Tíminn - 12.03.1975, Blaðsíða 16

Miövikudagur 12. marz 1975.
BJllfEA HAUGSUGAN
er einnig
traust
eldvarnatæki
Guftbjörn
Guöjónsson

SÍS-FÓIHJll SUNDAHÖFN i -
m p=| 1^4 7* 1
ki !

fyrir yóóan mai
^ KJÖTIÐNAÐARSTÖÐ SAMBANDSINS
Byltingartilraun bæld
niður í Portúgah£:H
Reuter-Lissabon. Byltingar-
tilraun var gerð i Portúgal I gær.
Fréttir af ástandinu i Portúgai
voru mjög óljósar, en svo virtist
sem hersveitum, hliðhollum hinni
vinstri sinnuðu stjórn landsins,
hefði tekizt að brjóta tilraunina á
bak aftur.
Flugvélar úr portúgalska flug-
hernum gerðu i gær árásir á
bækistöðvar stórskotaliðs úr
Spinóla: Stóð hann að baki
byltingartilrauninni?
hemum i nágrenni Lissabon. Þá
sló fallhlifarlið hring um aðal-
flugvöll höfuðborgarinnar.
Útvarpið i Portúgal, sem lýtur
yfirráðum stjórnarinnar, sagði i
gær, að Antonio de Spinóla, fyrr-
um forseti, væri viðriðinn
byltingartilraunina. Jafnframt
væri landamæravörðum skipað
að vera á verði, þvi að búizt væri
við, að Spinóla ætlaði að freista
þess að komast yfir landamærin
til Spánar.
Spinóla flýði i bifreið frá
Tancos-flugvelli, sem er u.þ.b.
100 kilómetrum norður af Lissa-
bon. 1 gærkvöldi bárust þær
fréttir frá Spáni, að þyrla með
Spinóla innan borðs hefði lent á
herflugvelli i nánd við landa-
mærabæinn Badajoz.
Ctvarpið i Portúgal birti í gær
frétt þess efnis, að byltinga-
tilraunin hefði farið út um þúfur.
Og ennfremur var lesin upp
tilkynning frá Vasco Goncalves
forsætisráðherra, þar sem sagt
er, að stjórnin hafi öll völd i
landinu í sinum höndum. Þá er
byltingartilraunin fordæmd og
talin verstigiæpur, sem hægt sé
að drýgja i Portugal um þessar
mundir.
Byltingartilraunin kemur i
kjölfar sivaxandi óánægju innan
Portúgalshers með stefnu
stjórnar landsins, sem sveigt
hefur til vinstri að undanförnu.
Það, sem e.t.v. hefur riðið bagga-
muninn, er sú óánægja, er skipun
nýs yfirmanns hefur vakið I fall-
hlífarliði hersins. Fallhlifarher-
menn — sem taldir eru fremur
hægri sinnaðir — tókú í gær hönd-
um hinn nýja yfirmann, Pinto
Ferreira hershöfðingja, sem er
hlynntur stjórninni. Honum var
slðar sleppt.
Einn af fallhlifarhermönnunum
sagði i viðtali við Reuter-frétta-
stofuna I gærkvöldi, að fallhlifar-
liðiö hefði verið ginnt til að gripa
til vopna — á þeirri forsendu, að
fjöldaaftökur væru fyrirhugaðar.
Concalves:
Versti glæpur, sem hægt er aö
fremja i Portúgal um þessar
mundir.
Hafa fridsamari öfl náð
yfirhöndinni í Kambódíu?
— Yfirhershöfðinginn segir af sér og
Lon Nol forseti er sagður íhuga afsögn
Reuter—Phnom Penh. Yfirhers-
höföingi stjórnarhers Lon Nols i
Kambódiu sagöi af sér i gær.
Areiöanlegar fréttir frá Phnom
Penh hermdu, aö þetta gæti veriö
liöur i viöleitni til aö hefja viöræö-
ur viö skæruliöa, er nú sitja um
höfuöborgina, Phnom Penh.
Ekki hefur verið birt opinber-
lega ástæðan fyrir afsögn
Sosthene Fernandez, yfirhers-
höfðingja. óvist er, og hvort Lon
Nol forseti hefur fallizt á hana.
Þá hermdu óstaðfestar fréttir,
að Lon Nol sjálfur kynni að segja
af sér, svo að viðræður gætu haf-
izt við skæruliða „Khmer
Rouge”. Þeir hafa neitaö öllum
viðræðum, meðan Lon Nol gegni
forsetaembætti.
Fréttaskýrendursegja, að mik-
il átök hafi að undanförnu átt sér
stað milli yfirmanna hersins
annars vegar og friðsamari afla
hins vegar um leiðir til að binda
endi á blóðbaðið i Kambódiu.
Afsögn yfirhershöfðingjans er
skoðuð sem sigur hinna friðsam-
ari afla yfir hinum herskárri.
