Tíminn - 02.08.1974, Blaðsíða 7

TÍMINN
7
Föstudagur 2. ágúst 1974.
Útgefandi Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.), Jón Helgason, Tómas
Karlsson, Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Rit-
stjórnarskrifstofur i Edduhúsinu viö Lindargötu, simar
18300-18306. Skrifstofur i Aöalstræti 7, sími 26500 — af-
greiðslusimi 12323 — auglýsingaslnii 19523.
Verð i lausasölu kr. 35.00.
Askriftargjald kr. 600.00 á mánuði.
Blaðaprenth.f.
Áminning Kofoeds
Fyrir skömmu birti danska blaðið Börsen viðtal
við Niels Anker Kofoed, sjávarútvegsráðherra
Dana. í viðtali þessu vék ráðherrann á frekar
ósmekklegan hátt að fyrirhugaðri útfærslu fisk-
veðilögsögu Islands i 200 milur. Vegna vináttu
íslendinga og Dana verður að treysta þvi, að þau
ummæli ráðherrans séu ekki að öllu leyti höfð rétt
eftir honum.
Annars kom annað fram i þessu viðtali, sem
telja má ekki siður eftirtektarvert. Danski ráð-
herran skýrði frá þvi, að dönsk skip væru nú á
miðunum við Nýfundnaland i þeim tilgangi að
tryggja Dönum sögulegan rétt til fiskveiða innan
væntanlegrar efnahagslögsögu Kanada. Efna-
hagslögsaga einstakra strandrikja sagði ráð-
herrann, verður að vera háð þvi skilyrði, að þjóðir,
sem áður stunduðu fiskveiðar innan hennar, haldi
réttinum til þess áfram.
Það er vissulega ekki ófróðlegt fyrir Færeyinga
og Grænlendinga að kynnast þessari stefnu
danskra stjórnvalda. Erlendar þjóðir, sem i skjóli
valds og yfirgangs hafa veitt við Grænland og
Færeyjar, eiga að halda réttinum til þess áfram,
enda þótt fiskveiðilögsaga Grænlands og Færeyja
verði færð út. útfærslan á með öðrum orðum að
vera litið meira en nafnið tómt.
Þessi ummæli danska sjávarútvegsráðherrans
eru ekki sizt lærdómsrik vegna þess, að þau gefa
glöggt til kynna fyrirætlanir þeirra rikisstjórna,
sem eru afturhaldssamastar i hafréttarmálum.
Þær gera sér ljóst, að ekki verður lengur spornað
gegn þvi, að strandriki geti tileinkað sér allt að 200
milna efnahagslögsögu. Þær eru þegar reiðu-
búnar að fallast á þessi mörk, en þó þannig, að
þetta verði gert með þeim hætti, að erlendir fiski-
menn haldi áfram rétti til að veiða innan efna-
hagslögsögunnar, ef þeir hafa gert það einhvern
tima áður. Það á að vera á valdi alþjóðlegra stofn-
ana að ákveða, hve viðtækur þessi réttur skuli
vera. Þannig skal nýlendurrétturinn gilda áfram á
hafinu.
Gegn þessu verða strandriki, sem háð eru fisk-
veiðum, að risa. Alveg sérstaklega gildir þetta þó
um ísland, þar er útlendingar hafa haldið uppi
meiri veiðum við Island en flest eða öll lönd önnur.
íslendingar verða að leggja á það megináherzlu á
hafréttarráðstefnunni, að það sé höfuðatriði i þvi
sambandi við efnahagslögsögu þá, sem kann að
verða samþykkt, að hún veiti strandrikjum
óskoraðan rétt til að ráða yfir auðæfum þeim,
sem eru i hafsbotninum eða yfir honum á um-
ræddu svæði, Að sjálfsögðu getur það komið til
mála, að útlendingar fái þar undanþágu til fisk-
veiða eða nýtingar á öðrum náttúruauðæfum. En
það á að vera á valdi strandrikisins eins að ákveða
þessar undanþágur, en ekki á valdi alþjóðlegra,
afturhaldssamra stofnana, likt og alþjóðadóm-
stólsins, i Haag. Óákveðinn forgangsréttur, sem
ákveðinn er af slikum aðilum, getur reynzt strand-
rikinu litils eða einskis virði.
