Tíminn - 05.08.1972, Blaðsíða 9

n TiMIMM I íl II (f Q fH O cílir* X Ó rtll ci I(IT') I .,._ - in»n rl,¥ T¥/¥ ¥ TVT^T
Harold Olscn 2(i ára og Lindbergh 25 ára. Þeir eru óneitanlega Hkir.
Til vinstri cr l.indbcrgh :i!> ára gamall, en t.h.Olsen 41 árs, efta 39 ára, sem hann liklega er.
Hann segist vera hinn horfni
sonur Lindberghs
Rániö á syni Charles
Lindberghs áriö 1932 er
saga, sem flestir kunna
einhver skil á. Eftirmik-
inn eltingaleik var 35 ára
Þjóðverji, Bruno Haupt-
mann handtekinn,
dæmdurog tekinn af lífi.
Hauptmann neitaði öllu
til hins síðasta, en sann-
anirnar þóttu nægilega
sterkar. En voru þær
það? Nú, 40 árum síðar,
kemur fram maður og
heldurþví fram, að hann
sé hinn týndi sonur Lind-
berghs.
Enn þann dag i dag hvilir hula
leyndardóms yfir ráninu á syni
Charles Lindbergh fyrir 40 árum.
Opinberlega var málinu taliö lok-
ið, þegar timburmaðurinn Bruno
Hauptmann var liflátinn 1936.
Sannanirnar gegn honum voru
þó heldur veikar og fjölda spurn-
inga var ósvarað. Hafði Haupt-
mann raunverulega getað rænt
barninu aleinn? Hvernig hafði
það gengið fyrir sig? Hver var hin
raunverulega ástæða? Hvernig
var A1 Capone flæktur i málið?
Hvers vegna bauðst liann til að
hjálpa Lindbergh?
Leitað var um öll Bandarikin að
fólki, sem gæti gefið upplýsingar,
en þá kom litið út úr þvi. Nú i dag
segir Harold Roy Olson, kaup-
sýslumaður frá Westport i
Connecticut:
— Ég get gefið upplýsingar. Ég
er nefnilega Charles Lindbergh
yngri. Margir vita um málið en
vilja ekki segja neitt, þvi undir
þvi er meira komið, en mér ein-
um kemur við. Það verður að
vera mál annarra að komast að
sannleikanum. Ég bið....
Áfengissmygl
Margar útgáfur eru til af þvi
sem gerðistað kvöldi 1. marz árið
1932. Hin þekktasta er sú, sem
sögð var i réttinum og viðurkennd
þar:
Um niuleytið fór vinnukona
Lindberghs, Betty Gow upp i
barnaherbergið til að lita eftir
Charles yngri. Hún uppgötvaði aö
barnið var horfið. Fyrst taldi hún,
að foreldrarnir hefðu tekið dreng-
inn með sér, en svo reyndist ekki
vera. Drengurinn, sem þá var 20
mánaða, var horfinn og kallaö
var á lögregluna.
t gluggakistunni fannst miði
með kröfu ræningjanna. Þeir
vildu fá 50 þúsund dollara i
lausnargjald. Lindbergh gat út-
vegað peningana og afhenti þá að
nóttu til. En son sinn fékk hann
ekki aftur.
Það sem siðan gerðist, er kafli
út af fyrir sig. t mörg ár var Lind-
bergh póstflugmaður og á bann-
árurium fengu þeir oft aukavinnu.
Úr lofti njósnuðu þeir um ólög-
lega bruggara og tilkynntu lög-
reglunni, svo að hægt væri að
gera leit.
Ólöglegt brugg varð á þessum
tima að stóriðju i Bandarikj-
unum og margskonar starfsemi
fylgdi i kjölfarið. Nefna má
fjárkúgun, rán, morð og þess
háttar. Verstur af öllum glæpa-
mönnum var þó „konungurinn "
A1 Capone.
Tilboð Capones
Þegar póstflugmenn hófu
njósnir sinar, tók ástandið að
versna fyrir bruggurunum og
þeir tóku að reyna mútur.
A1 Capone, sem sat i fangelsi
fyrir þann eina glæp, sem nokk-
urn tima reyndist unnt að dæma
hann fyrir, skattsvik, tilkynnti i
blöðunum, að hann væri fús til að
hjálpa Lindbergh að leita barns-
ins, Hann bauðst til að hafa sam-
band við alla „kunningja” sina i
landinu. En eitt skilyrði: Hann
vildi fá frelsið, þegar barniö væri
fundið.
