Frjáls þjóð - 25.04.1959, Blaðsíða 1
„Mældu rétt, strákur"
☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆☆
50000 dagsverk þarf
til al rísa undir kostnaði alþingis
Aðeins ein leið er til að skera niður þingkostnaðinn:
afnema dagpeningakerfið og greiða þingmönnum föst laun
Á síðasía fjárhagsári nam kostnaður af alhinfd ís-
lendinga samtais 8 120 000 — átta milliónum e’tt
hundrað og tuttugu búsund — krónum. AIIs voru skatt-
þegnar landsins það ár um 62 fjúsund, og var albingis-
kostnaðurinn því kr. 130,97 á hvern skattgreiðanda.
Til samanburðar má geta þess, að í nágrannalándum
okkar er kostnaður af þinghaldi frá 3 til 15 ísl. kr. á
hvern skattþegn.
að vera að komast af með ör-
fárra mánaða eða jafnvel
vikna þinghald á ári hverju,
enda mundi sú verða raunin,
ef þingmenn yrðu sviptir
þeirri freistingu, sem dag-
peningafyrirkomulagið hefur
reynzt þeim. Er þess og ekki
langt að minnast, að þing
var háð hér á landi fáeinar
Um daginn fengu margir
kaupmenn í Reykjavík heim-
sókn tveggja eftirlitsmanna frá
verðgæzlunni. Tóku þeir að
rýna í útvegnar vörur kaup-
Parkinsonslög-
maisð i stjorn-
arráðinu
Samkvæmt Parkinsonslög-
málinu eykst starfsmanna-
hald í opinberum skrifstof-
um um 3% á ári hverju, þótt
verkefnin aukist ekki neitt. í
stjórnarráði íslands og und-
irdeildum þess unnu 70
menn árið 1942, og með þeirri
aukningu á starfsmanna-
haldi, scm Parkinsonslög-
málið stjórnar, hefðu þeir átt
að vera orðnir í kringum 115
árið 19.58. En íslendingar
gerðu betur. Starfsmenn í
stjórnarráðinu voru orðnir
142 árið 1958, en það svarar
til nálcga 5% aukningar á
ári hverju. Á íslandi þarf því
að gera ráð fyrir miklu álagi
á Parkinsonslögmálið, eins
og þar háttar nú, jafnvel þótt
gert sé ráð fyrir því, að raun-
veruleg verkefni hafi eitt-
hvað aukizt. En þá er þess að
gæta, að Parkinsonslögmálið
var lengi búið að verka ó-
hindrað árið 1942.
manna, höfðu hönd á sykurkílói
hér og hveitipundi þar og settu
á vog til að gæta þess hvort var-
an stæðist vigt.
I Ijós kom við þessa rann-
sókn, að mjög víða reyndist
„lóðið vera lakt“ og vörurnar
vegnar þannig, að hallaði á
kaupandann. „Mældu rétt,
strákur!“ var viðkvæðið forð-
um, þegar níðast átti á alþýðu
manna og stela af vigtinni.
Sama tilhneigingin gerir sýni-
lega vart við sig enn þá.
En úr því að farið er að minn-
ast á verðgæzluna, mætti ef til
vill geta þess, að oft verða eft-
irlitsmenn þess áskynja, að vara
sé seld of háu verði. Samt heyr-
ist þess undarlega sjaldan get-
ið, að kaupmenn séu kærðir fyr-
ir verðlagsbrot. Blaðinu er
kunnugt um kaupmann einn í
Hlíðunum, sem oftar en einu
sinni hefur verið staðinn að því
að selja yfir hámarksverði.
Hann hefur þann hátt á, að
strax er eftirlitsmenn koma,
lækkar hann vöru sína og selur
þannig nokkrar einingar á réttu
verði, en síðan er varan hækk-
uð aftur eins og ekkert hefði í
skorizt. — Hvers vegna eru
brot, sem þessi ekki tekin föst-
um tökum? Ef fávís manngarm-
ur tekur hundrað krónur úr
veski, er hann eltur og dæmdur
með pomp og pragt. Er ekki rétt
að láta lögin ganga jafnt yfir
alla?
