Mánudagsblaðið - 19.03.1956, Blaðsíða 4

* -■
MÁNUDAGSBLAÐIÐ
u.i-tj
TTT-
mam 1956
— Bláð fyrir alla —
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Agnar Bogason.
Blaðið kemur út á mánudögum. — Verð 2 kr. í lausasöiu.
Afgreiðsla: Tjamarg. 39. — Sími ritstj. 3496.
PrentsmiOja ÞjóOviljans h ' •

NÆSTUM ALIAR
VIUA ÞÆR
hujftlii
Fæsf hjá öllum bóksöluml
fízku- og handavinnublaðið frábæra
með lifprentuðu sniðaörkinnil
Nýkomin efni
í jacket og citydress
einnig dökkgrátt
flaunel
og mikið úrval ai
in -fí:
fataefnum
nýjar gerðir.
■•; . V :
Hreiðar Jonsson,
KLÆÐSKERI
Laugavegi 11, sími 6928.
■■•■«■■•n■■■>■■■€<c■■n■■HHm■■(■B■■■■■■■■■■■■■■■■■f■I■■■■■■•■■■(■■■■Mc■■l
Rýmingarsalcm
KIOLAI
SÍÐBUXUB
NATTKIOLAK
UNDIRFATNAÐUR
AUskonar
fconar
kjólaefni, everglaze, og margs- 1
aðrar vörur undir hálfvirði.
. --'*■€>
Vestuxgötu 3

Vestuiföfn 3
■WHWHHIIHHMWHÍ
Mikinn hluta s.l. árs, og það,
sem af er þessu ári, hefur í sum-
um dagblöðum þjóðarinnar ekki
linnt ásökunum 6 vérkamenn,
sem gerðu verkfall á öndverðu
s.l. ári, til að knýja fram örlitla
kauphækkim. Má á þessum blaða
skrifum og blaðastagli um þetta
verkfall helzt skilja, að verkfall-
ið hafi verið glæpur og tilraun til
þess að koma þjóðarbúskapnum
á kné. Hér skal ekki frekar um
tilganginn rætt, en vel má minna
á, að verkamenn hafa sömu þarf-
ir til framdráttar lífi sínu og aðr-
ir samborgarar þeirra. Þeir þurfa
að eiga sér viðunandi heimili,
hafa föt og fæði sér, konum sin-
um og bömum til framdráttar.
Þeir þurfa að mennta börn sín
og ala þau upp vel, i þarfir þjóð-
félagsins. Verður er verkamaður-
inn launa sinna, er gamaUt og
gott spakmæli, sem enginn hefur
getað hrakið í orðsins dýpsta
skilningi. í tilefni af þessu stöð-
uga baknagi lun vérkamenn fýrir
að láta ekki svelta sig og sína,
er ekki úr vegi að líta yfir f járlög
yfirstandandi árs og gera ýms
émbætti þjóðarinttar að umtals-
efni, en þau sýna, að ekki er
skorið við nögl sér, þegar verið
er að ákveða kaup oddborgurum
þjóðfélagsins til handa, og ekki
er þeim reiknað til syndar að
tveir taki þau laun, sem tiu gætu
lifað á, enda þótt þeir hafi ekki
meiri þarfir, en þeir, sem lægra
eru settir í þjóðfélaginu. Er ekki
úr Vegi að gera biskupsembættið
fyrst að umtalsefni. Síðar verða
önnur embætti tekin til athugun-
ar.
Eins og kirkjumálum er nú
háttað, verður biskupsembættið
að teljast meðal allra ónauðsyn-
legustu embætti í landinu. Bisk-
upinn ér algerlega valdalaus mað
ur, sem verðiu: að haga sér að
öllu leyti eftir fyrirmælum
kirkjúmálaráðherra. Sé kirkju-
málaráðherrann einraeðishneigð-
ur og valdafíkinn, þá liggur bisk-
upinn flatur fyrir honum eins og
mús undir f jalaketti .Má minna
á liðna tíð, þegar Jóoias frá
Hriflu var kirkjumálaráðherra,
hvernig hann yfirgekk biskup
landsins, dr. Jón Helgason. Eins
og menn muna var Jón biskup
Helgason hálærður, stórgáfaður
og svipstór kirkjuhöfðingi, stétt-
vís maður, heilbrigður vinur
prestanna, klassiskur embættis-
maður og kröfutíkur fyrir kirkju
sína, eftir því, sem Við varð kom-
ið; en reisti ekki rönd við hroka.
