Tíminn - 22.03.1973, Side 6

6
TÍMINN
Fimmtudagur 22. marz. 1973.
ALÞINGI
Umsjón:
Elías Snæland Jónsson
Togaraverkfallið leyst með lagasetningu:
Ríkissjóður greiðir mismuninn
milli lokatilboða deiluaðila
EJ—Reykjavik, — „Með þessu frumvarpi er
togaraverkfallið leyst án þess að önnur fjárhagsút-
gjöld séu lögð á togaraútgerðina en þeir höfðu
sjálfir samþykkt i samningunum jafnframt þvi sem
siðasta tilboð yfirmanna er staðfest og lögfest sem
kjarasamningur. Mismuninn þarna á milli greiðir
rikissjóður, og er lauslega áætlað, að þar sé um 6-8
milljónir króna að ræða. Það er þvi á engan hallað
með þessu frum'varpi heldur er báðum aðilum
komið til hjálpar við lausn deilunnar”, sagði Hanni-
bal Valdimarsson, félagsmálaráðherra, er hann
mælti fyrir stjórnarfrumvarpi um kaup og kjör„
yfirmanna á botnvörpuskipum, sem eru stærri en
500 rúmlestir brúttó i neðri deild Alþingis i gær.
Frumvarpið felur i sér, að lög-
festireru kjarasamningar annars
vegar milli Félags islenzkra
botnvörpuskipaeigenda og ann-
arra eigenda umræddra skipa og
hins vegar milli Vélstjórafélags
Islands, Félags isl. loftskeyta-
manna, Skipstjóra- og stýri-
mannafélagsins öldunnar, Skip-
stjóra- og stýrimannafélagsins
Kára og Skipstjórafélags Norð-
lendinga. Gilda samningarnir út
þetta ár. Jafnframt eru verkföll
og verkbönn þessara aðila bönnuð
samningstimann.
Verkfall
undirmanna
Ilannibal Valdi-
marsson rakti
þróun vinnu-
deilu undir-
manna og yfir-
manna á tog-
araflotanum i
framsöguræðu
sinni. Hann
minnti á, að i
sömu mund og
eldgosið hófst i
Eyjum hafi verkfall undirmanna
á togaraflotanum skollið á. Lausn
þess hafi dregizt mjög á langinn,
og hvorki gengið né rekið i samn-
ingaviðræðum aðila. Rikisstjorn-
in hafi þá skipað þá Ragnar
Ólafsson, hrl., og Guðlaug Þor-
valdsson, prófessor, i sáttanefnd,
og störfuðu þeir að lausn deil-
unnar ásamt Torfa Hjartarsyni,
sáttasemjara rikisins.
Hannibal sagði, að þar hefði
komið, að hann hefði orðið sann-
færður um, að aðilar gætu ekki
leystdeiluna sjálfir. Rikisstjórnin
hafi þá haft afskipti af málinu og
komist að raun um að ekki bar
mikið á milli, en hins vegar hafi
stifni mikil verið i málinu. Rikis-
stjórnin hafi rætt við báða aðila
og siðan gert tilboð um að brúa
það tiltölulega litla bil, sem á
milli deiluaðila var. Báðir aðilar
hafi sætzt á þetta, og hafi náðst
samkomulag, sem samþykkt var
i félögunum, og verkfalli undir-
manna þar með aflýst.
Vinnustöðvun
yfirmanna
Áður en verkfalli undirmanna
lauk hófst verkfall yfirmanna.
Vonir stóðu til, að sú deila stæði
ekki lengi, en þær brugðust.
Sáttanefnd tókst ekki að koma á
samningum. 16. marzræddi rikis-
stjórnin við báða deiluaðila, og
gekk úr skugga um á hverju
strandaði. Bauðst hún siðan til að
reyna að brúa bilið með svipuðum
hætti og varðandi undirmennina.
Undirmenn tóku þessu liklega.
