Frjáls þjóð - 30.04.1960, Blaðsíða 1
30, apríl 1960
laugardagur
17. tölublað
9. árgangur
Úrslitin í Genf þau beztu, sem
við áttum kost á að þessu sinni
Með hótunum og mútum reyndu verndarar okkar,
Bandaríkjamenn, að vinna okkur allt það tjón,
sem þeir gátu í mesta hagsmunamáli okkar
Sjóréttarráðstefnunm í Genf lauk á þann veg, aS
ekkert samkomulag náðist þar um jákvæðar reglur
um landhelgi eða fiskveiðilögsögu.
Hitt er og staðreynd, að aðgerðum okkar um út-
færslu fnðunarlínunnar í 12 mílur frá grunnlínum var
ekki hnekkt á þessari ráðstefnu, heldur báru allar um-
ræður þar og atkvæðagreiðslur þess þosan vott, að
tólf mílna friðunarlína er nú þaÖ, sem allir viðurkenna
í raun og veru, þó nýlendukúgararnir reyni enn að
tefja allsherjar framkvæmd hennar eða fá tímabundna
frestun í því efni.
Er það sérsíaklega eftirtekt-
arvert, að engin tillaga koni til
atkvæða á þessari ráðstefnu,sem
fól í sér minna en tólf mílna
fiskveiðilandhelgi, þó að reynt
væri með öllum ráðum að fá
frestað allsherjarframkvæmd
þeirrar reglu um 10 ára skeið.
Sú staðreynd, að ekki tókst
að fá þann frest lögleiddan,
sýnir, að 12 mílna fiskveiði-
lögsaga er orðin staðreynd,
og hlýtur það að vera okkur
Islendingum sérstakt fagnað-
arefni, því að það er óbein
viðurkenning á því, að við
höfum ekki rasað um ráð
fram í þessum efnum, og ekki
Kór Kvennadeildar Slysa-
varnafélags íslands
Kór Kvennadeildar Slysa-
varnafélagsins í Reykjavík efn-
ir til hljómleika fimmtudaginn
5. maí n.k. í Austurbæjarbíó.
Söngstjóri er Herbert Hriber-
schek og undirleikari Selma
Gunnarsdóttir. — Einsöngvari
með kórnum er Eygló Viktors-
dóttir, en Jórunn Viðar mun
leika undir á píanó.
Á efnisskránni eru verk eftir
innlenda og erlenda höfunda,
m. a. tónverk fyrir kór og ein-
söngvara eftir Skúla Halldórs-
son tónskáld, samið við kvæði
Jónasar Hallgrímssonar, ,Ásta‘.
Mun það verða frumflutt á
hljómleikum þessum og hefur
tónskáldið tileinkað kórnum það
í tilefni af 30 ára afmæli
Kvennadeildar Slysavarnafé-
lagsins ií Reykjavík 28. þ. m.
í kórnum eru 30 konur, en
formaður er Gróa Pétursdóttir.
gengið þar lengra vegna sér-
stöðu okkar, sem fiskveiða-
þjcð, en talið er hæfilegt öll-
um fiskveiðiþjóðum.
Ösvífin framkoma
„verndaranna h
Framkoma verndara okkar
Bandaríkijámanna á þessari ráð-
stefnu er harla lærdómsrík fyr-
ir okkur og aðrar smáþjóðir,
sem eiga líf sitt undir fiskveið-
um sínum.
Sýnir hún áþreifanlega lýð-
ræðisleg vinnubrögð Banda-
ríkjamanna og Breta, hve
traustir málsvarar þeir eru fyr-
ir smáþjóðirnar, ef óverulegir
hagsmunir þessara stórvelda
þurfa aS þoka fyrir lífshags-
munum smáþjóða.
Að þessu sinni skal þó ekki
annað sagt um framkomu
Bandaríkjamanna á þessari ráð-
stefn* en það, sem lesa má á
forsdðu Morgunblaðsins hinn 27.
þ. m. Þar segir svo:
„Þessai^ atkvæðagreiðslur eru
sérstaklega bitur og mikill ó-
sigur fyrir Arthur Dean, sem
síðastliðinn hálfan mánuð hef-
ur haft alla utanríkisþjónustu
Bandaríkjanna á bak við sig í
stórkostlegri herferð fyrir bræð-
ingstillögunni. Þegar ég talaði
við hann strax eftir atkvæða-
greiðslu, var hann niðurdreginn
mjög og skýrði ósigurinn svo,
að fjögur ríki hefðu breytt af-
stöðu sinni síðan í gærkvöldi.
Hefði það ráðið úrslitum. Hann
sagði, að Chile hefði lofað að
sitja hjá, en greitt atkvæði á
móti, Ekvador lofað að greiða
atkvæði með, en greitt á móti,
Japan lofað að greiða atkvæði
með, en setið hjá og Filippseyj-
ar sömuleiðis.------
Hin langa ræða, sem Dean
flutti í nótt-------vár flutt af
hroka — eins og Dean teldi
sig stjórna allri ráðstefnunni.
