Tíminn - 27.08.1970, Blaðsíða 3

I miMTUDAGUR 87. ágúst 1970

TIMINN
Notuðu dýnamit Laxárvirkjunar
j Framhald af bls. 1
i dýnamitið, sem Laxárvirkjun átti
j og hafði geyimt í 10 ár í hellum í
\ berginu nálægt inntakinu. Lögregl-
! an á Húsavík vissi ekkert um þetta
I fyrr en undir miðnætti og fór þeg-
1 ar á staðinn, en þá var mest um
i garð gengið, og var lokið að fullu
' um tvöleytið.
j Fréttamaður Tímans hitti Ey-
stein Sigurðsson á Arnarvatni,
sem á land að hinni umdeildn
stíflu, að tnáli í dag. Fór frétta-
maðurinn með Eysteini að
sprengingarstaðnum. Eysteinn
sagði, að alls hefðu um 150 manns
verið á staðnum í gærkvöldi og
100 manns lagt hönd á plóginn
við að sprengja upp stífluna og
koma burt jarðvegi. Var fólkið úr
j Mývatnssveit, aðallega, en líka
j úr Reykjadal, Aðaldal og Kinn.
j — Hvaðan var dýnamitið, sem
í þið notuðuð við sprengingarnar?
t — Dýnamitið, sagði Eysteinn,
—• var í eigu Laxárvirkjunar, og
var búið að vera í hellum í kring
am Mývatnsósana í um 10 ár. Það
var orðið gamalt og þurftum við
því mikið af því og urðum að
sprengja oft.
‘ — Hvers vegna létuð þið til
i skarar skíða nú, að sprengja þessa
/ stíflu?
— Það hefur staðið til hjá okk
ur síðan 1961 að fjarlægja stífl-
/ una, en svo þegar sprengingar
j byrjuðu við Laxárvirkjunina, var
i ekki eftir neinu að bíða, svo við
létum til skarar skriða í gær-
kvöldi. Stíflan var byggð með
I ráðherraleyfi á sínum tíma, en
j þá lá efeki fyrir, hvaða áhrif stífl
j an mundi hafa til skaða fyrir
vatnið, eða til gagns fyrir virkj-
unina. Méð þessari stíflu lokaðist
! fyrir fiskiveg milli Mývatns og
{ Laxár og urriðinn nær ekki að
1 komast upp í vatnið úr ánni. Sil-
j ungastiginn, sem gerður var í sam
j bandi við stífluna, er gaignsilaus
j með öllu, því hann flutti aðeins
1,5 rúmmetra af vatni, en það er
allt of lítið fyrir árfarveginn sem
er fyrir neðan, og var þó búið að
búa svo um, að vatnið nýttist sem
bezt.
Eysteinn benti fréttamanni á
það, að þrátt fyrir, að búið væri
. að sprengja stífluna, væri ekki
nema helmingur af eðlilegu vatni,
sem færi þar um. Þess má geta,
. að stíflan liggur á milli lands
Geirastaða og Arnarvatns og var
hún jafnframt brú þar yfir.
,. Blaðið hafði í dag símasamband
; við nokkra bændur við Mývatn,
i formann Laxárvirkjunarstjórnar,
framkvæmdastjóra Laxárvirkjunar,
bæjarstjórann á Húsavik og nýskip
aða sáttasemjara í Laxárdei.’unni
og fara viðtölin við þá hér á eftir.
Björn Friðfinnsson, bæjarstjóri
á Húsavík, sagði, að þar í bæ væri
fólk ákaflega hneykslað yfirleitt og
hann vissi ekki til þess, að nokkur
Húsavíkurbúi hafi tekið þátt í að-
gerðunum við Miðkvísl í gær-
kvöldi. Björn kvaðst sjálfur vera
ákaflega mótfallinn því, að fófk
sýndi hug sinn með dýnamiti.
— Ég hefiði svo sannarlega verið
með í þessu, ef ég hefði verið
heima í gærkvöldi, sagði Þráinn
Þórisson, skólastjóri á Skútustöð-
um. Þessi stífla hefur lengi verið
okkur þyrnir í augum. Með henni
var rofið sambandið milli vatns-
ins og árinnar og varð af stórtjón
fyrir þá, sem eiga veiðiréttinn í
vatninu og ánni. Að visu var byggtö
ur silungastigi yfir stífluna, en um
hann fór svo fítið vatn, að það náði
varla að sameinast ánni, sem þarna
rennur á hrauni og er því botn-
inn holóttur. Silungurinn gat ekki
gengið þarna yfir, til þess hefði
hann þurft að hafa fætur og svo-
leiðis fiska þekkjum við bara ekki
ennþá.
Ein ástæðan fyrir því, að ákveð
ið var að sprengja stífluna í gær-
kvöldi er sú, að í gær byrjaði
Norðurverk að sprengja fyrir
nýju göngunum, og þar sem þess-
ir menn hjá Laxárvirkjunarstjóm
virðast ekki skilja mæit mál, vilj-
um við vekja athygli þeirra á því,
að við látum ekki beizla okkur
þegjandi hérna. Það má taka okk-
ur alila og setja í tugtihúsið ef rík-
ið er þá svo vel statt, að það komi
því við, en ef ekki verður hlustað
á okkur og Laxárvirkjunarstjórn
fer sínu fram, eftir sem áður,
erum við ekki hættir, sagði Þrá-
inn að endingu.
