Tíminn - 06.06.1971, Blaðsíða 10

10
TÍMINN
SUNNUDAGUR 6. júní 1971
&
i
*

SAKARISKOR
FRÁ IÐUNNI
StærSir 34 — 39 kr. 1065,00
* — 40 — 45 kr. 1235,00
GEFJUN
AUSTURSTRÆTl
KEA
Framhald af bls. 1.
urskoSenda og fleiri. Þá segir
orSrétt:
tetépis ætp
„í fundarbyrjun minntist for-
maður félagsins þeirra fjlags-
manna o£ starfsmanna, er látizt
höfðu frá síðasta aðalfundi.
Fundarstjórar voru kjömir
Vernharður Sveinsson, Mjólk-
ursamlagsstjóri, Akureyri og
Angantýr Jóhannsson, Hauga-
4 nesi, en fundarritarar þau
Hólmfríður Jónsdóttir, Akur-
eyri og Árni Friðgeirsson, Ak-
ureyri. * Formaður félagsins,
Brynjólfur Sveinsson, mennta-
skólakennari, flutti skýrslu
stjórnarinnar fyrir liðið ár.
Fjárfestingar á árinu námu kr.
38 millj. í fasteignum, vélum
og munum, en þar af voru kr.
28 millj. vegna vinnslu land-
búnaðar- og sjávarafurða.
Kaupfélagsstjórinn, Jakob
Frímannsson, las reikntnga fé-
lagsins fyrir árið 1970 og
skýrði ítarlega frá rekstri
þess. Heildarvörusala félagsins
og fyrirtækja þess á innlend-
um og erlendum vörum, þegar
með era taldar útflutningsvör-
ur, verksmiðjuframleiðsla og
sala þjónustufyrirtækja, jókst
um 26%, úr 1433 milljónum
kr. í 1825 milljónir. Vörasala
verzlunardeilda félagsins var
^ hins vegar 620 milljónir og
hafði aukizt um 32,4% frá ár-
inu áður. Heildarafskriftir og
aukning eigin sjóða félagsins
námu á árinu 34 milljónum
króna og rekstrarafgangur á
< ágóðareikningi varð 19 milljón
ir, og eru þá frádregnar 1,6
millj. yfirfærsla frá árinu 1969.
Fjármunamyndun ársins varð
því 53 milljónir króna.
Aðalfundurinn samþykkti að
ÚthMa og. iegg'ja í stofnsjóð
, féla"manna 4% af ágóða-
skyldri úttekt þeirra að við-
bættri fóðurbætisúttekt, og 6%
af úttekt þeirra í Stjörnu-Apó-
teki. í Menningarsjóð félags-
ins var samþykkt að leggja kr.
1.000.000,— auk þess sem Menn
ingarsjóðurinn fær rekstraraf-
gang Efnagerðarinr.ar Flóru,
sem nam kr. 103.000,— á sl.
ári.
Á fundi þessum lét Jakob
Frímannsson af kaupfélags-
stjjórn hjá Kaupfélagi Eyfirð-
inga, en Jakob hefir starfað
hjá félaginu í 54 ár, þar af 31
ár sem kaupfélagsstjóri. För-
maður félagsins ávarpaði Jakob'
og flutti honum þakkir félags-
ins fyrir frábær störf og ósér-
hlífni í þágu þess og tilkynnti,
að félagið mundi færa honum
að gjöf bifreið að eigin vali.
Margir fleiri ávörpuðu Jakob
og fluttu honum þakkir og til-
kynnt var um gjöf frá Starfs-
mannafélagi KEA.
Við Kaupfélagsstjórn hjá
Kaupfélagi Eyfirðinga tekur Val
ur Arnþórsson sem gengt hef-
ir störfum aðstoðarkaupfélags-
stjóra. Fögnuðu ræðumenn all
ir hinum nýja kaupfélagsstjóra
og árnuðu honum allra heilla í
vandasömu starfi.