Danir litu einu sinni á sig sem stórveldi og ný-
lenduveldi. Það gerðu Sviar einnig á dögum Karls
tólfta. Þvi miður eimir enn dálitið eftir af þessum
hugsunarhætti hjá sumum hinna dönsku og
sænsku vina okkar. Þess vegna eiga þeir sorglega
erfitt með að skilja sjónarmið íslendinga. En það á
ekki að vera Islendingum hvöt til að draga úr bar-
attu sinni, heldur áminning um að herða hana.
Þ.Þ.
ERLENT YFIRLIT
Klarsfeld sigraði
þrátt fyrir dóminn
Forseti Frakklands skarst í leikinn
Beate Klarsfeld
BEATE KLARSFELD vann
sér umdeilda frægð fyrir sex
árum, þegar hún löðrungaði
Kurt Kiesinger, sem þá var
kanslari Vestur-Þýzkalands.
Hún gaf honum að sök, að
hann hefði á unga aldri verið
félagi i flokki nasista. Þremur
árum seinna, eða 22. marz
1971, vakti Klarsfeld aftur á
sér athygli, þegar hún reyndi,
ásamt manni sinum, Sergie
Klarsfeld, og þremur öðrum
mönnum, að ræna Kurt
Lischka á götu i Köln i þeim
tilgangi að flytja hann til
Frakklands. Lischka varðist
hins vegar svo hraustlega, að
Beate og félögum hennar hafði
ekki tekizt að ná tökum á hon-
um, þegar fleira fólk kom á
vettvang. Vegna þessarar
misheppnuðu mannráns-
tilraunar var höfðað mál gegn
Beate Klarsfeld, sem var talin
hafa stjórnað tilrauninni. Mál
hennar hefur siðan verið á
döfinni. Stjórnir Israels og
Austur-Þýzkalands buðu
henni báðar verjendur, og
valdi hún israelska mál-
flutningsmanninn. Það var
dómstóll i Köln, sem fjallaði
um mál hennar, og felfdi hann
úrskurð sinn um miðjan sið-
asta mánuð. Samkvæmt hon-
um var Beate dæmd i tveggja
mánaða fangelsi. 1 forsendum
dómsins er komizt að þeirri
niðurstöðu, að hún hafi af
hugsjónaástæðum látið leiðast
til refsiverðra öfga og ofstæk-
is. 1 tsrael, Frakklandi og
Austur-Þýzkalandi hefur
þessum úrskurði hins vegar
verið harðlega mótmælt. Einn
af ráðherrum Israels
heimsótti Beate strax eftir að
dómurinn var felldur og vott-
aði henni samúð og virðingu
stjórnar sinnar. Fjöldi frjáls-
lyndra blaða um viða veröld
tók málstað hennar. Fyrir
Beate skipti þó mestu, að
Giscard d’Estaing forseti tók i
strenginn með henni og hefur
fengið loforð Schmidts kansl-
ara fyrir þvi, að það verði gert
með löglegum hætti, er Beate
Klarsfeld reyndi að gera ólög-
lega.
SAGA þessa máls er sú, að
Beate Klarsfeld, sem nú er 35
ára, hefur siðan á unga aldri
verið mikill andstæðingur
nasista, en hún er fædd og
uppalin i Berlin. Það dró ekki
úr andúð hennar á nasistum,
þegar hún giftist frönskum
Gyðingi, en faðir hans hafði
látizt i fangabúðum nasista.
Beate fluttist með manni
. sinum til Frakklands og komst
þá fljótt að raun um, að marg-
ir nasistar, sem höfðu verið
dæmdir fyrir striðsglæpi i
Frakklandi eftir styrjöldina,
höfðu komizt þaðan eða verið
fjarverandi, og dómum yfir
þeim hefði þvi aldrei verið
fullnægt. Einn þessara manna
var Kurt Lischka, sem nú er 65
ára og er velefnaður fésýslu-
maður i Köln. Hann hafði um
skeið verið náinn samverka-
maður Adolfs Eichmans.
