Fréttablaðið - 07.11.2003, Page 18

Það mál sem helst er á baugi núum stundir á Netinu eru hrær-
ingar á blaðamarkaði og á tikin.is
ritar Guðríður Sigurðardóttir grein
undir nákvæmlega þessari sömu
fyrirsögn meðal annars:
„Er blaðamönnum ekki trey-
standi til að viðhafa sjálfstæð
vinnubrögð óháð því hver eigandi
blaðsins er? Hingað til hafa flestir
íslenskir blaðamenn getað sýnt
fagmennsku og sinnt óháðri frétta-
mennsku en að sjálfsögðu hafa öll
blöðin sína ritstjórnarstefnu sem
blaðamenn þeirra fylgja.
Eignarhaldið sem slíkt er ekkert
nýtt mál eða vandamál og óeðlilegt
að setja frekari reglur um það en
um eignarhald á öðrum fyrirtækj-
um. Erfitt er að setja reglur um að
einn megi eiga fjölmiðlinn og ann-
ar ekki, þá ætti alveg eins að setja
reglur um auglýsendur því alveg
eins væri hægt að segja stórir aug-
lýsendur gætu haft óeðlileg áhrif.
Jafnframt væri möguleiki að setja
reglur um dreifða eignaraðild eins
og vilji er fyrir að gera varðandi
áhrifamikil fjármálafyrirtæki.“
Að velta við steinum
Á murinn.is skrifar Katrín Jak-
obsdóttir og veltir fyrir sér stöðu
mála á blaðamarkaði. Þar segir
meðal annars: „Nú eru vafalaust
margir sem hugsa með sér að lítil
eftirsjá sé að DV en það blað hefur
verið nátengdast æsifrétta-
mennsku undanfarin ár og reyndar
líka orðið frægt fyrir að vera fyrst
með fréttirnar enda hefur það oft
þorað þar sem aðrir fjölmiðlar hafa
hikað. En kapp er best með forsjá
og stundum hafa fréttirnar reynst
tilhæfulausar og oft hefur DV
gengið nærri fólki með hamagangi
og látum.
Það breytir því ekki að þó að
ýmislegt megi finna að blaði eins
og DV var það nauðsynlegt fyrir ís-
lenskan fjölmiðlaheim. Til að ýta á
eftir öðrum, velta við steinum sem
aðrir voru of fínir með sig til að
velta og slá upp hlutum sem maður
hefði aldrei nokkurn tíma heyrt
annars um - eins og kakkalakkafár-
inu í Hafnarfirði á dögunum.“
Sigurvegarinn tapar
Margir líta til hinnar gömlu
kempu þegar þessi mál eru annars
vegar. Á jonas.is lætur Jónas Krist-
jánsson gamminn geisa: „Í bardag-
anum um DV mun sigurvegarinn
tapa. Ef Fréttablaðið eignast DV,
mun það tapa stríðinu við Morgun-
blaðið. Ef Morgunblaðið eignast
DV, mun það tapa stríðinu við
Fréttablaðið. Að axla DV felur í sér
svo mikla hugsana-, skipulags- og
tímabyrði til viðbótar fjárhags-
byrðinni, að það sogar athyglina
frá hinni raunverulegu samkeppni
milli Fréttablaðsins og Morgun-
blaðsins. Sigurvegarinn verður
blaðið, sem minna lætur truflast af
ástæðum, sem varða ekki beint
samkeppnina sjálfa. Eini öruggi
taparinn er Landsbankinn, sem
heldur áfram að tapa, hvernig sem
viðrar. Enda er það við hæfi, hann
framleiddi vandamálið fyrir tveim-
ur árum.“ ■
Tveir alþingismenn voru aðræða saman í útvarpi og báðir
voru þeirrar skoðunar að ekki sé
unnt að fjölga starfsdögum Al-
þingis. Rannveig Guðmundsdóttir
alþingismaður er þeirrar skoðun-
ar að lengja eigi starf Alþingis í
báða enda. Þingmennirnir sögðu
það svo sem ágætt þó með því
skilyrði að hlé yrðu gerð yfir vet-
urinn svo þingmenn fengju tíma
til undirbúnings mála og til að
hitta kjósendur.
