Tíminn - 30.08.1972, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 30. ágúst 1972
TÍMINN
7
W®É

Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
iviívií FramkVæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þór
arinn Þórarinsson (ábm.). Jón Helgason, Tómas Karlsson
•iijiiiiii Andrés Kristjánsson (ritstjóri SunnudagsblaOs Timans’
SSi; Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskril
stofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, simar 18300-18306
íííxi Skrifstofur i Bankastræti 7 — afgreiöslusfmi 12323 — auglýs
ingasími 19523. Aðrar skrifstofurrsimi 18300. Askriftargjal
225 krónur á mánuöi innan lands, i lausasölu 15 krónur ein
takið. Blaðaprent h.f.
Valkostir Breta
Það hefur sézt i brezkum blöðum, að Bretar
telji sig hafa rétt til að framfylgja með valdi
bráðabirgðaúrskurði Alþjóðadómstólsins. í
samræmi við það,séu þeir nú að ihuga að senda
herskip á íslandsmið.
Þessar fréttir verða að teljast hinar ótrúleg-
ustu, þvi að tilraun Breta til að reyna að fram-
fylgja þannig úrskurðinum, væri algjört brot á
sáttmála S.Þ.
Bráðabirgðaúrskurður Alþjóðadómstólsins
er byggður á 41. grein samþykktanna um
Alþjóðadómstólinn, og hljóðar hún á þessa
leið:
,,1. Dómstóllinn hefur vald til þess að
ákveða, ef hann telur atvik heimta það, hverja
þá bráðabirgðaráðstöfun, er hann telur þurfa
að gera til hagsmunagæzlu hvors aðila.
2. Meðan á fullnaðarákvörðun stendur, skal
þegar i stað skýra aðilum og öryggisráðinu frá
þessum ráðstöfunum.”
Ástæðan til þess, að dómstóllinn skal skýra
öryggisráðinu frá slikum úrskurðum er sú, að
þvi einu er ætlað að sjá um framkvæmd á
þeim. Um þetta segir svo i 94. gr. sáttmála
Sameinuðu þjóðanna:
,,Láti nokkur aðili að máli bregðast að fram-
kvæma þær skuldbindingar, sem honum ber
samkvæmt dómsúrskurði Alþjóðadómstólsins,
getur hinn aðilinn skotið máli sinu til öryggis-
ráðsins, sem getur, ef þvi þykir nauðsynlegt,
gert tillögur eða ákveðið aðgerðir til þess að
dóminum verði fullnægt.”
Það er þannig öryggisráðið eitt, sem hefur
vald til þess að sjá um framkvæmd á úrskurð-
um Alþjóðadómstólsins, og það þarf ekki
að fylgja þeim eftir, nema það telji það nauð-
synlegt. Ef Bretar reyndu sjálfir að fram-
kvæma bráðabirgðaúrskurðinn, væru þeir að
brjóta sáttmála Sameinuðu þjóðanna, eða nán-
ar tiltekið 94. grein hans, með þvi að reyna að
taka sér vald, sem öryggisráðinu einu er ætl-
að.
Landhelgisdeilan stendur nú þannig, að
Bretar eiga þrjá valkosti:
1. Þeir geta farið að lögum S.Þ. og óskað eftir
ihlutun öryggisráðsins. Óliklegt er, að íslend-
ingar þurfi að óttast afskipti þess, þvi að þar er
áreiðanlega að finna viðsýnni sjónarmið en
innan Alþjóðadómstólsins. Hins vegar myndu
umræður á þeim vettvangi skýra mjög, hve
hættulegt er strandrikjum að eiga fiskveiði-
réttindi sin undir gerðardómum. Það gæti haft
mikil áhrif á gang mála á hafréttarráðstefn-
unni.
2. Bretar geta brotið sáttmála S.Þ. og reynt
að taka i sinar hendur vald, sem öryggisráð-
inu einu er ætlað. Þessi leið er áreiðanlega ekki
vænleg til árangurs fyrir Breta.
3. Bretar geta farið að tillögu Islendinga og
reynt að semja um lausn deilunnar. Enn stend-
ur það tilboð Islendinga opið, að veita hinum
eldri og minni togurum Breta, sem stundað
hafa veiðar á íslandsmiðum, undanþágur til að
halda þeim áfram.
Þetta er áreiðanlega eina sæmilega leiðin.
Það væri ólikt hyggindum Breta, ef þeir veldu
hana ekki að lokum.
Þ.Þ.
ANDREW B0R0WIEC:
Áhrif skæruliða f<
minnkandi meðal A
Hreyfingin hefir verið brotin á bak aftur í Jórdaníu
og á við erfiðleika að stríða annars staðar
ira
iraba
Éí
llfcll

Yassir Arafat.
