Tíminn - 19.07.1972, Blaðsíða 7

Miðvikudagur. 19. júli 1972
TÍMINN
7
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór-3
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson, :
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaðs TImans).::|:
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislasonu Ritstjórnarskrif-3:
stofur í Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-1830631
Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiðslusimi 12323 — auglýs-3
ingasimi 19523. Aðrar skrifstofurrsimi 18300. Askriftargjald3
225 krónur á mánuði innan lands, i iausasölu 15 krónur ein-K
takið. Blaðaprent h.f.
EBE-samningurinn
Samningaviðræðum Islendinga við Efna-
hagsbandalagið er nú lokið og mun Einar
Ágústsson, utanríkisráðherra, undirrita við-
skiptasamning við bandalagið n.k. laugardag i
Brússel.
Að fyrirvörum slepptum má þessi viðskipta-
samningur teljast okkur hagstæður og mun
betri en á horfðist i fyrstu.
1 fyrstu setti EBE það skilyrði fyrir
samningnum, að Islendingar hættu við
útfærslu fiskveiðilögsögunnar. Þessi fyrirvari
bandalagsins hefur nú færzt heldur til betri
vegar. Fyrirvari EBE skv. samningnum er á
þá leið, að bandalagið áskilur sér rétt til að láta
tollfriðindi fyrir sjávarafurðir ekki koma til
framkvæmda, nema viðunandi lausn fáist fyrir
bandalagsrikin og ísland á þeim erfiðléikum,
sem útfærsla fiskveiðilögsögunnar veldur.
A sama hátt áskilur Island sér rétt til að
fullgilda ekki samninginn, ef þessum fyrirvara
bandalagsins verður beitt.
Undir samninginn falla flestar islenzkar
sjávarafurðir auk iðnaðarvara og skulu þær
vörur, sem samningurinn tekur til, ekki verða
háðar innflutningsleyfum.
Mun EBE yfirleitt afnema tolla sina á
þessum vörum frá íslandi i áföngum á fimm
árum frá 1973-1977, en tollur á áli verður ekki
að fullu felldur niður fyrr en 1980. Tollar á
isfiski og sumum niðursuðuvörum verða
lækkaðir verulega en ekki alveg afnumdir.
íslenzkir verndartollar verða felldir niður á
innflutningi frá EBE á sömu vörum og skv.
sams konar timaáætlun og gildir nú gagnvart
EFTA-löndum og verður fyrsta tollalækkunin
30%, 1. april 1973 og verða verndartollarnir að
fullu felldir niður 1980.
Viðskiptasamningurinn tekur til rúmlega
70% af útflutningi íslands til EBE-landa og
þeirra 4 landa, sem nú hafa samið um fulla
aðild að bandalaginu, en auk þess eru um 20%
útflutnings okkar til þessara 10 landa tollfrjáls
i bandalaginu og er þar um að ræða saltfisk,
skreið og nýja sild.
Sem dæmi um þær tollalækkanir, sem eiga
sér stað skv. samningnum á útflutningsvörum
okkar miðað við árið 1977 má nefna, að fryst
fiskflök, sem nú eru i 15-18% tolli, hrogn, lifur,
ný, fryst og söltuð, sem nú eru i 10-11% tolli,
hert lýsi.sem er i 17-20% tolli, kaviar og niður-
soðin hrogn, sem eru i 30% tolli og niðursoðin
rækja, humar og hörpudiskur i 16-20% tolli,
verða algerlega tollfrjáls i lok aðlögunartima-
bilsins. ísaður og heilfrystur karfi fellur úr 8%
i 2%, isaður og heilfrystur þorskur, ýsa og ufsi
úr 15% i 3,75% og niðurlögð sild úr 20% i 10%.
Að mörgu leyti er þessi samningur okkur
mun hagstæðari en EFTA-samningurinn, þar
sem t.d. engin ákvæði eru i samningnum um
atvinnurekstrarréttindi.
