Tíminn - 14.08.1974, Blaðsíða 9

8
TÍMINN
Miövikudagur 14. ágúst 1974
Miðvikudagur 14. ágúst 1974
TÍMINN
9
§111
ÞAÐ ER SVO MIKIÐ GULL í ÍSLENZKUNNI....
....HINN SKÍRI MÁLMUR HELDUR SÉR HREINUM
ÞAÐ ORÐ hefur lengi
legið á Akureyri, að hún
væri mikill skólabær.
Slikt er ekki út i bláinn,
þvi að skólastarfsemi á
sér bæði langa sögu og
merka þar i bæ, eins og
alkunnugt er. Ekki fer
það heldur á milli mála,
að Akureyri hefur átt og
á enn marga ágæta
skólamenn og hafa sum-
ir þeirra orðið svo
viðkunnir af verkum
sinum, að heita má, að
þeir séu fyrir löngu
orðnir sameign allrar
þjóðarinnar.
Þegar höfundur þessara lína
var staddur fyrir norðan ekki alls
fyrir löngu, vildi svo vel til, að
honum tókst að ná tali af einum
þeirra skólamanna á Akureyri,
sem enn standa i miðri dagsönn-
inni. Það var Sverrir Pálsson,
skólastjóri Gagnfræðaskólans á
Akureyri. Þetta tækifæri var að
sjálfsögðu ekki látið ónotað — og
fpr viðræða okkar hér á eftir:
— Mig langar að spyrja þig
fyrst, Sverrir: Hversu lengi ert
þú búinn að kenna hér á Akur-
eyri?
— Ég byrjaði að kenna við
Gagnfræðaskólann hérna haustið
1947, þá nýkominn frá prófborð-
inu, og hef kennt þar óslitið siðan.
Fyrstu árin var ég jafnframt
stundakennari við Iðnskólann, en
aðalstarf mitt hefur alltaf verið i
Gagnfræðaskólanum.
— Hvaða námsgreinar hefur
þú aðallega kennt?
— Ég hef nærri þvi eingöngu
kennt islenzku. Þó hef ég gripið i
aðrar námsgreinar mér til hvild-
ar og dægrastyttingar og stund-
um reyndar lika af þörf skólans,
helzt erlend mál og landafræði.
— Islenzkan hefur kannski
alltaf verið þitt hugðarefni?
— Já, það held ég að ekki sé
neinum vafa bundið. Ég var vist
ekki gamall, þegar ég ákvað að
leggja stund á islenzk fræöi og
gerast kennari i þeirri grein. Ef
ég man rétt, þá mun ég hafa verið
Rætt við Sverri Pálsson, skólastjóra á Akureyri
rétt um tiu ára, þegar ég tók
þessa ákvörðun, en að visu hafði
ég þá átt i dálitilli baráttu við
sjálfan mig og velt vöngum yfir
þvi, hvort ég ætti heldur aö leggja
fyrir mig jarðfræði eða málfræði.
En um þessar mundir komst ég á
snoðir um að ef ég ætti að verða
jarðfræðingur, þyrfti ég að lesa
efna- og eðlisfræði og helzt að
fara i stærðfræðideild — og á þá
bliku leizt mér ekki. Ég hef aldrei
verið elskur að þeim ágætu náms-
greinum, en jarðfræðin á alltaf
talsvert sterk itök i mér. Ég les
yfirleitt allt, sem ég get um það
efni og þykir það alltaf heillandi.
Ekki ástæða til þess að
örvænta
— Nú langar mig að spyrja þig
um eitt, sem kannski er ekki svo
auðvelt, að svara og sizt i stuttu
máli: Hvernig finnst þér islenzk-
an vera á vegi stödd hjá okkur um
þessar mundir?
