Mánudagsblaðið - 29.04.1968, Síða 2

2
Mánudagsblaðið
\
MSiradagur 29. apríl 1868.
LEIKHÚ
Þjóðleikhúsið:
VÍR MORDINCJAR
Höf.: Guðmundur Kamban. Leikstj.: Benedikt Árnason.
Ágæt og eftirtektarverð sýning.
Það var mikill skaði þegar
Guðmundur Kamban var
drepinn frá okkur á bezta
aldri. Líklegt má telja, að enn
hafi hann átt eftir í fórum
sínum margt gott tillag í ís-
lenzka leikritun. Mörg af
mestu leikritaskáldunum hafa
samið beztu verk sín á seinni
árum æfi sinnar þegar þrosk-
inn er fullkominn og óþreyja
æskunnar að mestu horfin.
Ef danskir óhei\lamenn hefðu
ekki myrt Guðmund, hefði
hann að öllum líkindum lifað
mestu umbrot í þjóðlífi
heimsins og eflaust, vegna
mikillar reynslu, getað unnið
úr þeim efnivið og faert okkur
betri verk en þau, sem hann
vann.
Það er góð sleflna hjá Þjóð-
leikhúsinu, að velja nú gömul
verk íslenzkra höfunda meódóm-
greind, en gleypa eigi æfeíð við
rusli úr okkar saimitiðarhöfuindum ‘
dómgrein darlaust. „Vér morð-
ingjair" Kamlbahds er heilsteypt,
sagilt verfk, bæðd að ytra formd og
efnd. Vissulega er það ekiki frum-
legt, hvorki að efni né meðferð,
byggilr á hefð í flutningi og
þolir talsvert hnjask vegma á-
gaetis síns og styrkileika líkt og
margar klassískar bókmemmtir.
Kaimbam er sammiarlega barn
sanstíma og verkiðber vitnianda
samitiðarinnar, þvi fimma má á
þessum árum, ailt frá aldaimótum
að 1930 eða lemgur sambaeirileg
viðfangseflnii baeði í leiklrdtum og
skáldsögum. Og styrk-
urimn i leilkriti höflumdar felst
og í því, að kjaminin er það vel
unminn, að vei mætti „modiermi-
sera“ verkið samkvaemt taekni-
legum kröfum í dag, baeði leik-
hússins og umgjarðar simmár. Þessi
vamdamál f leikmum eru saður
en svo úr sérgengin. Ograumar
faest enn ekfci nein lausn' á þeim,
einfaldlega vegna þess, að það
er engim lausn né úrbót fyrir
hendi almenmt, en leita má,
eflaust, samkomuilags meðal ein-
stafclinga sem íinná sig í þessum
vamda. Það má með örlitllum
breytingum faera verkið i nú-
tímamm, breytimig, sem enigim á-
hrif hefir í raumimmi á leikinn
sjálfan, efinismeðflerðima, utan
hinna ytri tákna, srviðs og bún-
imiga, sem reyndar sfcipta engu
máli. Svo er nauðsyn að
laigflæra málflarið, sem er stirfið
og Óþjált.
Ég hefli, auðvitað áramigurslaust,
reynt að skjóta því fram í mörg
ár, að við þörflnuimst þess, að
leifchúsmenn, tafci sdg til og emd-
ursfcoði allt safn íslemsfcea leáfc-
rita og yörflari þau. Vitamlega er
mairigt af þvi lélega unmdð, em
þar «r ramani, eflnflsmeðflemð og
þefcfcjmg, sean, þvi miður, er' ailt-
of gamaldaigs fyrir þá, sem nú
ber haest í Memzfcum leáfchús-
málum. Má vera. að þessum
bemtm skjátlist, þvi efcfci ber á
því, að „Skuggi" eða „Eyvdndur”,
svo eklkd sé talað um „opmumar-
vemk“ Þjóðilieafchiússims, hafi lártdð
Gunnar, Kristbjörg.
Kristbjörg — Guðbjörg, Sigríður.
míkið á sjá í vinsældakappimu,
og má þó vera, aö ekfci lélegri
leikrit, en óskapnaður eims og
Skugga Svednm, séu fimmanleg 1
göimllum íslenzkum leikritum af
vel er að gáð og þekkimgu beitt.