SÚ var tiðin, að skæruliða-
hreyfing Palestinu-Araba var
talin atkvæðamesta afliö
meðal Arabaþjóða. Nú á hún
við erfiðleika að etja. Hún er
ekki lengur jafn lokkandi og
hún var. Leiðtogarnir eru
flestir i felum og innbyrðis
erjur lama fylkingarnar i her-
búðunum i Sýrlandi og
Lebanon. Söngurinn „Taoura
Mata al Nasr” — Bylting unz
sigur er unninn — var eitt sinn
áfengur, en nú vekur hann
naumast annað en beizkju og
vonbrigði.
Ahrifamáttur skæruliðanna
verður æ minni meðal Araba,
enda hefir hreyfingin veriö
brotin á bak aftur i Jórdaniu,
takmörkuð mjög i Lebanon og
lýtur ströngu eftirliti I Sýr-
landi. Heita má, að baráttu
skæruliða gegn Israel sé hætt
að gæta.
NÚ eru ekki framar haldnir
blaðamannafundir i sigur-
glöðu yfirlæti eða birtar yfir-
lýsingar um sigra, sem tiðast
voru ekki annað en vöku-
draumar. Enn eru birtar
brennandi skammaræður við
og við i blöðum og ritum
skæruliða, en fáir Arabar
leggja við þeim eyru nú orðið.
Enginn skyldi gera þvi
skóna, að andspyrna Palest-
inumanna sé úr sögunni, en
óvæntir og örlagarikir at-
burðir verða þó að gerast i
löndunum fyrir botni Mið-
jarðarhafsins ef skæruliða-
hreyfingin á að komast á odd-
inn að nýju.
Skæruliðar virðast orðnir
viðskila við þorra Araba i
stjórnmálabaráttunni. Sadat
hefir visað hernaðarráðu-
nautunum frá Sovetrikjunum
á burt og sagt er, að Sýr-
lendingar telji svipaðar
aðgerðir koma til álita, en
„Fedayeen” — fórnendur —
hrópa enn á aukin tengsl
Sovétmanna og Araba.
YASSIR Arafat forseti
framkvæmdanefndar Frelsis-
hreyfingar Palestinu kom
fyrirskömmu frá Moskvu, þar
sem hann hafði enn einu sinni
verið að reyna að fá Sovét-
menn til að veita hreyfingunni
aðstoð og styðja við bakið á
henni. Gefin var út sameigin-
leg yfirlýsing Sovétmanna og
skæruliða i sambandi við
viðræðurnar og þar stendur
meðal annars:
„Sovétmenn munu halda
áfram að veita frelsishreyf-
ingu Palestinu stuðning i
réttlætisbaráttu hennar gegn
heimsvaldastefnu, afturhaldi
og árásarstefnu Israels-
mann.....
VARLA getur talist, að yfir-
lýsingin hafi vakið athygli i
stjónmálaheimi Arabarikj-
anna, enda eru flestir Arabar
önnum kafnir við að reyna að
gera sér grein fyrir afleiðing-
unum af aðgerðum Sadats, en
þær eru að mjög litlu leyti
komnar i ljós enn. Arabiskir
embættis- og stjórnmálamenn
benda á, aö Sovétmenn geti
heitið skæruliðum hverju þvi,
sem þeim sýnist. Skæru-
liðarnir verði að öðlast
athafnafrelsi i Arabarikjunum
til þess að geta notfært sér
fyrirheitin — en það verður
minn og minna með hverjum
deginum, sem liður.
JÓRDANIUMENN urðu
fyrstir til að brjóta skæruliða-
hreyfinguna á bak aftur, en
hún hafði verið eins konar riki
i rikinu. Hussein konungur
sýndi enga miskunn i bar-
áttunni gegn skæruliðunum,
enda var hann að berjast
fyrir konungdómi sinum, og
raunar fyrir lifi sinu.
Lebanon er að mun veikara
hernaðarlega en Jordanfa, og
Lebanonstjórn hefir ekki
getað komið i veg fyrir starfs-
emi skæruliða i suðurhluta
landsins, Arkoubhéraðinu,
sem einnig er stundum nefnt
Fatahland i höfuðiö á forustu-
hópi skæruliða A1 Fatah.
Israelsmenn hafa hvað eftir
annað gert blóðugar innrásir i
Lebanon i hefndarskyni fyrir
árásir skæruliða og tvö þorp
voru að heita má eyðilögð. Af
þvi leiddi, að skæruliða-
hreyfingin og rikisstjórn
Lebanon undirrituðu enn einn
samning sin i milli,i júli i
sumar. Skæruliðar hétu þar,aö
gera ekki innrás i Israel frá
Lebanon, að minnsta kosti
ekki á þessu sumri.