— Ég er ekkert hræddur um
framtið hennar. Að visu er lélegt
mál iðkað i vissum hópum
manna, bæði skripimál og flatt
mál. en það er svo mikið gull i is-
lenzkunni, að ég held að hún muni
hreinsa sig af öllum þeim slett-
um, sem á hana berast, svo hér
eftir sem hingað til. Það er eðli
hins skira málms að halda sér
hreinum, þótt á hann falli. Ég er
meira að segja þeirrar skoðunar,
að siðan á gullöld bókmennta hafi
aldrei verið ritað hreinna, auð-
ugra eða betur lifandi mál á Is-
landi en einmitt nú. Viðeigum svo
margt ágætra rithöfunda og
skálda, sem standa á traustum
grunni gamallar málhefðar, en
eru þó nógu frjóir til þess að
endurnýja málið, eins og alltaf
þarf að gera, ef það á ekki að
staðna. Þar að auki hafa senni-
lega aldrei jafnmargir látið sér
annt um islenzkt mál, hreinleik
þess og fegurð, og nú um þessar
mundir, ekki aðeins i hópi rithöf-
unda og fræðimanna, heldur með-
al almennings sjálfs, og það
skiptir ef til vill mestu máli.
— Þú minntist á flatt málfar
tiltekinna hópa fólks. Finnst þér
bera meira á þessu nú en til dæm-
is þegar þú varst i skóla?
— Ef ég ætti að nefna þær
breytingar, sem ég hef orðið var
við, þá eru þær einkum i þá átt, að
orðaforðinn hefur minnkað. Ann-
ars finnst mér mál — til dæmis
skólanemenda — vera ósköp likt
og áður. Það er alltaf talsverður
hópur nemenda á hverju ári, sem
á áberandi auðvelt með að tjá sig
og er skýr, bæði i hugsun og fram-
setningu. Þessi hópur er að visu
misjafnlega mikill hluti af
nemendafjölda hvers árs, en
hann er þó alltaf til, og á meðan
svo er finnst mér ekki nein ástæða
til þess að örvænta.
Mál fólks, sem gengur á
sauðskinnsskóm
Þegar ég var að tala um lélegt
mál tiltekinna hópa, átti ég til að
mynda við það hörmulega mál,
sem er á sumum þeim auglýsing-
um, sem dembt er yfir þjóðina, og
ég átti lika við málfar sumra at-
vinnustjórnmálamanna. Það er
eins og þeir tyggi hver út úr öðr-
um sömu orðasamböndin, sem
verða harla bragðlaus, þegar þau
hafa verið margtuggin i háttvirta
kjósendur. Þó er langt frá, að
ástkærir landsfeður vorir séu all-
ir undir eina sök seldir i þessu
efni, og sumir þeirra eru meðal
þeirra Islendinga, sem fegurst
mál tala og safarikast.
Um auglýsingarnar er það að
segja, að þær eru oft svo klaufa-
lega orðaðar, að það getur auð-
veldlega valdið misskilningi hjá
þvi fólki, sem kann móðurmál
sitt, eða þá að þær eru hugsaðar á
erlendu máli, dönsku eða ensku.
Ég minnist þess, að fyrir jólin i
vetur var oft lesin auglýsing, þar
sem brýnt var fyrir eiginmönnum
að fara nú i tiltekna verzlun og
„kaupa gjöf fyrir konuna.” í min
um eyrum táknaði þetta, að
eiginmennirnir ættu að skreppa i
sendiferð fyrir konur sinar og
kaupa eitthvað, sem þær hafa þá
væntanlega ætlað að gefa ein-
hverjum öðrum. En sjálfsagt
hafa auglýsendurnir átt við hitt,
að nú ættu eiginmenn að kaupa
gjöf handa konum sinum, þótt
ekki yrði það ráðið af orðalagi
auglýsingarinnar. Hér var verið
að kenna þá notkun forsetningar-
innar „fyrir”, sem kann að vera
rétt og eðlileg i ensku, en er fram-
andi og fáránleg i islenzku. Þess
háttar kennsla er miklu verri en
margt annað ve’gna þess að hún
nær eyrum næstum allra lands-
manna og á sinn þátt i að grafa
undan málsmekk fólks.
— Hvað viltu segja um hin svo-
kölluðu tizkuorð?
— Þvi er ekki að neita, að til
eru þau orð, sem.. mæta okkur
svo að segja hvar sem við förum,
meðal annars næstum i hvert
skipti, sem við opnum sjónvarps-
tæki. Sum þessara orða eru nú
þegar farin að fara alvarlega i
taugarnar á mér. Tökum til
dæmis orðið „nánast”. Hitinn á
Akureyri var nánasttiu stig i gær.
Hann er nánast sextugur. Oftast
er notkun þessa orðs og annarra
af sama toga alveg óþörf fyrir nú
utan það, hvað hún er bæði
ósmekklegog fátækleg. Eina bót-
in, er að þessi orð verða sjaldan
langlif.
