Tíminn - 09.01.1972, Page 9

SUNNUDAGUR 9. janúar 1972
TÍMINN
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarlnn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason, IndriSi
G. Þorsteinsson og Tómas Karlsson. Auglýsingastjórl: Stein-
grimur Gíslason. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu, símar
18300 — 18306. Skrifstofur Bankastræti 7. — Afgreiðslusiml
12323. Auglýsingasími: 19523. Aðrar skrifstofur síml 18300.
Áskriftargjald kr. 225,00 á mánuði innanlands. f lausasölu
kr. 15,00 eint. — Prentsmiðjan Edda hf.
Stórátak í lánamálum
landbúnaðarins
í blaðinu í gær var skýrt frá því í fréttum, að Halldór
E. Sigurðsson, landbúnaðarráðherra, hefði útvegað lána-
sjóðum landbúnaðarins 132 milljónir króna til viðbótar-
útlána. Hefur öllu þessu fjármagni nú verið úthlutað.
Jónas Jónsson, aðstoðarmaður landbúnaðarráðherra,
sagði 1 viðtali við Tímann, að í ljós hefði komið í sumar,
strax eftir stjórnarskiptin, að lánsfjárþörfin hefði reynzt
verulega meiri en undanfarin ár, þannig að mikið
skorti á til að unnt yrði að fullnægja lánabeiðnum mið-
að við það fjármagn, sem ætlað hefði verið til þessara
verkefna. Til að bæta úr þessu útvegaði landbúnaðar-
ráðherra 112 milljónir króna til Stofnlánadeildar Bún-
aðarbankans og 20 milljónir til veðdeildar bankans til
að fullnægja eftirspurn eftir jarðakaupalánum.
Á árinu 1971 varð nokkur aukning í framkvæmdum
og fjárfestingu bænda miðað við undanfarandi ár. En
þess verður að gæta, að verulegur samdráttur varð í
þessum framkvæmdum og fjárfestingu bænda á tímabil-
inu 1965—1970. Sem dæmi um þetta má nefna, að á
sl. ári voru veitt 380 lán til kaupa á dráttarvélum að
upphæð samtals 38 milljónir króna. Þessi lán voru að-
eins 188 á árinu 1970 og samtals að upphæð 14 milljón-
ir króna. Heildarlánsupphæðin til dráttarvélakaupa
bænda hefur því meira én tvöfaldazt. Á sl. ,ári voru veitt
24 lán til kaupa á jarðýtum og stærri vinnuvélum að
upphæð samtals .24.7 milljónir króna, en árið á undan
voru þessi lán aðeins 4 að upphæð samtals 2.4 milljónir
króna.
Eftir stjórnarskiptin í sumar og þegar landbúnaðarráð-
herra hafði útvegað Stofnlánadeildinni aukið fjármagn,
reyndist unnt að hækka verulega lán út á íbúðarhús í
sveitum. Voru lánin hækkuð úr 450 í 600 þúsundir.
Til viðbótar þessu hefur ríkisstjómin ennfremur
ákveðið mjög mikilsverða breytingu á afurðalánum út á
landbúnaðarafurðir. í stað 55% mun Seðlabankinn veita
67% lán út á afurðir landbúnaðarins og viðskiptabank-
arnir lána 8% að auki þannig að afurðalánin verða sam-
tals 75% af heildsöluverði, en gátu mest orðið áður
71.5% af heildsöluverðinu. í þessu sambandi er þó nauð-
synlegt að geta þess til að skýra heildarhækkunina, að
áður vantaði allmikið á að þessu 55% marki Seðlabank-
ans í afurðalánum væri náð varðandi ýmsar tegundir
landbúnaðarafurða, einkum aukaafurðir sauðfjár, svo
sem ull, innyfli og fl.
Eins og hér hefur verið greint frá hefur landbúnaðar-
ráðherra nú gert verulegt átak til að leysa úr lánsfjár-
þörf landbúnaðarins, en unnið er nú ötullega að víð-
tækum umbótum í landbúnaðarmálunum og eru öll höf-
uð atriði landbúnaðarlöggjafarinnar nú í endurskoðun.