En mikil óvissa rikir um það, hvort þessi
samningur kemst i framkvæmd vegna fyrir-
vara EBE um landhelgismálið. Rikisstjórnin
hefur tilkynnt EBE.að fullgilding samningsins
sé undir þvi komin, hvort EBE beitir fyrir-
varanum og mun EBE verða afhent sérstök
yfirlýsing þess efnis þegar samningurinn
verður undirritaður á laugardaginn. — TK
ERLENT YFIRLIT
Pompidou teflir Gaull-
isma gegn kommúnisma
Pierre Messmer er öruggur merkisberi Gaullismans
I)e Gauile og Messmer
NÝLEGA hafa gerzt i
Frakklandi tveir atburðir,
sem benda til stórum harðn-
andi stjórnmálabaráttu þar i
landi, enda eru ekki nema 8
mánuðir þangað til þingkosn-
ingar fara þar fram i siðasta
lagi. Annar af þessum atburð-
um er samkomulagið milli
kommúnista og jafnaðar-
manna um samstarf i næstu
þingkosningum og sameigin-
lega kosningastefnuskrá. Hitt
eru forsætisráðherraskiptin,
sem Pompidou forseti ákvað
rétt á eftir að kunnugt varð
um áðurnefnt samkomulag
kommúnista og jafnaðar-
manna. Sá orðrómur hefur
gengið um alllangt skeið, að
Pompidou teldi rikisstjórnina
veika og þó einkum forsætis-
ráðherrann og væri þvi breyt-
inga þörf. Liklegt var álitið, að
hann myndi skipta um forsæt-
isráðherra fyrir þingkosning-
arnar. Samkomulagið milli
kommúnista og jafnaðar-
manna virðist hafa rekið
smiðshöggið á þessa fyrirætl-
un hans. Svo snöggt kom þó
tilkynningin um forsætisráð-
herraskiptin, að þau vöktu
enn meiri athygli en ella sök-
um þess.
FLOKKSÞING kommúnista
og jafnaðarmanna hafa nú
hvort i sinu lagi staðfest sam-
komulagið um kosningasam-
vinnu þeirra. Vinstri öflin
ganga þvi sameinaðri til kosn-
inganna en nokkru sinni fyrr.
Svar Pompidou er að tefla
fram nýjum forsætisráðherra,
sem er talinn miklu traustari
Gaullisti en fyrirrennari hans
og einnig öllu meira til hægri,
þótt það sé umdeilanlegra. En
fyrst og fremst verður það hin
þjóðlega stefna Gaullista og
traust handleiðsla, sem
Pompidou ætlar að leggja
áherzlu á i kosningabarátt-
unni. Hinsvegar mun hann
halda þvi fram, að litt sé að
vænta þjóðlegrar stefnu af
kommúnistum og heldur ekki
öruggrar handleiðslu, þvi að i
reynd sé mikill ágreiningur
milli kommúnista og jafnað-
armanna og muni stjórnar-
samstarf þeirra, ef til kæmi,
einkennast af þvi. Valið sé
þannig milli þjóðlegrar og
traustrar stjórnar Gaullista
annars vegar og óþjóðlegrar
og sundurþykkrar stjórnar
vinstri manna hinsvegar.
Ætlunin er bersýnilega m.a.
sú að ná fylgi frá milliflokk-
unum með þvi að setja kosn-
ingarnar þannig á svið, að
ekki sé nema um þetta tvennt
að velja. Von milliflokkanna
er hinsvegar sú, að menn séu
orðnir þreyttir á Gaullistum,
en vantreysti kommúnistum,
og þvi verði hófleg breyting
helzt tryggð með eflingu mið-
flokkanna. Mjög mun þetta þó
velta á þvi, hvort miðflokkun-
um tekst að sameina lið sitt,
eins og Servan-Schreiber
stefnir að, og þvi verði raun-
verulega valið milli þriggja
fylkinga.
EF Pompidou hugðist velja
forsætisráðherra með tilliti til
þess að hann nyti álits og
trausts Gaullista, gat hann
tæpast valið betur. Hinn nýi
forsætisráðherra, Pierre
Messmer, hefur verið ein-
dreginn Gaullisti frá upphafi
vega, eða óslitið siðan de
Gaulle birtist fyrst á sjónar-
sviðinu eftir ósigur Frakka
1940. Messmer skipaði sér þá
strax undir merki de Gaulle og
fylgdi þvi stöðugt eftir það. A
valdaárum De Gaulle a
árunum 1960—’69 fékk hann
það erfiða hlutverk að vera
landvarnaráðherra, en á þeim
tima átti de Gaulle marga
andstæðinga i hernum, er
gjarnan vildu gera uppreisn
gegn honum sökum afstöðu
hans til Álsirmálsins. Það
var eitt af verkum Messmers
að fylgjast með þessum mönn-
um og færa þá til i störfum á
þann hátt, að þeir fengu i orði
meiri frama, en i reynd minni
völd. Þá var það hlutverk
hans að skipuleggja óskabarn
de Gaulles, kjarnorkuvigbún-
að Frakka. Siðast, en ekki sizt,
féll honum það svo i skaut að
draga franska herinn undan
yfirstjórn Nato og tilkynna
Nato að flytja aðalbækistöðv-
ar sinar frá Frakklandi. Eng-
inn efar, að Messmer muni
sem forsætisráðherra fylgja
fast fram þessari stefnu leið-
toga sins og lærimeistara.
