Tíminn - 14.10.1972, Blaðsíða 9

Laugardagur 14. október 1972.
TÍMINN
9
Hjöru Bjarman.
Þcgar maöur er loks kominn á
spenann hjá rikinu og búinn að fá
áttatiuogfimmþúsund og vel þaö
upp á vasann i reisupeninga, þá
finnst mér endiiega, aö ég veröi
að gera grein fyrir hvert skatt-
peningur þjóðarinnar fer og um
leið aö skrifa ofurlitið ferðarabb.
Ameríkani og hæglátur
Ástralíumaður
Ferðinni er heitið austur til
Fipnlands og meiningin að
slappa af og jafna sig eftir vist á
Borgarsjúkrahúsinu hér i borg.
En ég stenzt ekki freistinguna að
lita við i höfuðborgum allra
Norðurlanda, þó ekki sé nema til
að sýna konunni minni, hvernig
þar er. Þvi þetta er raunar i
fyrsta sinn, sem við förum i
skemmtiferð til útlandsins.
t Osló bý ég á litlu hóteli á
sjálfum Karli Jóhann, sem er fin
gata. Hótelið er varla meira en
þriðja flokks og þætti að minnsta
kosti ekki merkilegt ef það væri
staðsett norðan heiða, þar sem
allir ætla að verða rikir af að taka
á móti ameriskum og þýzkum
túristum.
Við hjónin sitjum i setustofunni,
horfum á sjónvarp. Hjá okkur
eru amerisk hjón, þau eru frá
Florida og hann segist vera i
áfengisbransanum, kaupa vodka
frá austurblokkinni og er á heim-
leið eftir velheppnaða bissnesa.
Hann er sköllóttur á góðum aldri,
talar i gegn um nefið og kona
hans er ofurlitið tepruleg með
mikið dinglumdangl allsstaðar
hangandi á sér.
„Það var fint i Kópenheigen.
Þeir fóru með mig i Karlsbergs-
brugghúsin og ég fékk fritt að
drekka. Danskir eru stórir i
stykkinu og framsýnir, verzl-
unarmenn á heimsmælikvarða.
Það er munur eða hér.
Kerlinginhér á hótelinu, bókstaf-
lega skammtaði okkur, þegar við
óskuðum eftir upplýsingum. Og
svo er kuldinn að drepa mann,
konan verður að vera i loð-
kápunni uppi á herberginu og ég
að sofa i ullarpeysunni minni. Já
og svo eru prisarnir alveg óguð-
legir”, segir ameriski vinkaup-
maðurinn og hann heldur áfram
og reigir sig i stólnum um leið og
hann gefur konunni sinni auga:
„Norðmenn kunna ekkert á túr-
ista, þeir ættu að skammast sin.
Hún Mary min kann sig og það
vita allir, sem til þekkja, en samt
lá við að setti að henni grát, þegar
hún leit inn i silfurbúð i morgun
og búðarlokan sagði að hún ætti
að halda sig heima i staðinn fyrir
að vera á rápi hinum megin á
hnettinum, þar sem enginn skildi
hana. Við hlökkum til að komast
til Stokkhólms. Þið lentuð i bölv-
uöu basli með hann landa minn
Robert James Fischer i sumar.
Hann er sérvitringur og mont-
hani. Allir i minni borg stóðu með
Boris Spasský. Hann kann sitt fag
drengurinn sá, og enda er hann
vist ekki kommúnisti. Þaö sögðu
þeir að minnsta kosti i blaðinu Ég
held við heföum rasskellt Bobby
piltinn, ef hann hefði litið inn i
rótaryklúbbinn okkar heima.”
Hæglátur Astraliumaður hefur
bætzt i hópinn og leggur orð i
belg:
„Þið staöið i ströngu þarna
norður frá og ætlið að hrifsa
sjóinn frá Bretanum. Þetta eru
fyrrverandi landsmenn minir,
BJÖRN BJARMAN:
Reisurabb frá
Norðurlöndum
7. f Óslóborg um helgi
Unga fólkið þarna á flugkon-
tórnum villalltfyrir mig gera, og
ég er upp með mér af þessari
ágætu fyrirgreiðslu.
Laust fyrir hádegi og ég
sprangandi með frúna á Karli
Jóhann. Á torginu fyrir framan
þinghúsið er margt af dúfum og
litlum spörfuglum og bitast um
molana, sem mannfólkið hefur
skilið eftir. Við förum i kiöt-
verzlun og kaupum grillaðan
kjúkling til að hafa i
hádegisrhatinn.
