar W. Hannesson
er sendiherra í Bonn sem
þykir hvorki eftirsóknarverð
né fráhrindandi staða. Getur
verið stökkpallur til annars
betra.
mála- '■
s k r i f -
stofunnar, Nll
og fyrir- \||
rennari hans, Ngl
Róbert Trausti
Árnason, sem tek-
ur við ráðuneytis- ___________
stjóraembættinu af
Þorsteini Ingólfssyni, séu í ’
náðinni hjá Jóni Baldvini. ..
Nafnamir Gunnar Pálsson og
Gunnar Snorri Gunnarsson, sem •,
báðir hafa fengið sendiherranafnbót
hjá Jóni Baldvini eru þó helst
nefndir sem þeir sem utanríkisráð-
herrann hefur mesta velþóknun á
af yngri mönnunum í ráðuneytinu.
Sá fyrrnefndi veitir alþjóðaskrif-
stofu ráðuneytisins forstöðu en sá
síðarnefndi viðskiptaskrifstofúnni.
Heimildarmenn EINTAKS nefndu
þá helst til sögunnar sem búast
megi við frama innan utanríkis-
þjónustunnar, auk Gunnars Gunn-
arssonar, sem þykir þó eiga meira
undir velvild Jóns Baldvins en hinir
tveir. Þá þykja bræðurnir Arnór
Sigurjónsson, varnarmálaráðu-
nautur, og Sturla Sigur-
jónsson, sendiráðsritari,
líklegir til afreka og
njóta velvilja ráð-
herrans. Sveinn
Björnsson, for-
setaritari, og
S v e i n n
Ágúst
Björns-
Einar Benediktsson,
sendiherra í Washington, er
talinn sami þungavigt-
armaðurinn og Hannes Haf-
stein og gegnir embætti í
samræmi við það. Sendi-
herrar komast ekki á topp-
inn án þess að dvelja um tíma í
Bandaríkjunum.
ríkisráðherra. Til dæmis er talað
um að ráðuneytið hafi fyllst af
framsóknarmönnum í ráðlierratíð
Einars Ágústssonar. Gamall
brandari innan utanríkisþjónust-
unnar er að kalla hana DAS eða
Dvalarheimili aldraðra stjórnmála-
manna sem segir líka meira en
mörg orð.
Pólitískar stöðuveitingar innan
utanríkisráðuneytisins eru við-
kvæmari en annars staðar innan
stjórnkerfisins því þar er meira um
að menn reyni að byggja undir
starfsframa sinn skipulega. Þær
hafa því niðurdrepandi áhrif, sér-
staklega á yngri mennina því
framavonin minnkar. Einn þeirra
sagði í samtali við EINTAK: „Flestir
eru ráðnir inn á faglegum forsend-
um. Þeir leggja metnað sinn í starf-
ið og búast við starfsframa. Það er
því augljóst að þegar mikið er um
pólitískar ráðningar er það alls ekki
uppörvandi fyrir karríerdiplóm-
jSk ata.“
Það þykir gott að vera í
London. Helgi Ágú-
stsson, sendiherra þar,
hefur langa reynslu og
þykir traustur. Hann á
þó eftir að fá stóra
tækifærið.
Kjartan Jóhannsson fékk pólitíska skipun
sem sendiherra í Genf þar sem hann er
fulltrúi íslands hjá ýmsum alþjóðastofnunum.
Eftir að EES-samningarnir öðluðust gildi hef-
ur mikilvægi embættisins dvínað, enda er
Kjartan fljótlega á leið út til að taka við sem
aðalframkvæmdastjóri EFTA.

neytisstjóri árinu áður.
Jón tók þá þann kostinn að \
senda Hannes utan tO starfa. '+fl
Frammistaða Hannesar sem
aðalsamningamanns Islands um
EES skilaði honum eftirsóknar-
verðasta sendiherraembættinu, því
hjá EB. Sagt er að Jón Baldvin hafi
ekki getað litið framhjá honum.
Þorsteinn Ingólfsson, ráðu-
neytisstjóri, sem er á förum til
Brussel þar sem hann tekur við
sendiherraembættinu hjá NATO,
er í einu af toppsætunum.
Það sama má segja um Guð-
mund Eiríksson. Þrátt fyrir að neita
að skrifa undir flutningsskylduna
var hann skipaður sendiherra árið
1988.
Helgi Ágústsson, sendiherra í
London, er líka ofarlega á listanum.
Sterk staða Tómasar Á. Tómas-
sonar, sendiherra hjá Sameinuðu
þjóðunum kemur nokkuð á óvart.