En Lindbergh vildi ekki lita við
tilboðinu. Hann vildi ekki að
glæpaforingjanum yrði sleppt
lausum, þó svo að barnið fyndist.
Nú spyr Harold Olson: — Hvers
vegna bauð Capone þetta? Var
það aðeins hans eigiö frelsi, sem
hann hugsaði um, eða var það lof-
orð , um að njósnafluginu yrði
hætt?
Tveimur mánuðum eftir ránið
fannst látið barn i grennd við
heimili Lindberghs. Samkvæmt
krufningaskýrslum, var likið svo
illa farið að ekki var einu' sinni
hægt að fullyrða, hvort um dreng
eða stúlku væri að ræða.
Lindbergh leit einu sinni á likið
og sagði siðan, að þetta væri son-
ur sinn. Við yfirheyrslurnar á
eftir var hann þó aldrei spurður,
hvernig hann hefði getað þekkt
likið.
Ekki sonur Lindberghs
Hér er það, sem Harold Olson
kemur til sögunnar. Hann full-
yrðir, að barnslikið hafi ekki
verið af syni Lindberghs.
Olson er viss um, að á bak við
barnsránið lá sá tilgangur að
stöðva njósnaflug póstmanna.
Þótt Lindbergh væri þegar hættur
sliku flugi, var hann enn fræg-
astur þessara flugmanna. Með að
ræna syni hans átti að neyða hina
til að hætta lika.
Þegar Lindbergh vildi ekki
semja við Capone, komust ræn-
ingjarnir i vandræöi. Nú yrði að
„aövara” flugmennina.
— Þeir ákváðu að halda barn-
inu til vonar og vara, segir Olson.
— en komu i staðinn fyrir liki við
heimiliLindberghs.Hann yrði svo
neyddur til að kannast við það
sem son sinn, til að leiða lögregl-
una á villigötur og vernda soninn,
sem enn væri á lifi.
Ef Harold Olson hefur rétt fyrir
sér i þessu, hvað kemur honum þá
til að fullyrða að einmitt hann sé
sonurinn?
Minnisleysi
Harold Olson lifði eðlilegu lifi
fram til 1967. Þá tóku minningar
um ránið að þrengja sér fram i
huga hans fyrst i brotum og þá fór
hann að fá vissu um, að þetta væri
raunverulega fortið sin.
Honum fannst þetta óþægilegt
og leitaði sálfræðings, Ezell
Branham. Sálfræðingurinn trúir
sögu Olsons, en er á þeirri skoðu,
að minnisleysi hindri hann i að fá
fram alla söguna.
Samkvæmt opinberum skjölum
er Olson fæddur i Michigan, en
sem drengur fékk hann að vita, að
hann væri fósturbarn. 011 vottorð
um fæðingu hans og skráningu
eru óljós og hann fær aðeins það
svar, að einhver hafi gert vit-
leysu. Hann er skráður fæddur
1928, en sonur Lindbergs var
fæddur 1930. Harold Olson er yfir-
leitt talinn yngri, en hann á að
vera samkvæmt fæðingarvottorð-
inu.
Sams konar brot
Þegar Olson var sex ára, var
hann jafnhár og þungur og meðal
fjögurra ára barn. Hann fékk ekki
að byrja i skóla, heldur var send-
ir aftur i leikskólann. Svipað
mdurtók sig si og æ i uppvexti
lans.
Olson hefur gamalt höfuðkúpu-
irot og samkvæmt rannsóknum
:ékk hann það sem ungt barn og
það hefur fengið að gróa af sjálfu
iér. Enginn hefur nokkru sinni
sagt honum, að hann hafi orðið
fyrir slysi. Sjálfur segist hann
viss um að hann hafi fengið brot-
ið, þegar ræningjarnir misstu
hann niður i gluggakistuna, er
þeir tóku hann út um gluggann.
Það merkilegasta við þetta er að
barnslikið sem fannst hafði
höfuðkúpubrot á nákvæmlega
sama stað og Harold Olson.
Hökuskarðið
Sonur Lindberghshafði eins og
faðir hans og afi, djúpt skarð i
hökuna og var það nefnt sem sér-
einkenni hans, þegar lýst var eftir
honum. Röntgenmyndir af Har-
old Olson leiða i ljós, að hann
hefur haft hökuskarð, sem hefur
veriö fjarlægt með skurðaögerð,
er hann var barn. Einnig hefur
hann mörg ör i andlitinu eftir
plastiskar aðgerðir, sem greini-
lega hafa ekki verið gerðar til
neins nema breyta útliti hans.
