Morgunblaðið - 05.04.2005, Qupperneq 41

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. APRÍL 2005 41
DAGBÓK
80 ÁRA afmæli. Í dag, 5. apríl, eráttræður Þorsteinn R. Helga-
son. Þorsteinn dvelur að heiman á af-
mælisdaginn.
Árnaðheilla
dagbók@mbl.is
50 ÁRA afmæli. Í dag, 5. apríl, erfimmtug Guðbjörg María
Kristjánsdóttir, Básahrauni 22, Þor-
lákshöfn. Eiginmaður hennar er Þor-
valdur Garðarsson. Guðbjörg verður
með heitt á könnunni á afmælisdaginn.
50 ÁRA afmæli. Í dag, 5. apríl, erfimmtugur Björn Gíslason
framkvæmdastjóri. Eiginkona hans er
Karólína Gunnarsdóttir. Af því tilefni
taka þau á móti gestum föstudaginn 8.
apríl kl. 17–19 í Versölum, Hallveig-
arstíg 1.
50 ÁRA afmæli. Í dag, 5. apríl, erfimmtug Hjördís Hannes-
dóttir, Neðstaleiti 11. Þeim sem vilja
samgleðjast henni er velkomið að líta
inn eftir kl. 16.
Mannréttindastofnun Háskóla Íslandsog Mannréttindaskrifstofa Íslandsundirbúa nú ráðstefnu um áhrif nýrramannréttindaákvæða stjórnarskrár-
innar frá 1995, sem haldin verður föstudaginn 8.
apríl kl. 13.30 í Öskju, Náttúrufræðahúsi Háskóla
Íslands. Gestafyrirlesari á ráðstefnunni er Veli-
Pekka Viljanen, prófessor í stjórnskipunarrétti við
háskólann í Turku í Finnlandi, sem mun fjalla um
áhrif nýrra mannréttindaákvæða finnsku stjórn-
arskrárinnar sem komu inn árið 1995. Þá mun
Ragnar Aðalsteinsson, hæstaréttarlögmaður, flytja
erindi sem nefnist Næstu skref. Er frekari breyt-
inga þörf á mannréttindaákvæðum stjórnarskrár-
innar? og Björg Thorarensen, prófessor við laga-
deild Háskóla Íslands, halda erindi sem nefnist
Áhrif nýju mannréttindaákvæðanna til aukinnar
verndar mannréttinda í íslenskum rétti og dóma-
framkvæmd.
Að sögn Bjargar er ráðstefnan haldin í tilefni
þess að tíu ár eru síðan ný mannréttindaákvæði
stjórnarskrárinnar tóku gildi. „Markmiðið er að
fjalla um það hver áhrif þeirra hafa orðið á vernd
mannréttinda í íslenskum rétti síðan. Nýju ákvæð-
in leystu af hólmi mannréttindaákvæði sem höfðu
lítið breyst frá fyrstu stjórnarskrá Íslands árið
1874 og voru að mörgu leyti orðin úrelt,“ segir hún.
Hvaða nýju mannréttindaákvæði bættust við ís-
lensku stjórnarskrána árið 1995?
„Ýmis ný grundvallarréttindi bættust við stjórn-
arskrána og var sérstaklega tekið mið af helstu al-
þjóðlegu mannréttindasamningum sem Ísland er
aðili að. Sem dæmi má nefna almennu jafnræð-
isregluna og rétt til réttlátrar málsferðar fyrir
dómstólunum. Þá komu inn mun ítarlegri ákvæði
um friðhelgi einkalífs, heimilis og fjölskyldu og
einnig um skoðana- og tjáningarfrelsi en áður var
aðeins prentfrelsið verndað þar.“
Hvað hafa þær breytingar haft í för með sér?
„Ég tel að áhrif þeirra séu víðtæk. Dómstólar
hafa kveðið upp fjölda dóma á þessum tíma um
túlkun þeirra. Eru dómar þar sem fjallað er um
mannréttindi venjulega ítarlegar rökstuddir en áð-
ur og áhrif alþjóðlegra mannréttindasamninga þar
hafa vaxið. Þá koma nýju stjórnarskrárákvæðin við
sögu í mörgum álitum umboðsmanns Alþingis.