Efni „Morðimigjanma" er am-
erískt, og þaðan hefu-r Kamban
orðið fyrir taisverðum áhrifum,
þótt segja megi, að umgerðim <?é
í raun evrópsk. Áhrifin koma
mifchi betur flnam f efnismeð-
ferðinmii, grunuðu framihjáhaildi,
' fjárimá'lum, glysi o.s.frv. og í
Jjeirri iýsimigu fler höfiumdur víða
á kostum. Persónumótumim er
1 einmig smilldalryel gerð, hvergi
farið í öfgar en oflt hmitmiðuð
skot í garð þeimra persóna, sem
hanm lýsir — úr lífinu — og við
j hér heioma þekfcjum ekki nema
að tafcmörkuðu leyti. Kambam er
orðim á þessuim ólrum heims-
maður á sína vísu og gjörþekkir
k-ikhúsið og virmur samkvæmt
því. Þetta er edtt af féum ísl.
verkum sem fátrt fá fimma að
hvað teater snertir, og er t.d.
miiikil fuirða hversu lamgt hamm er
á umdam ölium þeim íslenzkum,
sem í dag fást við leifcritun. Hið
andiega hnútukast margra ckk-
ar manna, og þedr hroðalegu og
plebisku tilburðilr þeirra varð-
amdi leikritun, stamdast hvergi
samamburð við mann, þótt löngu
sé, sem veit gjörla um
svið, og hið dramatíska. Átökin
milii höfuðpersónamma eru vamd-
lega samdn, þess gætt, að ná
þeirri sviðsspemnu, sem krefur,
hríflulr og slær. Hér eru ekki
buxnaviasahugsjóndr sjálfskipaðra
andams miamna.
Benedikt Árnason, leikstjór-
inm, mó nú þakfca þeitn guði og
Kamban fyrdr að fá í hemdur
verkeflnd, sem hanm ræðair vel við,
eftir mokkuð skrykkjóttan feril
undamfarið. Hér fær leifchúsmað-
urimm Benedikrt miikilu fremur
notið sín en áður og ber tvenmt
til. Leikritið giefur honum nær
aliair ytri línur til að fara efitir
og, að hætti góðra leifchúsmanna
og höfumda, sem leifchúsán
þekfcja, geflur homum líka tæfcd-
fasri til að njóta sím, og sinna
hugmynda. Kambam var það of
ijóst, að leifcstjórdmm, er eimmdg
burðarás hverralr sýmdngar og
þessvegma verður hamm, eklki að-
eirns að hafla gott svigrúm, hóld-
ur og tæekifæri tál að sýna eigin
persónuleika í verkeflnartúlfcum
sinmá. Leilkstjólrann hefur hér tek-
jð féttilega þamm koet, að vera
conservaitivur í stjóm simmi, flara
gætillega, en þó örvandi hiöndum
um verkeflnið. Óvissam í upphafi
er fremur leikamamma en ledk-
stjórans, enda sézt það gilöggt
er ó líður og myndir sfcýrast. En
yflir siýmiieigummi í heild hvflir
mjög ölruggur amdi og óvæmitur
styrkur, og hér getur maður
glöggfl sér hvað er flramlag höf-
uindar, leikstjórams og svo leik-
aranna.
Vel heflur tefcizt um vail ledfc-
ara: Kristbjörg Kjeld, Norma,
leifcur hlutverk himmar umdiedldu
fcomu af smerpu og góðum tál-
finningasprettum, nær vel reisn
persómummar, glacsibrag, og rödd-
im þægiiega modulleruð. Þó fimnst
mór, eins og Kristbjörg, og raum-
ar alilir leikairar með blessum
ledfcsifcjóra, gamgi ofl vist að því,
að hún sé ófcrú, lifclegur mögu-
leifci, em eigimilega aldrei sanm-
aður, emda er það eniginm ætílun
höflumdur að notnmalisera. Hamm er
crf mifciH höflumdur og hedms-
maður til að reyma að læfcná
þessa skemmtilegu kvilla hjóna-
bamdsims og saimsfciptis þeirra
sem næstir sflamda, systur, móö-
ur og hugsanlegs flriðiis. Áherzl-
am er á aflbrýðima sálarlífið,
kvöl og kenmdir, alls ekfci um-
vömdun eða búraleg ég-er-efcki-
eins-og-aðrir afstaða. En andi
framhjáhaldsins fyirir framhjá-
haldsims „rikuld" er oflt óeðlilega
ofarlega í huga leikstjórams. —
• Sunmidagur 28. april 1968:
18,00 Helgistund. Prestur: Séra
Magnús Gúðmundss., Grund-
" arfirði.