Kröfur
útgerðarmanna
Útgerðarmenn töldu sig hins
vegar þurfa að hafa tryggðan
rekstrargrundvöll útgerðarinnar,
\ég fóru fram á að hallinn á út-
gerðinni sl. ár yrði greiddur.
Rikisstjórnin benti á, að það mál
allt væri til skoðunar i nefnd, sem
ætti að grandskoða rekstrar-
grundvöll togaranna m.a. i sam-
starfi við fulltrúa togaraeigenda.
Væri ekki hægt að blanda þvi inn i
lausn þessa verkfalls, og hafa
skipin bundin á meðan þessi
könnun, sem tæki nokkurn tima
enn, færi fram. Þetta breytti hins
vegar ekki neikværði afstöðu út-
gerðarmanna til tilboðs rikis-
stjórnarinnar.
Yfirmenn
samþykkja
Sáttanefnd hélt tilraunum
sinum áfram, og á fundi með yfir-
mönnum 17. marz lögðu þeir fram
lokatilboð sitt um það, sem þeir
gætu sætt sig við. Þetta loka-
tilboð, ásamt yfirlýsingu ráð-
herra um tilboð rikisstjórnar-
innar, var lagt fyrir útgerðar-
menn, en þeir höfnuðu þvi tilboði.
Niöurstaða
viöræðnanna
Rikisstjórnin hafði þvi kannað i
fyrsta lagi hversu langt útgerðar-
menn gátu teygt sig til sam-
komulags, síðan með sama hætti
kannað hversu langt fulltrúar
yfirmanna gætu gengið i
samkomulagsátt, og hefðu þeir i
ýmsu slegið af kröfum sinum
vegna afskipta rikisstjórnar-
innar. Siðan hefði rikisstjórnin
boðizt til að greiða það, sem á
milli bæri, og sem metið væri á 6-
8 milljónir á þessu ári. Þetta
hefðu yfirmenn sætt sig við, en út-
gerðarmenn ekki. Væri þvi eina
leiðin að lögfesta þetta tilboð.
Alvarlegt
þjööfelagsvandamál
Hannibal sagði, að það væri
ekkert ánægjuefni, og það sizt hjá
sér, að verða að beita lög-
gjafanum til að leysa vinnudeilu.
I þessu máli hefði samningaleiðin
hins vegar verið reynd til
þrautar. Fullreynt hefði verið, að
aðilar gætu ekki komizt að sam-
komulagi. Verkfallið væri orðið
alvarlegtþjóðfélagsvandamál, og
þvi ekki um annað að ræða en
höggva á hnútinn. Teldu jafnvel
sumir, að heldur hefði dregizt of
lengi að til slikra aðgerða væri
gripið en hitt. Og vonandi væru
flestir sammála um, að nauð-
synlegt væri að flotinn hæfi veiðar
á ný.
Allar helztu upplýsingar
komnar fram
Lúðvik Jósefs-
son, sjávarút-
vegsráðherra,
sagði, að i þeirri
greinargerð,
sem framsögu-
maður flutti,
hafi komið fram
allt það, sem
nauðsynlegt
væri til að skýra
það mál, sem
fyrir þingmönn-
um lægi.
Hann rakti siðan samningana
við undirmenn og siðan yfirmenn.
I undirmannadeilunni hefði legið
fyrir lokatilboð frá báðum aðil-
VIÐRÆÐUR VIÐ YFIRMENN:
ÞRJÚ HELZTU
DEILUATRIÐIN
ÞAU kjaraatriði, sem megin-
deilanvarum milli yfirmanna
á togaraflotanum og togara-
eigenda, voru þrjú, að þvi er
sjávarútvegsráðherra
upplýsti á Aiþingi i gær.
Þessi þrjú deiiumál voru
sem hér segir:
1. Deilt var um fasta
mánaðarkaupið. Yfirmenn
gerðu kröfur um 25.000 krónur
i fast grunnkaup á mánuði.
