Mánudagsblaðið - 27.08.1973, Blaðsíða 5

Mánudagur 27. ágúst 1973
Mánudagsblaðið
5
Viggó Oddsson skrifar frá Soður-Afríku:
Galdrar, kukl
og andatrú
hafa íylgt mannkyninu frá upp-
hafi .Enn í dag eru þessi fyrir-
brfgði óspart notuð eða þegin,
hvort heldur hjá eskimóum, Is-
lendingum, Indverjum og öllum
þjóðum þar á milli eða í kring.
Eins og í kaþólskunni og ýms-
um öðrum trúarbrögðum, að
meðtalinni Ásatrú, eru þetta
nauðaskyldar hugmyndir, t. d.
var nóg að skipta um um nafn
á æsuntim til að uppfylla sams
konar stöður í kaþólsku dýrlinga-
ráðuneyti á himnum. Við nánari
athugun er þetta ekkert eins-
dæmi.
Jaínvei í Afríku eru náskyld-
ar anda-líkingar sem gegna sama
hlutverki og ásatrú og öll hin
óteljandi trúarafbrigði sem runn-
in eru frá rifjum sögu gyðinga,
Biblíunni.
Allt þjónar þetta sama til-
gangi: Að tryggja sér öruggan
sess í öðrum og becri helrni eftir
þennan,
Galdramenn
Þrátt fyrir góðan vilja kirkj-
unnar hefur henni orðið lítið
ágengt við að útrýma því sem
hún kallar villitrú og heiðni
meðal frumstæðra þjóða, t. d.
vegna bolabragða og illvirkja
kirkjunnar sjálfrar, sem er óspör
á' fjárveitingar til allra handa
skæruliða, sem heyja svertingja-
stríö sín á milli og við hvíta
íbúa Afríku. Er það gert í von
um að fá aðstöðu í fyrirheitna
landinu hjá skæruliðtmum, ef
hinir skyldu tapa.
Það er algengt að finna að
skæruliðar, sem ráðast inn á land-
svæði Afríku sem hvítir menn
verja, eru undir áhrifum eitur-
Iyfja og galdra. Hafa margir
töfragripi sem sagðir eru svo
máttuigiir, að byssukúlur, sem að
þeim er skotið, bráðna eða verða
að vatni. Við eina stórárás sem
þessa voru tugir skæruliða felld-
ir af portúgölskum hermönnum.
Sagt er að Ródesía hafi óspart
notað galdramenn til að skelfa
innrásarmenn frá nærliggjandi
svertingjalöndum.
Grýtt til bana
Fyrir nokkrum vikum var ég
að lesa grein um réttarhöld yfir
24 svertingjum í Suður-Afríku.
Þeir voru sýknaðir vegna ónógra
sannanna.
Einhver svertingjakerling varð
fyrir eldingu og dó. Seiðmaður
svertingjaþorpsins var fenginn
til að „Iykta uppi" nornir þær
sem sent hefðu eldinguna. Eftir
að hafa bent á mann og konu
á meðal íbúa þorpsins, voru þau
grýtt. tft bana-tíg -bféhhd' a stéih-
olíu-báliii' uEfcrr Téttathöidhv
kvartaði seiðmaðurinn óspart
undan því að fjögur bein, sem
hann lagði fram sem réttarsýnis-
horn, hafi ekki verið skilað. „Ég
get ekki haldið áfram göldtun-
um, nema ég fái þessi bein,"
sagði hann.
íþróttir og kukl
í Kenýa er verið að reyna að
koma í veg fyrir ofsalegt galdra-
stríð í íþróttum. Ráða íþrótta-
félög galdramenn og launa þeim
með prósentum af afrakstri af
sölu aðgöngumiða og fríum vill-
um. Við einn boltaleik, tók einn
leikmaður eftir því að verið var
að lauma einhverju í mark síns
liðs. Hann tók hlutinn og hljóp
með hann í burtu, með and-
stæðinigaliðið á hælunum. Eftir
nokkrar ryskingar var leiknum
hætt og hluturinn skoðaður. —
Þetta var galdragripur, búinn til
úr nál, gömlum peningi og dá-
litlu af skinnum og hornum og
þess háttar. Ráðamenn eru gram-
ir, og segja lið Kenýamanna litla
möguleika hafa í heimsmeistara-
keppni í boltaleik, eða við Kín-
verja, ef þeir noti ekki heilla-
gripi sína.
Var Kristur
sjónhverfingarmaður?
Rithöfundur nokkur Iýsir í
nýrri bók sinni, að slyngur sjón-
hverfingamaður hefði hæglega
get^ð leikið eftir mörg a-f krafta-
verkum Krists. Er það t. d. hægt
með dáleiðslu og þekkingu á
geðsjúkdómtun o. m. fl. Enn í
dag er hægt að dáieiða áhorf-
endur í stórum sal og Indverjar
og fleiri geta vaðið elda án þess
að brennast til skaða. Afrek
Krists verða aldrei sönnuð með
vissu, margt getur brenglazt á
stytrti tíma en 2—4 þúsund ár-
um.