Kostnaðurinn af löggjafar-
samkomu þjóðarinnar hefur far-
ið sívaxandi undanfarin ár, unz
svo er nú komið, að nær 50 þús-
und dagsverk (skv. Dagsbrún-
artaxta) þarf til að rísa undir
þeirri stofnun.
Dagpeningakerfið
undirrótin.
FRJÁLS ÞJÓÐ hefur hvað
eftir annað gagnrj'nt harð-
Iega þetta gegndarlausa fjár-
bruðl íslenzkra alþingis-
manna og bent á, að það á
79 af stöðinni
á ungversku
Hin kunna skáldsaga Ind-
riða G. Þorsteinssonar, Sjötíu
og níu af stöðinní, kemur út
í Ungverjalandi í ágústmán-
uði næstkomandi, eða jafn-
vel fyrr. Ungverskur mennta-
maður, Bernáth István, þýðir
söguna. Hann hefur numið ís-
lenzku, auk annarra Norð-
urlandamála, og þýtt nokkuð
af ljóðum íslenzkra nútíma-
skálda á ungversku, einkum
Ijóð eftir Davíð Stefánsson.
Útgefandi er Forlagið Evr-
ópa, sem sinnir því hlutverki
að gefa út á ungversku verk
evrópskra höfunda, einkum
hinna yngri.
Nú er mælirinn fullur
Ofríki og yfirgangur Breta innan íslenzkrar fisk-
veiðilögsögu er nú orðinn svo gegndarlaus, að það
verður æ brýnna með hverjum degmum, sem líður, að
nýjar gagnráðstafanir verði gerðar, en ekki látið sitja
við einskis verðar mótmælaorðsendmgar, svo sem gert
hefur verið til þessa. Með örstuttu milhbili hafa tveir
brezkir landhelgisbrjótar verið staðnir að. ólöglegum
veiðiim langt innan við fjögurra mílna mörkin frá 1952,
sem Bretar hafa þó í orði kveðnu þótzt viðurkenna.
Handtaka hmna seku hefur verið hindruð með vopnuðu
ofbeldi, og er sú saga kunnari en frá þurfi að segja.
Mótmælaorðsendingu, sem ut-
anríkisráðherra, Guðmundur í.
Guðmundsson, sendi brezku
stjórninni var lengi vel ekki
svarað, og sýnir það eitt út af
fyrir sig, hverrar virðingar við
njótum með þessari bandalags-
þjóð okkar. En er svarið loksins
kom, má segja, að það hafi ekki
'verið annað en kurteisleg á-
bending til fslendinga að halda
sér saman.
Kröftugustu mótmaélin.
Ríkisstjórnin hefur nú kallað
heim sendiherra íslands í Lund-
únum „til viðræðna um ýmis
mikilvæg málefni", eins og það
er kallað, og hefur sú ráðstöfun
eftir fregnum að dæma, vakið
nokkra athygli ytra. Hér heima
fyrir verður sú krafa hins veg-
ar æ háværari, að Kristinn Guð-
mundsson sendiherra hverfi
ekki aftur til Lundúna, heldur
verði brezka sendiherranum hér
vísað úr landi og stjórnmála-
sambandi við Breta slitið.
Nú eru senn liðnir átta mán-
uðir, síðan Bretar tóku að verja
ránsskap sinn í fiskveiðilög-
sögu íslands með bryndrekum
sínum, og það hefur sýnt sig, að
allar venjulegar mótmælaorð-
sendingar hafa reynzt gagns-
lausar. Nýjar gagnráðstafanir
verður að gera án tafar. Kröft-
ugustu mótmælin, sem vopn-
laus smáþjóð getur viðhaft, er
að slíta stjórnmálasambandi við
þá þjóð, sem ekki einungis virð-
ir rétt hennar að vettugi, held-
ur fer að henni með vopnuðu
ofbeldi og neitar staðreyndum.