I stjórn félagsins til þriggja
ára var endurkjörinn Kristinn
Sigmundsson, Arnarhóli. End-
urskoðandi til tveggja ára var
endurkjörinn Sigurður Óli Bryn
jólfsson, kennari Akureyri, og
varaendurskoðandi Steingrímur
Bemharðsson, bankastjóri. í
stjórn Menningarsjóðs KEA var
kjörinn til þriggja ára Kristján
Einarsson frá Djúpálæk.
Þá vora kjörair 15 fulltrúar
á aðalfund Sambands fsl. sam-
vinnufélaga. Fastráðið starfs-
fólk í árslok 1970 var 550.“
Skipulagshyggja
Framhald af bls. 1.
ir svo margir en hver um sig
oft vanmegnugir til að leysa
mikilvægustu verkefnin.
• Stcfna þarf jafnframt að
skynsamlegri sameiningu
banka og draga úr fjármagns-
kostnaði. Hinir mörgu sjóðir
og peningastofnanir í þjóðfé-
, laginu og hinar mörgu og
skyldu stjórnsýslu- og fram-
kvæmdastofnanir í landinu
leggjast nú eins og mara ó
allt hcilbrigt framtak manna.
Menn verða að ganga frá ein-
um aðila til annars mánuðum
og jafnvel árum saman og gef
ast síðan upp, því að það fæst
aldrei fram, hvað hið raun-
verulega ákvörðunarvald eða
frumkvæði er, en einn vísar
á annan og segist ekki geta
gefið svör fyrr en einhver
annar hafi svarad fyrst og á
þeim stað eru það sömu svör-
in. Þannig hefur fjármálaráð
herrann sjálfur orðið að játa
það í þingræðu í umræðum
um frumvarp Framsóknar-
manna um Atvinnumálastofn-
un, að hann vissi um dæmi
þess að lífvænleg fyrirtæki og
þjóðhagslega, mikilvæg hefðu
dáið vegna þess að þau fengu
ekki sjálfsagða og eðlilega
fyrirgreiðslu hjá peningakerfi
þjóðarinnar.
Séra Sveinn
Framhald af bls. 1
Sveinn biskupsritari og skrif-
stofustjóri biskups, en auk þcss
gegndi hann ýmsum öðrum
störfum, og var m.a. um tíma
skólastjóri við Samvinnuskól
ann Bifröst.
Séra Sveinn var mikilvirkur
rithöfundur og þjóðkunnur inað j
ur.
Sverrir um Gyífa
Framhald af bls i.
vera menntamálaráðherra (
meira en nógu lengi";i
„Gylfi verður að éta ofan í j
sig allt, sem hann hefuri
sagt um landbúnaðarmálin, j
hvert orð, ef hann á að
koma til greina í stjórn
með Sjálfstæðisflokknum
framvegis".
Svo mörg voru þau orð
Sverris Hermannssonar.
Forvitnilegt er, hvort ráð-
f herrar sjálfstæðismanna
taka undir orð frambjóð-
andans eða reýna heldur
að bera Mak af samráð-
herra sír.um.
Skák
Framhald af bls. 8.
burðarásina í sínar hendur og þá
er ekki að sökum að spyrja. Gell-
er er líka orðinn mjög naumur á
tíma.)
31. axb5 axb5
32. b4? Rda«
33. Re4 Dxc2
34. Rf6t Bxf6
35. exf6 Hd5
36. He3 Dc4
37. Dg3 h4
I þessari stöðu féll Geller á
tíma, en staða hans var líka töpuð.
Þar með var einvígið til lykta leitt.
I næsta þætti verða tekin til
meðferðar einvígi Larsens og
Uhlmanns og Fischers og Taim-
anovs. F.Ó.
Peter Walker
Fratnhald af bls. 7.
haf í viðskiptaerindum og auk
þess hefir hann fylgzt með
öllum meiriháttar kosningum
þar í landi síðan árið 1952.
Fjarri fer að Walker vanmeti
hagvöxt og efnalegar framfar-
ir, þrátt fyrir umhygguna fyr-
ir umhverfinu. Hann heldur
fram, að framleiðniaukningin
ein geti lagt að mörkum þann
skerf, sem þurfi til að verða
við kröfunum um fegurra um-
hverfi. ITann telur, að hið tækni
þróaða samfélag verði að leysa
vandann.