Oft eru vitn-i að bílaárekstri
ekki sammmála um lit og núm-
er á bílunum. Laxness skrifar um
villur í íslendingasögunum í
Vínlandsbók sinni, svo alltaf er
von á villum, þótt vel sé vandað.
Brezkur hermaður sagði eitt
sinn, að mesta kraftaverk sem -
hann hefði séð, hefði verið á
stríðsárunum í Kairó í Egypta-
Iandi. „Allar götur voru þéctsetn-
ir betlurum, sem virtust allir
vera 100% örkumla. Þá var gef-
ið Ioftvarnamerki. Á hálfri mín-
útu voru göturnar auðar, og
sprettharðastir voru fótalausu
betlararnir og þeir lömuðu og
blindu."
Galdrabrennur
Á miðöldum var algengt að
brenna fólk sem gat eitthvað,
sem aðrir skildu ekki eða hrædd-
ust, eða voru beinlínis að gera
illt af sér. Þarna fór mikið af
fróðleik forgÖrðum, í bókabrenn-
um og vísdómi.
Þótt galdrabrennur séu óhugn-
aralegar í huga núímamanns, get
ég nú skilið hugarfarið og til-
ganginn bak við þessar grimmi-
legu refsingar. Daginn sem þetta
er skrifað ,Ias ég um ofsatrú í
Kanada, þar sem fólk er í Jesú
nafni skorið á hol til lækninga,
án deyfilyfja eða meðala, með
berum höndum. Á íslaradi eru
„andakonur" sem eru oft önn-
um kafnar ,yið,. ,að„ spyrja, anda
sína að beiðni kerlinga, hvað
þessi eðá hinn sé að gera eða
hvernig hann hafi það, í öðrum
Iöndum eða næsta húsi. Á mið-
öldum var andatrú ennþá sterk-
ari. Þetta fólk, sem hafði sagnar-
anda í huga sér, gat því spunn-
ið upp skröksögum og tilhæfu-
lausu fleipri, sem enginn gat
varizt. Oft urðu blóðsúthellingar
og hörmungar sem aðeins eldur
og járn yfirvaldanna gám hamið.
Því voru margar galdrabrennur.
Prófessor
Guðmundur Magnússon
Ein þessara kvensnifta, sem
spinna upp þvæ-tting um fólk
eftir beiðni, lifir á íslandi. Hún
hefur prófessor Guðmund að
sagnaranda. Oft var leitað til
hennar til að finna út (njósna)
um t. d. haigi námsfólks á Norð-
urlöndum og víðar. Flestir
„bjuggu í stóru húsi, með mörgu
fólki, höfðu haft kvef ,en var
að batna".
Þegar konan var beðin að
njósna um mína hagi versnaði
í því. Hún sendi „prófessorinn",
sem fann mig á stundinni. í
rauninni var ég þá í allt öðru
landi, í meira en 10 þúsund km.
fjarlægð, og „prófessorinn" fór
jafnvel árstíðavillt, því, ég var
hiraum megin á hnettinum.
Þegar svona hindurvitni vaða
uppi í vel menntuðu þjóðfélagi
eins og á íslandi, er ekki að
furða þótt eitthvað einkennilegt
komi fyrir hjá svertiragjum í
Afríku. Þar er ekki nema skóflu-
scunga, og vart það, niður á
steinöldina. Menningin er ekki
þykkari en það.
Allar þjóðir og litarhættir
virðast vera á reiki í hoku reim-
leika, galdra og ímvndunarafls.
Aflfjöðurin er meðvitundin um
líf ef“’r dauðann, sem allt virð-
.. ist miðast- - við, siðakerfi okkátj
lög og reglur. Prívatkukl ein-
staklinga hlýtur að vera eins
konar andleg fróun 4 grámyglu-
legu hversdagslífi ,yfirleitt skáð-
laust.
Þrjú ár í helvíti Stalíns
Framhald á 3. síðu.
kemst aldrei heim til sín aft-
ur.
LÖG
FRUMSKÓGARINS
I marz 1952 var ég enn
fluttur til ásamt fleiri föng-
um, og við vorum látnir
byggja upp nýjar búðir, Búðir
7. Þarna varð ég eitt sinn
vitni að því, hvernig fangar
útkljá deilumál sín á sinn
hátt.
Þannig var, að sá sem leit
eftir afköstum okkar, var
sjálfur gamall refsifangi, sem
hét Kunkin. Hann þekkti að
sjálfsögðu öll brögð fanganna.
Eitt sinn neitaði hann að við-
urkenna, að ein sveitin, sveit
Jigorkasar, hefði náð tilskild-
um 15 kúbikmetrum í afköst-
um, nema hann fengi tvær
flöskur af vodka fyrir.
— Þú getur fengið eina,
stakk Jigorkas upp á.
Kunkin vildi ekki fallast á
það, og deilan endaði með því
að þeir féllust á að ræða mál-
ið um kvöldiö, úti í skógin-
um. Þegar Kunkin gekk heim
á leið, sagði Jigorkas við vini
sína: — Þarna undirritaði
hann sinn eigin dauðadóm.