Fyrrum kona hans, Heba Jóns-
dóttir, skrifaði opinskáa bók um
stormasamt hjónaband þeirra, sem
bar titilinn Sendiherrafrú segir frú,
og var á metsölulistum. Ekki virðist
þó hafa verið tekið mark á „upp-
ljóstrunum" Hebu, því þær hafa
ekki haft áhrif á frama Tómasar.
Nafnarnir þrír undir
verndarvæng Jóns Bald-
vins
Síðustu tilfærslur _þykja sýna
ótvírætt að Benedikt Asgeirsson,
verðandi skrifstofustjóri varnar-
Sigríður Á. Snævarr
er fyrsta og eina íslenska
konan sem hlotið hefur
sendiherranafnbót. Hún
veitir sendiráðinu í
Stokkhólmi forstöðu
sem á það sammerkt
með öðrum sendiráðum á Norðurlönd-
um að hafa misst verkefni jafnt og þótt.
sendi- Njj
fulltrúi í g
París, eru
líka nefndir. -+
Á b e r a n d i \:i
menn sem greini- '
lega ætluðu sér
skjótan frama, eins og
fréttamennirnir fyrrver
andi hjá Sjónvarpinu,
Bjarni Vestmann, sendi
ráðsritari hér heima, og Guðni
Bragason, sendiráðsritari í
Bonn, þurfa hins vegar að bíða
lengur þar til þeirra tími kemur.
Póiitiskar stöðuveitingar
valda óánægju
Hinar óskráðu reglur um frama
innan utanríkisþjónustunnar segja
að menn hefji klifrið upp met-
orðastigann í neðstu þrepunum. Á
seinni árum hefur þetta verið að
breytast og hófst sú þróun áður en
Jón Baldvin kom í ráðuneytið.
Meira ber á því að ráðherra færi
menn upp metorðastigann eftir
eigin geðþótta, eins og hann hefur
vald til, og einnig ber meira en áður
á pólitískum skipunum. „Ráðherr-
n e m a
hann sé
k r a t i , “ \-»r^
sagði reyndur
sendiherra.
Dæmin um Kjart-
an Jóhannsson,
sendiherra í Genf og \
verðandi aðalfram- \
kvæmdastjóra EFTA, og
Eið Guðnason, sendiherra í
Osló, eru augljósust. Þá gerði
Jón Baldvin Sjálfstæðisflokknum
þann greiða að senda Albert Guð-
mundsson, „enfant terrible", til
Parísar.
Það hefur lengi verið vel þekkt
leið að losna við afdankaða stjórn-
málamenn í útlegð í eitthvert
sendiráðið.
Þá er litið á skipan Gunnars
Gunnarssonar sem sendiherra hjá
RÖSE í Vín og nú sem sendiherra í
Moskvu sem pólitíska en Gunnar
er talinn krati. Ein heimild innan
utanríkisþjónustunnar talaði líka
um skipan Gunnars sem vinar-
greiða við Styrmi Gunnars-
son, ritstjóra Morgun-
blaðsins, en þeir Jón Bald-
vin eru sem kunnugt er
miklir mátar og hafa
\ lengi verið. Gunnar
þótti vera tekinn
|\' fram yfir marga
gjjk aðra sem
þóttu eiga
framann
pí^. skilinn.
Við
Ólafur Egilsson, sendl-
herra, flyst til Kaupmanna-
hafnar frá Moskvu. Þangað
fór hann frá London þegar
glasnost gerði Rússland
áhugavert. Kaupmannahöfn
er nú vinsælli en Moskva.
Sendiráðið f París státar af glæsilegustu
húsakynnunum og menningarlegasta
umhverfinu. Átökin eru kannski ekki
mikil en borgin er eftirsóknarverð.
Sverrir H. Gunnlaugsson er á
leiðinni þangað frá Brussel.
Eftirsóknarverðast að
vera í Briissel, New York
og Washington
EINTAK fékk einn reyndasta sendi-
herra landsins til að meta hvaða
sendiráð eru eftirsóknarverðust.
Tekið var tillit til umfangs starfsem-
innar, pólitísks mikilvægis, tækifæra
til ferðalaga til landa sem heyra und-
ir viðkomandi sendiráð, staðsetn-
ingar, staðaruppbótar og fleira.
Sendiherraembætti í Brússel er
talið það mikilvægasta þrátt fyrir að
þau séu tvö, eitt hjá EB og annað
hjá NATO. Þar sem gildi NATO á
alþjóðavettvangi hefur minnkað en
EB orðið mikilvægari stofnun þykir
nú eftirsóknarverðast að vera
sendiherra hjá EB.
Á eftir þessum tveimur póstum
kemur sendiherraembættið hjá
Sameinuðu þjóðunuin í New York.
Sendiráðið í Washington er
skammt á eftir og svo það í Lond-
on. Alltaf hefur þótt eftirsóknarvert
að vera í París, ekki síst vegna
staðsetningar ýmissa alþjóðlegra
menningarstofnana í borginni.
