Mánudagsblaðið - 27.08.1973, Blaðsíða 4

4
Mánudagsblaðið
Mánudagur 27. ágúst 1973
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: AGNAR BOGASON
Sími ritstjórnar: 1 34 96 — Auglýsingasími: l 34 96
Verð í lausasölu kr. 40,00 — Áskriftir ekki teknar
Prentsmiðja Þjóðviljans
B/ekkingar kommúnista
— svik leiðtoganna
HELDUR virðist hafa dregið úr áróðrinum gegn
NATO og varnarliðinu í blöðum kommúnista, þótt
það þýði vitanlega ekki, að þeir hafi á nokkurn hátt
gugnað í afsöðu sinni, né horfið frá loforðum sínum
við Moskvuliðið, um að koma Islandi úr varnar-
bandalaginu og gera það að auðveldri bráð fyrir
Rússann, sem hingað getur flutt sig og sína undir
hinu þynnsta yfirskyni, t. d. tilbúnu neyðarópi frá
einhverjum hluta ríkisstjórnarinnar. Ungkommaliðið
sem ritstýrir Þjóðviljanum, og upp á síðkastið í tals-
verðri óþökk mikils hluta hins óbreytta liðskosts, er
smátt og smátt að breyta taktík sinni, eins og til að ná
betur saman Iiðsmönnum sínum og stilla allar þær
smáu bárur sundurþykkis, svo þær komist ekki upp
á yfirborðið, eins og oft varð hér fyrr á árum.
Stjónmálaskrifarar flokksins hafa líka ærinn starfa
og vinsælan meðal hinna öfgafullu, en það eru dag-
legar skammir á Bandaríkjamenn, að velta sér upp
úr Watergate-svaðinu, sem er sennilega ein mesta ó-
fræginsarherferð gegn nokkrum einstökum manni,
Nixon forseta, sem farin hefur verið, og svo auðvitað
að reyna sí og æ að slá sig til riddara í landhelgismál-
inu. Til þess að sýna hversu diúpt föðurlandsástin
liggur í skribentum komma má þó benda á síðasta
hálmstráið sem gripið er til, en það er einn af skip-
herrum Landhelgisgæzlunnar, sem dreginn hefur ver-
ið úí á ritvöllinn. Svo herfilega hefur þessi skipherra
verið blekktur (jafnvel þótt hann aðhyllist stefnu
kommí)). að hann er kominn í siálfheldu á ritvellin-
um oq hefur jafnframt komið Gæzlunni sjálfri og
starf^fólki hennar í vandræði. Menn eru loksins farn-
ir að sjá gegnuni blekkingavef komma, álygarnar á
afstöðu forustumanna okkar í fvrra þorskastríði, sví-
virðingar um látna menn og síðast en ekki sízt svo-
kallaðan smánar- og neyðarsamning, sem fyrrverandi
stjórn á að hafa gleypt við. Nú eru nokkrir menn,
sem vilja ganga lengra og heimta allt að 200 mílum,
kallaðir svikarar við 50 mílurnar og því næst land-
ráðamenn. Hugsunarlausar aðdróttanir og svívirðing-
ar eru að jafnaði það vopn komma sem þeir oftast
bregða. Þó að vísu hinir gömlu, snjöllu kommar, sem
áður rituðu í Þjóðviljann, riti þar ekki lengur að jafn-
aði, enda sumir dauðir, um þessi og álíka viðkvæm
málefni, menn sem kunnu að bregða vopnum, þótt
hreinar lygar og áróður væru, þá hefur eðlið ekki
breytzt, aðeins hæfileikinn. Snilldarsamningur Dub-
ceks, eftir fyrstu tilraunir hans við Rússa eftir hand-
töku hans, var auðvitað ekki „nauðungarsamningur“,
þótt hann væri færður til Moskvu í gripavagni, látinn
gera þarfir sínar á gólf farartækisins og misþyrmt á
ýmsan hátt, áður en hann undirritaði nýjan „samn-
ing“, fékk grið um stundarsakir en var síðan varpað
í yztu myrkur, en fylgismenn hans ýmist gerðir útlæg-
ir hnepptir í dýflissu, drepnir eða ófrægðir á ýmsan
hátt, en „vorhugur“ sá, sem greip þjóð hans, drepinn
niður. Svona á að fara með ísland. Ekki bólaði mikið
á samvinnu við verkaíýðinn, þegar hinn nýdauði
refur Ulbricht, sendi rússneska skriðdreka á Berlín-
arbúa, þegar áþján augnaþjóna Moskvuborgar keyrði
úr hófi, en þar, þ. e. í A-Þýzkalandi, hafa síðan dval-
izt fjölmarkar divisjónir úr rússneska hernum. Góð
lausn mála að tarna, mjög í anda þess draums, sem
kommar og fylgifiskar þeirra hafa um endalok ts-
lendinga. Við nennum ekki enn einu sinni að minna
á dauða baltnesku þjóðanna þriggja.
