Tíminn - 19.02.1970, Blaðsíða 9

nMMTUDAGTJR 19. febrúar 1970.
TIMINN
9
Útgefandi: PRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andés Kristjánsson, Jón Helgason og Tómas
Karisson. Auglýsingastjóri: Steingrimur Gíslason, Ritstjórnar-
sikrifstofur i Edduhúsinu, símar 18300—18306. SkrifstofuT
Banikastraeti 7 — Afgreiðslusími: 12323 Auglýsingasimi: 19523.
Aðrar sikrifstofur sími 18*00. Áskrifargjald kr. 165.00 á mán-
uði. innanlands — í lausasölu kr. 10.00 eint. • Prentsm. Edda hf.
Togaraútgerð ríkisins
Meðal stærstu mála, sem liggja fyrir Alþingi, er það
hefur störf að nýju, er frv. Ólafs Jóhannessonar og fleiri
Framsóknarmanna um Togaraútgerð ríkisins. Samkvæmt
því skal sett á stofn og starfrækt útgerð fiskiskipa, er
ber framangreint nafn. Ríkissjóður skal leggja henni 100
milljónir kr., sem óafturkræft framlag og ábyrgjast auk
þess fyrir hana 300 millj. kr. lán. Togaraútgerðin lætur
byggja togara og önnur fiskiskip, sem hún heldur til
veiða í því skyni að fiskimiðin og fiskvinnslustöðvarnar
nýtist sem bezt. Við löndun aflans skal m.a. höfð hlið-
sjón af atvinnuástandi einstakra byggðarlaga.
Þá er í frv. heimild fyrir ríkisstjórnina að verja allt
að 50 millj. kr. til að kaupa hlutabréf í útgerðarfélögum,
sem eru stofnuð fyrir forgöngu sveitars^jórna í byggðar-
lögum, þar sem atvinnuástand er ótryggt.
í greinargerð fi*v. er það rakið, að útgerð og fisk-
vinnsla sé víða um land helzta undirstaða nægrar at-
vinnu. Á þessu hafi orðið misbrestur, því að útgerðin
hafi verið of lítil til að tryggja fulla nýtingu fiskvinnslu-
stöðvanna. Með útgerð hæfilega margra og velbúinna
togara vært auðveldast að bæta í þær eyður, sem oft vilja
verða í fisköfluninni. Það þarf togara, segir í greinar-
gerðinni, til að tryggja fulla hagnýtingu fiskvinnslu-
stöðvanna og þar með atvinnuöryggi fólksins.
En togaraútgerðin hefur átt í vök að verjast seinustu
árin. Nú eru togararnir um 20 og hefur fækkað um helm-
mg á seinasta áratug. Ef þannig heldur áfram, mun
togaraútgerðin alveg leggjast niður. Núverandi togara-
eigendur virðast ekki hafa bolmagn til að endurnýja
flotann. Hvað er þá til ráða, ef togaraútgerðin á ekki
alveg að leggjast niður? Þar virðist ekki um annað að
ræða en að ríkið.sjálft komi til sögunnar og leysi vand-
ann, a.m.k. að nokkru leyti, með því að hefjast sjálft
handa um togaraútgerð til atvinnuaukningar.
Flutningsmenn frumvarpsins taka það skýrt fram, að
þeir séu ekki sérstakir talsmenn ríkisrekstrar. Þeir telji
almennt heppilegra, að atvinnutækin séu í einkaeign og
rekin af einstaklingum. En þegar einkaaðilar eða félags-
samtök bresti bolmagn til að eignast og reka nauðsynleg
atvinnufyrirtæki, sé óhjákvæmilegt að grípa til ríkis-
rekstrar, a.m.k. um tíma.
Efling togaraflotans er svo aðkallandi mál, ásamt
fullnýtingu fiskvinnslustöðvanna, að Alþingi má ekki
draga lengur að taka afstöðu til umrædds frv. Fram-
sóknarmahna. Það ætti að verða með allra fyrstu
málum, sem þingið fjallar um, þegar það hefur starf
að nýju í byrjun næsta mánaðar.
Sumarheimili barna
Fyrir Alþingi liggur tillaga frá Einari Ágústssyni og
Sigurvin Einarssyni, um sumardvöl barna. Samkvæmt
henni skal ríkisstjórnin fela sérstakri nefnd að gera til-
lögur um stofnun sumarheimila í sveitum fyrir kaup-
staðabörn.