Þannig mætti nefna mörg dæmi
um orð og orðasambönd, sem
komast i tizku, en eiga sér oft
skamman aldur i daglegu máli,
og önnur koma i þeirra stað. Ég
get ekki varizt þeirri hugsun, að
mér þykir bera meira á þessum
orðum hjá skólagengnum mönn-
um en hinum, sem eru sjalf-
menntaðir. Það er ofur eðlilegt,
að langskólagengnir menn verði
fyrir meiri áhrifum frá erlendum
málum heldur en hinir, enda hall-
ast ég að þvi, sem Jón prófessor
Helgason mun hafa sagt, að það
mál sé hreint, sem fólk á sauð-
skinnsskóm hefur talað. Með öðr-
um orðum: Alþýðumálið islenzka
er hreinasta málið, sem við eig-
um völ á.
Dauðdagi zetunnar
— Nú hafa ýmsir málfræðingar
kvartað undan þvi, meðal ann-
ars i útvarpinu, að kollegar minir
i blaðamannastétt séu um of und-
ir áhrifum erlendrar orðskipun-
ar. Hefur þú ekki orðið þessa var?
— Það á við um blaðamenn
eins og alla aðra, að það er ekki
sama, hver maðurinn er. Við
megum ekki dæma heila stétt eft-
ir einstökum dæmum. Hins vegar
megum við auðvitað aldrei
gleyma þvi, að orðskipan er hluti
islenzks máls. Það er ekki nóg, að
hvert orð sé góð og gild islenzka
og að það sé rétt skrifað. Það er
ekki siður mikilvægt, hvernig þau
standa saman — hver innbyrðis
afstaða þeirra hvers til annars er,
og að þau gefi skýra mynd af
þeirri hugsun, sem á bak við ligg-
ur. Þvi aðeins skrifum við móður-
mál okkar sómasamlega, að við
hugsum á íslenzku.
Sverrir Pálsson.
— Siðast liðinn vetur var z-
unni slátrað, svo sem frægt er
oröið. Sumir kölluðu það land-
hreinsun, aðrir liktu þvi við morð.
Hvorn flokkinn fyllir þú?
— Mér hnykkti nú satt að segja
við, þegar mér barst helfregn z-
unnar Hins vegar verðég aðjáta,
að ég sætti mig prýðilega við
örlög hennar og græt þau ekki.
Sumir láta að þvi liggja, að hér sé
verið að breyta islenzku ritmáli,
það held ég að hljóti að stafa af
grófum misskilningi. Islenzkt rit-
mál stendur óhaggað, hvernig
sem við breytum stafsetningar-
reglum. Það er ekki það, sem um
er að ræða, þvi að stafsetning er
aldrei annað en búningur máls-
ins, og reglur um stafsetninguna
eru fyrst og fremst tilhögunarat-
riði á hverjum tima, en ekki
neinn mergur málsins.
Hins vegar tel ég varhugavert
að breyta reglum um staf-
setningu mjög oft eða mjög ört.
Það veldur margvislegum óþæg-
indum ekki sizt þeim, sem eru að
læra þessar reglur i skólum. Það
skiptir kannski ekki meginmáli,
hverjuvið breytum, heldur að við
höfum sæmilega festu i þessum
málum, en séum ekki að hringla
með reglurnar.
Breytingarnar hefðu
mátt vera róttækari
— Hvernig lizt þér annars á
nýju stafsetningarreglurnar, sem
menntamálaráðuneytið var að
senda frá sér?
—Þær eru alveg nýkomnar til
min með Stjórnartiðindum og ég
hef ekki kannað þær nákvæm-
lega. En ég verð að segja að fyrst
fariö var á annað borð að hreyfa
við þeim, þá finnst mér, að breyt-
ingarnar hefðu mátt vera róttæk-
ari en þær eru.
— Hefðir þú kannski viljað
losna við ypsilonið lika?
— Nei svo róttækur er ég ekki.