Bardagar geisuðu áfram i gær
umhverfis Phnom Penh. Skæru-
liðum tókst enn einu sinni að
stöðva flutninga bandariskra
flugvéla á matvælum og hergögn-
um til höfuðborgarinnar með lát-
lausum sprengjuárásum á
Pochentong-flugvöll.
/ ijllÍISHORNA
! . IrÁIVIILLI
Samkomulag
á EBE-fundi
Reuter-Dublin. Fundi æðstu
manna Efnahagsbandaiags
Evrópu lauk I Dublin I gær-
kvöldi. t fundarlok tókst
loksins aö ná samkomulagi
um breytta aöildarskilmála
Breta aö bandalaginu.
A ýmsu gekk á fundinum i
gær. Siðdegis hafnaði Harold
Wilson, forsætisráðherra
Bretlands, málamiðlunartil-
lögu, — og virtist þá útséð um,
að samkomulag næðist. En
Helmut Schmidt, kanslari
Vestur-Þýzkalands, lagði þá
fram enn eina málamiðlunar-
tillögu og féllust hinir niu
þjóðarleiðtogar á hana.
Það, sem einkum stóð i vegi
fyrir samkomulagi, var
spumingin um framlög Breta
til sameiginlegra útgjalda
EBE. Málamiðlunartillaga
Schmidts er þess efnis, að
endurgreiðslan til Breta sem
þeim er lofað, ef i ljós komi, að
framlög þeirra hafi verið
ósanngjörn — sé sett ákveðin
takmörk. Aður verða þeir þó
að uppfylla viss skilyrði.
Frétaskýrendur i Dublin
segja, að þessi árangur sé viss
sigur fyrir þá, sem eru
fylgjandi áframhaldandi aðild
Breta að EBE. Hvort hinir
breyttu aðildarskilmálar falla
brezkum kjósendum i geð,
kemur hins vegar i ljós i
þjóöaratkvæðagreiðslu þeirri,
er fram fer i vor.
Þolinmæði
Kýpurstjórnar
ó þrotum
Reuter-Sameinuðu þjóðunum.
Fulltrúar þeir, sem sæti eiga i
öryggisráöi Sameinuöu þjóö-
anna, áttu i gær viöræöur um
efni ályktunartillögu, er gæti
komiö skriöi á samningaum-
leitanir i Kýpurdeilunni. Aö
sögn Reuter-fréttastofunnar
náöu þeir ekki samkomulagi
sin á milli, en viöræöum verö-
ur haldiö áfram næstu daga.
Búizt er við, að samkomu-
lags sé ekki að vænta, fyrr en
árangur af viðræðum Henry
Kissingers við gríska og tyrk-
neska ráðamenn kemur i ljós.
Stefnt er að áframhaldandi
friöarviðræðum milli deiluað-
ila, hugsanlega undir stjórn
Kurts Waldheim, aðalritara
S.Þ.
Kýpurstjórn hefur krafizt
þess, að Oryggisráðið
samþykki ályktun I Kýpur-
deilunni, ekki siðar en á
morgun. ( Þá er ráðgert að
Waldheim haldi á brott frá
aðalstöðvum S.Þ. til Lima,
höfuðborgar Perú, til að sitja
þing Iðnþróunarstofnunar
S.Þ.) John Chrstofides, utan-
rikisráðherra Kýpur, kunn-
gerði þessa kröfu stjórnar
sinnar siðdegis i gær. Jafn-
framt lét hann svo um mælt,
að friöarviðræður milli deilu-
aðila yrðu ekki teknar upp að
nýju, nema samkvæmt álykt-
un öryggisráðsins.
Átti Oswald
enga sök
á morði
Kennedys?
NTB/Reuter-Wahsington.
Maöur nokkur, sem áöur fyrr
starfaöi i tæknideild Banda-
risku ieyniþjónustunnar (CIA)
hefur upplýst, aö'Lee Harvey
Oswald hafi ekki átt sök á
dauða John F. Kennedys,
fyrrum Bandarikjaforseta.
George O’Toole, sem er
tölvusérfræðingur og vann
áður I þágu CIA, hélt fund með
fréttamönnum fyrr i þessari
viku. A fundunum sagði
O’Toole, að ný tækni við gerð
lygamæla heföi nýlega komið
fram á sjónarsviðið. Og nú
væri hægt að sýna fram á, að
Oswald hefði sagt satt, er
hann neitaði .að hafa verið
viðriðinn morðið á Kennedy i
Dallas i Texas árið 1963.
Hin nýja tækni byggir á að
mæla hina sálrænu streitu
hlutaðeigandi. O’Toole sagði,
að tækninýjung þessi hefði
þegar leitt i ljós sakleysi
Oswalds — en einnig varpað
ljósi á þá staöreynd að fjöldi
vitnaframburða er Warren-
rannsóknarnefndin svonefnda
byggði skýrslu sina á, væri
liklega rangur.