„Tæknikunnáttunni hefir til
þessa verið einbeitt að ódýr-
ari framleiðslu“, segir hann
„Nú verður að beina henni að
því að leggja megináherzluna
á hávaðaleysið og hreinleika
þess, sem framleitt er. Nú þurf
um við að meta gæðin miklum
mun meira en magnið, þver-
öfugt við það, sem áður var.“
Um einkalíf Walkers er ann
ars sagt, að hann iðki göngu-
ferðir hafi gaman af fróðlegum
samræðum og safni sjaldgæfum
bókum. Þá á* hann einnig all-
gott safn af skopmyndum frá
Kína.
Árið 1969 gekk hann að eiga
Tessa Pout, og eiga þau einn
son.
^enn og málefni
Framhald af hls 6
hámark veiðinnar á svæðinu
utan 12 mílna markanna og
henni síðan skipt milli þeirra
þióða, sern áður hafa stundað
veiðar þar eftir sögulegum hlut
föllum. Fyrir fslendinga væri
það hið mesta áfall, ef þessi
stefna yrði ofan á.
í þessu sambandi er rétt að
vekja athygli á, að af rúmum
100 strandríkjum í Sameinuðu
þjóðunum hafa um 20 ríki
minna en 12 mflna fiskveiði-
landhelgi, um 60 ríki hafa 12
mílna fiskveiðilandhelgi og
um 20 hafa stærri fiskveiðiland
helgi, en framfylgja því þó ekki
öll. Langflest þeirra ríkja, sem
hafa 12 mílna fiskveiðiland-
þelgi eðs minni, hyggja ekki
á breytingar. Það er hárrétt,
sem Emil Jónsson sagði á síð-
asta allsherjarþingi S.Þ., að
hann hefði orðið þess áskynja,
að mörg ríki teldu 12 mílna
mörkin fullnægja hagsmunum
sinum.
Áróðursmáttur
stórveídanna
- er litið, verð-
ur það ekki sagt með réttu,
að Bandaríkin og Sovétríkin
standi neitt höllum fæti, þegar
þau herða baráttuna fyrir því
að gera 12 mílna mörkin að
gildandi reglu en bæði þessi
ríki hafa lýst yfir þvi; að þau
ætli að vinna að því af alefli á
hinni væntanlegu hafréttarráð-
stefnu.
f þessu sambandi er vert að
minnast þess, að það er algengt
á slíkum ráðstefnum, að mörg
ríki breyti afstöðu sinni á síð-
ustu stundu, m.a. vegna hrossa-
kaupa um breytingartillögur.
Þessu til sönnunar má vitna til
þess, að á síðustu dögum haf-
réttarráðstefnunnar 1960 sner-
ust ellefu ríki til fylgis við
landhelgistillögu Bandaríki-
anna eftir að hafa áður annað
hvort greitt atkvæöi gegn
henni eða setið hjá. Það gæti
t.d. alveg ráðið úrslitum nú,
varðandi fiskveiðilandhelgina,
hvort Bandaríkin og Sovétríkin
fallast á hugmyndir þróunar-
ríkjanna svonefndu varðandi
væntanlega alþjóðastjórn á
hagnýtingu úthafsins, en frá
sjónarmiði þeirra er það
miklu stærra mál en fiskveiði-
lögsagan. Það eitt er nú örugg-
lega víst í sambandi við hafrétt
arráðstefnuna 1973, að helztu
og áhrifamestu stórveldi heims,
þ,e. Bandaríkin, Sovétríkin og
Japan, munu beita á ráðstefn-
unnni og þó sérstaklega í lok
honnnr öllum sínum áróðurs-
mætti — og sá máttur er mikill
— til að fá 12 mílna fiskveiði-
landhelgina snmþykkta ásamt
ófullnægjandi sérréttindum
fyrir strandríkin utan hennar.