En við höfum lengi átt við að
glima ósamræmi hvað varðar
stóran staf og litinn, og mér sýn-
ist sem ekki hafi enn verið
fullhöggvið á þann hnút. Hvers
vegna eigum við til dæmis að hafa
stóran staf i dagaheitum, sem
dregin eru af mannanöfnum, en
litinn staf i fugla- og plöntuheit-
um, sem eins er ástatt um? Ég
dreg enga dul á það, að ég yrði
fegirin, ef þessum hvimleiðu stóru
stöfum inni i málsgreinum fækk-
aði frá þvi sem nú er. Ég sé ekki
heldur neitt á móti þvi að skrifa
„leingi”, „einginn”, „lángur” og
„gángur”, þar sem mikill meiri-
hluti þjóðarinnar hefur borið
þessi orð þannig fram langa hrið.
Gamli, vestfirzki framburðurinn,
„langur”, „svangur” og svo
framvegis er að visu allrar
virðingar verður og hann ber að
varðveita, en hann er bundinn við
takmarkað landsvæði, og ég held,
að sá yfirgnæfandi hluti þjóðar-
innar, sem ber þessi orð fram á
annan veg, hljóti að fara að eiga
sinn rétt hvað stafsetninguna
snertir.
Háskóli þjóðlifsins
— Þú minntist áðan á hreint
mál óskólagengins fólks. Þú ert
þá hlynntur þvi, að lærdómsmenn
haldi tengslum við almenning?
— Já, það er ég sannarlega.
Það er blátt áfram meginatriði i
almennri menntun hvers islenzks
manns, að hann hafi kynnzt dag-
legu striti alþýðufólks til sjávar
og sveita. Menn mega ekki með
neinu móti glata tengslum við það
lif, sem lifað er i landinu, og þá
baráttu fyrir lifinu, sem þjóðin
heyir á hverjum tima. Ef þessa
liftaug skortir eða ef hún slitnar,
þá verður sá maður, sem fyrir
sliku verður, eins og auli eða
„andlegt igulker” skólabókanna,
eins og Stephan G. komst að orði.
Þessi háskóli þjóðlifsins er að
minum dómi alger forsenda þess,
að menn nái þeirri viðsýni, að
þeir geti talizt menntaðir menn.
Skólakerfi Islendinga má aldrei
verða svo háð skólastofum,
námsbókum og kennslutækjum,
að hinn lifandi skóli, þjóðlifið
sjálft, sitji á hakanum. Við meg-
um ekki hafa svo langt skólaár,
að nemendur hætti að vinna um
bjargræðistímann. Sá skólanem-
andi, sem vinnur að framleiðslu-
störfum i sveit eða við sjó, þó ekki
sé nema að sumrinu, eignast við
það mikilsverð andleg verðmæti,
en auk þess öðlast hann skilning á
högum og þörfum þjóðarinnar og
þvi lifi, sem lifað hefur verið i
landinu öid fram af öld.
Ég tala hér af eigin reynslu.Ég
er kaupstaðarbarn, er. naut
þeirrar gæfu að vera á góðu sveita-
heimili nokkur sumur i æsku
minni og vann þar öll algeng
störf, sem til féllu. Ég hefði ekki
fyrir neinn mun viljað vera án
þess, enda tel ég þessi sumur hafa
orðið mér drýgri en margra ára
skólaganga, og reyndar hefði
ekkert getað komið i staðinn fyrir
þau.
Bókin um Ragnheiði
Brynjólfsdóttur
— Nú áttir þú, Sverrir, nokkurn
hlut að útkomu bókar fyrir tæpu
ári. Þessi bók fékk harða dóma og
ef ég man rétt, lét einhver svo um
mælt opinberlega, að þarna
hefðir þú og fleiri lagt nöfn ykkar
við ósæmilegt athæfi. Hverju svar
ar þú til — eða viltu kannski ekki
svara neinu?
— Það er rétt, að ég fékk að
njóta þeirrar ánægju að hjálpa til
við útgáfu þessarar bókar, og það
litla starf, sem ég lagði þar fram,
er eitthvert skemmtilegasta verk
sem ég hef fengizt við. Ég hefði
ekki viljað fara á mis við þá
furðulegu reynslu, að vera vitni
að þvi að þessi bók varð til. En
spurningunni um ósæmilegt at-
hæfi verður aðeins svarað á einn
veg, þvi að það orðalag hlýtur að
vera sprottið af fullkomnum
ókunnugleika.
— Nú var þvi haldið fram, að
hér væri um óeðlilega náin rit-
tengsl að ræða við annað verk (ég
skal taka fram, að sjálfur hef ég
ekki borið þetta saman) en væri
það ekki ósæmilegt athæfi, ef svo
er?
