Tíminn - 25.02.1971, Blaðsíða 4

TÍMINN
FIMMTUDAGUR 25. febrúar 1971
VIÐSKIPTl
MARKADSMAL OG STIÖRNUN R
•Jl BOQASKEMMUR

árs reynslu er
endurmats þörf
Frá Bandaríkjunum getum við nú boðið hinar
þekktu Behlen bogaskemmur á mjög hagstæðu
verði.
Behlen skemmurnar eru grindarlausar, því hið
þykka og sterka járn og lögun þess bera skemm-
umar uppi. Þetta er því sterk en einföld bygg-
ing og auðveld í uppsetningu.
Behlen skemmurnar eru sérstaklega heppilegar
sem hlöður, fjárhús og geymsluhús. Hægt er að
fá þær í mörgum breiddum og lengdum, með
eða án gafla, eftir þörfum hvers og eins.
Sem dæmi um hið hagstæða verð, þá kostar
skemma, sem er ca. 10x19 metrar, án gafla, að-
eins um kr. 243.000,00.
Leitið nánari upplýsinga hjá okkur.
G
lAíímúij :>, s í M i <si :>:>.

FÉLAG
JÁRNIÐNAÐAR-
MANNA
ADALFUNDUR
verður haldinn sunnudaginn 28. febrúar 1971
kl. 14.00 í Félagsheimili Kópavogs, niðri.
DAGSKRÁ:
1. Venjuleg aðalfundarstörf.
2. Reglugerðir styrktarsjóða.
3. Önnur mál.
Ath. Reikningar félagsins liggja frammi í skrif-
stofu þess laugardaginn 27. og sunnudaginn
28. febr. kl. 10.00 til 12.00 báða dagana.
Ath. Tekið verður á móti dvalarpöntunum í
ORLOFSHÚS FÉLAGSINS
n.k. sumar, frá og með 1. marz n.k.
ÁRSHÁTÍÐ
Félags járniðnaðarmanna og annarra félaga málm-
iðnaðarmanna verður í Tjamarbúð föstudaginn 5.
marz n.k.
Stjórn Félags járniðnaðarmana.
VEUUMISLENZKT <H> (SLENZKANIÐNAÐ
Nú, þegar senn er eitt ár lið-
ið frá því að við gerðumst að-
ilar að EFTA, er fróðlegt að
staldra við og meta stöðuna,
pó að það skuli strax fúskga
viðurkennt, að eins árs reynsla
tsr að sjálfsögðu ekki lokamœli-
kvaxði á kosti og galla þeirrar
íðildar.
Þa® lá frá upphafi ljóst fyrir,
í sambandi við það meginmark-
mið aðildarinnar að byggja upp
nýjan útflutningsiðnað, að ár-
angur færi ekki fyrst og fremst
eftir þeim nýju tollakjörum, er
aðildin skapaði, heldur miklu
frekar eftir því, hvernig okkur
sjálfum tækist að leggja grund-
völlinn að slíkri uppbyggingu
og hvernig að henni ynði staðið.
bæði af opinberri hálfu svo og
af hálfu hinna innlendu við-
skiptaaðila.
Þessi skýrgreining á að sjálf.
iögðu enn frekar við þær fram-
leiðslugreinar er skemmra voru
i veg komnar i útflutningi, en
conir voru bundnar við í sam-
>andi við EFTA-aðild og má
þar sérstaklega geta niðursuðu-
jðnaðarins. Því miður verður að
segja þá sögu eins og hún er,
að á þessu eina átri hefur lítið
niðað í áttina að því marki,
•sem sett var og efcki>it*inn sjáan-
' vlegar ráðstafanir sefti markað
timamjygilgaap ef4urí-,
I greinargerð, sem fylgdi
þingsályktunartillögu rikis-
stjórnarinnar um aðild að
EFTA, var m. a. réttilega bent
á ýmsa möguleika í sambandi
við útflutning niðursuðuvara og
þar látin í ljós sú skoðun, að
aðildin „ætti að stuðla að vcru-
legri framleiðslu- og útflutnings
aukningu í niðursuðuiðnaði"
eins og komizt var að orði. Enn
fremur var á það bent, að i. d
verulegt magn af þeirri saltsíld
sem flutt væri út, t. d. til Sví
þjóðar væri lagt eða soðið nið-
ur erlendis og síðan selt á marg
földu verði, en eins og kunn. gt
er ,gildir það sama með grá-
sleppuhrogn, sem við köllum á
fínu máli kavíar, og erlendar
niðursuðu- og niðurlagninga-
verksmiðjur sækjast eftir sem
hráefni.