Sökum þess er þvi spáð, að
Frakkar muni taka upp enn
stjálfstæðari stefnu innan
Efnahagsbandalags Evrópu
en þeir hafa fylgt um skeið og
ekkert verði úr batnandi sam-
búð þeirra og Nato, sem ýmsir
voru farnir að spá. Megin-
áherzla verði lögð á að sýna,
að Frakkar fylgi sjáifstæðri
utanrikisstefnu, eins og i tið de
Gaulles.
PIERRE Auguste Jeseph
Messmer er fæddur 20. marz
1916. Hann hafði lokið laga-
prófi rétt áður en siðari
styrjöldin hófst. Hann var þá
strax kvaddur i herinn og var
sendur til Vestur-Afriku. Þeg-
ar Frakkar biðu ósigur, hrað-
aði hann sér heim, en þóttist
sjá, að þar yrði litið að gera.
Hann var þá þegar orðinn
Gaullisti og ákvað að skipa sér
i baráttusveit frjálsra Frakka
undir forustu de Gaulles.
Asamt öðrum ungum manni,
sem nú er hershöfðing i, réðst
hann á franskt flutningaskip i
Marseille, en för þess var heit-
ið til frönsku nýlendanna i
Norður-Afriku. A leiðinni
rændu þeir félagar skipinu og
sigldu þvi til Gibraltar, en
þaðan héldu þeir til Bretlands
og gengu i sveitir frjálsra
Frakka þar. Messmer barðist
siðan á mörgum stöðum, m.a.
við Bir-Hakein og E1 Alamein i
Norður-Afriku, og siðar á
ttaliu, Frakklandi og Þýzka-
landi. Hann hlaut marga vitn-
isburði fyrir djarfa fram-
göngu. 1 striðslokin i Evrópu
var hann sendur til indo-Kina
til að skipuleggja mótspyrn-
una gegn Japönum þar. Hann
var látinn svifa niður i fallhlif
a bak við viglinu Japana og
náði m.a. fundi Ho Che Minh.
Þegar til kom tortryggðu
skæruliðar hann og settu hann
i fangelsi, en honum tókst að
strjúka úr þvi með ævintýra-
legum hætti og komast til
fransks yfirráðasvæðis. Eftir
það hélt hann áfram störfum i
hernum og var háttsettur i út-
lendingahersveitinni svo-
nefndu, þegar de Gaulle
skipaði hann varnarmálaráð-
herra 1960. Þeirri stöðu hélt
hann óslitið þangað til de
Gaulle lét af völdum árið 1969.
Þá dró hann sig i hlé og gerðist
leiðtogi i félagsskap, sem
hafði það markmið að berjast
fyrir skoðunum de Gaulles.
Hann hafði náið samband við
de Gaulle og var siöasti sam-
verkamaður hans, sem ræddi
við hann um stjórnmál, en þáð
gerðist fáum dögum fyrir lát
de Gaulles haustið 1970. Á
siðastl. ári var hann skipaður
nýlendumálaráðherra, sem
þykir heldur litilvægt starf.
Enginn hafði spáð þvi, að
Pompidou myndi gera Mess-
mer að forsætisráðherra, en
ýmsir aðrir höfðu verið til-
nefndir. Skipan hans i for-
sætisráðherraembættið þykir
hins vegar velheppnuð, ef það
er tilætlun Pompidous, eins og
almennt er álitið, að hefja
Gaullismann til vegs að nýju
og tefla fram manni, sem er
óbilandi i trúnni á de Gaulle og
kenningar hans.
Messmer er kvæntur en
barnlaus. Hann berst litt á
opinberlega og stundar ýmsar
ibróttir i tómstundum sinum.
Þ.Þ.