Læknirinn, sem gerði aðgerðirn-
ar er látinn, en móðir Olsons
sagði honum einhverntimá að
hann hefði verið skorinn upp
vegna meins i auga.
Falskt nafn
Olson heimsótti systur læknis-
ins og þá kom i ljós, að maður
hennar hafði verið bruggari og
annar bróðir hennar starfaði fyrir
A1 Capone á sinum tima. Eigin-
maðurinn var eitt sinn borgar-
stjóri i Long Beach og Olson seg-
ist hafa eftir góðum heimildum,
að hann hafi verið viö barnsránið
riðinn. Maðurinn hvarf skömmu
siðar og enginn hefur heyrt um
hann. Olson segist hafa hitt tvo
menn sem gætu verið hann, en
báðir eru undir ööru nafni.
— Annar þeirra kom upp um
sig, er ég var búinn að reyna i
mörg ár, aö fá eitthvað út úr hon-
Charlcs Lindbcrgh yngri á eins árs afmæli sínu
um, segir Olson, — Hann sagði
mér frá þætti sinum i ráninu og
hvernig búið var svo um hnútana
til að koma sökinni á Hauptmann.
Um höfuðkúpubrotið sagði hann
að Betty Gow hefði afhent barnið
við aðaldyrnar, en mismælti sig
einu sinni og nefndi þá glugga.
Hann þreifaði á höfðinu á mér og
sagði á ég skyldi þakka fyrir að
hafa lifað af, þvi barnið hefði ver-
ið mjög veikt.
Aðeins tilvíljanír?
Olson telur vist að Charles
Lindbergh viti, að hann sé sonur
sinn, en vilji láta hann i friði til að
lifa sinu eigin lifi.
— Lindbergh hefur margsinnis
komiö við sögu lifs mins, og ég
held ekki, að það séu allt tilvilj-
anir, segir Olson. — Þegar ég gifti
mig, sá ég hann og konu hans á
hótelinu, þar sem veizlan var
haldin. Hvers vegna?
Harold Olson hóf rannsóknir
sinar seint. Kannski of seint.
Miklar upplýsingar hafa farið i
gröfina með þeim sem höfðu þær.
Margt er gleymt og áreiðanlegt
er að sögn Olsons, að mörgum
hefur verið borgað fyrir að þegja.
— Við réttarhöldin var öllu
haganlega fyrir komið. Þeim
peningum, sem fundust i bilskúr
Hauptmanns var komið þar fyrir
án vitundar hans.
Olson er skynsamur maður,
sem krefst þess ekki að menn trúi
sögu hans orðalaust. Það sem
hann gerir er að reyna aö útvega
sannanir og staöreyndir.
— Ég get ekki varist þeirri
vissu, að ég er sonur Charles
Lindbergs og get raunverulega
alls ekki afsannað að ég sé það.
Hvað get ég þá annað gert en að
reyna að sanna að ég sé Charles
Lindbergh yngri? ,WrMCU>
„Eftir er enn yðvarr hluti"
Þessi fræga setning, sem
Skarphéðinn mælti foröum á
Markarfljóti var óvenjulega
áleitin i huga minn, þegar ég var
á ferð um Rangárþing nýlega. Nú
er það i tizku að menn fara i
hópum, til þess aö skoða sögu-
staði Njálu, meira að segja út-
lendingar, sérstaklega Norð-
menn. Nú hefur verið sýnd I sjón-
varpinu mynd af helztu sögu-
stööum Njálu, og er það vel.
Náttúrufegurð i Rangárþingi er :
söm við sig og óviöa meiri á þessu
landi. En hvernig höfum við
haldiö sögustöðunum við?
Vart trúi ég þvi, aö enginn
nema ég finni til þess að koma að
Hliðarenda i eyöi og sjá allt
grotna niður, eins og alltaf er á
eyöijörðum. Hvaö segja útlendir
gestir um svona þjóðrækni?
Nú er Hliöarendi annað og
meira en frægasti sögustaður
Njálu. Hann er eitt höföingjasetur
héraðsins um aldir. Þar var visi
Gisli sýslumaður, sá mikli
Hliöarendi
ræktunarmaöur og sér enn þá
merki eftir hann i Fljótshliðinni.