18.15 Stundin ofckar. Umsjón:
Himrik Bjarrmason. 1) Kór
Hvassaleitisslkóla synigulr. —
Stjórmandi: Herdís Oddsdótt-
ir. 2) Valli víkinigur —
myndasaga efltir Ragmár Lár
og Gumnar Gummarsson. 3)
Stúlkur úr Kemnaraskólanum
sýna leikfimi. 4) LeikHtið
Spiladósim. Leikstjóri: Guð-
rún Stephensen.
19,00 Hlé.
20,00 Fréttir.
20,20 Myndsjá. Umsjón: Ölafur
Ragnarsson. Fjallað er m.a.
um tækininýjungar á ýmsum
sviðuim og ýmiskonar íþrófcta-
iðkamir manna á sjó og vötn-
um.
20,50 1 mimmingu dr. Matrfcin
Luther Kimig. 'S’msir frægir
Bamdaríkjamenm minmast
blökfcumanmaleiðtogams Mart-
in Luther King. Greint erfrá
viðbrögðum bandalrfskra
blöfckuimanma er fréttim barst
um morðið á Kimg. íslemzk-
ur texti: Markús ö. Antonss.
21,10 „Sér greíur gröf þótt grafii“
Aðalhlutverkið leiifcur James
Garner. ísl. texti: Kristrnamn
Eiðsson.
21,55 Flagariinm. Brezfct sjón-
varpsleikrit gert efltir sögu
D. H. Lawrence. Aðalhluitv.:
Jeamme Hepple og Trevor
Bammistar.
Apahmetur. Breztet sjónvairps-
leikrit gert efltir sögu D. H.
Lawrence. Aðalhlutv.: Ric-
hard Jaimes og John Franfclyn
Robbims. — fslemzkur texti:
Tómas Zoega.
22,45 Dagsifcrárlofc.
• Mánudagur 29. apríl 1968:
20,00 Fréttir.
20.30 Syrpa. Umsjón: GísIiSig-
urðsson. 1) Vér morðingjar.
Stuitt atriði úr leifcriti Guð-
mumdar Kambans og rætt er
við nofcfcra flrumsýmiimigar-
gesifci. 2) Atriði úr leikritimu
„Tíu tilbrigði“. Rætt er við
höfundinm, Odd Björnsson og
Brynju Benedifctsdóttur, leik-
stjóra. 3) Viðtal við Jón
Haraldsson. arfciitekt.
21.15 Maðulr framifcíðarimmair. —
Myndim er gerð í tilieflnd _ af
tveggja áratuiga aflmæli Ál-
þjóða Heiilbrigðismólasfcafn-
unarinnar (WHO). 1 hemni
koma fram margir hedms-
frsagir vísindamemm og segja
áldf sitt á því, hvers manm-
kýnið megi væmita af vísimd-
umum á mæstu tveimuir ára-
tugum. Islenzkiur texti: Tóm-
, as Zoega. (Nordvision, —
Sæmska sjónvairpdð).
22,05 Síðasta virkið. — Myndin
fjallar um nátfcúruverndar-
svæði á Suður-Spáni þar
sem margt er sjaldgæfilra
fugla, og þar sem fjöldi far-
fugla hefur áningarstað. —
Þýðamdii og þuiLur: Gylfi
Grömdal.
22.30 Bragðareflimir. — Övænt
uppgöfvum. — Aðadhlutverk:
Charies Boyer. — Islenzkur
texti: Dóra Haflsibednsdóttir.
• Þriðjudagur 30. apríl 1968:
20,00 Fréttir.
20.30 Elriend málefimi. Umsjón:
Marfcús örn Antonsson.