Sigurður Þórisson, oddviti á
Grænavatni, sagði, að það gerði
Laxárvirkjun ekkert til, þótt stífl-
an hefði verið sprengd. — Það er
engin ástæða til að gera við þetta,
sagði hann. — Það er bara sagt til
að blekkja það fólk, sem ekkert
veit um þetta og eru hrein ósann-
indi. Þiessi stifla var byggð í
trássi við landeigendur og aldrei
hefur verið leitað samninga við
þá, eða þeim bættur sá skaði,
sem hlauzt á landi þeirra.
— Hafa landeigendur þá ein-
hvern tíma kært þessa stíflugerð?
— Þeir hafa gert kröfu til Lax-
árvirkjunarstjórnar, en ekkert
hefur gerzt. Eðlilegast hefði verið
að taka landið eignarnámi og bæta
fyrir skaðann, en það hefur held-
ur ekki verið gert.
— Hvaða slæm áhrif hefur
þessi stífla haft?
— Það hefur greinilega komið
fram í skrifum náttúrufræðinga í
vetur, að þessar stíflur hafa haft
óheppileg áhrif á lífið í vatninu.
Sambýlið milli árinnar og vatns-
ins hefur rofnað. Á sínum tíma
var byggður þarna silungastigi,
sem ekkert vatn fór um. Þ\5 al-
varlegasta í augum okkar Mývetn-
inga er, að þetta eru tvær syðstu
kvíslarnar af þrem. sem stífilaðar
voru. Ofan við þær myndaðist
flói, eða breiða, sem kölluð er.
Nú hefur enginn straumur farið
um breiðuna, og þá er þetta allt
að fyllast af slýi og fracnburði.
Allur straumurinn hefur í stað-
inn farið gegnum Yztukvísl. Við
teljum, að alveg væri óhætt að
láta vatn renna óhindrað og eðli-
lega um hinar, að minnsta kosti
yfir sumarmánuðina.
— Þið Mývetningar eruð greini-
lega ekki á því að !áta neitt undan.
— Nei, og það sem þyngst veg-
ur núna, er að menn skuli ekki
geta látið svo lítið að tala við
okkur, segja bara, að okkur komi
málið ekkert við. Við teljum etoki
sómasamlegt, að láta fara með
okkur eins og þýborinn lýð og
það af nágrönnum okkar. Þó ein-
hver sé stór, er ekki þar með
sagt, að hann eigi að ganga á hin-
um smærri.
— Nú hefur þetta atferli ykkar
verið kært til saksóknara. Finnst
ykkur þið vera sakamenn?
— Okkur er vel Ijóst, að úr
þessu geta orðið málaferli og má
vera, að þetta sé saknæmur h/utur.
En þá kemur bara annað til: Við
teljum, að Laxárvirkjunarstjórn
hafi ekki haft neitt leyfi til að
byggja þessa stíflu í fyrstunni og
þá spyrjum við bara, hvort ó.'eyfi-
legt sé að fjarlægja það, sem sett
er upp í óleyfi. Ef þessir menn,
sem framkvæmdu sprengingarnar
verða sakfelldir, hef ég trú á, að
Mývetniingar standi al.'ir saman
sem einn maður og það má ganga
eitthvað á, áður en mennirnir
verða sóttir til okkar.
— Nú er búið að skipa sátta-
semjara í deilunni. Hvernig segir
þér hugur um það?
— Það er gott, að nú skuli loks-
ins hilla undir samningaviðræður,
því það er óhæfa, að menn skuli
ekki geta talazt við og rætt málin,
1 Þannig var umhorfs i gær við MiSkvísl eftir sprenginga rnar í fyrrakvöld. Þar sem stíflan var stendur nú fiski-
.} stiginn einn eftir í miðri ánni. Tímamynd Kári).
3 !
— I
Þessi mynd, sem tekin er úr lofti í geer sýnir vel afstöðuna og aðstæður ,
við stífluna í Miðkvísl. (Tímamynd Kári) |
sagði Sigurður á Grænavatni í
lokin.
Jóhann Skaptason, sýslumaður
Þingeyinga, var að 'eggja af stað
til Blönduóss frá Akureyri í morg-
un, þegar honum bárust fregnirnar
af sprengingunni, en sneri við, að
tilmælum saksóknara, sem sendi
skeyti um, að málið skyldi þegar
í sta'3 tekið til rannsóknar. Jóhann ;
var í gær skipaður sáttasemjari í i
Laxárdeilunni, ásamt Ófeigi Eiríks ■
syni, bæjarfógeta á Akureyri og ;
sagði hann að þeir hefðu lítillega :
ræðzt við í morgun, en myndu hitt !
ast aftur mjög bráðiega ti.’ að ræða í
málin.
— Ég geri ráð fyrir, sagði Jó- \
Framhald á bls. 14. ‘
———-------------------—-------------— l
Sáttasemjarar í ;
Laxárdeilunni
í
SB—-Reykjavík, miðvikudag. að byrja að kynna sér málin. /
Iðnaðarmálaráðuneytið skip- Hann færi ti.’ Húsavíkur í fyrra- f
aði í gær þá Ófeig Eiríksson, málið til að ræða við Jóhann. , f
bæjarfógeta á Akureyri og Jó- — Ég sneri við í morgun, |
hann Skaptason, sýslumann sagði Jóhann, — en ég var að \
Þingeyjarsýslu, sáttasemjara í leggja af stað í þingaferð til j
Laxárdeilunni. Þeir munu vænt Blönduóss, þegar skeytið kom !
anlega hefja viðræður á næst- frá saksóknara. Ég býst við, að I
unni. við reynum fyrst að ræða við !
Ófeigur sagði í viðtali við aðilana hvorn um sig, en bezt i
blaðið í dag, að hann væri rétt er náttúrlega a'ð ræða við þá
Jóhann Skaptason Ófeigur Eiríksson