Tíminn - 14.02.1970, Blaðsíða 7

LAUGARDAGUR 14. febrúar 1970.
TÍMINN
7
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb) Andés Kristjánsson. Jón Helgason og Tómas
Karlsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason Rltstjómar-
skriístofur i Edduhúsinu. simar 18300—18306 SkrifstofUT
Banikastræti 7 — Afgreiðslusii.d: 12323 Auglýsingasimi: 19523.
Aðrar sikrifstofur simi 18300 Áskrifargjald kr 165.00 á mán-
uði, innanlands — f lausasölu kr. 10.00 eint. Prentsm. Edda hf.
Einveldi Sjálfstæðis-
flokksins Ijúki
Undirbúningur bæjar- og sveitarstjómarkosninganna
sem eiga að fara fram í lok maímánaðar, er nú yfirleitt
hafinn. Að þessu sinni er undirbúningurinn viða talsvert
frábrugðinn því, sem verið hefur, þar sem Framsóknar-
flokkurinn og Sjálfstæðisflokkurinn hafa efnt til skoðana-
kannana um val frambjóðenda sinna. Minni flokkamir
hafa hins vegar ekki farið inn á þá braut.
Bæjar- og sveitarstjómarkosningar eru að því leyti
ólíkar þingkosningum að málefnalegur ágreiningur er
yfirleitt minni í bæjar- og sveitarmálum en landsmálum.
Þetta hefur gert flokkunum auðvelt að vinna saman í
bæjar- og sveitarstjómum, þótt ágreiningur sé um lands-
málin. Flest bæjar- og sveitarfélög búa því við samstjóm
fleiri flokka. Þetta hefur yfirleitt ekki valdið neinum
erfiðleikum, heldur oft orðið til þess, að náðst hefur með
sameiginlegu átaki meiri árangur en ella.
Nú og eins og oftast áður mun mest athyglin beinast
að borgarstjómarkosningunum í Reykjavík. Þar er sami
flokkurinn búinn að fara með völd í meira en hálfa öld.
Slíkt er óvenjulegt og óheppilegt. Langvarandi stjóm
sama flokks fylgja jafnan margvíslegir annmarkar.
Reykvíkingar hafa líka verið að gera sér þetta ljóst. Þeg-
ar Geir Hallgrímsson varð borgarstjóri fyrir 10 árum,
vora borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins 10, en eru nú
ekki nema 8. í borgarstjómarkosningunum 1966 mun-
aði ekki nema 400 atkvæðum á þriðja manni Framsókn-
arflokksins og 8. manni Sjálfstæðisflokksins. í þingkosn-
ingunum 1967 fékk Sjálfstæðisflokkurinn ekki nema
42,9% gildra atkvæða í Reykjavík. Hann hefði því ekki
fengið nema sjö borgarfulltrúa, ef þá hefði verið um
borgarstjómarkosningar að ræða. Bæði þriðji maður á
lista Framsóknarflokksins og þriðji maður á lista Alþýðu-
flokksins fengu þá fleiri atkvæði en áttundi maðurinn
á lista Sjálfstæðisflokksins.
Þessar staðrejmdir valda því, að Sjálfstæðisflokkurinn
gengur nú berserksgang. Hann hóf kosningabaráttuna
strax með miklum fundahöldum og látum á síðastliðnu
hausti. Undirtektir hjá almenningi hafa verið litlar.
Reykvíkingar era að gera sér ljóst, að þaö er heppiiegt,
að einveldi Sjálfstæðisflokksins ljúki. Reynsla annarra
bæjarfélaga staðfestir, að því fylgir enginn grundroði,
heldur oft og tíðum betri samstaða, að fela ekW einum
flokW völdin til langs tíma.
Öruggasta leiðin
Það heyrist glöggt á tali forustumanna Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík, að þeir hafa enga von um að flokk-
ur þeirra fái meirihluta atkvæða í borgarstjómarkosn-
ingunum í vor. Vonir sínar byggja þeir á því, að smá-
flokkunum fjölgi og atkvæði andstæðinga íhaldsins
dreifist á þann hátt.
Þessar ólýðræðislegu vonir Sjálfstæðismanna mega
andstæðingar þeirra ekW láta rætast. Þeir þurfa því að
fylkja sér um þann flokkinn, sem er líWegastur til að
fella 8. mann Sjálfstæðisflokksins. Borgarstjómarkosn-
ingamar 1966 og þingkosningamar 1967 sýndu glöggt,
að þessi flokkur er Framsóknarflokkurinn. Alþýðuflokk-
urinn fékk að vísu aðeins fleiri atkvæði en Framsóknar-
flokkurinn í þingkosningunum 1967, en hann fær alltaf
minna í borgarstjómarkosningum en þingkosningum.