Stefnt skal að því, að börnin fái viðfangsefni, er geti
orðið þeim að sem mestum andlegum og líkamlegum
þroska, þ.á.m. ræktunarstörf, gæzlu húsdýra og um-
gengni við þau.
Þeim kaupstaðarbörnum fækkar nú óðum hlutfalls-
lega, sem geta komist á sveitaheimili til sumardvalar.
Sú dvöl hefur yfirleitt þótt gefast vel. Það er því orðið
nauðsynlegt, að reynt sé að tryggja sem flestum börnum
sumardvöl í sveit, þótt það verði með öðrum hætti en
áður. Þess vegna er fillaga þeirra Einars og Sigurvins
tímabær og verður vonandi vel tekið. Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Servan-Schreiber semurstefnu-
skrá fyrir radikala flokkinn
Hún er þegar mikið rædd, bæði innan Frakklands og utan.
Jean-Jecques Servan-Schreiber
ÞÓTT Jean-Jacques Servan-
Scihreiber sé etk'ki nema 46 ára
að aldri, hefur hann um alllangit
sfceið verið talinn í allra fremistu
röð þeirra Waðamanna og
blaða/útgefend'a, sem nú eru
•uippi í heiminum. Hann er stofn
andi oie framikvœmdastjóri hins
Iþekkita franska vikurits L’Ex-
press, siem ekki þykir gefa
amerísku viikuritunum Time og
Newsweek neitt eftir, nema síð-
ur sé, enda er það nú útbreidd-
asta fréttablað Frakklands.
Nokkru síðar hóf hann útgáfu
annars vi'kurits, sem fjiallar um
efnahagsmál, L'Expansion, og
hefur því einnig farnazt mjög
vel. Jafnhliða því að vera rösk-
ur stjórnandi og skipuleggjari,
er Servan-Schreiher sTijall rit-
höfundur og biaðamaður, með
beztu sjónvarpsmönnum og
á'gætur ræðumaður. Utan
Frakklands hefur hann hlotið
einna mesta frægð fyrir bók
sína um hina amerísku áskor-
un (The American Ohaillenge),
sem hefur orðið metsölubók
bæði í Evrópu oig Bandaríkj-
unum. Þar hvetur hann
Evrópumenn eindregið til þess
að sameinast, því að ella stand-
ist þeir ekki hina efnahagslegu
samkeppni við Bandaríkin.
Servan-Scheiber vakti á sér
nýja athygli fyrir fáum mán-
uðum, er hann sagði skilið um
hríð bæði við blaðstjórnina og
blaðamennsfeuna, og tók að sér
að endurreisa radiikala flokk-
inn. Fyrst réðist hann í það að
semja nýja stefnuskrá fyrir
flokksins og var hún lögð fyrir
þing flokksins um síðustu
helgi og samþyíkkt þar lítið
breytt. Servan-Schreiber er nú
í þann veginn að hefja funda-
ferðalag um Frakkland í þeirn
tilgangi að kynna hina nýju
stefnuskrá.
EFTIR að Servan-Sdhreiber
tók þetta verfcefni að sér, hafa
andisitæðingararnir orðið fljótir
til að benda á, að hann og radi
kali flofckurinn hafi það sam-
eiginlegt að eiga á margan háitt
glæsilega foritíð en pólitískt
gæfuleysi á siðari árum. Ser-
van-Schreiber hefur 'tvíveigis
boðið sig fram til þings, ea fall
ið í bæði skiptin. Fyrir for-
setafcosningarnar 1964 bar
hann fram tillöguna um fram-
boð Mr. X, sem átti að vera
þess umfcominn að fella de
Gaulle. Þessi Mr. X reyndist
vera jafnaðarmaðurinn Def-
erre, borgarstjóri í Marseilles.
Það mistóksit að ná samlkomu-
lagi um hann og Mitterrand
var valinn framlbj óðandi vinstri
manna í stað hans. f forseta-
fcosningunium 1969 var Servan-
Sehreiber hægri hönd Pohers,
frambjóðanda miðflokkanna,
og motaði Poher seinasta sjón-
varpstáma sinn fyrir kosning-
arnai til þess að láta Servan-
Sehreiber spyrja sig, en reynd-
in varð sú, að Servan-Sohreiber
sagði mest af því, sem segja
þurfti. Þótt Poher næði ekki
kosningu, reyndist fylgi hans
furðu mikið. Það er ekki sízt
til kjósenda hans, sem Servan-
Sehreiber beinir nú máli sínu.
í forsetakosningunum 1969
sfcldu um sinn leiðir Servan-
Schreibers og þess maans, sem
hann hefur dáð mest, Mendes-
Franoes. Mendes-France studdi
þá framboð Defferres, sem
reyndist með öllu misheppn-
að. Á árunum 1953—1957 var
Mendes-Franoe andlegur leið-
togi frjálslyndra og róttækra
manna í Frakklandi og Sen'an-
Schreiber var honum mjög
handgenginn. Servan-Schreiber
hefur lýst honum sem hinum
franska Stevenson, en andstæð-
imgar hans gripu það strax á
þann veg, að hann teldi sig
vera J. F. Kennedy.
Þótt Servan-Sohrejber hafi
þannig ekki verið sigursæll á
hinum pólitíska vettvangi fram
að þessu, hefur hann tvímæla-
laust haft mikil óbein áhrif á
margan hátt.
SAGA radikala flotoksins er
jafnlöng 20. öldinni. Hann var
stofnaður 1901 og var um langt
skeið flokkur þeirra frjáls-
’yndra og vinstri sinnaðra
manna, sem ekki aðhylltust
sosialisma. Þekktastur varð
flokkurinn fyrir það, að hann
hafði foriustu um aðskilnað
kirkju og ríkis, en fram að
þeim tíma hafði kirkjan verið
eitt höfuðvígi íhalds og and-
legs ófrelsis í Frakklandi. Radi
toali flokkurinn hefur lengi not-
ið þess álits, sem hann vann
sér í þessari baráttu. Á árun-
um milli styrjaldanna hafði
flokkurinn mikil áhrif og átti
þá marga ágæta leiðtoga, en
þeirra þekktasitur var Herriot.
Flokkurinn náði ekki fyrri á-
hrifum sínum eftir síðari styrj
öldina, en átti þó ýtnsa álitlega
forystumenn, er oft völdust til
stjórnarforystu, en stjórnar-
skipti voru mjöe fcíð seinustu
árin áður en de Gaulle hófst til
valda í síðara skiptið. Mikil-
hæfastur þeirra vax Mendes-
Fi-anoe, sem reyndi að sveigja
flokkinn til vinstri, en mistótost
það. Við síðari valdatöku de
Gaulles blofnaði flokkurinu al-
veg og hefur ekki borið sitt
barr siðan. Hann hefur nú að-
eins 13 menn á þingi, en er
stehkari víðá í héraðsstjórn-
um úti um landið. Formaður
flokksins nú er Ma-urioe Faure,
sem tilheyrir vinstri armi
flokksins og átti mestan þátt
í því að Servan-Schreiber tók
að sér það verkefni að endur-
reisa flokkinn.
STEFNU SKRÁIN, sem Ser-
van-Sohreiber hefur samið, er
allöng, enda að verulegu leyti
í ritgerðarformi. Hún er sögS
mjög vel samin og þykir lík-
leg til að geta orðið metsölu-
bók sökum þess álits, sem höf-
undur hennar nýtur. í sjón-
varpsviðtali hefur Servan-
Schreiber neitað þvi, að hér sé
um þriðju leiðina að ræða, eins
og sumir hafa haldið fram.
Hann túlfcar srtefnuskrána sem
vinstri stefnu. Við erum sam-
mála jafnaðarmönnum og
toommúnistum um takmarkið,
en ekki aðferðina. Við höfnum
kapitaiismanum, bótt við hag-
nýitum okkur vissar aðferðir
hans. Jafnframt höfnum við
líka flestu í aðferðum komm-
únismans, en þó einkum ríkis-
relkstri framleiðslufyrirtækj-
anna. Hann býður stöðnun og
kyrrstöðu heim, eins og sést
bezt, ef Sovétríikin eru borin
saman við Bandaríkin eða
Japan.
Servan-Schreiber leggur á-
herzlu á, að atvinnurekstur og
stjórnmál eða efnahagslegt
vald o0 pó. .ískt vald verði að-
skilið. Þess vegna á að fella
niður á næstu fimm árum alla
opinbera styrki t.il atvinnuveg-
anna. Atvinnuvegina á að reka
á þeim grundvelli að þeir beri
sig, Þær atvinnuigreinar, sesm
ekki bera sig, verða að heltast
úr lestinni eða breyta rekstr-
inum. Þetta ó að vera fram-
tafcinu hvatning og knýja fram
stöðugan hagvöxt, sem er und-
Framhald á bls. 14