Framhald á 6. siðu.
I.
KAKALI skrifar:
I
I
I

!
!
I
I HREINSKILMI
Listamenn, styrkir og verðmætamatið
Ég var að lesa greinar-
stúf í Morgunblaðinu eftir
einhvern rithöfunda okkar
og ræðir hann þ.e. rithöf-
undurinn auðvitað hveru
eigi að úthluta rithöfunda-
fénu, þ.e. hinum opinbera
styrk sem höfundar fá hvort
þeir verðskulda það eða
ekki.
Fyndnir eða skemmtilegir
atvinnurithöfundar finnast
sjaldan á íslandi. 'O'ld gam-
anseminnar virðist horfin,
lapþunnir brandarar, fimm-
aurabrandarar svokallaðir
heyrast að vísu nokkrum
sinnum, en öll góð gaman-
semi, nema kannske illgirn-
in, er afar sjaldgæf, jafnvel
illa séð. Þessvegna má telja
líklegt, að útlendingum sýn-
ist við taka okkur alltof al-
varlega eða hátíðlega.
Þó hafði ég gaman af að
lesa þessa grein rithöfund-
arins, sem er kona. Það er
ærið oft, að höfundar láta
Ijós sitt skina í blöðunum og
þá aðallega vegna vondrar
gagnrýni á verkum þeirra
eða hversu mikinn styrk
þeir vilja fá þegar hin áriega
úthlutun fer fram.
Greinin gagnrýnir 3 tillög
ur um úthlutunina, er höfðu
birzt í Tímanum og taldi þær
allar ófærar, vegna klíku-
skaparins í rithöfundafélög-
unum. Vera má, að það
hafi verið rétt, enda er það
ekki sú hlið málsins, sem
ég vildi ræða hér.
Ekkl minnzt
á hæfileika!
Hvorki í þessari grein né
öðrum greinum er rætt um
þá hæfileika sem ættu að
vera fyrir hendi, fyrst betl-
að er til þjóðarinnar um
styrki eða jafnvel, eins og
hér er látið skína í, hreinar
tekjur til lífsframfæris, sem
þjóðin á að gjalda þeim
mikla skara, sem þóknast
að kalla sig rithöfunda. Það
er ekki mikil kúnst, að klæð
ast eins og flækingur, hætta
að hirða sig eða lifa frjálsu
kynlifi og skýra slíka hegð-
an með því að menn séu
skáld eða rithöfundar!!! En
grunur minn er sá, að mikill
ef ekki mestur, hluti yngri
höfunda a.m.k. líti á skáld-
fák sinn sem bykkju, sem
ber að afrækja, en meti
miklu meira selskapshlið-
ina, „einkennin“, styrkina
og frjálsa lífið.
Bókaaustur forlag-
anna —
Heppnin ytra
Við Islendingar eigum
alltof stóran hóp manna og
kvenna, sem kenna sig við
skáldskap, hvort heldur
bundinn eða óbundinn, og
árlega gefa forlögin út því-
líkt ógrynni af rusli, hortitt-
um og eftiröpun utan frá, að
væri landið ekki svona fá-
mennt, má ætla að skáld
ytra væru löngu búin að
höfða mál á sum okkar
skáld fyrir rithnupl og hug-
myndastuld, en það bjargar
að aðeins 200 þús. manns
tala íslenzku.
Við eigum að vísu nokkur
afburðagóð skáld, nokkur
mjög þokkaleg, en þau
þurfa ekki hlálega tilburði,
lubbahátt í framkomu eða
aðra afbrigðiiega hegðan
til að ná eftirtekt eða viður-
kenningu.
Þjóðfélagið okkar er kom
ið inn á þá braut að hver
hagyrðingur er skáld, fer-
skeytlan er listaverk, órím-
að og ófrumlegt orðarusl
og álíka samsetningur, list!