Kunkin var talsvert ölvað-
ur, þegar hann kom til fund-
arins í skóginum um kvöldið.
Þeir Jigorkas settust á trjábol
og byrjuðu að ræða saman.
Skyndilega gall við hrópið:
„Passið ykkur!“ eins og allt-
af þegar trjábolir falla. Jig-
orskas stökk á fætur, en
Kunkin var ekki nægilega
fljótur áður en hann kramd-
ist milli trjábolanna.
Varðmennirnir komu hlaup-
andi. Jigorkas benti á Kunk-
in og sagði þeim kveinandi,
hvað skeð hefði. Verðirnir
grunuðu hann bersýnilega um
græzku og spurðu mig, hvort
þetta væri rétt frá sagt. Ég
þekkti lífsreglur búðanna, og
sór a ðliann segði rétt og satt
frá.
Sama kvöldið var ég kall-
aður fyrir yfirmanninn og lát-
inn skrifa nafnið mitt í doðr-
ant. Eitt mannslíf skipti ekki
neinu máli á þessum norð-
lægu slóðum.
FJANDINN
HIRБANN!!
Vorið 1953 fékk ég skyr-
bjúg og var sendur aftur til
búða 243-14.
Og ég gleymi aldrei 5. marz
1953. Ég staulaðist. um með
hækjur. Skyndilega sá ég að
á flaggstöng búðanna blakti
svartur fáni. Ég spurði einn
varðmanninn, hverju þetta
sætti. Það leið dálítil stund,
áður en hann svaraði: Stalín
er dáinn.
Ég kepptist við, svo fleygði
ég hækjunum og staulaðist inn
til félaga minna og hrópaði
eins og óður maður: — Hann
er dauður! Hann er dauður!
Allir vissu hvað það þýddi
og svöruðu einum rómi:
„Tjort Vasmi“ — Fjandinn
hirð‘ann.
Þegar leið að hádegi komu
sex menn vopnaðir vélbyssum
og tilkynntu formlega um
dauða hins mikla hershöfð-
ingja Stalíns.
Það hefur verið fyrirskipuð
þriggja daga þjóðarsorg, til-
kynntu verðirnir.
— Til fjandans með alla
sorg, hrópuðu allir í einum
kór. — Við fögnum þessu nú
þegar, og höldum því áfram!
Og þannig varð það.
HEIM Á LEIÐ
AFTUR
Malenkov, sem tók við af
Stalín, gaf út tilskipun um
náðun allra sakamanna, jafnt
Rússa sem útlendinga, þann
27. marz. Ég sótti um náðun,
og eftir margra vikna bið í
hálfgerðu vonleysi og miklum
kvíða, var mér tilkynnt þann
15. júní, að ég ætti að flytjast
úr landi.
En það var ekki þar með
sagt að ég væri kominn úr
landi þótt ég færi suður á
bóginn strax daginn eftir.
Mánuð eftir mánuð varð ég,
ásamt fleirum, að bíða í Sérb-
akov, en þangað var öllum
safnað saman.
Einn daginn komu þarna
gamlir „kunningjar“ frá fyrstu
dögum mínum í Sovétríkjun-
um. Þeir vildu fá að vita,
hvort við ætluðum að útbreiða
lygum og fjandsamlegum á-
róðri um Sovétríkin, þegar við
kæmum heim aftur. Þar ætl-
uðum við að segja sannleik-
ann, sem í sjálfu sér var nógu
andstæður landinu til að full-
nægja okkur!
Nokkrir ítalir voru meðal
okkar, sem máttu ganga út
frá því sem vísu, að þeir yrðu
teknir a flífi þegar þeir kæmu
heim, því Frankó og kump-
ánar hans höfðu dæmt þá til
dauða. Þeir voru spurðir
hvort þeir vildu ekki heldur
vera kyrrir í Rússlandi, og
komast þannig hjá lífláti.
— Heldur vera skotinn af
Frankó en vera lengur í þessu
djöfuls landi, tautuðu þeir.
Loks 30. október rann upp
tími frelsisins. Ég fór með lest
frá Moskvu til Brest-Litovsk,
við pólsku landamærin, þaðan
til Frankfurt við Oder og inn
í Austur-Þýzkaland. Loksins
var farið til Berlínar, þar sem
danskur hertrúboði tók á móti
mér.
Við ókum inn í Vestur-
Berlín kl. 14,08 3. nóvember
1953. Þeim degi gleymi ég
aldrei — helvíti á jörðu var
liðinn tími . , .“
— O —
Mogens Carlson er í dag 48
ára að aldri. OG HANN ER
EKKI LENGUR KOMMÚN-
ISTI , . .
O D e rsj
títbreiddasta tízku- og handavinnublað í heimií
Með litprentuðu sniðaörkunum og hárnákvæmu
sniðunum!
Með notkun „Burda-moden“ er leikur að sníða
og sauma sjálfar!