Tíminn - 05.08.1972, Blaðsíða 7

Laugardagur 5. ágúst 1972
TÍMINN
7
ill-Si-S-ilíííijl-iíV
(Jtgefandi: Fra'msóknarflokkurínn
gíS: Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þör-:Sig:
£:£:£: arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas Karlsson;::::::-:
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsblaös Tlmáns
;;;;;;;;x; Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislasoni. - Ritstjórnarskrif-i;:;:;:;:;:
stofur í Edduhúsinu viö Lindargötu, sfmar 18300-18306i;:;;:;:;:;
Skrifstofur i Bankastræti 7 —afgreiöslusfmi 12323 — auglýs-;:;:;:;:;:;
ingasimi 19523. Aörar skrifstofur:simi 18300. Askriftargjald:;:;:;:;:;
225 krónur á mánuöi innan lands, i lausasölu 15 krónur ein-:;;;x;;;;
takið. Blaðaprent h.f.
Ferðahelgin
Verzlunarmannahelgin er hafin. Þessi helgi
ber nafn af þvi að henni fylgir fridagur
verzlunarmanna, fyrsti mánudagur i águst. En
nú er svo komið, að fátt eitt minnir sérstaklega
á verzlunarmannastéttina þessa helgi fremur
en aðrar stéttir. Með sanni má segja, að þessi
helgi sé helgi þjóðarinnar allrar og væri rétt
nefnd ,,ferðahelgin” þvi að um þessa helgi eru
ferðalög landsmanna i hámarki.
Þúsundum saman streymir fólkið þessa
helgi úr bæjunum út á landsbyggðina og slær
tjöldum á fögrum stöðum. útisamkomur og
héraðsmót setja og svip sinn á þessa helgi, en
slikar samkomur sækja tugir þúsunda manna.
Oft hafa slikar samkomur fengið á sig leiðin-
legan svip vegna ölvunar mótsgesta, en
ástandið i þeim efnum hefur tvimælalaust farið
batnandi undanfarin ár og sá undirbúningur,
sem er að slikum skemmtunum að þessu sinni
gefur vonir um að ástandið geti enn batnað.
Þeir aðilar, sem standa fyrir stærstum sam-
komum nú, auglýsa áfengisbann innan sinna
vébanda og áskoranir hafa að undanförnu
verið lesnar i útvarp frá ýmsum félagasam-
tökum, þar sem hvatt er til bindindis á
skemmtunum um helgina.
Þrátt fyrir hina gifurlegu umferð um þjóð-
vegi landsins þessa helgi, hefur svo blessunar-
lega til tekizt á verzlunarmannahelgum
undanfarin ár, að litið hefur verið um alvarleg
umferðarslys. Er þar vafalaust að þakka þeim
áróðri, sem uppi hefur verið hafður af þeim,
sem að bættri umferðarmenningu og öryggis-
málum á vegum vinna. ökumenn hafa ekið
varlegar og sýnt hver öðrum meiri tillitssemi
en aðrar helgar, að þvi er virðist. Enn getur
ástandið i þeim efnum þó áreiðanlega batnað.
Um leið og Timinn óskar lesendum sinum
góðrar ferðar og samkomugestum á útivistar-
svæðum heilbrigðrar og hófsamrar
skemmtunar, hvetur hann alla til fyllstu
aðgæzlu og varkárni i umferðinni- með von um
slysalausa verzlunarmannahelgi og að allir
nái heilu og höldnu heim eftir skemmtilega
útiveru.
Skattarnir og
gamla fólkið
Á morgun, sunnudag, mun birtast hér i
blaðinu viðtal við Halldór E. Sigurðsson,
fjármálaráðherra, um skattamálin. I þessu
viðtali greinir fjármálaráðherra m.a. frá
þeirri ákvörðun rikisstjórnarinnar, að gera
leiðréttingu áálagningu gjalda á þann hóp
aldraðs fólks, sem lagt hefur verið á tekju-
skattur. Jafnframt skýrir hann ástæðurnar
fyrir þeim ágalla, sem komið hefur fram við
álagninguna, skv. hinu nýja skattakerfi. Víll
Timinn hvetja alla þá, sem láta sig skatta-
málin skipta, að lesa það, sem fjármálaráð-
herra hefur um málið að segja.
Úr The Economist:
Uppreisnarmenn í Súdan
halda friðarsamningana
Erfitt verður og dýrt að hjálpa flóttamönnunum
og skortur vofir yfir
Nuinciry forseti Súdan.
