Mánudagsblaðið


Mánudagsblaðið - 17.11.1952, Blaðsíða 2

Mánudagsblaðið - 17.11.1952, Blaðsíða 2
MÁNUDAÖSBLABIÐ Mánudagur 17. nóv. 1952 /" Raddir lesendanna Bændur, ríkisstjórn og styrkir Maður skyldi ætla að bænd- um værí kappsmál að selja sem mest af f ramleiddri mjólk sinni óuiminni, en svo virðist ekkí vera. Mundu þeir þá ekki ákveða verð mjólkurinnar svo hátt að neytendur geti ekki keypt nema í smáum stíl, en svo er nú komið þessum mál- um. . Þegar sala mjóikurinnar þrýtur frá mjólkurbúimum, þá verður að vinna úr henni skyr, smjör og osta. Þetta er fyrírhöfn mikil, en hún borg- ar sig því bændur eiga leikinn á borðinu, að setja nógu hátt verð á þessa framleiðslu. Má þar til nefna, að smjörkílóið kostar nú nær 50 krónur og öll önnur mjólkurvara eftir þessu. Bændurnir eru hvergi á flæðiskeri staddir. Ríkisstjóm in hefur tekið ábyrgð á sölu allrar landbúnaðarfram- leiðsíu, nema mjólkurinnar, en þar eru greiddar uppbætur á hvem .seldan mjólkurlitra. Bóndinn getur engu tapað, ríkissjóður stendur ábyrgur fyrir öilum skakkaföllum. Ef gærur falla í verði á erlend- um markaði, þá mega bændur hækka útsöluverð á kjöti, sem svarar lækkuninni á gærun- um, syo þeira tapa engu. Selj- ist kjötið ekki verður ríkis- sjóður að greiða bændunum á- kveðið útsöluverð. Kjöt ta USA Míkið hefur verið rætt og ritað am kjötsendingamar til Bándaríkjanna á s.l. ári. Sum- ir segja að tap hafi verið á þessari vörusendingu, en það gerir bændum ekkert til, rík- issjóður greiðir hallann. Svona er í haginn búið og svona verður þetta, meðan vísitöluúti’eikningurinn er lát inn giida. Auk þess sem búið er svona í haginn fyrir bændurna gagn vart afuróasölunni, þá fá þeir ótal styrki, svo sem fyrir byggingar haughúsa, girðing- ar, ræktun lands sins o. s. frv. Auk þess fá þeir byggingarlán til íbúðarhússbygginga á jörðum sínum, búpenings- húsabygginga o. fl. til 40 ára og þarf að greiða 2% vexti af lánum þessum í 40 ár og svo ekki söguna meir. Höfuðstól- inn aldrei. Þá er bændum, samkvæmt gildandi skattalögum, gert mjög kleift að draga undan í skattaframtali, enda þótt þeir, ef til vill ekki noti sér það, þá eru tækifærin fyrir hendi í skattaiögunum. heima, hver getur fylgzt með því hve mikil jarðávaxtaupp- skera er á heimili hverju, hver veit um kjamfóðurkaup bónd- ans nema hann sjálfur og svona mætti lengi telja, hver veit hvort eða hve mikið af kindum bóndans kann að drep ast á árinu, nema hann sjálf- ui’, en samkvæmt skattalög- unum getur hann talið van- höld á búpeningi ef tir því, sem hann er maður til. Allt er byggt á drengskap hans og eftirlit með framtöl- um bænda eni í höndum stétt- arbræðra þeirra og nágranna, sem vilja lifa í friði og spekt hver við annan og þjóna stéttasamábyrgðinni. Oft heyrir maður talað um, að bændur og verkamenn eigi að vinna saman. Víst væri það hollt og heppilegt, en þá verð- ur einhver jöfnuður að vera á kjönim þessara stétta, en á honum er nokkuð djúpt. Hvar eru hlunnindin? Hvar eni hlunnindin, sem verkamennimir fá, á móti hlunnindum bændanna ? Eg, fyrirumitt leyti finn þau ekki. Hvar er styrkurinn frá rík- issj. til verkamanna, sem eru atvinnulausir? Hvar eru smugur í gildandi skattalög- um fyrir verkamanninn til þess að draga undan tekjur sínar, ef hann liefði tilhneig- inu til þess? Eg finn þær ekki. Hvar eru lánsstofnanirnar, sem láni verkamönnum til þess að byggja yfir sig, sem séu sambærileg við lánskjör bændanna ? Eg kem ekki auga á þær. Svona mætti lengi telja. Það er látið í veðri vaka, að hin sífellda vei’ðhækkun á landbúnaðarvörum, sé því að kenna, að