Jónasar og einræðisbrölti.
Geta má nærri, að Jón Helga-
son biskup, héfði skorizt í leik-
inn, er Jónas flæmdi séra Ólaf
Stephensen frá Bjamamesi,
alsaklausan, í trássi við lög og
landsrétt, ef hann hefði mátt
rönd við reisa, Ekki mun Jóni
Helgasýni biskupi hafa géðjast
að hamförum Jónasar og ráski
með prestsetrið á Þingvöllum,
er hann fékk því framgengt, að
leggja Þingvelli niður sem prest-
setur og flaéma þrestinn burtu
þaðan. Eitt eiaa auglýsti Jón
biskup Helgason prestakatt í
landinu án þess að spýrja Jónas
um leýfi. Fyrir þetta slóst Jónas
upp á biskup og hafði; í heiting-
um að reka hann úr embætti.
Þegar Jón Helgason lét af em-
bætti og ganga skildi til biskups-
kjörs, urðu prestar verulega ó-
sammála um .biskupsefnið. Vest-
fjarðaprestar tefldu fram Sigur-
geir Sigurðssyni presti á ísafirði.
Aðrir prestar', víðsvegar í land-
vildu fylkja liði um Bjama
Jónsson dómkirkjuprest og
vígslubiskup og töldu hann
manna. hæfastan til þessarar
þjónustu. Um þessa tvo var aðal-
lega barizt innan prestastéttar-
innar. Endirinn varð þó sá, að
þeir fengu jöfn atkvæði, og voru
því báðir ólöglega kosnir. Þáver
andi kirkjumálaráðherra skipaði
Sigurgeir í embættið. Þó með því
skilyrði að Sveinn Víkingur yrði
fulltrúi á skrifstofu bskups. Hann
var orðinn þreýttur á presískapn-
vun; Framsóknarflokkinn vant-
aði embætti handa honum og
þama var embættið tilbúið. Ekki
ér vel ljóst hvað Jón biskup
Helgason lagði til þessara mála,
en fullvíst má telja að hann hafi
hiælt með Bjama, en hans tillög-
f • . , -. .
ur verið að engu hafðar. Sigur-
geir Sigúrðsson var sómamaður
og góðúr •'1 embíéttismaður, én
skorti lærdðrnsframa, próffram,
embsettísfrártia óg persónúleika
til að jafnast á við Bjama Jóns-
son vígslubiskup. En kirkjúmála-
ráðherra réði yfir embættinu og
veitti það, að eigin geðþótta. Þeg-
ar Reykjayíkurprestakalli var
skipfc: í: fteiri prestaköll, varð
prestáktósiiing í Hallgrímssókn ó-
lögleg. Þáverandí kirkjumálaráð-
herra ætlaði sér að skipa tvo
prestana, sém fengu fæst at-
kyæðin í embættin gagnstætt
vllja biskups. En fyrir milligöngu
þriðja manns, sem er einn af
höfuðsmöimum i: kirkju vorrar,
varð úr, að sáj sem lekk fiest
atkvæði og sá, sem ■ fékk fæst •
atkvæði var, af kirkjumálaráð-
herra eiftúm, skipaðir í embætt-
ið, en þar var um tvo að ræða og
hafði enginn náð lögelgri kosn-
ingu.
embáetti; hans vita óþarft
ætti, séin haldið ér uppi af vana,
Á fjárlögum yfirstandandi áiffl
• embætti biskups ætlað kr0
241.977:00. Er þetta þ óvantalið,
því einstakir liðir þessarar fjár-
fúlgu fara langt fram úr áætluú,
Má þar til nefna, að biskupi eru
ætlaðar kr. 10.000.00, í risnu og
kr. 10.000.00 í ferðakostanð. Um
báða þeása liði er það að Ségja,
að þeir' fara langt fram iir áætl-
Út af þessu varð hin mesta há-
reisti inhan sáfnáðar Hallgríms-
sóknar. Leiddi sá.hávaði til stofn
unar fríkirkjusafnaðar. Var fjöl-
mennur fundur haldinn í Gamla-
bíói til þess að ræða það rang-
læti, sem talið var að fælist í
skipun Jakobs Jónssonar í emb-
ættið, sémthafðiisvo magurt fylgi.