Farmannaverkfallið
Farmannaverkfallið hefur nú staðið í 37 daga og hef-
ur svo til allur kaupskipaflotinn stöðvazt. Munu nú um
300 menn vera í verkfalli. Enn hefur þetta verkfall ekki
leitt til alvarlegs vöruskorts í landinu, en komið hefur
fram ótti við að ófremdarástand geti skapazt ef hafís
leggst að landinu eins og spáð hefur verið, því að mjög
víða úti á landi eru fóðurvöru- og olíubirgðir mjög af skorn
um skammti. Þá telja fiskútflytjendur að fiskmarkaðir
okkar geti verið í hættu ef ekki tekst að leysa verkfallið
áður en langt um líður. Þessar línur eru skrifaðar til
að hvetja samningsnðila til að reyna til þrautar allar sam-
komulagsleiðir. — TK
9
JAMES RESTON, NEW YORK TIMES:
Mæti Nixon andstreymi, hættir
honum til öfga og leikaraskapar
Hann reynir að draga athygli frá mistökum með athöfnum
ÁRIÐ 1971 hvarf í aldanna
skaut með skotdrunum, en
skildi eftir efa og grun í hug-
skoti okkar. Milli jóla og nýj-
árs bað Nixon forseti fyrst um
frið og samúð meðal manna,
en skipaði svo fyrir um meiri
loftárásir á Norður-Vietnam
en dæmi ern um í þrjú ár.
Enginn gat fyllilega komið
heim og saman orðunum mildu
oig eyðandi sprengjunum.
Þetta hljómaði undarlega og
annarlega: Friður á jöirðu og
fýrið bombunum.
8 En svona var raunar árið
1971 hér í Washington, þess-
ari undarlegu borg. í byrjun
ársins boðaði Nixon forseti
frelsisbyltingu einstaklings-
ins og spáði gífurlegri aukn-
ingu þjóðarframleiðslunnar,
en í lok ársins voru bæði laun
og verðlag hömlum háð og
tekjuhalli ríkisins orðinn meiri
en dæmi eru um á friðartím-
um.
En hvað sem öðru líður er
auðveldara að skilja hina nýju
efnahagsstefnu Nixons og
breytta afstöðu hans til Kín-
verja —•' og raunar að sam-
gleðjast honum með hvort
tveggja — en hinar skyndi-
legu og áköfu loftárásir, sem
hann lét gera á Norður-Viet-
nam um hátíðarnar.
HERNAÐARVANDI Nix-
ons I Vietnam liggur í augu-
um uppi:
Því fleiri hermenn, sem
hann lætur flytja heim, því
varnarlausari eru þeiir, sem eft
ir eru, og þess vegna þyngist
verndarskylda hans og ábyrgð
gagnvart minnkandi herafla.
En Hanoi-mönnum er einn-
ig vandi á höndum:
Því fleiri hermenn sem
Nixon forseti kallar heim, og
því meiri áherzlu, sem hann
verður að leggja á lofthernað-
inn, því fastar verða þeir að
sækja á um eflingu loftvarn-
anna af hálfu Rússa og því
fleiri MIG-þotur verða þeir að
senda á loft til varnar gegn
bandarísku sprengjuflugvél-
unum. En þetta leysir ekki
hnútinn heldur herðir hann.
Því magnaðri loftárásir,
sem Nixon forseti lætur gera
á Norður-Vietnam, því meiri
áherzlu leggja Norður-Viet-
namar á að reyna að klekkja
á bandaríska hernum, sem er
á förum. Og því fleiri og
meiri loftárásir sem gerðar eru
frá bandarískum flugvélarmóð
urskipum, því fastar sækja
Norður-Vietnamar eftir full-
komnum eldflaugum frá Rúss-
um, en þeim er einmitt beitt
gegn bandarísku flugvélamóð
urskipunum, sem á sveimi eru
undan ströndum Suður-Kína
og Indo-Kína.
ENGUM blandast hugur um,
að valdhafarnir í Moskvu og
Peking hafa árum saman ver-
ið staðráðnir í að koma í veg
fyrir, að Bandaríkjamenn yfir-
buguðu Norður-Vietnama.
Þetta er eitt af þeim sárafáu
.... •••/•• -
NIXON
atriðum, sem Kínverjar og
Rússar eru á einu máli um.
Þeir eru staðráðnir í að láta
Hanoi-mönnum í té þann bún
að, sem þeir þurfa á að halda
til að verjast hverjum þeim
vígvélum, sem Bandaríkja-
menn beita gegn þeim.
Þetta er Nixon forseta kunn
ara en flestum öðrum. Honum
hefir lengi verið ljóst, að Norð
ur-Vietnamar hafa verið að
efla loftvamir sínar jafnt og
þétt. Hann lét samherja sína
og samstarfsmenn tilkynna
blöðunum undir eins og Norð-
ur-Vietnamar sendu MIG-þot-
ur á loft. En ekkeirt bendir til,
að bandaríska hernum í Viet
nam stafi alvarleg ógn af MIG-
þotum Hanoi-manna. Til dæm-
is gekk Laird vamamálaráð
herra afar erfiðlega að orða
réttlætinguna á jólaloftárásun-
um á Norður-Vietnam. Ætla
verður því, að skýringarinnar
á skyndilegri árás mörg hundr
uð bandarískra sprengjuflug-
véla á Norður-Vietnam á jóla-
hátíðinni, sé að leita í ein-
hverju öðru en þeim háska,
sem vofi yfir bandarrska hern-
um.