öruggasta leiðin til að binda endi á einveldi Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík er því að efla FramsóknarflokWnn.
Þ.Þ.
HENRY BRANDON, THE SUNDAY TIMES:
Bandarískir blaðamenn sigruöu
í deilu við dómsmálaráðherrann
Þeir neituðu að segja frá heimildarmönnum sínum
SÚ einfalda eo mifcilivæga
spurninig, hvoit frébtamaður
hefiur nofcfcum lagalegan rétt
ti'l þess að leyna trúnaðarupp-
lýsingiuim fyrir rétfbvísinni, olli
hatröfnimium áitJöfcum milli fuil-
trúa fróttasibofnana og déms-
má'laráðuneytisims f Bandarffcj-
unum núna á dögunum.
Málið átti sér nofcfcurra mán-
aða aðdraganda. Dómsmólaráðu
neytið hafði sikipað fyrir trm
úbgáfú fjölda af sbefnium á
hendur Nevreweek, Tiime, Life,
✓ New Yorfk Timies, Oolumbia
Broadcasting Sysbem og frébta
mönnum þeirra vegna ðbintra
uipplýsinga, sfcýnslla, kvifcmynda
og annans efnis, sem þeir
höfðu undir höndum um flofck
inn „Sivörtu pardusdýria" og
„veðunspámanns“-deild ,Lær-
enda lýðræðissamfélagsins". —
Rannsófcnamefnd hefur tH með
ferðar mál beggja þessara
hópa.
Starfsmcnn bandarfskra frétta
stofnana hafa efcM á heilum
sér tekið síðan Agnew vara-
foreeti hirti þá og almenning-
ttr reyndist yfirleitt á haas
bandi. Verið getur, að þessi
évaenti ósitgur hafi valdið því,
bve áfcaflega seinir þeir virt-
ust vera að gera sér hættona
Ijósa og grfpa til gagnánása.
Almennt er gert ráð fyrir, að
þarna eigi hlut að tnéli stór
veldi í frébtaheiminum, en þau
virtust í fyreto vera ótrúlega
eftirfáit, áueegð og uadanláts-
söm.
STARFSMBNN Newsweek
einir virtust reiðubúuir að
Standa hiklaust á sfnu og
manna öll varnarvirfei, en svo
er að sjá, sem þeir hafi áibt
öllu meiri trúnaðarupplýsingar
að verja um fymefndar tvær
hreyfingar en starfsmena ann-
arra frébtastofnana. Smátt og
smátt virtust aðrir vafcna til
vitondar um það hásfealega for
dæmi, sem þarna var í upp-
siglimgu, og komu til liðs við
verjendur hins sameiginlega
málstaðar. Niðurstaða varð sú,
að Joton Mitchell, hinn herskái,
opinberi ákærandi, hóf sfcipu-
legt undanhald og viðhafði
óvenjulega hógvær orð 1 þvf
sambandi.
Hann viðurkenndi, að dóms-
málaráðuneytið hefði ávallt
„virt hina sérstötou viðfcvæmni
blaðamanna á þessu sviði, elnk
um vegna þeirra, sem hefðu
veitt þeim upplýsingar í trún-
aði, og þeirrar sérstöfcu stöðu.
sem blöðunum er aeblað að hafa
samtevæmt stjórnarsferánni"
Hann hét að hverfa að fyrri
starfsháibbum, eða að stjórn
samrfkisins gæfi aðeins út stefn
ur þegai búið væri að þrengja
rannsóknarsviðið eins o>g fram
ast væri unnt með óformlegum
viðrásðum við fréttamenn. bæði
til að vernda þá. sem létu þeim
upplýsingar í té, og eins til að
gera þeim kleift að sanna, að
þeir væru tilneyddir að bera
vitnL
John Mitcliell.
SÚ hefur tiðast orðið raunin,
að fréttamena hafa ekiki reynzt
fáanlegir tii að bera vitni um
aooað en sannleifcsigildi þess,
sern þeir höfðu áður birt. Þeim
hefiur iðulega verið stefnt fyr-
ir siðasafcir og láitnir komast
upp með að hafa stefnurnar
að engu.
Mitchell áfcænandi hélt fram,
að sumir undimienn hans
hefðu farið rangt að, og sutnir
fulltrúar fréttaþjónustonnar
sætitu sig við þá sfcýringu. Aðr-
ir eru sannfærðir um, að þetta
hafi verið tilraun til ógnunar
eða tilraun til að ná blaða-
mönnunum í hina mifclu nót,
sem búið er að kasta umhverf-
is „Svörtu patursdýrin", —
einkum þó þeim blaðamönnum,
sem virðast hafa sarnúð með
þeim,
Bn.. aðra grunar, að hinn
opinberi ákærandi hafi efcfci lát
ið uindan siga fyrri en að hon-
um hafi verið gefið til kynna,
að ef dómstólamir fjölluðu um
málið eins og það lægi fyrir,
kynni af þvi að leiða, að tafca
yrði áfcvörðun, sem reyndist
rfkisstjóminni til tjóns, og
fréttamönnum kynni að verða
veitt sérstaða og viss vemd
gegn stefnum.
