Mánudagsblaðið - 27.08.1973, Blaðsíða 3

Mánudagur 27. ágúst 1973
Mánudagsblaði ð
3
Hann vildi flytja til Sovétríkjanna, en lenti Jjjfe
ÞRJÚ ÁR í
HELVÍTI STALÍNS
Lærdómsrík frásögn dansks hugsjonamanns, sem rak
sig illilega á þann múr mannvonzku og sjúklegrar
tortryggni, sem umlykur föðurland kommúnismans
Mogcns Carlson var konimúnisti. Hann var meira aö segja
svo mikill koinmúnisti, að el'tir aö hann haíói séö rússnesku
kvikmyndina „Baráttan... um... Leningrad“... á... rauöliöak’undi í
Kaupmannahöfn fyrir 25 árum, ákvað hann, að viö hlið stríðs-
hctjanna ætti hann heima. Hans andans fööurland væri Rúss-
land. Þess vegna skrifaöi hann þegar til rússncska scndihcrrans
og baö um innflytjendapappíra, um leið og hann lýsti fyrir hon-
um glóandi áhuga sinum á Sovétríkjunum og kommúnisinan-
um. Hann fékk skýringarlausa ncitun frá sendihcrranum. Þá
skrifaði hann til Moskvu, en fékk ekki einu sinni svar þaöan.
En Mogens Carlson var ekki á því að láta svona viðtökur
hefta sig frá Sovétferð. Hann ákvað þess vegna að komast
þangað á eigin spýtur. Fór til lítils finnsks fiskibæjar, Virijoki,
scm var á landamærum Finnlands og Sovétríkjanna. 11. sept-
ember laumaðist hann yfir Iandamærin og komst óséður fram-
hjá fyrsta varðturninum. Hann var kominn til fyrirheitna lands-
ins. — En mikið átti hann eftir að sjá eftir þessu frunihlaupi
sínu á komandi þrem árum. Látum hann segja sjálfan frá.
„Ég kom að löngum skála,
, og barði þar að dyrum. Ung-
ur liðsmaður Rauða hersins
kom til dyra. Hann
vatlá' að trúa sínum eigin aug-
um, þegar ég reyndi að segja
honum á heimaprjónaðri
rússnesku, að ég væri vinur
Sovétríkjanna og kominn alla
þessa leið frá Danmörku. Svo
rak hann riffil í magann á
mér og flautaði. Eftir stund-
arkorn moraði allt af her-
mönnum. „Skolko tjelokov"
(hvað eruð þið margir) hróp-
uðu þeir hver upp í annan.
Þeir urðu þó fljótlega rólegir,
þegar þeir sáu að ég var einn. -
Stuttu síðar kom þarna liðs-
foringi, og hann setti tvo her-
menn til að gæta mín. 1
fyrsta sinn kom mér til hug-
ar, að kannski hefði ég verið
að gera einhverja bölvaða
vitleysu.
ÞÉR ERUÐ
NJÓSNARI!
Eftir stutta bið var mér ek-
ið til næsta bæjar, sem heitir
Viborg. Þar var farið rakleiö-
is til höfuðstöðva NKVD
(leynilögreglunnar), þar sem
allt húsnæði var prýtt rnynd-
urn af Lenin og orðskviðum
sem hljóðuðu svo: „Menntun
er ljós, menntunarleysi er
myrkur“.
Ég var færður til yfirheyrslu
njá Kotikoff liðsforingja, sem
snéri sór umsvifalaust að efn-
inu:
— Við álítum að jrér séuð
njósnari, og ég ráölegg yður
að segja mér allt um andsov-
ézkar fyrirætlanir yðar.
1 fimm daga reyndi ég að
gera honum skiljanlegt, að
þessu væri þveröfugt farið; ég
bæri í brjósti mikla vináttu
til Sovétríkjanna. Svo mikla,
aÓ ég hefði komið til landsins
til að búa þar. Slíkum fullyrð-
ingum var mætt með háðs-
glotti. ’Eii' éftir'" jfe'Sa'''íimm
anlega. Það eina sem þessi
maður hafði áhuga fyrir var
játning. Allt annað var hon-
um bersýnilega hjartans sama
um.
Nætur og daga gekk þetta
svona. Þegar kominn var 5.
desember voru málsskjölin,
sent komizt hefðu fyrir á frí-
merki, búin að fylla 900 vél-
ritaðar síður!