Loks hefur þekking bæði borgaranna og handhafa
ríkisvalds á efni mannréttindaákvæða aukist og
þau hafa ótvírætt haft áhrif á lagasetningu.“
Er aðstaðan sambærileg á Íslandi og í Finn-
landi?
„Það er áhugavert að bera þetta saman en Finn-
ar fengu líka nýjan mannréttindakafla í sína stjórn-
arskrá árið 1995. Ganga þau ákvæði að mörgu leyti
lengra en í íslensku stjórnarskránni, t.d. um skyld-
ur ríkisins til að tryggja ýmis félagsleg réttindi og
um rétt manna til að hafa áhrif á ákvarðanir sem
varða umhverfið. Svarið við því hver eru raunveru-
leg áhrif nýrra mannréttindaákvæða ræðst hins
vegar af fleiri þáttum en áferðarfallegum texta í
stjórnarskrá. Þar þarf að skoða hlutverk stjórn-
arskrárinnar og mörk endurskoðunarvalds dóm-
stóla gagnvart lagasetningarvaldinu. Það verður
því fróðlegt að sjá hvort reynsla Finna á þessu sviði
er sambærileg við okkar.“
Stjórnarskrá | Ráðstefna um áhrif nýrra mannréttindaákvæða stjórnarskrárinnar
 Björg Thorarensen er
fædd í Reykjavík 1966.
Stúdent frá MR 1985
og lagapróf frá HÍ 1991.
Lauk LL.M-prófi frá Ed-
inborgarháskóla í
stjórnskipunarrétti og
mannréttindum 1993.
Stundakennari í þeim
greinum við lagadeild
HÍ frá 1994–2002.
Skrifstofustjóri í dómsmálaráðuneytinu
1996–2002. Prófessor við
lagadeild HÍ frá mars 2002. Formaður stjórn-
ar MHÍ frá febrúar 2004.
Ótvíræð áhrif á réttarframkvæmd
Störf
lögreglumanna
STÖRF lögreglumanna eru
því miður oft vanmetin. Oft er
það þannig að lögreglumenn
þurfa að taka mikilvægar
ákvarðanir á nokkrum sek-
úndum, já, ákvarðanir til að
vernda líf og limi borgara
þessa lands.
Lögreglumenn eiga ekki
upptök að þeim málum sem
þeir þurfa að koma að en
þurfa svo jafnvel að gjalda
dýru verði ef ákvarðanir
þeirra, sem oft eru teknar á sek-
úndubroti, reynast rangar.
Ég hef í gegnum árin, starfa
minna vegna, oft og iðulega þurft að
hafa samskipti við lögreglu og hef ég
aldrei mætt öðru en góðu og faglegu
viðmóti. Viðmót þeirra hefur í alla
staði verið stétt þeirra til sóma.
Kannski að þeir sem erfitt eiga
með að lifa eftir leikreglum sam-
félagsins ættu að líta sér nær áður
en þeir hlaupa upp til handa og fóta í
klögum og kærum á hendur þeim
sem skyldugir eru að lögum til að
hafa af þeim afskipti okkur hinum til
verndar.
Ég vil að lokum segja við lög-
reglumenn, haldið ótrauðir áfram að
sinna skyldum ykkar, allavega er ég
ykkur þakklátur.
Skattgreiðandi.
Strætó – leið 7
ÉG er einn þeirra sem nota strætó
mjög oft og er sú þjónusta frábær.
En nýlega hætti leið 7 að stoppa á
móts við Fossvogskapellu og finnst
mér það mjög slæmt, t.d. ef um jarð-
arför er að ræða eða ég, eða aðrir,
vilja vitja leiða ástvina.
Tillaga mín er sú að leið 7 komi við
hjá Fossvogskapellu á milli kl. 10 og
17, eftir það er mjög lítil umferð.
Athugið að þeir sem þurfa á þess-
ari þjónustu að halda eru eldri borg-
arar og mættu ferðirnar vera á
klukkutíma fresti.
Vilhjálmur K. Sigurðsson,
Njálsgötu 48a, Rvík.