Þingmennirnir komu enn og
aftur með þá fullyrðingu að starf
þingmanna sé svo annríkt að ekki
sé hægt að ætlast til að Alþingi
sitji nema rétt um hálft ár. Það er
með ólíkindum að hlusta á þing-
menn enn og aftur halda þessu
fram. Það getur ekki verið að
starf þingmanna sé svo mikið að
þeir geti ekki sinnt þingstörfum
nema hluta úr ári. Auðvitað er það
svo að meðal þingmanna er dug-
legt fólk sem gerir verulegar
kröfur til sín og starfsins. Á sama
hátt er á þingi fólk sem þarf ekki
hálft árið til undirbúnings þing-
störfum hinn helming ársins.
Reyndar er eflaust líka hægt að
þakka fyrir að svo er. Ekki er víst
að vel færi ef allir þingmennirnir
sextíu og þrír kepptust við að
setja okkur lög tólf mánuði á ári.
Rök þingmanna eru að þeir
þurfi tíma til að vera í kjördæm-
unum og hitta kjósendur. Ég hef
verið kjósandi í þrjátíu ár og einu
sinni hitt þingmann sem var að
heimsækja kjósendur og ræða við
þá í gamni og alvöru. Það var
Jónas heitinn Árnason vestur í
Ólafsvík fyrir margt löngu.
Þingmenn eiga að segja eins og
er. Sumir þeirra hafa ekkert með
langan frítíma að gera og koma
ekki til þings með alla vasa fulla
af málum eftir hálfs árs undir-
búningstíma. Eins eru margir
þingmenn sem gera ekkert til að
hitta kjósendur sína - enda vand-
séð hvaða tilgangi það þjónar.
Áður fyrr þegar þingmenn voru
helst sendisveinar fyrir sitt hérað
þurfti sannarlega á þessu að halda
- en þess þarf varla í nútímanum.
Þá varð að taka mið af lökum sam-
göngum og það er gert enn þrátt
fyrir allar þær breytingar sem
orðið hafa. Á sama hátt og tekið er
mið af sauðburði, heyönnum og
sláturtíð hvað varðar starfsdaga
Alþingis. ■
Mál manna
SIGURJÓN M. EGILSSON
■ skrifar um störf Alþingis
Hlerað á netinu
■ Netverjar velta fyrir sér hinum kvika
blaðamarkaði en þar gerast hlutirnir
hratt núna.
18 7. nóvember 2003 FÖSTUDAGUR
Útgáfufélag: Frétt ehf.
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilsson
Fréttastjóri: Sigurjón M. Egilsson
Ritstjórnarfulltrúar: Reynir Traustason
og Steinunn Stefánsdóttir
Auglýsingastjóri: Þórmundur Bergsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Suðurgötu 10, 101 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Rafpóstur auglýsingadeildar:
auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Frétt ehf.
Prentvinnsla: Ísafoldarprentsmiðja ehf.
Fréttablaðinu er dreift ókeypis á heimili á höfuð-
borgarsvæðinu, Suðurnesjum og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslunum á lands-
byggðinni. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn greiðslu
sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum
án endurgjalds.
ISSN 1670-3871
Móðurmálshorn Spaugstofunnartók til starfa sl. laugardags-
kvöld og kynnti til sögunnar ýmis
gagnmerk orð. Eitt þessara orða
var „biðþæfingsskaft“. Orðið er
afar gagnlegt, ekki síst sem grein-
ingarhugtak fyrir stjórnmál.
Biðþæfingsskaft er samkvæmt
Spaugstofunni notað um stjórn-
málamenn, t.d. forsætisráðherra,
sem lýsa því yfir tvö ár fram í tím-
ann að þeir ætli að hætta í embætti.
Pólitískt starf þeirra markast þar
af leiðandi af þessari yfirlýsingu
eins og dæmi var gefið um í þættin-
um úr ræðu forsætisráðherra sem
átti í vanda vegna þess að hann „var
bara eins og hvert annað biðþæf-
ingsskaft“.
Sem kunnugt er hefur Davíð
Oddsson einmitt lýst yfir að hann
hyggist láta af embætti forsætis-
ráðherra þegar kjörtímabilið er
hálfnað. Hann telst því vera póli-
tískt biðþæfingsskaft. En Davíð
starfar ekki í tómarúmi og þessi
ákvörðun snertir fleiri en hann
sjálfan. Halldór Ásgrímsson, sem
með þessu varð skyndilega forsæt-
isráðherraefni Sjálfstæðisflokksins
auk þess að vera forsætisráðherra-
efni Framsóknar, er líka pólitískt
biðþæfingsskaft. Eins og gefur að
skilja hefur þessi staða talsverð
áhrif á það hvernig stjórnmálin
þróast, rétt eins og dagstimpill á
ferskum matvörum hefur áhrif á
verslunarhætti í stórmörkuðum.