— Ef rittengslin væru á þann
veg að annar textinn væri gerður
eftir hinum, þá væru ummæli eins
og ósæmilegt athæfi sannarlega
ekki ástæðulaus, en nú er þessu
bara hreint ekki þann veg farið.
Það er alveg rétt, að á nokkrum
stöðum er áberandi liking með
bókinni um Ragnheiði Brynjólfs-
dóttur og Skálholti Kambans,
bæöi um veigamikil atriði og
smáatriði. En á hitt er að lita, að i
mjög stórvægilegum atriðum
bókarinnar er efnisþráðurinn all-
ur annar. Menn geta velt þvi fyrir
sér fram og aftur, hvernig stend-
ur á þeirri likingu, sem er með
þessum bókum. Ég veit það eitt,
að hér er áreiðanlega ekki um rit-
stuld eða neins konar fölsun að
ræða. Ef ég hefði haft nokkurn
minnsta grun um slikt athæfi,
hefði ég auðvitað aldrei nálægt
þessu verki komið. Ef einhver
hefði ætlað að falsa verk Kamb-
ans, er ég ósköp hræddur um, að
hann hefði farið öðru visi að. Og
reyndar er bókin sjálf bezta sönn-
un þess, að hún er til orðin á full-
komlega heiðarlegan hátt. Að
falsa alkunn skáldverk og gera af
þeim eftirlikingar væri lika bæði
lágkúrulegt, fáránlegt og von-
laust tiltæki, enda yrði afrakstur-
inn ærið bögsulegur.
— Eins og ég gat um áðan, þá
fékk þessi bók mjög misjafna
dóma. Áttið þú ekki erfitt með að
sætta þig við þá, sem harðastir
voru?
— Ég veita þvi ekki, að það,
sem verst var sagt um bókina,
kom dálitið óþægilega við mig
fyrst i stað, en nú hef ég sætt mig
við þessar árásir á þeirri for-
sendu, að þær hafi verið gerðar af
ókunnugleika og vanþekkingu.
Hins vegar vona ég, að það eigi
aldrei framar eftir að koma fyrir,
að almenningi sé i ritdómi ráðlagt
að kynna sér ekki tiltekið ritverk.
Og ég vona að það eigi ekki heldur
eftir að koma fyrir, að þeim,sem
af einlægni vinna að einhverju
heiðarlegu verki, sé opinberlega
beðið bölbæna — að þess sé óskað
opinberlega, að verk þeirra verði
þeim bæði til skaða og skammar.
Þetta hugarfar er hættulegt, ekki
aðeins þeim, sem þannig er óskað
ills,heldur engu að siður hinum,
sem bera slikan hug i brjósti.
Annars er það um þessar ásakan-
ir að segja, að þær hrina ekki á
okkur, af þvi að við vitum
okkur saklaus af öllum fölsunum
Höldum tengslunum við
fortiðina
— Snúúm okkur þá að öðru:
Nú hefur námstimi lengzt og
miklu fleiri ungmenni stunda
langskólanám en tiðkaðist fyrir
svo sem þrjátiu árum. Finnst þér,
skólastjóri, að þetta hafi komið til
skila i þroskaðri eða hamingju-
samari einstaklingum?
— Það er ákaflega misjafnt og
einstaklingsbundið hvaða mat
menn gera sér úr þeim tækifær-
um, sem þjóðfélagið er farið að
bjóða. En ég geri ráð fyrir þvi, að
þetta sama þjóðfélag fái aftur
margfalda umbun i hæfari
einstaklingum, sem eru vel undir
það búnir að takast á hendur hin
ólikustu verkefni i þessu sam-
félagi okkar, sem verður sifellt
flóknara. Jafnframt verðum við
að halda i þá von, að einstakling-
arnir verði hamingjusamari en
þeir áður voru, á meðan þeim var
meinuð skólaganga af ytri
aðstæðum.
Ég veit þó ekki, hvort það unga
fólk, sem nú bókstaflega veður i
tækifærum, kann að meta allt,
sem fyrir það er gert, — hvort það
tekur þessum gæðum með nokkru
teljandi þakklæti.
— Kannski er sú kynslóð þrátt
fyrir allt hamingjusömust, sem
kynnzt hefur hvoru tveggja, tæki-
færaleysinu fyrr og allsnægtun-
um nú?