FAIR slikir samningar hafa
veriö haldnir bókstaflega á
liðnum árum og efalitið
verður þessi samningur
rofinn fyrr eða siðar. En hitt
er ljóst, að her Lebanon og
ibúar landamærahéraðanna
hafa megna andúð á dvöl 3000
uppivöðslusamra skæruliða i
landinu
Talið er, að 6-8 þúsund skæru-
liðar séu starfandi i Sýrlandi.
Þeir lúta hernaðarskipulagi
og starfa i samstilltum
hópum, sem flestir tóku þátt i
hinni misheppnuðu innrás i
Jórdaniu i september 1970.
Þeir hafa siðan orðið að lúta
ströngu eftirliti Sýrlandshers.
Sýrlendingar óttast hefndir
Israelsmanna og lföa þvi ekki
neinar árásir yfir hlutlausu
svæðin á landamærum Israels
og Sýrlands.
SKÆRULIÐAHREYFING-
IN hefir verið að reyna að
bæta sambúðina við Egypta.
Stjórn Sadats virðist þó ekki
ætla að verða skæruliðunum
eftirlát, allra sizt eftir að hafa
visað sovézku hernaðarráöu-
nautunum úr landi. Þegar
Arafat kom frá Moskvu lagði
hann leið sina til Kairó, til
þess að ræða við forustumenn
Egypta, en virðist ekki hafa
orðiö ýkja mikið ágengt. I
byrjun ágúst bárust þær
frettir af hinum mikla leiðtoga
skæruliða, að hann lægi rúm-
fastur i Alexandríu.
Arafat hefir alloft játað, að
skæruliðahreyfingin ætti i
verulegum erfiðleikum. Henni
hefir ekki tekist að ráða
niðurlögum innbyrðis deilna
eða koma á samræmdri
stjórnmála- og hernaðar-
stefnu. Skæruliðar hafa ekki
getað notfært sér þau tæki-
færi, sem stjórnmálafram-
vindan hefir gefið þeim. Þeir
hafa gert hverja skyssuna af
annarri og þvi haft litil áhrif á
almenningsálitið i heiminum
og aflað sér andúðar rikis-
stjórna flestra Arabarikja.
VIÐ og við eru framkvæmd
miskunnarlaus hryöjuverk —
eins og blóðbaðið á flugvell-
inum i Tel Aviv i mai i vor,
sem japanskir öfgamenn i
þjónustu skæruliða stóðu
fyrir. En þetta eykur veg
skæruliða litið, i augum um-
heimsins. Sumir Arabar urðu
hrifnir af tiltækinu fyrst i
stað, en urðu brátt aö játa, aö
þaö hefði verið hryllilegt. Þar
á ofan var ekki einu sinni unnt
að stæra sig af þvi, að Arabar
hefðu verið þarna að verki
sjálfir.
Foringjar skæruliða i Beirut
lifa við stöðugan ótta.
Alþýðufylkingin til frelsunar
Palestinu býr við enn meiri
ugg en önnur samtök skæru-
liða, enda féll helzti talsmaður
fylkingarinnar, Chassan
Kanafani, fyrir sprengju sem
komið hafði verið fyrir i
bilnum hans. Sprengja,sem
falin hafði verið i bók, særði
annan skæruliðaforingja og
sá þriðji varð fyrir vélbyssu-
árás siðustu helgina i júli, og
er talið að önnur samtök
skæruliða hafi staðið að
henni.
ISRAELSMÖNNUM hefir
verið kennt um sprengjutil-
ræðin, enda notuðu þeir s.vip-
aðar aöferðir við þýzka eld-
flaugasérfræðinga, sem
störfuðu hjá Egyptum. Hinu
verður þó ekki neitað, að inn-
byrðis átök inna ýmsu skæru-
liðasamtaka hafa valdið
dauða margra manna.
Fedayeen njóta litillar sam-
úðar eins og sakir standa.
Þeir hafa þó enn allmikil áhrif
meðal flóttamanna frá
Palestinu i búðum i Lebanon,
enda gætu þeir komist til
stjórnmálaáhrifa þar. Sam-
tökin hafa lengi þrifist allvel i
Lebanon og stafar þaö meðál
annars af þvi, að Lebanon-
stjórn óttast blóöuga og
hömlulausa baráttu likt og
raunin varð i borgarastyrjöld-
inni i Jórdaniu árið 1970. Her-
inn kann þó að taka af skarið
ínnan tiðar og sýna skæ'ru-
liðunum meiri hörku en gert
hefir verið til þessa.