20,50 Litið inm að Kéldum. —
Guömumdur S. Jónssioin, eðl-
isflræðirigiur, heálmsæifcir tál-
Túlkum Kristbjargar Kjeld i
samraeimi við þá hugsjón er sfcím-
andi góð og öðrum mamnlegum
tilfinningum Nortmu gerir hún og
hin ágætustu sfcil. Gunnar Eyj-
ólfsson, Ernest, nær i upphafi
mjög heilbrigðum tökum á per-
sónunni, heldur þeim hnökraiítið
Framhald á 7. síðu.
raumastöð Háskólams í meina-
fræði að Keldum. 1 þættinum
kama fram Guðmundur Pét-
ursson, forstöðumaðuir, Páll
A. Pálsson, yfirdýralaafcnir og
Margrét G. Guðnadöttir, lækn-
ir.
21,10 Fólkið í Oaxacadalnum.
Mynd þessi greiindr frá fólk-
imu í Oaxacadalmum i Mexí-
kó, siðum þess og lifnaðair-
háttum, frá skólagömgu ólæsra
og óskrifamdi þorpsbúa ogfrá
sfcemimfcumuim þeirra, listiðn-
aði og flledru. Þýðandi: Guð-
ríður Gísladóttir. Þulur: And-
rés Indriðason.
21.35 Hljómleifcar unga fólfcs-
ins. Hljómsveitairútsetniog. —
Leonard Pemstein stjórnar
Fílharmomimihljómsveit > New
York-borgar. Islenzfcur texti:
•HaMdór Haraldssc.mf
22.30 Da-gsfcrárlok.
• Miðvikudagur 1. maí 1968:
18,00 Gralláraspóamir. Islenzkur
texti: Xngibjörg Jónsdóttir.
18.25 Denni dæmalausi. Islenzk-
ur texti: EMért Sigurbjöms-
som.
18,50 Hlé.
20,00 Fréttir. •
20.30 Davíð og Befesy Trotwood
— ön.nur myndim úr sögu C.
Dickéms, David Copþerfield.
Kynmir: Fredric March. Is-
lemzikur texti: Raniweig
Tryggvadlóttir.
20.55 Lúðrasveitin Svanur
léifcur. — Stjómandi er Jón
Sigurðsson.
21,05 Á vertíð í Vestmararuaeyj-
um. Umsjón: MagnúsBjam-
freðsson.
21,45 Erlingur Vi-gfússon syng-
ur. Undilrieifc anrnast Egon
Josef Palmer.
22,00 Hvíta blökkufconam. —
Bandarisfc kvifcmynd. Aðal-
hlutverfc: Clarir Gable, Yv-
omme dé Cario og Sidney
Poitier. ísHenzfcur texti: Brí-
et Héðinsdóttir.
24.00 Daiglsifcrárlok.
• Föstudagur 3. maí 1968:
20,00 Fréfetir.
20.35 1 brennidepli. — Umsjón:
Haraldur J. Hamar.
21,00 Æskufjör. Létbur tónlist-
arþáttur fyrir ungt fölk. —
(Téfckmiesfca sjónvarpið).
21.35 Dýriimigurimm. — Islemrirur
texti: Ottó Jónsson.
22.25 Enduriekið efirni. — Sýnd
verður kvifcmynd Maigmúsar
Jóhammssomar, Puiglaimir okfc-
ar. Áður sýnd 10. maí 1967.
22.55 Dagsfclrárlök.
• I.augardagur 4. maí 1968:
17,00 Enslkufcemnsla sjónvarps-
in/s. Leiðbeinamdi: Heirnir Ás-
kelsson, 23. kemmsHustum.d
endu-rtelkim. 24. kemmsl-ustumd
frurmlflhitt.
17,40 Iþróttir.
19.30 Hlé.
20,00 Fréttir.
20.25 Rétt eða ramgt. Spuirminga-
þáttulr um umferðarmél i
umsjá Magmúsar Bjamfreðs-
sonar.
20,50, Pabbi. „Afmælisdaigur
pabba“. Myndaflokfcur byggð-
ur á sögum Clamemce Day.
Aðálhluitverfc: Leon Ames og
Luremé Tuttíle. Tslenzfcur texti:
Briet Héðimsdóttih-.
21,15 Töfcubamið. (Close to my
heart). — Aðalhlutverk: O-ne
Tié-ney og Ray Milland. Isl.
texti: Ramirivei-g Tryggvadóttir.
23,05 Dagsfcmáriofc.
SJÓNVARP REYKJAVÍK
I
ÞESSARI VIKU
i