— Já, ég held það sé hverjum
manni hollt að þekkja lifsbaráttu
og kjör genginna kynslóða. Það
hjálpar okkur, sem nú lifum til
þess að meta þau gæði, sem við
eigum völ á og gleðjast yfir þvi,
að við skulum fá að njóta þeirra.
— VS.
Fáein orð um ferðir hestamanna
Nú er fyrir skömmu lokið
landsmóti hestamanna, er háð
var á Vindheimamelum i Skaga-
firði dagana 10.-14. júli siðastlið-
inn. Mót þetta þótti takast vel að
flestra dómi, enda fór saman ein-
stök veöurbliða þessa daga, og
mótssvæðið sem slikt að flestu á-
kjósanlegt.
Til þessa hestamóts sóttu menn
hvaöanæva af landinu á hestum.
Tel ég fullvist, að yfir miðhálend-
ið, norður Kjöl og heiðarnar þar
vestur af hafi farið mestu reið-
manna- og hestaflokkar siðan á
Sturlungaöld.
Leiðir mjög margra hesta-
mannahópa lágu noröur og suður
um Kjöl, um Hveravelli, norður
að Blöndu á Kjalvegi hinum
forna, og siðan niður Eyvindar-
staöaheiði hjá innstu bæjum i
Svartárdal. Um Starfnsrétt og
þaðan Kiðaskarð til Skagafjarð-
ar. Einnig munu hópar hafa farið
Skagfirðingaveg um Stórasand og
riöiö Blöndu á Blönduvöðum
framan Galtarár.
A þessum leiðum eru allmargir
áfangastaðir bæði norðan og
sunnan jökla. Staðir þessir eru á-
fangar gangnamanna i haustleit-
um, I daglegu tali nefndir
ganganmannakofar.
Við flesta ef ekki alla þessa
gangnaskála eru girðingarhólf
ætluö sem aðhald og beitiland
fyrir hesta i göngum.
Nú eru þessi hestahólf eins og
eftir engisprettufaraldur. Jörðin
sviðin og grá af sparki þúsunda
hestahófa.
Litlar eða engar likur eru á að
þetta land nái sér i sumar hér eft-
ir. Það er þó ekki þetta sem ég
ætla að fjölyrða um, þó óneitan-
lega sé það þess vert.
Um langan aldur mun hafa
skapazt sú hefð, að riðandi menn
hafa beitt hrossum sinum á ferð
um heiðarnar og þegið gistingu i
leitarskálum átölulaust. En þeg-
ar farið er með hestahópa svo
skiptir hundruðum, hvern i ann-
ars slóð, vaknar óneitanlega
spurning um, hvort ekki þurfi að
skipuleggja þetta betur, þannig
aö ekki verði um hreina örtröð að
ræða i áfangastöðum milli lands-
fjóröunga.
Ég beini þvi hér með til Lands-
sambands hestamanna, að þetta
verði tekið rækilega til athugunar
fyrir næsta stórmót.
Einn er sá staður, sem varð
fyrir miklu álagi þessa daga. Það
er við Galtará á Eyvindarstaða-
heiði. Þar er allrúmgóður skáli og
allstórt girðingarhólf við.
Galtará hefur sem kunnugt er
verið gerð ódauðleg i bókmennt-
um ókkar með kvæði Jónasar.
Mjög margir hestamannahópar
munu hafa komið að Galtará,
bæði á norður- og suðurleið. Sum-
ir aðeins áð, aðrir gist. Einhverjir
hafa fengið leyfi, aðrir ekki.
Þess væri að vænta, að fólk sem
tefði á þessum gististöðum,
reyndi að ganga um þannig, að
ekki yrði gert að blaðamat.
Þarna hafa einhverjir skilið
þannig við að skemmtiferðafólk,
sem fór um dagana eftir lok
mótsins, gaf þá lýsingu á um-
gengni í skálanum, að hún hefði
veriö ömurleg og sett blett á ann-
ars góða ferð. Hálfétnar matar-
leifar um borð og bekki, úrgangur
og umbúðir eins og hráviði i ná-
grenni skálans.
Ég tiunda þetta ekki frekar, en
sjónarvottar að þessu eru margir
og ber öllum saman.