Það kom fram í ræðu lians,
að hann og menn hans hefðu
náð á sitt band Suður-Amer-
íkuríkjunum með því að
styðja tillögu Brazilíu, Kúbu
og Úruguay um forgangsrétt
strandríkis utan almennrar!
fiskilcgsögu, og sömuleiðis
hefðu þeir náð stuðningi Af-
ríkuríkja með því að tryggja
framgang tillögu Eþíópíu,
Líberíu og Ghana UM
TÆKNIAÐSTOÐ, en talið er ;
að samhliða beirri tillögu
HAFI BANDARÍKIN HEIT-
IÐ BAK VIÐ TJÖLDIN
Framh. á 8. síðu.
Alvörukrónan í Kópavogi.
talar við mánann.
Magnús Bæring Kristinsson
Hvers vegna eru aðeins
lélegar og hættulegar
eldspýtur fluttar inn?
Um nokkurt skeið hafa ein-
göngu verið' fluttar til landsins
tékkneskar eldspýtur. Allir,
sem þær hafa notað vita, að
þetta eru ekki aðeins lélegustu
eldspýtur, sem hér hafa þekkzt,
heldur eru þær auk þess stór-
'hættulegar, og hafa þegar vald-
ið ómældu tjóni. Það er kunn-
gra en frá þurfi að segja, að
hér er ekki um að ræða svo-
kallaðar „öryggiseldspýtur",
sem eingöngu voru hér til sölu
fyrir nokkrum árum.
í þessum tékknesku eldspýt-
um myndast glóð, sem hefur í
íör með sér stórfellda íkveikju-
hættu, ef menn kasta þeim gá-
lauslega frá sér. Auk þess brotn-
ar önnur eða þriðja hver eld-
spýta, þegar kveikt er á þeim og
eru mýmörg dæmi þess að slíkt
hafi valdið skemmdum á hús-
gögnum og fötum manna.
Enn má nefna það, að oft
kemur það fyrir, að steinninn
kastast logandi og frussandi út
í buskann, þegar kveikt er á
þessum eldspýtum og hafa menn
unnvörpum fengið brunagöt á
föt sín af þeim sökum, auk
þeirrar almennu íkveikjuhættu,
sem þessu er samfara. Nýlega
þeyttist slíkur steinn í augað á
manni, sem var að kveikja sér
í pípu, og munaði víst minnstu
að af hlytist stórslys.
Sú spurning hlýtur að vakna,
hvað valdi því, að þessi óþverri
er fluttur til landsins. Ekki get-
ur það stafað af gjaldeyris-
skorti, vegna þess, að hér er ekki
um háar fjárhæðir að ræða.
Verzlunarskýrslur sýna, að
við kaupum eldspýtur fyrir um
300 þúsund krónur árlega, og
varðar víst ekki miklu hvoru
megin hryggjar sú upphæð
liggur i öllum þeim milljóna-
fúlgum, sem sóað er í hreinu
ráðleysi.
Varla getur ástæðan verið sú,
að þetta sé einkasölúvara, og
tóbakseinkasalan sé með þessu
að gefa þjóðinni skóladæmi um
lélega þjónustu opinberra fyr-
irtækja, því að þetta el^spýtna-
rusl er henni vissulega til há-
borinnar skammar. En hvað
hangir þá á spýtunni?
Það skyldi þó aldrei vera
eitthvað hæft í þeirri sögu, sem
gengur, að háttsettir menn með
Fi’amh. á 8. síðu.
Söluskatturinn
kernst upp í
30%
FRJÁLSRI ÞJÓÐ hefur bor-
izt reikningur frá þvottahúsi
hér í bæ. Á reikningi þessum
sannast allóþyrmilega, hvílík
happa- og glappaaðferð við-
gengst við álagningu hins nýja
söluskatts ríkisstjórnarinnar. —•
Annars talar reikningurinn bezt
sínu máli, en hann er sem hér
segir:
Manchettskyrtur 1 st. kr. 13.45
do. linar 1 st. — 10.10
Alls kr. 23.55
Söluskattur 3% — 7.05
Kr. 30.60
Allir sjá, að hér hefur við-
skiptavinurinn verið látinn
greiða 30% í söluskatt, eða 7
kr. í stað 70 aura.
,,Mistök“ sem þessi eru með
öllu óverjandi, og verður að
krefjast þess, að eftirlit sé haft
með hámarksálagningu nauð-
syixjavöru og almennrar þjón-
ustu, þar sem söluskattur sé
meðtalinn. Það er öllu sjald-
gæfara, að hægt sé að reka
skattheimtu sem þessa öfuga of-
an í atvinnurekendur eða kaup-
menn, þar sem venjulegast er
söluskatturinn falinn á sölu-
verði, en dæmi sem þetta gera
kröfuna um slikt eftirlit sjálf-
sagða.
Landlielgismálið: