Tíminn - 07.05.1970, Blaðsíða 4

Tíminn - 07.05.1970, Blaðsíða 4
4 S BRIDGESTONE HINIR VIÐURKENNDU JAPÖNSKU HJÓLBARÐAR FÁST HJÁ OKKUR HJÓLBARÐAVIÐGERÐIR OpiS alla daga frá kl. 8—22, einnig um helgar GÚMMÍVINNUSTOFAN HF. SKIPHOLTI 35 REYKJAVÍK SÍMI 31055 Garðahreppur - nágrenni Traktorsgrafa til leigu. — Ámokstur — skurð- gröfur. Ástráður Valdimarsson, sími 51702. ^iqmcJt oq'Válmi N/l d) □ ^ l_ kEÍDkcihÍq kipih. BRENNT SILFUR FERMINGARGJÖF SEM EKKI GLEYMIST HVERFISG. 16A — LAUGAV. 70 Bifreiðaeigendur athugið Tek að mér að bóna, þvo og ryksuga bfla. Sæki og sendi ef óskað er. ódýrt og vandað. Sími 81609 SÓLNING HF. S í MI 8 4 3 2 0 Það er yðar hagur að aka á vel sóluðum hjól- börðum. Sólum allar tegundir af hjólbörðum fyrir vöru- og áætlunarbifreiðir. SÓLNING H.F. — Sími 84320. — Pósthólf 741. TÍMINN FIMMTUDAGUR 7. maí 1970. LESANDINN Stundum orlar á þeim skoW- un, að það sé aðallega sök 16*- færðinga, að deilumál vakna t d. um skilning á lagaátovæð- uim. Var bóndinn tekinn sem dæmi um það í síðasta þætti. Á saima hátt er oft talið, að sá sé einn hlutur dómstóla að „fylgja lögunum", beita laga- reglum fyrir sig með svipuðum hætti og kaupmaður. sem notar málband til að mæla viðskipta- manni álnavöru. Lög eru samsafn orða, en orð eru tæki til að tjá hugsan- ir. Orð geta oft verið margræð u-m merkingu og skýring á þeim veldur því vafa, ekki ein- göngu meðai lögfræðinga og hafa áður verið nefnd dæmi um það. Málið er þvi ekki svo einfalt að dómar: geti t. d. við úrlausn ágreiningsefnis flett upp í lagasafninu og lesið þar, hvernig sku-li skera úr. í laga- bálki er etoki hægt að kveða á um öll þau mannlegu sam- skipti, sem ágreiningur getur risið af. Þegar við í daglegu lífi töl- um ’jtn lög, eigum við fyrst og fremst við sett lög, þ. e. áfcvæði, sem samþyfckt eru af löggjafarvaldiviu, hér A'lþingi. En réttur rífcis saimanstendur af fleira en settum lögum á þennan hátt. Sett lög eru að- eins einn hluti svonefndra réttindaheimilda (retskild'e á Norðurlandamálum). Réttar- heimildir eru ein.s kouar hrá- efni réttarins Hugtakið kemur úr latinu, fons juris, er merkir lind eða uppspretta réttarins. Aðalheimild íslenzks réttar er talin lög í þrengri merk- ingu (þ. e. sett lög eða settur réttur) annars vegar og réttar- venja hinis vegar. Af öðrum helztu réttarheimildum má nefna, fordæmi, svonefnt eðli máls og lögjöfnun. Þar sem þessar réttarheimildir koma oft fyrir í frásögnum af dóms- málum þykir mér rétt að skýra þær lítillega og nefna dæmi til glöggvunar. Fyrst er þá megin réttar- heimildin, sett lög. f stjórn- lagafræði er hugtakið fræði- lega skýrt, en þeirri skilgrein- ingu verður sleppt hér. Með settum lögum er fyrst og fremst átt við almenn lög, þ. e. lög, sem Alþingi setur og for- seti íslands eða handhafar for- setavalds staðfesta. Vík ég síð- ar að því, hvernig lagafrum- varp gengur fyrir sig í þing- inu. Sett lög eru í annan stað grundvallarlög. Til þeirra teljast ákvæði stjómarskrár (með fáeinum undantekning- um þó) en grundvallarlög eru sett á annan og strangari máta en almenn lög og verður vikið að þvi síðar. í þriðja lagi má nefna bráðabirgðalög, en við setningu þeirra nýtur ekki atbeina Alþingis, heldur eru þau sett af forgeta og við- komandi ráðherra. Bráðabirgða lög verða ekki sett ncma milli þinga (þ. e. þegar Alþingi sit- ur ekki) og er raunar fljótséð, að annars væri ekki þörf fyrir þau. Sfcilyrði fyrir setningu bráðabirgðalaga er, að brýna nauðsyn beri til setningu þeirrai en um það hefur oft verið deilt eins og kunnugt er og talað um, að ráðherrar mis- noti þessa heimild). Að sjálf- sögðu mega bráðabirgðalög efcki brjóta i bága við stjómar- skrána og þau ber að leggja fyrir Alþingi strax og það kem- ur saman í fyrsta sinn eftir út- gáfu laganna. Ef Alþingi fellir þá lögin eru þau þar með úr gildi. Afgreiði þingið ekki frumvarpið, falla lögin úr gildi við þinglausnir. Samþybki Alþingi lögin óbreytt halda þau gildi sínu áfram. í fjórða • lagi teljast fjárlög til settra laga, en fjáriög era sett með dálitið sérstökum hætti og verður þess nánar getið í sérstökum þæfcti um starfshætti Alþingis. Náskyld fjárlögum eru svonefnd fjár- aukalög, en með þeim er bost- ur að afla heimildar fci! gjalda úr ríkissjóði umfram það sem segir í fjárlöguim eða öðrum lögum. Loks má svo nefna lög, sem þjóðarattov’æði þarf nm, en þeirra verður nánar gefcið í næsta þæfcti. Bjöm Þ. Guðmnndsson. A"pflvsið í Tímanum Jón Grétar SigurSsson HéraSsdómslSgmaður Austurstræti 6 Sfmi18783 * * * IÞBIF % þrífurallt * * * * * •X- •3C• * * 4? * ^ingerií'* * * ** * -X- .y. * fœst í * ----- * * * JÓN E. RAGNARSSON LÖGMAÐUR Lögmannsskrifstofa, Laugavegi 3 Sími 17200. — PÓSTSENDUM — Sigurður Gizurarson, lögmaður BANKASTRÆTI 6 tö viðtals á staðnum og í síma 15529 mflli kl. 4 og 5 eftir hádegi. GlIBJÓN STVRKÁRSSaH nytSTAXiTTMiöentom *MTuunum • am mu IIV15ÍÍFIS G CÍT U1Ö3 VW&endiferðablfreið-VW 5 manna-VWsrefflí^pr VW 9manna-iandrovfir 7manna

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.