í framangreindri greinargerð
segir ennfremur orðrétt: „í
raun réttri má segja, að þess-
um iðnaði verði lítil takmörk
sett, svo framarlega sem gætin
standist ströngustu kröfur, fram
leiðslukostnaðurinn haldist inn-
an hóflegra marka og öflun
góðs hráefnis sé trygg“. Þetta
út af fyrir sig gott, svo langt
sem það nær. En það lýcir
kannski betur ástandinu en
flest annað, að jafnvel í jafn-
merkri greinargerð sem þessari,
er látið undir höfuð leggjast
að koma að þeim kjarna máls-
ins, að hversu góð sem varan
kann að vera, framleiðslukostn-
aðurinn hóflegur og gnægð hrá-
efnis, er oftast ver farið en
heima setið, ef sölustarfsemin
— sjálf forsenda viðskiptanna
— er vanrækt. Og þar er komið
að stærsta vanda þessarar at-
vinnugreinar í dag. í niðursuðu-
i'ðnaði gilda alveg sömu lögmál
og til dæmis við sölu á fryst-
um fiski og flugíarse^lum, að
skipulögð söliu. og kyaningar-
starfsemi er forsenda allra við-
skipta. Hér má það vera mönn-
um nokkur lærdómur að reyna
að virða fyrir sér- það ástand,
er hér væri í útflutningsmál-
um okkar, ef ekki hefði verið
unnið að því með fádæma elju,
að vinna frysta fiskinum mark-
að í Bandaríkjunum og með þá
nýtízkulegum og skipulögðum
vinnubrögðum. Vissulega var
það erfiðleikum bundið í fyrstu
og yfir margan hjallann að fara,
en með þrautseigju duglegra
forystumanna og mismiklum
skilningi ráðamanna var lagður
sá grundvöllur, sem vonandi
stendur. í þessu sambandi er
ennfremur ánægjulegt að skoða
þann árangur er t. d. íslenzku
flugfélögin hafa náð á sama
eða svipuðum mörkuðum, þó að
um ólíka vöru sé að ræða. Þar
uppskera þeir sem sáðu, eftir
ærið erfiði margra ára starfs,
þar sem oft var mótvindur,
jafnt á jörðu sem í lofti.
í niðursuðuiðnaði okkar í dag
eru enn ekki fyrir hendi sam-
ræmdar aðgerðir í sölumálum
á erlendum mörkuðum. Ekki er
fyrir hendi samræmt fram-
leiðslukerfi þeirra aðila, er
framleitt geta niðursuðuvörur
og skipulögð markaðskönnun
hefur ekki verið framkvæmd né
,heldur uppi fyrirætlanir um
slíka könnun. Skipulögð kynn-
ingarstarfsemi á íslenzkum nið-
ursuðuvörum, t. d. í aðildarríkj-
um EFTA, hefur ekki venð
reynd og væri þó margt hugs-
anlegt i þeim efnum, sem ekki
hefði umtalsverð fjárútlát í för
með sér. Ekki eru fyrir hend\
söluskrifstofur erlendis, ei
bjóða islenzkar niðursuðuvorur,
hvorki á vegum einstakrar
verksmiðju né sameiginlega og
engar samræmdar aðgerðir,
hvorki af hálfu hins opinbera
né framleiðendanna sjálfra, í
sambandi við sölumál iðngreinar
innar og öll upplýsingasöfrun
um gang málanna i öðrum lönd-
um mjög af skornunt skammti.
Á meðan þannig ástand varir, er
kannski ekki að furða þó að
saltsíld sé seld sem hráefni til
Svía og grásleppuhrogn til Dana
og einstakir framleiðendui bíði
með öndina í hálsinum eftir því
hvaða tilboð komi þetta árið frá
stjórnarskrifstofu í Moskvu.