Vörur fara á fleygiferð um verslan-
ir og verð hrapar með stórkostleg-
um tilboðum þegar síðasti söludag-
ur nálgast. Þær hverfa síðan úr hill-
um þegar dagstimpillinn er útrunn-
inn. Þá tegund stjórnmála – þar sem
biðþæfingssköft eru í lykilhlut-
verki – er eðlilegt að kalla biðþæf-
ingspólitík.
Biðþæfingssköft eru víða
Össur Skarphéðinsson og Ingi-
björg Sólrún Gísladóttir, formaður
og varaformaður Samfylkingarinn-
ar, hafa talið þennan biðþæfing
stjórnarherranna veikja pólitíska
stöðu þeirra. Því vekur það sér-
staka athygli þegar ein helstu tíð-
indin af landsfundi Samfylkingar-
innar (ef frá eru taldar nokkrar at-
hyglisverðar kanínur úr hatti), er
að í stað samræðustjórnmálanna,
sem svo mikið hefur verið talað um
í þessum flokki, hafa menn nú inn-
leitt biðþæfingsstjórnmál. Segja
má að fundurinn hafi verið form-
legt upphaf á tveggja ára for-
mannsslag í flokknum, þar sem
gamalkunnugt mynstur úr A-flokk-
unum er að banka á dyrnar. Ingi-
björg Sólrún varaformaður hefur
lýst yfir framboði gegn Össuri
Skarphéðinssyni formanni eftir tvö
ár. Össur ætlar að líka að vera for-
maður eftir tvö ár, þannig að þau
eru bæði orðin að pólitískum bið-
þæfingssköftum og stjórnmál
flokksins, einkum innri málin, orðin
að hatrömmum biðþæfingi.
Það var trúlega framboð Mar-
grétar Frímannsdóttur til for-
manns framkvæmdastjórnar sem
beindi kastljósi þjóðarathyglinnar
að þessari biðþæfingsstöðu. Þar
með opnaðist umræðan um slaginn
milli formanns og varaformanns
upp á gátt, enda átök milli Stefáns
Jóns Hafstein og Margrétar al-
mennt túlkuð sem átök Össurar og
Ingibjargar „a proxi“. Þrátt fyrir
ákveðin skilaboð landsfundar-
manna um að þeir vildu síður hefja
formannsslaginn strax – þeir vildu
ekki ,,Jón Baldvin og Jóhönnu“,
,,Ólaf Ragnar og Svavar“, eða
,,Margréti og Steingrím“ – og það
að Margrét dró framboð sitt til
baka, varð biðþæfingurinn ekki
stöðvaður. Svona hlutir hafa til-
hneigingu til að öðlast sjálfstætt
pólitískt líf. Enda hefur ekki staðið
á blammeringum milli formanns og
varaformanns síðan.
„Jane og Tarzan“
Ingibjörg hafði vitaskuld gefið
upp boltann vel fyrir landsfund
með yfirlýsingu um formannsfram-
boð, sem erfitt er að skilja nema
sem vantraust á Össur. Allt tal um
að gott sé og sjálfsagt að menn
bjóði sig fram hver gegn öðrum
virkar hjáróma í eyrum þjóðar sem
lærir kvæði Gríms um Goðmund á
Glæsivöllum í barnaskóla. Enda er
Össur ekki að spara við sig þegar
hann svarar varaformanni sínum
fullum hálsi. Stuðmenn sungu ein-
hvern tíma „þú ert Jane og ég er
Tarzan“ en Össur kom í Kastljós
Sjónvarps eftir fundinn og sagði
„hún er Jóhanna og ég er Jón Bald-
vin“. Með þessu kvaðst hann vera
að minna á að í Alþýðuflokknum
hafi á sínum tíma varaformaður
boðið sig fram gegn sitjandi for-
manni og tapað. Og gamli sósíalist-
inn vitnaði í Marx og Hegel og
minnti á að sagan endurtæki sig!
Ekki var síður magnað að horfa upp
á deilu formanns og varaformanns
um samþykkt nýafstaðins lands-
fundar um verðtryggingu á hús-
næðislánum. Þar gat formaðurinn
ekki hamið hneykslun sína á því að
varaformaðurinn kæmi fram og
lýsti því yfir að æðsta stofnun
flokksins hefði samþykkt stefnu
flokksins í einhverri fundar-
múgsefjun og fyrir slysni!