Sendiherrann í Genf hefur verið
áberandi á síðustu árum vegna
EES-samninganna, en eftir að þeir
tóku gildi er það ekki jafn eftir-
L sóknarvert.
Bonn þykir nokkuð hlut-
|laus staður hvort sem menn
' • eru á uppleið eða fluttir
:+ þangað frá eftirsóknar-
Hk verðari stöðum.
Eiður Guðnason vék úr umhverfisráðuneytinu í skiptum fyrir
sendiherraembættið í Osló. Slíkar pólitískar stöðuveitingar vekja
jafnan óánægju, sérstaklega meðal yngri og framagjarnari
starfsmanna utanríkisþjónustunnar.
s 1 í k a r
aðstæður
k e m u r
gjarnan upp \
kurr hjá yngri og \\
framagjarnari dip- ' x
lómötum.
Jón Baldvin er þó +\:|
ekki talinn hafa gengið \
lengra í pólitískum stöðu-
veitingum en sumir fyrir-
rennarar hans í embætti utan-
Það þykir ekki eftir-
sóknarvert að vera
sendur til Moskvu,
eins og ástandið er
í Rússlandi. Sendi-
herraembættið þar
þykir þó nokkuð ör-
uggur stökkpallur til
frekari metorða. Gunnar Gunnars-
son þykir líklegur til að ná lengra, að
minnsta kosti meðan Jón Baldvin situr
í utanríkisráðuneytinu.
Sendiráðin á Norðurlöndunum,
þ.e. í Kaupmannahöfn, Stokkhólmi
og Ósló, eru ekki nærri eins
þýðingarmikil og áður. Verkefnin
hafa jafnt og þétt færst frá sendi-
ráðunum til stjórnmálamannanna
sem nú eru í beinni samskiptum
við kollega sína á Norðurlöndum.
Moskvusendiráðið þótti ekki sér-
lega eftirsóknarvert undir ráð-
stjórninni en þótti þó góður stökk-
pallur til frekari metorða. Það
komst þó í tísku með glasnost. I dag
er það aftur orðið stökkpallur.
„Við höfum bara góð sendiráð,"
sagði sendiherrann og þvi ekki um
það að ræða að senda menn í
„útlegð“. Útlegðin er hér heima á
útnáranum íslandi. Hvað er Iíka
dapurlegra fyrir metnaðarfullan
diplómat, sem á sér þann draum
æðstan að vera í hringiðu heims-
málanna, en að vera fastur í lítilli
kompu á 5. hæð lögreglustöðvar-
innar í Reykjavík? Það þarf sterk
bein til aðAimbera það hlutskipti til
lengdar. Ekki að undra að menn bíði
tilkynninga ráðherra um tilfærslur
með mikilli eftirvæntingu.O
Spútnikar
Jóns Baldvins
Guðmundur
Eíriksson
sendiherra og
helsti sérfræðingur
utanrfkisráðuneyt-
isins í þjóðréttar-
málum, er eini !s-
lenski diplómatinn
sem komist hefur upp með að neita að
skrifa undir plagg sem gerir starfsmenn ut-
anrikisþjónustunnar flutningsskylda.
Yfirburðaþekking Guðmundar gerir hann
ómissandi.
Róbert
Trausti
Árnason,
sendiherra, tekur
við ráðuneytis-
stjóraembættinu af
Þorsteini Ingólls-
syni 1. maí.
+
Gunnari
Pálssyni er
spáð sendiherra-
embætti erlendis
næst þegar til-
færslur verða.
Hann stýrir nú al-
þjóðaskrilstofunni.
Gunnar Gunnarsson, sendiherra,
var kallaður til liðs við utanríkisþjónustuna
af Jóni Baldvini og komst strax til æðslu
metorða. Hann er á leiðinni til Moskvu eftir
að hafa verið sendiherra íslands hjá RÖSE
en það embætti verður lagt niður.
Gunnar
Snorri Gunn-
arsson er í for-
svari tyrir
viðskiptaskrifstofu
ráðuneytisins.
Hann og Gunnar
Pálsson eru oftast
nefndir af yngri mönnum ráðuneytisins
sem Jón Baldvin hefur mesta velþóknun á.
Arnór Sigur-
jónsson, varn-
armálaráðunautur,
hefur lengi verið
umdeildur fyrir
skoðanir sínar. Þær
hugnast þó greini-
lega utanrik-
isráðherranum sem kallaði hann til liðs við
utanríkisþjónustuna. Menn spá honum
frama, að minnsta kosti svo lengi sem Jón
Baldvin er í ráðuneytinu. Hið sama giidir um
bróður hans, Sturlu.
FIMMTUDAGUR 3. FEBRUAR 1994
17