ÞRJÚ ÁR I
FANGABUÐUM
Að morgni 5. desember var
ég færður ásamt öðrum föng-
um fyrir borgaralegan dóm-
stól, til að vera dæmdur sam-
kvæmt ákærunni, sem hljóð-
aði upp á „brot á rússnesku
hegningarlöggjöfinni, grein 84,
sem fjallar um ólöglegar ferð-
ir yfir landamærin, og eftir
j
Mogens Carlson, þegar hann
gekk í gegnum vegabréfaskoð-
unina í Gedser, við komuna til
Danmerkur á ný. Laus úr
þriggja ára jarðnesku hclvíti.
grein 323, sem fjallar um ó-
löglegan vopnaburð“.
Ekki skal ég reyna að af-
saka mig. Ég var ólöglega
kominn yfir landamærin, og
vopnaður hafði ég vissulega
verið; með sjálfskeiðung í
vasanum! En einhvern veginn
fannst mér þetta harla létt-
væg lagabrot.
Það var ekki fyrr en kl. 18
mínu máli. Sjö dómarar með
kvenmann sem dómforseta
kváðu upp dóminn:
„Þér eruð dæmdur í þriggja
ára vist í ITL-Ispravitelop
Trudo'oj búðunum“.
É var sem lamaður! Vissu-
mig til höfuðstöðva NKVD í
Leníngrad.
STRANGAR
YFIRHEYRSLUR
Höfuðstöðvarnar í Lenin-
grad heita „Tjurme Spalerna“,
cn rnanna á meðal gengur hús-
ið undir nafninu „Bolshoi
Dom (stóra húsið), sem ekki
er þó af stærðinni, heldur
miklu fremur því, að sú fjöl-
skylda finnst vart í Lenín-
grað, sem ekki hefur orðið
að hafa einhver samskipti við
Bolshoi Dom. Borgararnir
ganga ekki fram hjá þessu
húsi án þess að fara í stóran
boga, einkum vegna tilhugs-
unarinnar um ættingja, sem
horfið hafa sporlaust eftir að
hafa verið kallaðir þangað til
viðtals.
Við kornuna til Stóra húss-
ins var ég tekinn til gagn-
gerrar skoðunar, sem og fatn-
aður minn. Ég gekkst undir
líkamsskoðun, til að. athuga
hvort ég fæli eitthvað á mér,
og fatnaður minn var skor-
inn sundur pjötlu fyrir pjötlu
og sólarnir leknir undan skón-
um. Eftir að jjessu lauk, var
ég settur í klefa, sem var 1,40
m a hæð og 70 cm breiöur.
Þarna sat ég í átta sólar-
hringa áður en jteim sem
stjórna átti yíirheyrslunum,
Buchin liðsforingja, þóknaðist
að byrja að yfirheyra mig.
Yfirheyrslurnar hófustgjarn- um kvölciið að röðin kom að
an að nóttu til. Sterkir Ijós-
kastarar voru látnir lýsa á
mig meðan á þeim stóð.
Spurningunum rigndi niður
frá kl. 22 á kvöldin til 6 á
morgnana. og voru endurtekn-
ar aftur og ai'tur í það óend-
ætlaði dagá gáfst 'hann uþp,' og sencfi
Rússarnir sögc'iu, að Mogens Carlson hlyti að vera njósnari
vegna þess, að hann talar iniirg tungumál. Hann íylgist daglega
með fréttum í rússneskum blöðum.
lega hafði það þegar runnið
upp fyrir mér, að það var
ekki heimsins bezta hugmynd,
að skríða yfir rússnesku landa-
mærin, en þessu hafði ég þó
ekki búizt við.
Eftir dómsuppkvaðninguna
var ég flutlur í Krists-fangels-
ið, en það er svo kallað, vegna
þess að það er krosslaga.
Þarna sat ég til 7. febrúar
1951 — en þá var ég fluttur
aftur til Stóra hússins. Buch-
in liðsforingi tók þar á móti
mér og sagði, að farið hefði
verið nánar yfir pappírana
mína, og þá hefðu menn kom-
izt að því að ég talaði nokk-
ur tungumál, og væri auk þess
vel menntaður stjórnmálalega.
Þess vegna hefðu þeir í
Moskvu áhuga á að tala við
mig.
VIÐ SKJÖTUM
YÐUR . .....
í Moskvu var byrjað að
vekja athygli mína á því, að
ég hefði um hálfs árs skeið
fyllt NKVD í Leníngrad af
lygum, en hér í Moskvu
skyldu þeir fá sannleikann út
úr mér.