Togaraeigendur gáfu kost á
rúmlega 17.300 krónum. Yfir-
menn féllust að iokum á þetta.
2. Deilt var um aflahlut yfir-
manna. Yfirmenn gerðu
kröfur um, að aflaprósenta
yfirmanna hækkuðu um
0.20%. Sem dæmi má nefna að
1. velstjóri hefur haft 1.63% i
aflaprósentu, en hefði 1.83%
samkvæmt kröfu yfirmanna.
Togaraeigendur gátu fallizt á
0.10% hækkun. Frumvarpið
felur i sér, að mismuninn —■
þ.e. 0.10% — — greiði rikis-
sjóður.
3. Deilt var um þá kröfu
yfirmanna, að tekið væri inn i
samningana ákvæði um, að ef
skipverjum á togurunum
fækkaði frá tiltekinni um
saminni tölu, eða ef svo vildi
til i einstökum veiðiferðum, að
þeir væru færri en um væri
samið, þá hækkaði einnig afla-
prósenta yfirmanna nokkuð,
eða um 0.075%. Undirmenn
fengu slikar reglur inn i sina
samninga þó þannig, að ef um
fækkun háseta væri að ræða,
þá myndu þeir, sem raun-
verulega taka aukna vinnu
þess vegna á sig, fá þessa
hækkun. 1 frumvarpinu tekur
rikissjóður á sig að greiða
þessa greiðslu.
—EJ.
ÞETTA GRE/Ð/R
RÍKISSJÓÐURINN
EJ-Reykjavik — Eins og fram
kemur annars staðar hér á
siðunni greiðir rikissjóður
mismuninn milli lokatilboða
deiluaðila i togaradeilunni.
Þetta staðfestu sjávarútvegs-
ráðherra og fjármálaráðherra
i sérstakri yfirlýsingu, sem
birt var sem fylgiskjal með
frumvarpinu um togara-
kjörin. Þessi yfirlýsing er svo-
hljóðandi:
„Það staðfestist hér með, að
ríkisstjórnin hefur samþykkt
að greiða útgerðarféiögum
hinna stærri togara sérstakar
aukagreiðslur á árinu 1973
vegna nýrra kjarasamninga
við yfirmenn, sem hér segir:
1. Rikissjóður greiði sem
nemur 0.10% af kauphækkun
yfirmanna af afiahlut, enda
verði sú kauphækkun alis
0.20% i aflahlut hvers manns.
Rikissjóður greiði einnig þá
kauphækkun, sem yrði vegna
ákvæða um fækkun skips-
hafnar frá 24 á skutt-
ogurum og 26 á siðutogurum
og sem næmi 0.075% á mann.
Þetta verði fyrirfram metið
fyrir hvert skip á sanngjarnan
hátt.
Rcykjavik, 16. marz 1973.
Lúðvik Jósepsson.
Halldór E. Sigurðsson”.
um, en rikisstjórnin síðan lofað að
greiða eigendum skipanna það
sem á milli bar. Það hefði leyst
deiluna. Málið hafi borið að á
mjög svipaðan hátt varðandi
deilu yfirmanna, og rikisstjórnin
farið nákvæmlega sömu leið, þ.e.
hún hafi lýst þvi yfir, að hún væri
reiðubúin að greiða útgerðar-
mönnum þá upphæð sem á milli
bar. Þá hafi svo brugðið við, að
þeir hafi ekki getað fallizt á að
gera samninga við yfirmenn á
þessum grundvelli, þótt þeir hafi
gert það skömmu áður varðandi
undirmenn. Þvi hafi málið orðið
að koma fyrir Alþingi með þess-
um hætti.
Skapar stærri vanda-
mál?
Pétur Sigurðs-
son(S)sagði, að
þegar vinnu-
deila væri leyst
með þeim hætti,
sem hér væri
lagt til, væri
lágmark að
ætlast til þess,
að vandamálið
leystist um leið.