Margar ræður voru fluttar og
kirkjumálaráðherra mikið bak-
nagaður. Biskup mætti á þessum
fundi og lagðist gegn því að Hall-
grímssókn klofnaði út af skipun
Jakobs en það kom fyrir ekkert.
Orð hans voru að engu metin.
Kom þar fram fröken María
Maack og hélt eina af sínum á-
gætu ræðum. Meðal annara orða
kvaðst hún aldrei skildi liggja
þegjandi undir ronglátum. kirkju
málaráðherra. Var gerður góður
rómur að máli hennar.
Allt, sem hér hefur verið sagt
sýnir og sannar að biskup er al-
gerlega.. v&Idalaus , maður og
un. Biskup má ferðást og halda
uppi risnu, allt eftir eigin vild,
en ríkissjóður, vasar alménnings,
greiða kostnaðinn. Má búast við
að biskupsémbættið kosti þjóð-
ina á ári eigi minna en kr0
300.000.00. Samsvarar þetta árs-
kaup sex verkamanna. Þá er það
gömul regla, að biskupinn hafi
ókeypis bústað, Ijós og hitá. Hania
leigir ríkíssjóði húsið sitt handa
sjálfum sér fyrir kr. 2.000.00 á
mánuði. Er húsi ðsvo gamalt og
lágt í leigiunati, að gera má rá®
fyrir að biskup sé' brotlegur viffi
húsaleigulögin. Þá fær biskup
kr. 1.000.00 p. m. fyrir að hita
hús sitt og lýsa það. Ekki eru
mikar lýkur fyrir því að hann
þurfi svo mikið til lýsingar og
hitunar húsinu um mánuð hvem
og hefði verið hagfræðilegra a®
ríkissjóður hefði greitt þetta eftir
reikningi. Menn geta nú gert upp
við sjálfa sig og íhugað hvort
starf biskups er svo þýðingar-
mikið og hagnýtt, að það sam-
svari hagnaði áf ársvinnu ees
duglegra verkamanna.,.
Það er ékki ný hugmynd al
rétt sé að leggja biskupsembætt*!
ið niður. Því máli hreyiði Sig-
urður Eggerz i sinni ráðherra»
tíð og fleiri merkir menn hafa
litið á það.sem óþarft, svo senj
Jón Magnússon fyrnpn ráðherra,
Þegar núverandi biskup var vígð-
ur, hélt ;hann; stólræðu sem venja
er tiL Lagði .hann út af Lúkasi,
12. kap: versunum 13—20. Er: þar
ságt frá ríkum manni, sem Yág
konungur sáðlanda og uppskafl
mikið korn. j,
Ekki ; greinir sagan frá þvfl
hvernig riki maðurinn eignaðisi*
þessi sáðlönd." Hvor't hánn tóle
þau að erfðum, náði þeim ai
öðrum með okurlánum, sem é
þeim dögum voru tíð í Gyðinga-
landi eða hvort hánn innvanra
þau með dugnaði og hagsýni. Lít-
ur út fyrir að þessi konungur sáffi
landanna hafi verið framfara
maður og fært út sáðlönd sím,
því sagan segir, að hlöður hang
urðu honum, of litlar svo hann
hugðist rífa þær niður og byggja
aðrar stærri, en honum entist
ekki aldur til að framkvæma
þennan stórhug sinn. Sagan end-
ar á þeirri áminningu, að þannig
fari fyrir þeim, sem.safni auðæf-
um, en séu ekki ríkir j guði. |
ræðunni varaði biskup tilheyr-
enduma við allri ágimd og hvattfl
menn til að sækjast ekki eftir
tímanlegum auði, en umfram allf,
að vera ríkir £ guði. Það átti ekki
illa við að biskup leggði út ai
þessari dæmisögu, er hántt- vajp
að leggja niður kennaraembættS
sitt við háskólann og taka viffi
hinu spikfeita biskupsembættí,
sem framangreindar tölur 8tað»
Framh&Id á % siðu. j