Yfirheyrslurnar voru með
sama sniði hér og í Lenin-
grað. Ég var sóttur kl. 22 og
fékk að fara í fletið kl. 6. Sem
betur fer eiga þeir í Rússlandi
líka helgarfrí, og þá fékk ég
alltaf frí líka.
Meöan á einni yfirheyrsl-
unni stóð, brotnaði ég alveg
saman, þegar Weindorff of-
ursti hrópaði, að ég hefði,
með neitunum mínum afhjúp-
að sjálfan mig sem óvin Sov-
étríkjanna. — Og á morgun
skjótum við yður! endaði
hann yfirheyrslu sína hótandi.
Ekkert varð þó af því.
Þvert á móti varð nú hlé á
yfirheyrslum í nokkra daga.
Loks var náð í mig og ég
færður upp í yfirheyrsluher-
bergið, þar sem þrír offíserar
sátu við háborð og litu hátíð-
lega út. Þeir tilkynntu mér, að
máli mínu væri lokið og dóm-
ur kveðinn upp.
— Þér eruð dæmdur í 25
ára hegningarvinnu fyrir
njósnir og andsovézka starf-
semi, samkvæmt 58. rússn-
eskra hegningarlaga, lið núm-
er 6, las einn þeirra. — Að
auki kemur þriggja ára fang-
elsi fyrir að fara ólöglega yf-
ir landamærin. Afpláningin
mun hefjast innan tíðar, sagði
hann að lokum.
ÞIÐ ERUÐ SAMANSAFN
FASISTAi
Það voru alls 50.000 fang-
ar í Búðurn 243-14, sem áttu
eftir að verða heimili mitt
næsta citt og hálft ár. Verk-
efni þcirra var skógarhögg.
Hver cinstakur maður varð að
höggva minnst 15 kúbíkmetra
af trjám á dag, og það var
mjög erfitt vegna kuldanna.
Gerði maður það hins vcgar
ekki, gat maður átt von á að
vera dæmdur í einangrun.
Gæti maður hins vegar ekki
klárað 30% af dagskammtin-
ur, var maður einfaldlega
skotinn, það fékk maður að
sjá oftar en einu sinni.
Yfirmaður búðanna hét
Súkanov, og hann sýndi mér
strax vísi að vináttu. Einn
daginn kallaði hann mig fyrir
sig og spurði: — Hvaö fyrir
mann ert þú eiginlega?
— Ég er danskur.
— Ég veit það, en það segir
mér ekkert.
— Danmörk er konungsríki
norður af Þýzkalandi.
— Aha, hluti af Þýzka-
landi!
— Nei, það er sjálfstætt
konungsríki.
— Sjálfstætt eða ekki sjálf-
stætt, sagði hann pirraður. —-
Þið cruð sko samsafn fasista,
allir saman.
Staðhæfing mín um sjálf-
stæði Danmerkur hefur ber-
sýnilega ekki fallið honum í
geð, jjví þrem dögum síðar
sendi Súkanov majór mig til
Toboch-búðanna ásamt fjór-
um öðrum föngum.
ÞÚ KEMST ALDREI
HEIM!
í Toboch voru ekki nema
400 fangar, flest ungir menn
í kringum 25 ára. Yfirmaður
búðanna , Drohner að nafni,
sýndi okkur óvenju mikinn
skilning. Við fengum að hvíl-
ast í tvo daga áður en við vor-
um settir í vinnu. Þarna í
búðunum kynntist ég Þjóð-
verja að nafni Storm, og ég
ræddi við hann möguleikana
á að verða frjáls aftur.
— Tja, sagði hann. — Þeg-
ar þú hefur afplánað þessi
þrjú ár fyrir að fara ólöglega
yfir landamærin, byrjarðu
sjálfkrafa að afplána 25 ára
dóminn fyrir njósnir. Ef þú
verður þá ennþá lifandi, er
veikur möguleiki á ,,sucilka“,
— Hvað er það?
— Frjáls flutningur til fjar-
lægs landshluta í austri. Þú
getur líka orðið „sovbodna
immigrant“, það er að segja,
þú verður frjáls maður á því
svæði, sem þú hefur afplánað
dóminn á . . . Heini kemst ]iú
aldrei! Útlendingur, sem hef-
ur séð búðir sem þessar.
Framhald á bis. 5