Rétt að byrja
Biðþæfingurinn virðist rétt vera
að byrja í Samfylkingunni og for-
vitnilegt verður t.d. að fylgjast með
framtíðarstefnumótuninni sem ein-
hvern tímann átti að vera í höndum
varaformannsins. Stefnumótunar-
sviðin sem kynnt voru til sögunnar á
landsfundinum s.s. í heilbrigðismál-
um eiga hins vegar að vera undir
forustu formannsins. Kannski til-
gangurinn sé að varaformaðurinn
horfi eingöngu til enn lengri fram-
tíðar – svona „flugvallarframtíðar“
– til þess tíma þegar átökum biðþæf-
ingstímans og uppgjörinu á næsta
fundi er lokið? Ekki er hins vegar
víst að það gangi átakalaust fyrir
sig, því það er jú einmitt hluti af bið-
þæfingsstjórnmálunum að styrkja
stöðu sína fram að þessu uppgjöri! ■
■ Bréf til blaðsins
KATRÍN JAKOBSDÓTTIR
Ein þeirra fjölmörgu sem
skrifar reglulega á Netið en
þar er blaðamarkaðurinn
mjög til umræðu nú um
stundir. Hún segir DV nauð-
synlegan fyrir íslenskan fjöl-
miðlaheim, m.a. til þess að
„slá upp hlutum sem mað-
ur hefði aldrei nokkurn
tíma heyrt annars um - eins
og kakkalakkafárinu í Hafn-
arfirði á dögunum.“
Er erfitt að vera á þingi?
Um daginnog veginn
BIRGIR
GUÐMUNDS-
SON
■
skrifar um
ríkisstjórnina,
Samfylkinguna og
Spaugstofuna.
Biðþæfingssköft
Úrval-Úts‡n
Lágmúla 4: 585 4000 • Hlí›asmára: 585 4100
Keflavík: 420 6000 • Akureyri: 460 0600
Selfossi: 482 1666 www.urvalutsyn.is
sta›greitt á mann í tvíb‡li á Hotel Crown Plaza.
50.610 kr.*
Ver› frá:
* Innifali›: Flug, skattar, akstur til og frá flugvelli,
gisting m/morgunver›i í 4 nætur
og íslensk fararstjórn.
Ekki innifali›: Sko›unarfer›ir.
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
U
R
V
2
24
51

10
/2
00
3
A›ventan í Vínarborg er yndisleg me›
jólamörku›um og tónleikahaldi. Glæsileg
dagskrá og gisting á fyrsta flokks hótelum.
Nánar á www.urvalutsyn.is
Leiklistar-
nám
Lilja Katrín Gunnarsdóttir skrifar:
Eins og flestir vita er leiklistar-deild Listaháskóla Íslands eini
staðurinn á Íslandi sem hægt er að
sækja sér háskólamenntun í leik-
list. Frá barnæsku hefur minn
æðsti draumur verið að verða leik-
kona og leika á sviði. Ég hef aldrei
getað hugsað mér neitt annað
starfsheiti. Af því ætlaði ég að
sækja um vist í Listaháskóla Ís-
lands á komandi ári. Þá rak ég aug-
un í að engir nemendur verða tekn-
ir inn. Mér brá aldeilis við og ákvað
að skrifa leiklistardeildinni bréf og
grennslast fyrir um hvernig stæði á
þessu. Hvort um væri að ræða hið
reglubundna fjórða ár sem enginn
nemandi er tekinn inn.
Ég fékk mjög skilmerkilegt svar
um hæl sem sagði að Leiklistarskóla
Íslands hefði verið breytt í leiklistar-
deild innan Listaháskólans. Til stæði
að endurskoða það fyrirkomulag að
taka ekki inn nemendur fjórða hvert
ár. Slík áform hefðu ekki tekist fyrir
komandi ár.
Mér finnst leiðinlegt að aðeins
einn skóli á Íslandi bjóði upp á leik-
listarmenntun á háskólastigi. Þegar
svona stendur á hefur maður þann
einn kost vænstan að flýja land til
að læra það sem manni langar til
svo ekki sé minnst á allan pening-
inn sem það kostar.
Ég skora á stjórnvöld að bæta úr
þessu máli til að viðhalda menningu
og listrænum þroska á Íslandi um
ókomna framtíð. ■
FR
ÉT
TA
B
LA
Ð
IÐ
/V
IL
H
EL
M
Hræringar á
blaðamarkaði