Framfe. á 3. síðu.
fyrst og fremst rót sína að
rekja til bess, að þingmenn
fá grcidda dagpeninga og er
í sjálfsvald sett að tej'gja
þinghaldið von úr viti. Und-
anfarin ár hafa menn líka
horft upp á, að þingmenn
hafa hangið mánuðum saman
starfslausir á þingi, enda eru
á hverju ári slegin ný ís-
landsmet í löngu og rándýru
þinghaldi.
Föst ársíaun
þingmanna.
Þá hefur einnig verið bent á
það hér í blaðinu, að aðeins er
til ein leið út úr þeirri sjálf-
heldu, sem alþingi íslendinga
er komið í, og hún er sú, að
þingmönnum verði greitt fast
árskaup án tillits til lengdar al-
þingis. Sú aðferð er viðhöfð í
nágrannalöndum okkar, svo sem
Englandi og Noregi.
Islcnzkt þjóðfélag er svo
lítið og fábrotið, að auðvelt á
vikur annað hvert ár. Þing-
fararkaup íslenzkra alþingis-
manna ætti því að sjálfsögðu
Framh. á 2. síðu.
---•----
Er sparnaiar-
nefndln ekkf
matvinnungur?
Þó að flest gjöld, sem Reykja-
vikurbær innheimtir, hækki óð-
fluga, jafnvel þegar lækkun
hafði verið boðuð á mörgum
sviðum, starfar sparnaðarnefnd
á vegum bæjarins. Á sliku er
að sjálfsögðu ekki vanþörf.
Einn sparnaðarnefndarmað-
urinn ekur bifreið, sem bærinn
á. Aksturskostnaður er þrjá-
tíu til fjörutíu þúsund á ári, en
hann er allur færður á reikning
barnaverndarnefndar. Hefur
sparnaðarnefndin ekki verið
matvinnungur, ef öll kurl koma
til grafar á heimabúinu?
Aðalfundur Þjóðvarnar-
félags Reykjavíkur
Aðalfundur Þjóðvarnarfélags
Reykjavíkur var haldinn s.l.
þriðjudagskvöld. Ingimar Jón-
asson viðskiptafræðingur stýrði
fundi, en fráfarandi formaður,
Hallberg Hallmundsson, skýrði
frá störfum félagsins.
í stjórn Þjóðvarnarfélagsins
voru kosnir Bergur Sigurbjörns
Bergur Sigurbjörnsson.
son viðskiptafræðingur formað-
ur, Guðm. Löve skrifstofustjóri
varaformaður, en aðrir í stjórn
voru kjörnir Bjarni Arason
ráðunautur, Eggert Kristjáns-
son póstmaður, Kristján Jóns-
son loftskeytamaður, Ingimar
Jónasson viðskiptafræðingur og
Ingimar Jörgensson kaupm.
— í varastjórn voru kosriir:
Guðríður Gísladóttir frú, Sigur-
jón Þorbergsson og Stefán Páls-
son tannlæknir.
í fulltrúaráð Þjóðvarnarfé-
laganna í Reykjavík hlutu kosn-
ingu auk stjórnar: Ásgeir Hösk-
uldsson póstmaður, Bjarni Sig-
urðsson verzlunarmaður, Björn
Sigfússon háskólabókavörður,
Guðríður Gíslasdóttir frú, Haf-
steinn Guðmundsson prent-
smiðjustjóri, Hallberg Hall-
mundsson afgreiðslumaður,
Leifur Haraldsson skrifari og
Magnús Baldvinsson múrari.
Til vara: Eyþór Jónsson póst-
maður, Ottó Michelsen skrift-
vélameistari, Sigurleifur Guð-
jónsson verkamaður og Þórhall-
ur Bjarnarson prentari. Endur-
skoðendur voru kosnir Þórhall-
ur Halldórsson mjólkurfræðing-
ingur og Hermann Jónsson
skrifstofustjóri.
Að loknum aðalfundarstörf-
um flutti Gils Guðmundsson
mjög ýtarlegt framsöguer-
indi um stjórnmálaviðhorfið, en
Þórhallur Vilmundarson gerði
grein fyrir kjördæmamálinu.
Eftir það voru frjálsar umræð-
ur og tóku margir til máls. -—
Fundurinn var fjölsóttur og
mikill áhugi rikjandi meðal
fundarmarina.