Og viðkomandi eru fljótir
að hengja á sig merkið. Ár-
lega er hent milljónum i
þetta fólk, milljónir sem
ráðamenn hverju sinni stela
úr vasa; alrppnnings.. Bóka-
forlögin eyða vinnu og dýr-
um pappír til að koma rusl-
inu á prent, og um leið er
óupplýstur almenningur tal-
inn á að kaupa þetta af því
að það sé heiður að hafa
það í bókaskáp.
Sú var tíðin —
í fótspor bílasalanna
Þegar einhver manndóm-
ur leyndist hjá almenningi,
þá uxu hér upp ágæt skáld,
sæmileg leikritaskáld, Ijóð-
skáld og höfundar óbund-
inna verka. Nú er þetta að
verða eins og með bílasöl-
urnar. Velgengni sumra
skáldanna t.d. Laxness, Þór
bergs, Tómasar, Gunnars,
svo nefnd séu nokkur nöfn,
hafa æst upp iðjuleysingja
og allskyns kyndug ung-
menni, jafnvel eldri menn, i
að kalla sig skáld, reika um
götur og sitja á kaffihúsum
alla daga og skeggræða,
eins og í tilvitnaðri grein
segir. Þessu er að verða
líkt farið í málaralistinni. Nú
tromma upp allskyns kar-
akterar, ungir og gamlir,
kaupa sér pensil og litadós-
ir og fara að stunda mál-
aralist! Við ísiendingar eig
um sennilega met í „lista-
verka“-rusli, sem hengt er
upp á ibúðaveggi undir
yfirskyni sannrar eða mikill
ar listar! Þegar klessuverka
listin var að ryðja sér til
rúms á hér ísiandi, lenti ég
!ðri í Listamannaskála með
kunningja minum, en þá var
einn „listamaðurinn" að
hengja upp afrek sín í til-
efni þess, að hann ætlaði
að fara að halda sýnineu.
Meðan ég stóð við hófst
mikið umtal, næstum deilur,
um hvort ætti að kalla eitt
málverkið (og ég nota þetta
orð lauslega) „Perspektive“
— „Við höfnina“ eða „Ólétt
kona“. Ekki man ég hvaða
nafn verkið hlaut, enda hefi
ég ekki séð það síðan.
(Eftir á að hyggja: Það
hlaut að loknum nafnið:
„Ólétt kona í perspektive
við höfnina“. — Ágætt).
I hús kom ég nýlega, en
þar búa hjón í stórri íbúð.
í tveim stofum, samliggj-
andi, héngu 11 (ellefu) mál-
verk á veggjum, allt „nú-
tímalistaverk“ eftir óþekkta
höfunda, sem verða ein-
hverntíma frægir“ eins og
þau orðuðu það. öll voru
verkin ómerkileg, listræn til
þrif ekki fyrir hendi, ófrum-
leg og hreinlega Ijót. En
ekki var ósómanum né
smekkleysinu lokið þar
með. Ónei, í eldhúsinu voru
tvö smá málverk, sömu teg-
undar, innrömmuð í gler til
að gufa eða uppgufuð feiti
skemmdi þau ekki! Hvérnig1
þessi hjón geta tekið á
móti gestum, sem hafa ein-
hvern snefil af smekk, skil
ég ekki en svona er nú
þessi tegund listamanna og
ekki síður list-unnenda.
I

Afreyingarlist oftast
rusl — Að véla menn
Afþreyingarlist er stund-
um sæmileg, oftast hrylling-
ur, og aldrei ber að styrkja
þá sem við hana fást. Það
er þyngra en tárum taki, að
sjá eldri menn, sem klínt
hafa einhverskonar mynd á J
léreft, lenda í þeirri raun, 1
að einhver velmeinandi asni j|
hefur talið þeim trú um að ™
þetta sé listaverk. Enn
meiri raun er svo að sjá
Morgunblaðið og Þjóðvilj-
ann birta greinar, myndir og
viðtöl við þetta blessaða
fólk til þess að herða það
í trúnni á eigin hæfileika.
Nú er vitað, að það er póli-
tísk stefna Þjóðviljans að
vingast við listafólk, allar
tegundir, án nokkurs tillits
til hæfileikans. Morgunblað
ið reikar hinsvegar í rjúk-
andi villu og telur sér skylt
að mynda og hæla hverjum
óhamingjumanni sem ein-
hvers vegna nær sér •
pensil og léreft og ,,málar“
Við erum ung þjóð, og
listin á íslandi er ung, hvort
Framhald á 6. síðu.