Sér virtist, að þótt frumvarpið
leysi vandann gegnvart fá-
mennum hópi manna þá væri um
leið verið að búa til miklu stærra
vandamál.
Hanntaldi það mjög vafasamt,
að gefa fordæmi með þvi að
lögfesta óskalista annars aðilans i
kjaradeilu.
Einnig taldi hann mjög hættulegt
að lögfesta frumvarpið óbreytt,
þvi að það myndi þýða meiri
hækkun fyrir yfirmenn heldur en
undirmenn fengu eftir langt verk-
fall. Það þýddi að kaupbilið milli
undirmanna og yfirmanna
stækkaði verulega. Þetta væri
óréttlátt og myndi auka það
vandamál, sem skapast vegna
þeirrar viðmiðunarkröfu, sem
ávallt væri uppi og væri ein for-
senda endurskoðunar kjara-
samninga. Taldi hann, að i nefnd
þyrfti að kanna þetta mjög vel og
fá margvislegar upplýsingar um
ýmsa þætti málsins.
Gylfi Þ. Gisla-
son (A) flutti
fyrst almennt
yfirlit um þau
stefnumið
stjórnarflokk-
a n n a , s e m
brotin hefðu
verið á valda-
ferli hennar, en
fjallaði siðan um frumvarpið
sjálft. Sagði hann það afstöðu
Alþýðuflokksins, að ef ljóst væri,
að ékki yrði um roskun á kjara-
hlutföllum milli undirmanna og
yfirmanna með samþykkt frum-
varpsins, þá myndi Alþýðuflokk-
urinn stuðla að samþykkt þess,
þvi þjóðarnauðsyn krefðist þess,
að verkfallið leystist.
Þingmaðurinn taldi, að með
sumum ákvæðum frumvarpsins
væri þest’ kjaramismunur milli
undir- og yfirmanna hugsanlega
aukinn. Þetta yrði að kannast
rækilega i nefnd, og væri þvi ekki
ástæða til að fram færi itarleg
efnisumræða við þessu fyrstu
umræðu. Það yrði fyrst að kanna
málið I i.efnd og fá botn i það.
Enginn rekstrargrund-
völlur
Sverrir Her-
niannsson (S)
gagnrýndi
rikisstjórnina
fyrir að hafa
ekkert aðhafzt i
málinu i tvo
mánuði. Þá
gagnrýndi
hann, að tekið
væri upp i
frumvarpið til-
boð annars aðilans i deilunni, I
stað þess að láta sáttanefnd
leggja fram miðlunartillögu og
lögfesta hana.
Þá sagði hann, að alls enginn
grundvöllur væri fyrir rekstri
þessa atvinnuvegar.
Þá taldi hann að i engu hefði
verið staðið við þær yfirlýsingar,
sem rikisstjórnin gaf við undir-
ritun samninga við undirmenn,
og væri það ástæðan fyrir þvi, að
samningar hefðu ekki tekizt ew.
Spurði hann viðskiptaráðherra,
hvort hannværi viss um að skipin
færu til veiða þrátt fyrir, að þessi
frumvarpsómynd yrði að lögum.
Enginn útgerðarmaður gæti
hreyft sina togara þótt frum-
varpið yrði samþykkt.
Upplýsingar skortir
Jóhann Haf-
steins (S)sagði,
að Sjálfstæðis-
menn myndu
ekki telja eftir
sér að starfa
fram á nótt ef
með þyrfti til
þess að mál
þetta yrði af-
greitt eins og
rikisstjórnin hefi
sem fyrst. Hins vegar væri
frumvarpið sjálft með ólikindum,
þvi það væri þannig úr garði gert,
að þingmenn gætu meðengumóti
gert sér grein fyrir hvað i þvi
fælist. Það skorti allar upp-
Frh. á bls. 15