Á þetta hefur aldrei reynt í
raun og veru fyrir dómstól-
um, þar sem um það hefur
rikt eins konar þegjandi sam-
komulag, o? þá urn leið út frá
því gengið, að báðir kynnu að
hafa hag af að ekki sfcærist í
odda. Báðir aðilar hafa því
tekið upp og rækt óformleg
samsfcipti, sem hafa verið
breytileg í framikvæmd eftir
eðli málsins í hverju einstök
tilfelli.
ÞETTA er sérstaklega flók
ið og tvíbent að þvi er varðar
„Svörtj pardusdýrin", þar setn
r£kisstjórnin getar haldið fram
að vissar upplýsingar. sem
bflaðamennimir búa yfir
kynnu að snerta hótun um rf
-nyrða Nixon forseta
Fréttamennirnir eiga afa-
mikið á hættu vegna þess, aó
applýdngálindir þeirra hlytu
að þorna upp með slkjótom
hætti ef opinber yfirvöld
fenigju viðunkenndan rétt sinn
til þess að hrif-sa í sínar hend-
ur þær upplýsingar, sem blaða
tnenn hafa sflcráð hjá sér til
minnis.
í hinu fræga Vasisal-máli i
Bretlandi tóku tveir blaðamenn
þann kost að þofla heldur fang-
elsisdóm en að segj a til heim-
ildarmanna sinna.
Hópur blaðamanna við Wall
Street Journal, sem ekki
hafði verið stefnt, undirritaðu
um daginn bænaskrá og báðu
þar um „trygigingu ritstjóra
ofckar fyrir þvi, að biaðið láti m
eflcflri viðlganigast, að því sé
ætlað að gegna því Mutverki áð
safna upplýsingutn fyrir opin-
ber yfirvöfld eða ljái stjórn-
málasamtökum óbeinan stuðn-
in-g eins og aðrar fréttastofn-
anir hafa gert.“ Þetta tiltæbi
sýnir, að þarna er að verki
övipaður mótþrói og brezfcu
blaðamennirnir sýndu.
ENN ligigur efcfci lj’óst fyrir,
hve langt dómsmálaráðuneytið
ætlar að hörfa eða draga úr
„tilli-tslausri stefnuútgáfu" ei-ns
og Osborn Eflliot aðalritstjóri
Newsweek komst að orði.
Ákærendumir hafa að minnsta
bosti í eirou tilfelli fa-llizt á að
má út nöfn þeirra. seim upp-
lýsin-gar veittu í trúnaði, en
umræður eru ekfci hafnar um
fjölmörg önnur atriði. Sumir
þeirra rit-stjóra, sem hlut eiga
að m-áli, em þó reiðubúnir að
kotna fyrir rétt ef nauðsyn
krefur og berja-st bar til þraut-
ar fyrir rétti fréttamanna sinroa
sam-kvæiml stjórnarskránni.
Blöð og blaðamenn eiga í
vöik að verjast vegna þess, að
blaðamennirair hafa efcki not-
ið sérstafcs réttar á borð við
þann rétt, sem lögfræði-ngar
hafa vegna umbjóðenda sinna,
og bíaðamaður hefúr efcki í
raun og veru neinn viðurkennd
an rétt til þess að leyna yfir-
völd þeim u-ppiýsingum, sem
honum eru veittar í trúnaði.
Mögulei-kar blaðamann-s á að
halda þam. trúnað. sem upplýs
irogaveitandi synir horoum, eru
algerieaa undir orpnir „kurt-
ei-si, ti-ktúrum og stjórnmála-
viðkvætnni opinberra ákær-
enda“, ei-ns og fróttaritstjóri
United Press Internatioroal
'komst að orði.
í 15 fylkjium Bandáríkj-
anna eru i gildi lög, sem uad-
an-þigigja blaða-menn þeirri
s-kyldu af ljóstra upp nöfnum
þeirra. sem ve-ta befcn upplýs-
ingar i trúnaði En allar tilraun
ir til þe-ss að ko-ma svipaðri
skiparo á i samríkinu öfllu hafa
reynzt árangurslausar, en í
1 agan ef nd öl d un-g p jeil darinna r
hafa þó verið lögð fram 23
‘rumvörp um betta efni sió-
isto seytján árii-
Við’e'tn ti' rf le'-ma þessaiú
-kipan á virði meðal annars
hafa strandaf a þvi, að efclri
var unnt að benda á beina og
Framhald á bls. 14.
BKKBBBðUntoNMIH