NIXON forseti er búinn að
fara með völd í þrjú ár og
nú er svo komið, að naumast
er um nokkurt tortryggnislaust
upplýsingasamband ríkis-
stjórnar og blaðamanna að
ræða. Af þessum sökum verða
getur einar leiddar að hinni
raunverulegu ástæðu loftárás-
anna. En atferlisvenjur forset-
ans eru afar augljósar og kunn
ar, einkum þegar hann hefir
rekizt á alvarlegar hindranir í
stjórnmálaviðleitni sinni, eins
og raunin varð á í sambandi
við átök Indverja og Pakist-
ana nú fyrir skömmu.
Hver og einn, sem kynnir
sér sjálfslýsinguna í bók hans
„Six Crises“ hlýtur að gera
sér nokkra grein fyrir sál-
rænum einkennum hans. Þeg-
ar hann lýtur í lægra haldi ger
ir hann ævinlega gagnárás, en
það er oft og einatt aðdáunar-
verður eiginleiki. Að öðrum
kosti hefði hann horfið af
stjórnmálasviðinu eftir ósigur-
inn fyrir Kennedy í forseta-
kosningunum 1960 eða hinn
auðmýkjandi ósigur fyrir Pat
Brown í fylkisstjórakosningun
um í Kaliforníu árið 1962. En
stundum gengur Nixon óneit-
anlega of langt eins og hann
gerði að loknum ósigrinum fyr
ir Brown, þegar hann sagði
blaðamönnum, að hann væri
að halda sinn „síðasta blaða-
mannafund".
ÞEGAR forsetinn verður fyr
ir andstreymi hættir honum til
öfga og leikrænna viðbragða.
Gengur þá eitthvað á afturfót-
um í Vietnam? Forsetinn læt-
ur allt í einu ráðast inn í Kam
bodíu og síðar inn í Laos. Eða
virðist hann ef til vill vanmátt
ugri en efni standa til að lokn
um stjórnmálaósigrinum í sam
bandi við styrjöld Indverja og
Pakistana, þegar Indverjar
hafa greinilega mætur á Rúss-
um, en vinir forsetans í Pakist
an draga sig vonsviknir inn í
skel sína? En rétt er að hafa
í huga, að vafasamt er að
ganga út frá nokkru sem gefnu
í sambandi við Nixon forseta.
Og stundum er kostur að geta
komið á óvænt.
Forsetinn reynir að jafnaði
að draga athyglina frá mistök-
um sínum með athöfnum. Þeg-
ar erfiðleikar steðja að á einu
sviði, getur verið hentugt að
beina athyglinni að öðru. Gefa
fyrirsagnir blaðanna til dæmis
í skyn, að Bandaríkjamenn
hafi mátt sín lítils í deilu Ind-
verja og Pakistana? Hví ekki
að nota þá tækifærið til að
sýna fram á mátt Bandaríkja-
manna í lofti yfir Vietnam?
Hvað sem um þetta er, getur
verið hentugt að breyta um
efni og láta á sér bera í al-
mennum fréttum.
ÞETTA er snjöll aðferð í
stjórnmálum í bráð og óvinir
forsetans í blaðamannastétt
eru veikir fyrir leikrænum við
brögðum og birta fréttir af
þeim undir stórum fyrirsögn-
um. En eftir hvem háan hvell
vakna efasem lir og sérhvert
beliibragð skilur eftir ofurlít-
inn eiturvott, jafnvel þó að
það gefi stórar fyrirsagnir í
aðra hönd.
Málin standa sem sagt þann
ig um áramót, að því er virðist,
að við erum vökulir og lifum
góðu lífi sem þjóð, en ruglings
og sundrungar gætir nokkuð.
Furðulegasta þverstæðan
kann þó að felast í því, að á
þessu ári, sem nú er að hefj-
ast, eiga að fara fram forseta-
kosningar hér í Bandaríkjun-
um. Og sú getur mætavel orð-
ið raunin, að meginátök kosn-
inganna standi að síðustu milli
þeirra, sem brellnir eru og
snjallir og hinna, sem unnt er
að treysta til fulls.
J