FJÓRIR mánuðir eru liðnir
siðan borgarastyrjöldinni i
Súdan lauk. Friðarsamning-
arnir, sem gerðir voru i Addis
Ababa i marz, hafa komið að
haldi sem betur fer. Staðið
hefir verið við vopnahléið og
liðsmenn Anya-Nya eru sem
óðast að koma ofan úr f jöllum
og fram úr skógunum. Byrjað
er að skrá þá i herinn og til
annarrar opinberrar þjónustu
eins og heitið var. Bráða-
birgðastjórn Suður-Súdan sit-
ur að völdum, hvarvetna rikir
góðvild og heiftúðugur skæru-
hernaður liðinna ára virðist
gleymdur. Enn er þó skammt
um liðið.
Samkomulagið i Addis'
Ababa var sigur fyrir þá sunn-
anmenn, sem vildu að suður-
héruðin þrjú væru áfram i
sambandi við Súdan, en ósigur
fyrir hina, sem vildu aðskilnað
umfram allt. Það var einnig
sigur fyrir þá norðanmenn,
sem gerðu sér ljóst, að ekki ,
var unnt að sigra i styrjöldinni
og brjóta uppreisnina á bak
aftur, en vildu vinna það til
friðar aö brjóta odd af oflæti
sinu og umgangast skæruliða
sem jafningja, bæði sem her-
menn og stjórnmálamenn.
ÞRENNT þarf til að samn-
ingarnir komi að fullum not-
um. I fyrsta Iagi verður að
leysa skæruliðasveitirnar upp
og koma einstaklingunum fyr-
ir eins fljótt og unnt er. I öðru
lagi verður bráðabirgða-
stjórnin i suður-héruðunum að
standast raunina og sanna, að
hún sé trausts verðug. t þriðja
lagi verður að endurvekja at-
vinnulifið i suðurhéruðunum
eins fljótt og framast er unnt
til þess að veita þeim ibúum
atvinnu, sem flúið hafa þau
átta'ár.sem borgarastyrjöldin
hefir staðið, og eru nú að koma
fram úr skógunum eða frá ná-
grannarikjunum. En mikið
verk þarf að inna af hendi áð-
ur en þessum þremur tak-
mörkum verður náð.
Mörg flókin hernaðarvanda-
mál þarf að leysa i sambandi
við vopnahléið og margt gæti
farið úrskeiðis i þvi efni. 011-
um sveitum Anya-Nya hefir
verið skipað að gefa sig fram
og safnast saman á tilteknum
stöðum. Þetta gengur að ósk-
um. Til dæmis hafa nokkuð á
annað þúsund Anya-Nya-
menn safnazt saman við
Malek við Efri-Nil. Mikilvæg-
ast er á þessu stigi, að upp-
reisnarmenn haldi vopnum
sinum og lúti stjórn sinna eig-
in yfirmanna.
NÆST á nefnd herforingja
beggja aðila að fara til stöðva
uppreisnarmanna og skrá
Anya-Nya-menn i herinn og
lögregluna eða til annarra op-
inberra starfa. Þetta er mjög
erfitt i framkvæmd. Búið er að
ljúka við þetta i héraðinu
Bahr-el-Ghaza og það er i full-
um gangi i Equatoria. Megin
háskinn er i þvi fólginn, að
virkir skæruliðar voru taldir
allt of fáir þegar verið var að
ganga frá friðarsamningun-
um.
Við samningana i Addis Ab-
aba viðurkenndi Joseph Lagu
yfirhershöfðingi,að hann hefði
á að skipa um 6000 vopnum og
þar af leiðandi um 6000 virk-
um hermönnum. En þess bar
að gæta, að i skæruhernaði eru
venjulega tveir menn um
hvert vopn og auk þess aðrir
við ræktun eða aðra öflun
matfanga.
Lagu hershöfðingi gerir þvi
ráð fyrir nú, að lágmarkstala
vigfærra manna á hans vegum
séum 15000. Undirmenn hans i
aðalstöðvum Anya-Nya tala
um 21.000 manns, sem safnazt
hafi saman undir stjórn þeirra
og biði skráningarnefndarinn-
ar.
UM það var samið i Addis
Ababa, að 6000 menn frá suð-
urhéruðunum skuli skráðir i
her rikisins, 2000 frá hverju
héraði. Vandkvæðin voru ekki
ýkjamikil i héraðinu Bahr-el-
Ghaza. Þar gáfu sig fram
rúmlega 4000 skæruliðar og
flestum þeirra hefir verið gef-
inn kostur á einhvers konar
starfi. I Equatoria verða hins
vegar æðimargir óánægðir
fyrrverandi skæruliðar, sem
ekki veröur unnt að gefa kost á
einkennisbúningi opinbers
starfa.
Næst kemur að þvi, að þjálf-
unarsveitir frá her rikisins
koma til safnstöðva skæruliða
til þess að færa Anya-Nya-
menn i einkennisbúning hers-
ins og samræma vopnabúnað
þeirra væntanlega venjum
hersins. Þetta verður efalaust
erfitt verk og vandasamt, þar
sem til kemur annar agi en áð-
ur og afhenda þarf fyrri vopn.