Eftir hádegið með „trikken”
upp á Holmenkollen og þar kaffi
og rjómatertur. Og á eftir
rogumst við upp brekkuna i áttina
að Holmenkollen Turisthotel, þar
sem ég bjó i fyrrahaust. Hótelið
er ævagamalt og fullt af
skemmtilegum munum, mál-
verkum, útskornum lista-
verkum, bróderii og vefnaði.
Konunni finnst dásamlegt að
reika um þessi virðulegu og stil-
hreinu húsakynni.
Skemmtileg tilviljun eftir
kvöldmatinn. Islenzk kvikmynd i
sjónvarpinu. Mývatnsmynd gerð
af islenzkum sjónvarpsmönnum.
Þægileg tilbreyting i útlandinu.
Sunnudagur og sólskin. Útsýnis-
ferð með ameriskum og þýzkum
túristum. Toppurinn á ferða-
laginu er auðvitað Wigelands-
garðurinn og Munksafnið.
Uppi við skiðapallinn á
Holmenkollen kallar einn
Amerikaninn i mig og spyr mig,
hvort ég sé Islendingur og þegar
ég jánka segist hann vera vestur-
islenzkur og hafi verið heima i
sumar:
„Ég heiti Þórður Árni og afi og
amma báðum megin voru islenzk
ég held frá Eyrarbakka. Landið
er töfrandi og ekki skemmir
fólkið það. Það gerði ekkert til þó
það væri rigning á hverjum degi,
bara betra. Alls staðar hlýja og
gestrisni, já og hitaveitan, hreina
loftið og góða vatnið. Ég á engin
orð til að lýsa öllu heima. V.ð
komum áreiöanlega aftur næsta
sumar og þá ætlum við vestur á
firði til að hitta skyldfólk og
kannski förum við lika norður. Ég
kalla mig Ted og er frá Norður-
Dakota”, og hann heldur áfram
að tala og endurtekur hástigs-
lýsingarorðin um þetta unaðs-
lega, nýfundna land sitt norður ,
við heimskautsbaug. Og þegar
hinir Amerikanarnir heyra að við
erum að tala um Island, þá dynja
á mér spurningarnar og ég á fullt
i fangi með að svara og norski
kventúlkurinn sér, að ég er að
stela af henni senúnni, setur upp
fýlusvip og horfir i gnaupnir sér
biðandi eftir að fá aftur að vera
aðalmanneskjan.
Sólin heldur áfram að skina og
meira ferðalag. Bátsferð út i
Bygdey og skoöað þjóðminja-
safnið. Mikið stapp og labb og
margt að sjá
Við erum þreytt i fótunum,
þegar heim á hóteliðl?) kemur
enda sólin setzt og byrjað að
húma úti. Siðasta kvöldið og þá
skála i Madeira, og við leyfum
okkur þann munað að þykjast
vera alvörutúristar i á að gizka
klukkutima.
Fáir á ferli á Karli Jóhann,
þegar við röltum heim i kvöld-
kulinu. Nokkrir háværir ung-
lingar með Neimerki i barminum
eru skammt fyrir neðan hótelið
okkar. A morgun verður það
Stokkhólmur. Ný borg og
ókannaðar leiðir.
„Ætli við fáum ekki vistlegra
herbergi i Stokkhólmi,” segir
konan min áður en við förum i
háttinn. Ég get engu lofað. Vel á
minnzt, rúmfötin á hótelherberg-
inu eru hrein, en hvergi var sápu
að iinna.
b.
hótel á tslandi? Er verðlagið við-
ráðanlegt? Seljið þiö bjór með
mat? Fær maður pólskan vodka á
börunum? Hvað er hitastigið hátt
á sumrin?” Og Ameríkaninn
heldur áfram að hella yfir mig
spurningum, sem ég reyni að
svara eftir beztu samvizku.
Maðurinn i sjónvarpinu spáir
betra veðri fyrir morgundaginn.
Gott fólk islendingar
Eldsnemma morguns, þvi ég er
morgunskarfur. Á torginu fyrir
framan járnbrautarstööina
stendur ungur Austurrikismaður
norpandi i morgunkulinu. Hann
segist biða eftir fari til Kaup-
mannahafnar.