S®inlæti ciæti reynzt
hættulegt
Það er af þessum ástæðum,
sem stjórnarandstæðingar
telja, að ekki sé hyggilegt að
draga útfærsluna fram yfir
hafréttarráðstefnuna 1973. Úr-
slit hennar geta ekki síður orð-
ið okkur óhagstæð en hagstæð.
Um slíkt vitum við ekki með
neinni vissu fyrr en í lok ráð-
stefnunnar. Og þá getur verið
orðið of seint að bregðast við.
Ef úrslitin verða okkur hag-
stæð, 5r engu tapað, þótt við
höfum fært út fiskveiðiland-
helgina áður. Ef úrslitin verða
óhagstæð, getur orðið torvelt
að færa út landhelgina eftir
ráðstefnuna. Þess vegna meg-
um við ekki bíða. Ef við fær-
um út fiskveiðilandhelgina
fyrir ráðstefnuna, mun það
áreiðanlega verða til að styrkja
þar stöðu okkar og annarra
þeirra, sem hafa svipaða að-
stöðu, og gera hinum óhægara
fyrir, sem vilja gera 12 míl-
urnar að bindandi reglu. Við
töpum engu með því að færa
út fyrir ráðstefnuna, en getum
tapað miklu, ef við drögum
að gera það.
Það rekur svo á eftir, að út-
færslunni sé flýtt, að fyrirsjá-
anleg er stóraukin sókn er-
lendra veiðiskipa á íslandsmið
og helzta vörnin gegn þvf er að
hraða útfærslunni.
Verða áreksfrar?
Stjórnarflokkarnir hampa því
talsvert, að það geti leitt til
árekstra við nábúa okkar, ef
við færum út fiskveiðilandhelg
ina fyrir ráðstefnuna. Vafalaust
verða árekstrar einhverjir, en
þeir geta líka orðið alveg eins
miklir eða meiri eftir ráðstefn
ung. Um það verður ekkert full
yrt á þessu stigi. Ákaflega er
þó ósennilegt, að þetta leiði til
nokkurra alvarlegra árekstra.
Landhelgisdeilurnar 1952 og
1958 hafa aukið skilning á því
að íslendingum er það meira
hagsmunamál en nokkurri ann-
arri þjóð að vernda fiskimiðin
við landið. Það hefur líka sýnt
sig, að ekki er hægt að buga
íslendinga með löndunarbanni
eða þorskastríði Þess vegna er
ákaflega ólíklegt, að íslending-
ar verði að þessu sinni beittir
einhver j um hef ndaraðgerðum.
Fari samt svo, að það ólíklega
gerist, að slíkt verði reynt,
munu íslendingar mæta því
með festu og þrautseigju alveg
eins og 1952 og 1958. Það era
eðlileg viðbrögð þjóðar, sem
veit að hún er ekki að gera
sig seka um neinn órétt eða
ofríki, heldur eingöngu að
þjóna sjálfsagðasta réttinum
— réttinum til að lifa.
Þjóðin dæmir
íslendingar mega því ekki
láta npitt tal um áhættu eða
hefndaraðgerðir aftra sér frá
því að gera það, sem nauðsyn
legt er. Það er líka alveg eins
líklegt, að dráttur auki áhætt-
una, en dragi ekki úr henni.
Bezt hefði verið, að þjóðin
hefði fengið að dæma í þessu
máli, án þess að það drægist
inn í flokk'sbaráttuna. Þess
vegna vildu stjórnarandstæðing
ar, að höfð yrði þjóðaratkvæða
greiðsla um þær tvær tillögur,
sem komu fram í þinginu. Það
fékkst ekki. Þess vegna er óhjá
kvæmilegt að þetta mál dragist
inn í kosningabaráttuna. Það
á þó ekki að skaða málið, ef
umræður um það verða mál-
efnalegar og hóflegar, eins og
þ\ sæmir.
í slíkum stórmálum á það
að vera hlutverk þjóðarinnar
að marka stefnuna og marka
hana svo skýrt og glöggt, að
ekki þurfi að deila um úrskurð
h:::::ar cftir kosningar. Þ.Þ.