Lischka hafði átt mikinn þátt i
þvi, að um 100 þúsund Gyðing-
ar höfðu verið fluttir frá
Frakklandi og margir þeirra
siðan látið lifið i gasklefum
nasista. Fyrir þetta hafði
franskur dómstóll dæmt hann
i lifstiðarfangelsi. Hann hafði
verið dæmdur fjarverandi,
þar sem hann hafði komizt til
Vestur-Þýzkalands, og dómn-
um yfir honum þvi aldrei
I fullnægt. Beate Klarsfeld
hafði ætlað sér að ræna honum
og flytja hann til Frakklands
til þess að láta fullnægja
dómnum yfir honum.
Nokkru eftir striðslokin
hafði verið gerður samningur
um það milli Frakka og
Vestur-Þjóðverja, að striðs-
glæpamenn, sem hefðu verið
dæmdir i Frakklandi, yrðu
ekki dæmdir siðar af þýzkum
dómstól, ef þeir hefðu komizt
til Vestur-Þýzkalands.
Samningur þessi var gerður
vegna þess, að Frakkar óttuð-
ust, að þýzkir dómstólar
kynnu að kveða upp mildari
dóma en franskir dómstólar.
Það ákvæði vantaði hins vegar
i samninginn, að Þjóðverjar
skyldu framselja Frökkum þá
menn, sem þeir höfðu dæmt
fjarverandi og komizt höfðu til
Þýzkalands. Vegna þessa
samnings slapp Lischka við
dóm i Þýzkalandi, og var
heldur ekki framseldur
Frökkum. Það var fyrst árið
1971, sem Frakkar og Þjóð-
verjar gerðu samning um
þetta efni, en þá var vitað um
300 menn, sem Frakkar höfðu
dæmt, en höfðu sloppið við
refsingu vegna þess, að þeir
höfðu komizt til Vestur-
Þýzkalands. Þennan nýja
samning hefur þýzka þingið
hins vegar ekki staðfest. Eftir
að Beate Klarsfeld haföi
fengið áðurnefndan dóm og þá
andúðaröldu, sem dómurinn
vakti i Frakklandi, skarst
d’Estaing I leikinn, og er talið,
að hann hafi nú fengið loforð
Schmidts kanslara fyrir þvi að
Þjóðverjar staðfesti þennan
samning. Þá verður Lischka
fluttur með löglegum hætti til
Frakklands.
EN DÓMURINN yfir Beate
Klarsfeld og málareksturinn
gegn henni hefur haft viðtæk-
ari áhrif. Til skamms tima var
Ernst Achenbach einn af
áhrifamestu þingmönnum
Frjálslynda flokksins i Vestur-
Þýzkalandi. Hann var fulltrúi
Ernst Achenbach
flokksins i utanrikismála-
nefnd þingsins, fulltrúi hans
um skeið i Evrópuráðinu og nú
siðast fulltrúi hans á þingi
Efnahagsbandalagsins. A
striðsárunum starfaði
Achenbach i sendiráði
Þjóðverja i Paris, og er nú
upplýst, að hann hafi sent
simskeyti til Berlinar þess
efnis, að morð, sem hafði
verið framið á tveimur þýzk-
um liðsforingjum, yrði hefnt á
þann hátt, að tvö þúsund
franskir Gyðingar yrðu fluttir
austur. Við þessar upplýsing-
ar hefur það bætzt, að
Achenbach hefur átt mestan
þátt i þvi, að þýzka þingið
hefur ekki enn staðfest
áðurgreindan samning milli
Þjóðverja og Frakka. Vegna
þessara ástæðna og fleiri hafa
Frakkar á þingi Efnahags-
bandalagsins nú krafizt þess,
að Achenbach verð‘i ekki lát-
inn mæta þar framar. Heima i
Vestur-Þýzkalandi krefjast
ungsósialistar og fleiri þess,
að Achenbach verði vikið úr
utanrikismálanefndinni, og
helzt af þingi.
Beate Klarsfeld þarf þannig
ekki að taka hinn tveggja
mánaða dóm nærri sér. Hún
virðist hafa náð þvi marki sem
hún ætlaði sér.
— Þ.Þ.