Hann flutti fyrstur inn kúmen og
það hefur haldið velli fram á
þennan dag, enda eru lifsskilyrði
þar góð fyrir þann gróður. Hérna
bjó Vigfús sýslumaður og margir
fleiri nafnkenndir menn og hérna
var þjóðskáldið Bjarni
Thorarensen upp alinn. Nátt-
úrlega fer ekki milli mála, að
það er Njála og Gunnar
Hámundarson, sem mestum
ljóma varpa á staðinn. Hann er að
vissu leyti þjóðhetja, þar sem oft
er tekið fram að enginn er hans
jafningi.
Það er hliðstætt og að Einar
Þambarskelfir er þjóðhetja Norð-
manna.
Njála er svo auðvitað mesta
stolt Rangæinga og allra ls-
lendinga en ekki sizt Sunn-
lendinga, þarsem sagan gerist að
mestum hluta.
Dr. Sigurður Nordal nefnir 4 is-
lenzkar bækur i formálanum að
Völuspá og þær eru þessar: Is-
lendingabók. Heimskringla,
Njála og Passiusálmar
Hallgrims. og bætir svo við:
Þetta eru hátindar islenzkrar
menningar. Enginn fær útsýn og
yfirlit yfir menningu vora, nema
hann mæli hana af þessum
tindum. Nú hafa frændur okkar
Norðmenn, tekið af okkur ómak
og gert Heimskringlu verðug skil
með Snorrastyttunni i Reykholti.
i höfuðstaðnum gerist það svo
þessa dagana. að turninn á Hall-
grimskirkju er sem oðast aö sýna
sig i allri sinni dýrð til
minningar um Hallgrim Péturs-
son og sálma hans.
Er nú ekki komin röðin aö
okkur Sunnlendingum, og
Rangæingum fyrst og fremst að
sýna aö við metum Njálu að verð-
leikum.
Væri það ekki tilvalin afmælis-
gjöf til þjoðarinnar á 11. alda
afmælinu 1974 að einhverju
mannvirki væri komið fyrir i
Rangárþingi, sem helgað væri
þessu mesta listaverki okkar,
Njálu. Það mundi mælast vel
fyrir.
Fyrst ég var fyrstur til að
hreyfa við þessu máli, þá má ég
sjálfsagt lika kasta fram fyrstu
hugmyndinni og aðrir koma svo á
eftir með sinar hugmyndir og til-
lögur.
Eitt af þvi.sem talað er um til
minningar um afmælið 1974 er að
reisa þá fornaldarbæ.
Gæti það nú ekki fallið vel að
þessari hugmynd að endurreisa
skála Gunnars á Hliðarenda i
þeirri mynd. sem honum er lýst i
Njálu? Það ætti aö vera auðvelt
og svo mætti koma þar styttu af
Gunnari með atgeirinn ef
mönnum sýndist svo.
Sjálfsagt gæti einhver lista-
maður okkar gert góða mynd af
hundinum Sám til þess að láta
hann liggja á skálaþakinu. Margt
fleira gæti komiö til greina, þegar
skálinn er reistur á annað borð og
þaö mætti segja mér. að þegar
stórir hópar koma úr öðrum
héröðum og jafnvel frá útlöndum,
þætti einhverjum það ánægjulegt
að sjá merki þess i verki, að viö
höfum ekki alveg gleymt okkar
fortið.
Skáldin okkar hafa gert sina
skyldu svo að ekki þarf að áfellast
þau, Jónas Hallgrimsson með
Gunnarshólma og Guðmundur
> Guðmundsson/ skólaskáld, með
kvæðaflokknum um Gunnar og
Njál.
Svo er eitt enn, jörðin má ekki
vera i eyði og þar stendur
hnifurinn i kúnni.
Helgi Erlendsson , sem bjó á
Hliðarenda til skamms tima var
mætur maður og kunni skil á sögu
staðarins og gat sagt hvar skáli
Gunnars gat staðið og jafnvel
benti hann á jarðfasta steina, sem
stóðu i upp úr jörðinni, og áttu aö
vera steinarnir, sem strengirnir
voru festir i, sem þeir höfðu til að
vinda þakið af skálanum, Gissur
og Geir og menn þeirra. Nú eiga
erfingjar Helga jörðina og treysta
sér ekki til þess að reisa hana við,
enda eru jarðir fljótar aö dragast
aftur úr á þessum tima hraðans
og framfaranna. Liggur það ekki
lang beinast við, að rikið kaupi
þessa jörð, og hafi eftirlit
með henni, ekkert siður en á
Keldum. Þó að skálinn á Keldum
sé merkur forngripur og ágætt,
að honum sé haldið við, er enginn
ljómi yfir þeim stað, sem likist
minningunum um Hliðarenda.