í opinberum umræðum um
þessa atvinnugrein hefur margs-
irtnis verið á það bent, að um
leið og segja mætti, að tækja-
kostur verksmiðjanna væri við-
unandi og hráefni í einhverri
mynd yfirleitt fyrir hendi,
skorti fyrst og fremst á í sam-
bandi við sölustarfið. Eins og
fram hefur komið opinberlega
bundust nokkrar verksmiðjur
samtökum til að vinna a@ sam-
eiginlegum hagsmunamálum og
var m.a. leitað til alþjóðlegr-
ar lánastofnunar, sem sýndi
málinu skilning og áhuga. Þvi
miður hcfur ekkert þokazt frek-
ar og sölumálin á sama stigi
þó að ætla megi af undirtektum
að skilningur á grundvallaratr,
iðum farið held-ur vaxandi. Hin
alþjóðlega lánastofnun gaf vil-
yrði um fjárhagsaðstoð er mið
aði að því að koma á fót sölu
og dreifingarkerfi, en óskaði
bankaábyrgðar innlends banka,
og þar við situr.
En hvað er þá til ráða? Vanda
málið verður ekki leyst með
einhliða aðgerðum ríkisvalds-
ins eða bankanna jafnvel þó að
þess yrði freistað. Svo auðvelt
er það ekki. Stofna þarf til sam
vinnu sem fyrst, sem af hinu
opinbera ber að mótast af eðli-
legri forystu og þjónustuanda,
en af dugnaði og áræðni fram-
kvæmdaaðilans í viðskiptalíf-
inu. Núverandi vítahring verð-
ur að rjúfa, sem m.a. kemur
fram í því, að án opinberrar
forystu verður .skammt komizt
Viðurkenna verður þá stað-
reynd, að öll sölu- og kynning-
arstarfsemi kostar fjármagn,
sem verður að útvega. Skapa
þarf innlendum niðursuðuverk-
smiðjum skilyrði til að vinna
saman og þær hvattar til sam-
eiginlegra aðgerða allt frá hrá-
efnisöflun fram að sölu vörunn-
ar. Veita þarf framleiðendun-
um sérfræðiaðstoð í sambandi
við stjórnun og markaðsmál,
a.m.k. í fyrstu. Bankar og stofn
lánasjóðir verða að fylgjast méð
því að ekki sé efnt til frekari
fjárfestingar í niðursuðuiðnaði
nema starfsemin hafi verið
skipulögð til fulls, þ.á.m. sölu-
málin og alla áherzlu ber a'ð
leggja á það, að arðvænlegur
rekstur hefjist hið fyrsta hjá
þeim niðursuðuverksmiðjum er
fyrir eru. Varpa má fram þeirri
hugmynd, hvort ekki kæmi til
mala með tilliti til þess hversu
hægt hefur miðað í sölu- og
markaðsmálum þessarar at-
vinnugreinar, að t.d. hinn nýi
Iðnþróunarsjóður legði fram
fjármagn er stæði undir rekstri
tiltölulega lítillar tilraunaverk-
smiðju þar sem framleidd væru
sýnishorn til útflutnings sem
send væru og kynnt á erlendum
mörkuðum, þair færu fram verð
útreikningar í sambandi við
framleiðslukostnað og markaðs-
verð og á t.d. 1—2 árum yrði
þessi freistað að skapa með
slíku undirbúningsstarfi raun-
hæfan grundvöll fyrir rekstri
iðngreinarinnar í heild. Allar
fengnar upplýsingar yTðu að
sjálfsögðu látnar viðkomandi
framleiðendum í té gegn hóf-
legri greiðslu er greiddist á
löngum tíma.
Alkunna er hversu viðamikið
kerfi vió höfum byggt upp hér
heima fyrir á sviði verzlunar
og viðskipta til þess að þjóna
okkur, 200 þús. manna þjóð.
Það er ekki verið að gera lítið
úr gildi verzlunar- og kaup-
sýslustéttar, þó að spurt sé,
hvort ekki sé að verða tími til
þess kominn að beina þó ekki
væri nema tiltölulega litlum
hluta þessa kerfis inn á þær
brautir að spreyta sig á nýjum
útflutningi landsmanna í stað
þess að auka enn við það mikla
kerfi er sinnir hinum litía
heimamarkaði. Hér er þörf
grundvallarbreytingar og út-
flutningur niðursuðuvara e.t.v.
nærtækari en flest annað eina
Framhald á bls. 12.