verkamenn hafi í millitíðinni krafizt kauphækk- rniar. Það er látið í veðri vaka að bóndinn verði að fá kaup- hækkun eins og verkamaður- inn. Bændur krefjast kaup- hækkunar fyrir búvélar sínar óðar og verkamaðurinn hrej’f- ir hönd eða fót til kauphækk- unar, því vitað er, að þeir hafa nær ekkert verkafólk, enda þurfa þeir þess ekki, þar sem vélarnar gera nær allt. Auk þess er ekki minnzt á hin enda lausu hlunnindi, sem bændur haf a af búum sínum og hvergi koma opinberlega fram. Gæðum misjafnlega skipt . Gæðum veraldarinnar hef- ur löngum verið misjafnlega skipt. Þó held ég að varla komi nokkursstaðar greini- legar í ljós misskipting gæð- anna af þjóðarauðnum, en með samanburði á kjörum verkamanna og bænda. Því miður verður maður að játa þann hörmulega sannleika, að fjöldi verkamanna í landi voni býr við mjög aum kjör og mikið verri en æskilegt væri, frá þjóðhagfræðilegu sjónarmiði séð, en bændurnir eru rikir burgeisar, sem búa í stónrni höllum og hafa gnægðir alls, sem lífið þarfn- ast til þess að velsældin sitji að búi með þeim, en samtímis búa verkamenn, mjög margir, kytnim og kofum, sem naumast eru mannabústaðir og slökkva hungur sitt af fá- tæklegu borði. Meðan svona er haldið á spilum, er ekki von á að bænd- ur og verkamenn geti orðið samferða á vegferð sinni um mannheima og ekki von til þess, að þeir geti oi ðið vopna- bræður á vigvelli baráttunnar um kaup og kjör, brauð og peninga. X—Y. HELGI S. JÓNSSON: ABSTRAKT iillt að ffylgjast með Hver getur sagt um, hve mikia mjólk bóndinn notar Það var einu sinni gamall mað- ur í Keflavík, sem hét Þorleifur. Hann hafði fer.gíð lítið veganesti út í lifið, bæði andlega og líkam- iega, var lítill og lasburða og kall- aður manna á milli Leifi franski. Leifi franski trúði því að hann væri skáld, vísinda- og listamaður )g þessvegna orti hann mestu kynstur af ljóðum og þar var 'rumleikinn fyrirferðarmestur. Þorleifur bjó til sápu úr Vitissóta Dg grút og minnismerki yfir liest ;em var slátrað norður í Skaga- firði, það voru 2 f jörusteinar hvor ofan á öðrum og þar á ofan gam- alt gúmistígvél. Leifi stakk gömlu jólatré ofan í frosna jörð og ein- hverjir hengdu á það skemmdar appelsínur, þar með var ávaxta- þörf okkar kalda lands komin á réttan rekspöl að hans dómi. Leifi bjó til kjarnorkustöðvar úr brota- járrii og tómum dósum, hann kallaði þetta hrófatildur sitt lista- verk með atómkrafti — þannig tókst honum að beizla atómið með járnarusli. — Svo fór Þorleifur heitinn á Klepp og leið þar vel, en hafði lítinn tíma til listastarfa þvi hann trúði því að hann væri þar bú- stjóri. Varð ekki heimurinn frum- legum manni fátækari þegar Þor- leifur dó? Að sjálfsögðu var það, en það er svo mikið til af frum- legum listamönnum, sem byggja atómstöðvar úr tómum dósum — þessvegna varð Leifi fáum hram- dauði. — * ★ * Eg hef skoðað „Septembersýn- inguna og fleiri slíkar, þær eru eins og jólatré með apelsínum. Þar eru á ferðum með verk sín ungir menn, sem vita hvaða efni er í nýju fötunum keisarans. Það er misskilningur, að vera að hnjóða í íþróttamennina, sem fóru á Ólympíuleikana, fyrir það að koma ekki með gull til lands- ins, við eigum bara að kalla alla sem fóru útá völlinn, gull-menn, fararstjórana og þjálfarana silfur- menn og blaða- og fréttamenn, Að þekkja og skilja list er mikil fræðigréin og þakkar vert að gera það að lífsstarfi sínu — en hitt er illa gert að telja fólki, í fullri alvöru, trú um að keisarinn sé í fötum og að appelsínur vaxi á jólatrjám. Það er að vísu öllum skaðlaust, hvernig málning er sett á einhvern flöt nema þeim sem