Engum getum skal að þvi leitt,
hverjir hafa skilið eftir sig þessar
minjar. Trúlega dyljast þeir bak
við nafnleysið, þvi tæplega trúi ég
þvi, að þeir hafi skráð nöfn sin i
gestabók skálans.
Það er ekki vanzalaust af nein-
um fararstjóra, að liða það að
umgangur um hús, sem er all-
langt frá byggð sé slik, að engu sé
likara en sprengja hafi fallið.
Nú um allmörg ár hefur verið
rekinn áróður fyrir góðri um-
gengni bæði við náttúru landsins
og gistiskýli. Þvi finnst mér það
napurlegt og þó um leið rauna-
legt, að á þvi herrans ári 1974,
þegar minnzt er um allt land 11
alda búsetu i landinu, skuli ein-
hver ferðamannahópur þakka
fyrir afnot af gangnamannaskála
þannig aö sómakæru fólki býður
við.
Ferðir á hestum um óbyggðir
að hásumarlagi eru án efa
skemmtilegustu og heilbrigðustu
ferðalög sem til eru hér á landi.
Það er þvi leitt.að einhverjir sem
lögðu leið- sina norður á Vind-
heimamela kynntu ferð sina með
þeim hætti, að það setur blett á
alla, sem fóru um miðhálendið
þessa daga.
f.h. Upprekstrarfélags Eyvind-
arst.heiðar.
Sigurjón Guðmundsson.
Fimmtudagskvöldið s.l. var haldin stórveizla f veitingahúsinu Sigtúni við Suðurlandsbraut. Þar voru
samankomnir norrænir dýralæknar ásamt frúm sfnum og öðrum gestum, og i heild voru það um 650
manns.
Að sögn Sigmars Péturssonar, veitingamanns og eiganda Sigtúns, var þetta fyrsta veizlan, sem hald-
in er þarna i húsinu og fór ákaflega vel um alla og allir voru ánægðir. Er þó haft eftir leigubilstjórum,
sem óku fólkinu til staðarins, að heldur hafi þvi brugðið i brún, við fyrstu sýn, en er inn var komið biöu
þess þar hlaðin veizluborð með köldum mat, eða kalt borö, eins og það er vist nefnt.
— Róm veröur nú ekki byggð á einum degi, sagði Sigmar og þrátt fyrir erfiðleika viö útvegum hrá-
efnis i matinn, vegna skorts á kjötvöru, gekk þetta allt vel. Ég var með 5 kokka, síðustu dagana og
smurbrauðsdömur, en eins og fólk veit, er ákaflega erfitt aö ganga frá köldu borði mcð einhverjum fyr-
irvara, allt verður aö vera tilbúiö aðeins stuttri stundu áður, en hægt er að bera inn matinn.-
Urr og bros af
sömu rót runnið?
DR. N. BOLWIG segir i bók
sinni, Svipbrigði spendýra, að
bros og hlátur sé eiginlega sið-
fáguð útgáfa af urri. Upphaf-
lega beraði dýrið tennur sinar,
öðrum til viðvörunar, en á
löngum öldum breyttist þetta
hjá manninum i bros.
Talið er, að fólk I Austur-
löndum hafi tilhneigingu til
þess að brosa, þegar það verö-
ur skelkað, eða eregnt til reiöi.
Flestir kennarar munu minn-
ast barns, sem hafði þann
hvimleiða sið að brosa aula-
lega, þegar það var kallað
fram til þess að ávita þaö fyrir
eitthvert skammarstrikið.
Sennilega táknar þetta bros,
að hlutaðeigandi beygi sig fyr-
ir ávitununum, þó að margir
kennarar túlki það á annan
veg.
Það er auðvitaö langur veg-
ur frá þvi að láta skina i tenn-
urnar öörum til ógnunar, til
brossins, sem leikur um varir
fólks. Vanalega er brosið
vináttumerki. En upphaflega
fæddist brosiö af ótta eða
óvissu. Flest fólk þarfnast
vina til þess að telja sig
óhult. Það vill njóta skilnings
skilnings og öryggis.
ósvikið bros sést sjaldan —
bros, sem lýsir fölskvalausri
gleði við að hitta einhvern á
ný, og þessi svipbrigði eigum
við mennirnir sennilega sam-
eiginleg með öpum. En oftast
eru brosin annars eðlis.