„Ég er raffræðingur og er á
heimleið. Lenti i partýi og á
kvennafari i nótt og er fjári
þunnur. Annars á ég viskýleka i
flösku i rassvasanum, en ég kann
ekki að drekka annað er bjór
svona snemma og það drekkur
heldur enginn af stút út á miðri
Oötumynd frá Osló.
um manninn fyrir utan járn-
brautarstöðina. Uppgjafabrenni-
vinsberserkur á snöpum eftir
einhverju matarkyns úr rusla-
tunnum. Austurrikismaðurinn
farinn til Kaupmannahafnar, og
norski sjómaðurinn fylgist með
mér upp Karl Jóhann.
„Djöfuls nirflar eru þessir
Austurrikismenn og Þýzkarar og
nú á að fara að selja Noreg. Við,
sem stundum sjóinn stöndum
saman gegn útgerðar-
bröskurunum og kapitalistunum.
Eruð þið i Efnahagsbanda-
laginu? ” Áður en ég get svarað er
Norðmaðurinn horfinn inn i
næsta aungstræti.
Allt i einu fyrir framan ráð-
húsið og bátarnir að koma aö
með rækjur, þaraþyrskling og
ýsuseyði. Þætti lélegur afli hjá
trillukörlunum fyrir austan. Fátt
af kúnnum, og veðurbitinn sjó-
maður kemur upp á kajann og
gefur sig á tal viö mig:
„Hann er tregur núna. Böl-
kemur sá dagur, að við getum
fylgt ykkur i þessu sanngirnis- og
réttlætismáli. Gott fói.k ís-
lendingar, hitti marga góða
karia, þegar ég var á sildinni i
gamla daga”.
Og nú eru komnir viðskipta-
menn og Norðmaðurinn með
hrukkurnar i andlitinu og ylinn i
augunum fer aftur niðrí bátinn
sinn.
Vestur-Islerdíngur á
Holmenkollen
Það er hætt að rigna og sólin
glennir sig, já og það er sama
sólin og skin yfir Austurvelli.
Og svo er að leita uppi Loft-
leiðaafgreiðslu. Hún er á næsta
leiti, og ég ber upp erindið við
ungan mann. „Taskan min hefur
glatazt, sennilega villzt til Stokk-
hólms”, segi ég og ber mig illa.
„Allt i lagi, við reddum þvi”,
segir ungi maðurinn og er upp-
örvandi. Augsýnilega réttur
maður á réttum stað.
og ég ætti að þekkja þá. Ég hef^
verið fjörutiu ár, i Ástraliu og
stunda útgerð, svo ég er ekki
alveg ókunnugur bransanum. Ég
veit, að mina menn langar til að
sýna ykkur tennurnar, en gallinn
er bara sá, að þeir hafa ekki farið
i tannlækni siðustu árin og þaðan
af siður notað tannbursta. Geð-
slegur maður þessi utanrikisráð-
herra ykkar, sá hann á sker-
minum i Danmörku. Hann lætur
vonandi ekki fyrrverandi landa
mina segja sér fyrir verkum”.
„Góður fiskurinn ykkar”, segir
Flóridamaðurinn. „Eru sæmileg
götu”, segir sá austurriski og
reynir að bera sig mannalega.
Okkur kemur saman um að fá
okkur hressingu i bakkabúðinni
við járnbrautarstöðina.
Kaffið hressir og sjómaður
vestanfjalls fær sæti við borðið
hjá okkur. Hann drekkur bjór, og
segist bara eiga fyrir einum.
„Eigið þið i staupinu,
strákar”?, spyr,sjóarinn.
„Komdu með fram á klósett, og
ég skal gefa þér einn stuttan”,
segir austurriski raf-
fræðingurinn.
Það er rigning og ekki margt
vaður ræfill. Fer versnandi með
hverju árinu. Hvaðan ertu góði?”
Ég segi til min, og þá fer hann
að tala um landhelgina:
„Þið eruð á réttri leið. Maður
þekkir þetta. Ef almennilegbleyða
finnst, þá eru togararnir þar og
skrapa allt upp. Þið verðið að
standa ykkur i slagnum við Breta
og láta ekki þvinga upp á ykkur
einhverja nauðungarsamninga
eins og verið er að gera við okkur
þessa dagana. Stórveldishrokinn
er ofarlega i þeim brezku og enn
stutt i heimsveldið, sem nú er
fyrir bý. Já, vinur, vonandi