Góð þjónusta
hjá VÍS
ÉG vil koma því á framfæri að mér
finnst þjónustan hjá VÍS til fyr-
irmyndar. Ég varð fyrir vatnstjóni í
kjallara þar sem hlutir skemmdust.
Kom ég til þeirra hjá VÍS með lista
yfir muni sem skemmdust á fimmtu-
degi og var búin að fá þá bætta á
föstudegi. Finnst mér þetta frábær
þjónusta.
Ánægður viðskiptavinur.
Morgunblaðið/Júlíus
Velvakandi
Svarað í síma 5691100 frá 10–12
og 13–15 | velvakandi@mbl.is60
ÁRA afmæli. Í dag, 5. apríl,
verður sextugur Bárður Árni
Steingrímsson, Brekkubraut 3, Kefla-
vík. Hann tekur á móti gestum í Há-
skóla Íslands, Tæknigarði, milli kl.
18.30 og 20.30 að hætti sjávardýrasala.
TÍU myndlistarnemar úr Garðabæ
opna í dag kl. 17:30 málverkasýn-
ingu í húsnæði Sparisjóðsins í
Garðabæ. Hópurinn, þar af 6
starfsmenn á bæjarskrifstofu
Garðabæjar, hefur málað saman
síðan árið 2000. Síðustu tvö ár
hefur hópurinn verið á kvöld-
námskeiðum í Fjölbrautaskólanum
í Garðabæ undir handleiðslu Sig-
ríðar Sigurðardóttur myndlist-
arkennara.
Myndefnið er mjög fjölbreytt en
allar þykja myndirnar lýsa mikilli
sköpunargleði.
Sýningin verður opin á af-
greiðslutíma sparisjóðsins fram til
25. apríl frá kl. 9:15–16:00
Þeir sem sýna eru: Alfreð Atla-
son, Dröfn Ágústsdóttir, Edda
Tryggvadóttir, Herjólfur á Heyg-
um Kolbrúnarson, Hulda Ósk
Gränz, Ingibjörg Símonardóttir,
Ólöf Sighvatsdóttir, Steinunn Huld
Atladóttir, Trausti Valsson og
Unnur Jóhannesdóttir.
Myndlistarnemar
sýna í Garðabæ
5. apríl
Álítir þú þitt ævintýri bíða
eftir þér hér við skógarlundinn fríða,
þá farðu hjá og freistaðu ekki hinnar
fjöllyndu sumarungu gæfu þinnar,
og vík þér undan því að sjá hið sanna:
sandfok á eyðimörkum vonbrigðanna.
Páll H. Jónsson (f. 1909): Farið framhjá
Önnur afmælisbörn dagsins:
Algernon Charles Swinburne 1837 (Bretland)
og Gísli J. Ástþórsson 1923.
Árbók bókmenntanna
Í tilefni af viku bókarinnar 19.–25. apríl mun Félag íslenskra bóka-
útgefenda gefa út bók sem bóksalar munu afhenda viðskiptavinum
sínum að gjöf þessa daga. Bókin nefnist Árbók bókmenntanna og er
skipt niður á alla daga ársins og er birt ljóð eða tilvitnun í einn eða
fleiri höfunda sem afmæli eiga þann dag. Ritstjóri bókarinnar er
Njörður P. Njarðvík. Morgunblaðið mun birta tilvitnun dagsins til
loka viku bókarinnar.
KVIKMYNDASAFN Íslands sýnir í
kvöld síðari hluta myndar Reynis
Oddssonar Hernámsárin, sem gerð
var á árunum 1967–68. Síðari hlut-
inn gerist allur á Íslandi og sýnir
bandaríska hermenn marsera um
götur, áherslur í varnarstarfinu
breytast og herinn tekst á við ís-
lenskar aðstæður. Sýnt er frá heim-
sókn Henry L. Stinson, varn-
armálaráðherra Bandaríkjanna,
fjallað um ,,ástandið“ ofl.
Fyrst verður sýnd stuttmyndin
Slys sem Reynir gerði fyrir Slysa-
varnafélag Íslands árið 1961.
Hernámsárin
í Bæjarbíói
Hernámsárin er sýnd í Bæjarbíói í
Hafnarfirði kl. 20 í kvöld og end-
ursýnd á laugardag kl. 16.