Sem kunnugt er varð niður-
staða Warren-nefndarinnar
sú, að Oswald hefði orðið
Kennedy að bana. O’Toole
gagnrýnir sem fyrr segir
þessa niðurstöðu og hefur
nýlega gefið út bók, þar sem
hann skýrir frá rannsóknum
sinum.
Samningaumleitanir Kissingers í deilu Egypta og ísraelsmanna:
í dag fæst líklega úr því skorið, hvort
bráðabirgðasamkomulag næst
80% líkur á samkomulagi að sögn Sadats
Bandaríski utanríkisráðherrann ánægður
méð árangur viðræðnanna í Ankara
Reuter-Ankara/Aswan/Tel Aviv.
Henry Kissinger, utanrlkisráð-
herra Bandarikjanna, lauk i gær
viöræöum sinum viö tyrkneska
ráöamenn í nkara. Kissinger hélt
aö svo búnu til Tel Aviv til fundar
viö Israelska ráðamenn, en I dag
er hann væntanlegur til Aswan til
viöræöna viö Anwar Sadat
Egyptalandsforseta.
í fyrri viku ræddi Kissinger við
Dimitrios Bitsios, utanrikis-
ráöherra Grikklands, I aðal-
stöðvum Atlantshafsbanda-
lagsins i Brússel. Aöspurður
kvaðst bandariski utanrikis-
ráðherrann ekki hafa komið til
Ankara með ákveðnar tillögur frá
grisku stjórninni.
Þess má geta, að Melih
Esenbel, utanrikisráðherra Tyrk-
lands, hefur lýst yfir, aö
samningaviðræður i Kýpur-
deilunni verði brátt teknar upp að
nýju. Og um leið hefji Banda-
rikjamenn á nýjan leik hernaðar-
aðstoð við Tyrki.
Kissinger ræddi við frétta-
menn, áður en hann fór frá
Ankara. Hann kvaðst þess
fullviss, að þann eina sólarhring,
er hann hefði dvalizt i Tyrklandi,
hefði heldur þokazt i átt til sam-
komulags i Kýpurdeilunni.
Bandariski utanrikis-
ráðherrann taldi, að áframhald-
andi samningaumleitanir yrðu
öllum deiluaðilum til góös. —
Vandamálið er að hefja
samningaviðræður og finna ein-
hvem viðræðugrundvöll.
Kissinger sagði, að grisku- og
tyrkneskumælandi eyjaskeggjar
yrðu að ræða sin á milli um efni
sérhvers samkomulags, er gert
yrði i Kýpurdeilunni. Hann
kvaðst hafa sent einn af aðstoðar-
utanrikisráðherrum Banda-
rikjanna til Aþenu, svo að griskir
ráðamenn fengju vitneskju um
áranguraf viðræðunum i Ankara.
1 gær bárust fréttir af
viðbrögðum egypzkra ráða-
manna við þeim tillögum Israels-
manna að brottflutningur herliðs
frá Sinai-skaga, fari fram á
ákveðnu timabili, er verðia.m.k.
hálfs árs langt. Egyptar eru
sagðir hafa visað þessum til-
lögum algerlega á bug, einkum á
þeirri forsendu, að brottflutning-
urinn verði að eiga sér stað á mun
skemmri tima.
Þetta atriði verður eitt þeirra,
er ber á góma i viðræðum
Kissingers við Sadat i dag.
Fréttaskýrendur i Aswan álita,
að I dag — eða I siðasta lagi i
vikulok — fáist skorið úr þvi,
hvort bráðabirgðasamkomulag
náist I deilu Egypta og tsraels,-
manna.
Sadat hefur lýst yfir, að
nú séu um 80% llkur á samkomu-
lagi, er kveði á um brottflutning
israelsks herliðs frá Sinai-skaga.
tsraelsmenn hafa að sögn
krafizt þess, að Súez-skurður
verði jafnan opinn fyrir umferð
skipa, er sigli til og fá tsrael.
Sömuleiðis hafa þeir farið fram á,
aö ekki verði staðsettar her-
stöðvar á þeim hluta Sinai-skaga,
er Egyptum verði skilað.
Fréttaskýrendur i Aswan
telja,að Egyptar séu fúsir að
leyfa skipum, er sigla til og frá
tsrael, að fara um Súez-skurð,
svo framarlega sem þau flytji
ekki vopn, og séu i eigu annarra
en Israelskra skipafélaga. Þá eru
þeir og reiðubúnir til viðræðna
um siðari kröfu Israelsmanna.
Það, sem einkum stendur i vegi
fyrir bráðabirgðasamkomulagi,
er sú krafa tsraelsmanna, að
Egyptar ábyrgist að ráöast ekki
á Israel. Egypzkir ráðamenn
hafa neitaðaðlýsayfir, að þeir eigi
ekki lengur i striði við Israel, en
eru aftur á móti fúsir til að heita
— persónulega — að leggja ekki
til atlögu, meöan von sé á varan-
legum friði i Miðjarðarhafslönd-
um.