kann að setjast á málverkið og þarf að láta hreinsa sparibuxurn- ar sínar. Á meðan ekki þarf að standa Fjárhagsráði skil á því, til hvers málning er nptuð, þá má auðvitað hver mála eins og hann vill, en hitt er freklegur misskiln- ingur, að nokkurra mánaða Par- ísarvera geri hverskonar pensil- slettur að list. Þið vitið það, sem fáist við málningu og meitil, að það er samtíð og framtíð, sem kveður upp dóminn um, hvað sé list, en ekki framleiðandinn á hinni líðandi stund. Það er ekki einhlítt til írama á listabrautinni, þó að „listamenn- imir,“ sem eru sama sinnis, skrifi og tali hver um annan og hæli og dásami hver annan, og minnist á Parísardvölina. — Þeta eru eins- konar „gulir seðlar,“ sem hand- hafi getur aðeins fengið innleysta í sama hjá útgefanda. Hver sem vill, getur búið til „abstrakt" málverk, til þess þarf aðeins efni, en til að kalla það sjálfur listaverk og selja öðrum þá skoðun sína, til þess þarf tals- verðan skammt af ósvífni — en él að ber að skoða þessa máln- ingaraðferð í sama ljósi og minn- isvarðan um hestinn, þá gegnir öðru máli. Það er rétt að f lilum'er iiiikil fegurð og margbreytileg, eftir því hvernig þeir eru afstæðir hver til annars. í náttúrunni eru litirnir í mestu samræmi og bundnir órjúfandi lögmálum. Þeir sem festu einhver blæbrigði sí- ungrar fegurðar á fleti sína voru kallaðir listamenn, af þeim, sem sáu og áttu varanlega fegurð í verki manns — þar er málningin efni, sem andinn notar, en andinn ekki efni sem málningin á að brons. Þessi hugmynd hlýtur að ,nota. — Eg gæti fengið alla staf- eiga allt eins mikinn rétt á sér ina sem íslandsklukkan er skráð eins og að kalla þá unglinga, listamenn, sem dvelja fyrir mis- munandi mörg skippund af salt- fiski á Montmartre í París, þegar þeir koma liingað heim í fásinnið, með, til dæmis höggna í járn, og látið þá í poka og pappirinn í annan — jafnvel þó að Leifi heit- inn franski bæri þessa poka í bak og fyrir og segðist vera með Leiðtogi Sjúifstæóisfiokivs Súdans, var nýlega í heinisókn í Bretlandl. Hann heitir Abdel Rahmen el-Mahdi og ræddi við stjómmálaleiðtoga Breta. þá eru þeir listamenn og öll verk abstrakt útgáfu af íslandsklukk- þeirra listaverk. — Þetta er eins : unni, þá munu fáir gera sér að og hugmyndin um gull- og silfur góðu — en ef til vill brosa að íþróttanna — listamaður, lista- Jrumleika mannsins. — Það þarf verk — miðað við fólksfjölda er ! að raða stöfunum með penna þetta bara nokkuð gott. — : skáldsins til þess að þeir skapi Hvert eruð þið að fara herrar i listaverk. mínir, sem málið, sem sýnið sum- J Málningin i skálpunum er ekki arvinnuna í september? Að hverj listaverk, ekld heldur þó ég um eruð þið að gera grín? Trúið kreisti hana úr þeim á striga eða þið því sjálfir að þetta sé atómstöð bréf — það þarf skapandi anda og úr dósum? Nei, því miður, málið .hlýðna hönd til að raða litunum, er eklci svo einfalt. Norður í síld- langa samt til að vera listamenn, ai’leysinu í sumar, hlustaði ég á t>eir mála „abstrakt“ og opna svo. tvö erindi um nútíma list, sem listsýningu í september. — Máln- góður efniviður og gamall kunn- ing og járnvörur. — ingi minn flutti í útvarpið. — j Verið þið ekki að þessu ungu Hvílíkt skrúð! Hvílíkur plokk- menn. — Það vaxa ekki appel- fiskur af erlendu orðaflúri, nöfn- sínur á jólatrjám og sápa er búin um og fjasi. Sápugerð úr sóta og ■ til úr öðru og fleira en sóda og grút. grút.

x

Mánudagsblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Mánudagsblaðið
https://timarit.is/publication/313

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.