Loks kemur að þvi, eftir nokk-
urra vikna þjálfun, að fyrr-
verandi Anya-Nya-menn
verða settir i herflokka með
samlöndum sinum frá norður-
héruðunum.
ANNAÐ mikilvægasta skil-
yrði þess, að friðarsamning-
arnir haldi, er að bráða-
birgðastjórnin i suðurhéruð-
unum afli sér trausts. Bráða-
birgðaframkvæmdaráðið sit-
ur i Juba, undir stjórn Abel
Alier varaforseta Súdan. 1
ráðinu eru fulltrúar nálega
allra stjórnmálaafla i suður-
héruðunum, allt frá uppreisn-
armönnum úr skógunum eöa
úr útlegð yfir i starfsmenn
nokkurra fyrrverandi rikis-
stjórna i Khartoum. Alier var
sjálfur ráðherra i stjórn
Numeiry hershöfðingja frá þvi
að herinn tók völdin árið 1969
og þar til að friður var sam-
inn.
Allur ágreiningur og mis-
munur — sem var hvað mest
áberandi hjá sumum flótta-
mönnunum — hefir verið
bældur niður og lagður á hill-
una meðan verið var að setj-
ast að störfum. Hinu verður
ekki neitað, að það verkefni,
að koma á að nýju borgara-
legri stjórn á 250 þúsund fer-
milna svæði, er svo tröllaukið,
að það hlyti að skelfa hæfa og
vel búna rikisstjórn, — en
bráðabirgðastjórnin getur
hvorki státað af sannaðri
hæfni né þolanlegum búnaði.
Skortur er ekki minni á skrif-
stofumönnum, skjalaskápum,
sima og samgöngum en
hverju öðru, sem til þarf.
ÞRIÐJA brýnasta viðfangs-
efnið er endurvakning efna-
hagslifsins og aðstoð við
flóttamennina. Fátækt er sár i
suðurhéruðunum, en það
sama má raunar segja um
norðurhluta rikisins. Rikis-
stjórnin telur lágmarkskostn-
að við uppbyggingu, aðstoð við
flóttamenn og undirbúning bú-
setu þeirra nema 50 milljónum
sterlingspunda.
Yfirmaður flóttamanna-
hjálpar Sameinuðu þjóðanna,
Aga Khan, fór 6. júli fram á 22
milljón dollara framlag til
þess að koma flóttarhönnum i
Súdan fyrir. Ekki er von á
nema smámunum einum frá
norðurhéruðum landsins.
Bretar hafa gefið 200 þúsund
sterlingspund til brýnustu
bráðabirgðaþarfa, en upphæð-
in er óumræðilega ófullnægj-
andi, ekki sizt þegar haft er i
huga, að Bretar bera i raun og
veru nokkra ábyrgð á vandan-
um i suðurhéruðunum, eða
þvi, sem honum olli upphaf-
lega.
Færa má að þvi rök, að enn
sé þörfin ekki svo ákaflega
brýn: Enn eru aðeins fáir
flóttamenn komnir frá ná-
grannarikjunum og fjölgar
hægt. Flestir eru ýmist að biða
uppskerunnar áður en þeir
leggja land undir fót, eða að
sjá til, hvort friðarsamning-
arnir verða i raun og veru
haldnir. Brýnust er þörfin á
bættum samgöngum til þess
að koma einföldustu nauð-
þurftum áleiðis — svo sem
þakefni á kofa og teppum — en
þetta þarf að koma undir eins
á sinn stað.
FULLUR vilji er til að láta
samningana koma að haldi, en
torvelt verður að koma þvi i-
framkvæmd og litlu má muna.
Ljóst er þó, að Numeiry for-
seta er mjög mikið áhugamál,
að friðarsamningarnir verði
haldnir. Virðing hans og álit
liggur við. Siðan byltingartil-
raunin var gerð i júli i fyrra og
leiðir hans og kommúnista
skildu, hefir sambúðin við
Arabarikin i nágrenninu ekki
verið upp á marga fiska.
Atvinnurekendur i Súdan
eiga erfitt með að fyrirgefa
forsetanum þjóðnýtinguna,
sem batt endi á auðsöfnun
þeirra. Gömlu flokkarnir i
norðurhluta landsins eru hon-
um enn meira og minna and-
vigir. Numeiry forseta er þvi
brýn nauðsyn á, að honum
verði vel ágengt I suðurhéruð-
um landsins. Eins eru raunar
allar horfur á, að samkomu-
lagið færi út um þúfur ef for-
setinn yrði hrakinn frá völd-
um.
— TK