Nú er það ekkert aðal atriði, að
búið sé á jörðinni, þó að það
væriágætt. Heldur að þar sé ein-
hver starfsemi og fólk á sumrin,
Nú er byrjað á nýja veginum,
sem á að vera hringvegur um
landið og á að vera lokið 1974. Þá
skapast að sjálfsögðu óhemju
fólksstraumur um Rangárþing að
sumrinu. Væri þá ekki tilvalið að
setja upp greiðasölu á Hliöar-
enda. Allir fara austur um Fljóts-
hlið, enda svikur það engan, þvi
að „Fögur erhliöin" ekki siöur nú
en á dögum Gunnars.
Hliðarendi er um 130 kilómetra
frá Reykjavik og er það hæfileg
fjarlægð til þess að fólkiö þarf að
fá sér eitthvað. Það mætti segja
mér, að hægt væri að láta þessa
starfsemi bera sig. Auk þess.sem
það væri nauðsynleg þjónusta við
ferðafólkið. Þetta þarf að vera
komið i kring, þegar vegurinn er
opnaður 1974. Þaöan er svo hæfi-
legur áfangi að Kirkjubæjar-
klaustri þar sem nú er verið að
ganga frá prýöilegum greiðasölu-
stað i nýjum barnaskóla, sem er
byggður fyrir 5 hreppa. Það er
sannarlega ánægjulegt að koma á
þann staö, eftir að hafa ekið lang-
timum saman um hraun og
svarta sanda og koma svo allt i
einu á stað,þar sem allt bendir til
þess, að maður sé kominn inn i
miðja umferðarösina i þéttbylinu
annars staðar.
Hér hafa vitrir og vaskir menn
að unnið janga tið. Ég nefni engin
nöfn. Skaftfellingar þekkja þau
betur en ég.
Til þess svo að ko'róna allt
annað, brosir við ferðamanninum
kapellan, sem reist hefur verið til
minningar um séra Jón Stein-
grimsson eldklerkinn, sem sagt
er/að sé ættfaðir flestra Skaft-
fellinga. Þarna hafa Skaft-
Framhald á bls. 10
A AÐ EYÐILEGGJA ÖSKJU?
„Náttúran er hér i öskju öll
hrikalegri og mikilfenglegri en á
nokkrum öðrum staö á Islandi,
sem ég hef séö, og sá, sem einu
sinni hefur staðið á barmi þessa
mikla jarðfalls, gleymir þvi
aldrei”, segir Þorvaldur Thor-
oddsen. Þeir, sem leggja leiö sina
til Dyngjufjalla i þvi skyni aö
kynnast öskju, hljóta að taka
undir orð hins merka náttúru-
könnuðar.
En nú er tekiö að bregða fyrir
annarlegum aðskotahlutum i
þessu einstæða náttúruriki. Ein-
hverjir framtakssamir aðilar
hafa lagt sig fram um að spilla
tign og kyrrð staðarins með þvi
að leggja bilveg inn um öskjuop
og alla leið að öskjuvatni.
Sá, sem „hefur staöið á barmi
þessa mikla jarðfalls” undanfar-
ið, hefurekki fengið að lita mikil-
fengleikann ósnortinn, heldur lika
akbrautina eins og holskurð þvert
i gegnum dalbotninn. Á vatns-
bakkanum og jafnvel á barmi
Vitis standa ferðamannabilar og
einkabilar og værugjarnir
„ferðamenn” gjóa auga út um
bilrúður og láta það jafnvel
nægja. Framhald af þessari þró-
un er auðvitaö pylsusjoppur og is-
barirá vatnsbakkanum, helzt þar
sem verzlað er gegnum bil-
glugga.
Látum þaðvera, þó að braut sé
rudd upp undir öskjuop, en þeir,
sem ekki nenna að ganga þaðan i
15-20 minútur að öskjuvatni, eiga
litið erindi áslika staöi. Eöa eru
engin svæði i islenzkri náttúru
friðhelg gagnvart tækni hóglifs-
ins? Náttúruskoðendur kjósa
auðvitað að fara fótgangandi inn i
þetta stórbrotna náttúruriki, en
nú eiga þeir á hættu að sjá ásjónu
þess skekkta og afskræmda af
hilaumferð, vélaskrölti og oliu-
svækju.
Kysteinn Þnrvaldsson.
Krá öskju